Search
Department of Computer Communications
Publications
Filters
total: 534
Catalog Publications
Year 2014
-
New method to monitor changes in the subarachnoid width and pial artery pulsation for physiological and clinical research
PublicationThere are several medical conditions associated with brain oedema such as traumatic brain injury, intoxication or tumors. Brain edema and related brain parenchyma expansion may lead to compression and subsequent injury of several brain structures. So far, the only method enabling detection and monitoring of the progress a cerebral oedema in a patient, has been monitoring of intracranial pressure (ICP) with a pressure probe inserted...
-
New Tool for Examining QoS in the VToIP Service
PublicationThis paper is dedicated to the subject of measuring QoS in the Video Telephony over IP (VToIP) service. QoS measurement models in general and then models designed specifically for measuring QoS in the VToIP service are presented. A new numerical tool for examining the quality of VToIP video streams VToIP is described. The tool’s functionality is then put to the test in a number of analysis scenarios. The results and insights gained...
-
On Symmetry of Uniform and Preferential Attachment Graphs
PublicationMotivated by the problem of graph structure compression under realistic source models, we study the symmetry behavior of preferential and uniform attachment graphs. These are two dynamic models of network growth in which new nodes attach to a constant number m of existing ones according to some attachment scheme. We prove symmetry results for m=1 and 2 , and we conjecture that for m≥3 , both models yield asymmetry with high...
-
Optimization issues in distributed computing systems design
PublicationIn recent years, we observe a growing interest focused on distributed computing systems. Both industry and academia require increasing computational power to process and analyze large amount of data, including significant areas like analysis of medical data, earthquake, or weather forecast. Since distributed computing systems – similar to computer networks – are vulnerable to failures, survivability mechanisms are indispensable...
-
Practical issues for the implementation of survivability and recovery techniques in optical networks
PublicationFailures in optical networks are inevitable. They may occur during work being done for the maintenance of other infrastructures, or on a larger scale as the result of an attack or large-scale disaster. As a result, service availability, an important aspect of Quality of Service (QoS), is often degraded. Appropriate fault recovery techniques are thus crucial to meet the requirements set by the Service Level Agreements (SLAs) between...
-
Przeglad metod skanowania w bezprzewodowych sieciach likalnych standardu IEEE 802.11
PublicationProcedura skanowania dostępnych sieci bezprzewodowych odgrywa istotną role w trakcie podłączania stacji roboczej do punktu dostępowego sieci IEEE 802.11. Ma ona także istotny wpływ na efektywność przełączania w przypadku zmiany punktu podłączenia do sieci WIFI dla węzłów mobilnych. Prace badawcze wskazują, że procedura ta, realizowana zgodnie ze standardowymi mechanizmami, może być krytycznym czynnikiem uniemożliwiającym spełnienie...
-
Reliable routing and resource allocation scheme for hybrid RF/FSO networks
PublicationSignificant success of wireless networks in the last decade has changed the paradigms of communication networks design. In particular, the growing interest in wireless mesh networks (WMNs) is observed. WMNs offer an attractive alternative to conventional cable infrastructures, especially in urban areas, where the cost of new installations is almost prohibitive. Unfortunately, the performance of WMNs is often limited by the cluttered...
-
The Analysis and Solutions to the Problems of IPv6 Configuration Migration of Small Networks
PublicationThe paper analyzes the problems of IPv4 to IPv6 migration processes and indicates the areas in which migration can be done without expensive replacement of hardware, software and organizational changes. This paper presents the migration tools developed for the SOHO network administrators. The tools provide theoretical knowledge and practical advices on migrating to IPv6 and enable automation of the migration process. The article...
-
TWORZENIE MAP SIECI KOMPUTEROWYCH Z WYKORZYSTANIEM PROTOKOŁÓW TYPU LLDP
PublicationDla administratorów systemów sieciowych niezwykle istot-nym jest posiadanie narzędzia tworzącego dynamicznie mapę sieci do celów zarządzania, diagnostyki, zapobiegania awariom i włamaniom. Artykuł prezentuje protokoły wspierające tworzenie map sieci a także własne badania nad usprawnieniem istniejących algorytmów. Proponowane rozwiązania to: budowa map z użyciem protokołu LLDP i SNMP, odkrywanie wąskich gardeł w sieciach dzięki...
-
Ubiquity of client access in heterogeneous access environment
PublicationWith popularization of mobile computing and diverse offer of mobile devices providing functionality comparable to stationary computers, the necessity of providing network access for such users cannot be disputed. The requirement is further reinforced by emergence of general purpose mobile operating systems which provide their full functionality only with network connectivity available and popular XaaS (Anything as a Service) approach....
-
Using Statistical Methods to Estimate The Worst Case Response Time of Network Software Running on Indeterministic Hardware Platforms
PublicationIn this paper we investigate whether the statistical Worst Case Execution Time (WCET) estimation methods devised for embedded platforms can be successfully applied to find the Worst Case Response Time (WCRT) of a network application running on a complex hardware platform such as a contemporary commercial off-the-shelf (COTS) system. Establishing easy-to-use timing validation techniques is crucial for real-time applications and...
Year 2013
-
A Test-Bed Analysis of Simultaneous PMIPv6 Handover in 802.11 WLANs Environment
PublicationProviding mobility in access networks is a challenge that we have to deal with. Due to networks’ convergence and migration to all-IP networks, mobility management at the network layer is required. However, there is a need for cooperation mechanisms between the network layer and lower layers to support multimedia services and make handover more efficient. This paper presents experimental research on simultaneous handover performance...
-
Dobre praktyki automatyzacji procesu migracji do protokołu IPv6
PublicationW pracy przedstawiono mozliwosc realizacji automatów migracji do IPv6 systemów, usług i aplikacji. Dokonano klasyfikacji metod migracji ze wzgledu na mozliwosc ich automatyzacji. Opisano załozenia i sposób implementacji wybranych narzedzi wspomagajacych administratora sieci w realizacji procesu migracji systemów operacyjnych, urzadzeń wbudowanych jak tez usług i aplikacji sieci do protokołu IPv6. Zaprezentowano projekt i implementacje...
-
Dynamic host configuration protocol for IPv6 improvements for mobile nodes
PublicationIn wireless networks mobile clients change their physical location, which results in changing point of attachment to the network. Such handovers introduce unwanted periods, when node does not have communication capabilities. Depending on many conditions, such events may require reconfiguration of layer 2 (e.g. IEEE 802.16) or both 2 and 3 layers (IPv6). This paper investigates delays introduced in the latter type of handover. IPv6...
-
E-Learning Service Management System For Migration Towards Future Internet Architectures
PublicationAs access to knowledge and continuous learning are among the most valuable assets in modern, technological society, it is hardly surprising that e-learning solutions can be counted amongst the most important groups of services being deployed in modern network systems. Based on analysis of their current state-of-the-art, we decided to concentrate our research and development work on designing and implementing a management system...
-
Implementacja i testy architektury bezpieczeństwa na poziomie 2 Systemu IIP
PublicationProjekt Inżynieria Internetu Przyszłości (IIP) rozwija koncepcję infrastruktury transmisyjnej, stanowiącej jednolity system komunikacyjny (System IIP) do obsługi strumieni danych pochodzących od trzech rodzajów sieci nazywanych Równoległymi Internetami. Architektura tego systemu obejmuje cztery poziomy, przy czym poziom 2 odpowiada za tworzenie i utrzymywanie łączy i węzłów wirtualnych. Niniejsze opracowanie przedstawia rozszerzony...
-
Implementacja płaszczyzny danych i płaszczyzny sterowania dla Równoległego Internetu IPv6 QoS
PublicationW artykule przedstawiono aspekty związane z implementacją węzłów Równoległego Internetu (RI) IPv6 QoS na platformach umożliwiających wirtualizację. RI IPv6 QoS jest oparty na architekturze DiffServ i NGN. Zgodnie z architekturą DiffServ, w sieci IP wyróżniamy węzły brzegowe oraz szkieletowe, które wyposażone są w mechanizmy Quality of Service (QoS) wspierające gwarancje QoS dla przekazu pakie¬tów w sieci. Implementacja węzłów IPv6...
-
Implementacja sprzętowa wybranych elementów GCM-AES w układzie programowalnym na karcie netFPGA
PublicationArtykuł przedstawia projekt oraz implementację modułu realizującego mnożenie w skończonym polu Galois GF(2128), przeznaczonego do pracy w szyfratorze AES-GCM. Moduł został zrealizowany w taki sposób, aby umożliwić jego implementację w układach programowalnych FPGA na kartach NetFPGA1G oraz NetFPGA10G. Uwaga skupiła się na zapewnieniu należytej minimalnej częstotliwości taktowania zegara oraz odpowiedniej szybkości przetwarzania...
-
Integracja Niskopoziomowego Podsystemu Bezpieczeństwa dla Systemu IIP
PublicationArtykuł omawia prace nad prototypowaniem i integracja podsystemu bezpieczenstwa Systemu IIP na poziomie wirtualizacji zasobów sieciowych. Przedstawiono jego zakres funkcjonalny, sposób funkcjonowania w sieci badawczej PL-LAB oraz realizacje scenariusza ochrony danych przesyłanych w Równoległym Internecie CAN.
-
Inteligentny planista systemu operacyjnego Linux zorientowany na obsługę zadań sieciowych
PublicationZaprezentowano nowy algorytm planisty systemu operacyjnego Linux zorientowanego na obsługę zadań sieciowych. Przedstawiono koncepcje algorytmu takiego planisty. Dokonano analizy możliwości adaptacji jądra systemu Linux do automatycznego wykrywania zadań sieciowych. Zaprezentowano testy porównawcze prototypu implementacji autorskiego algorytmu z obecnie używanym planistą Linuksa CFS.
-
INTER-LAYER SHARING OF BACKUP PATH CAPACITIES PROVIDING FAST SERVICE RECOVERY IN IP-MPLS/WDM NETWORKS
PublicationIn this paper, we investigate the issue of providing the transmission continuity in IP-MPLS/WDM networks in the presence of failures of nodes/links. Special focus is put on assuring fast restoration of flows affected after a failure in a scenario assuming sharing the backup path capacities in order to decrease the overall bandwidth consumption. In particular, we propose a new approach to inter-layer sharing of link capacity reserved...
-
Interworking and Cross-layer Service Discovery Extensions for IEEEE802.11s Wireless Mesh Standard
PublicationWith the rapid popularization of mobile end-user electronic devices wireless network technologies begin to play a crucial role as networks access technologies. While classic point-to-multipoint wireless access systems, based on fixed infrastructure of base stations providing access to clients, remain the main most popular solution, an increasing attention is devoted to wireless mesh systems, where each connecting client can extend...
-
KONFIGURACJA SIECI LAN TYPU SOHO DO PRACY W INTERNECIE IPv6
PublicationArtykuł przedstawia podstawowe problemy występujące przy migracji środowisk małych sieci do obsługi protokołu IPv6. Wraz z problemami przedstawione zostały propozycje metodologii przeprowadzenia migracji i narzędzia wspomagające ten proces. Przedstawiono system wspierający administratorów w migracji zarządzanych przez nich sieci do obsługi protokołu IPv6. Celem pracy jest analiza problemów procesów migracji IPv4 do IPv6 oraz wskazanie...
-
Krajowe Sympozjum Telekomunikacji i Teleinformatyki - KSTiT 2013
PublicationKonferencja ta stanowi tradycyjne forum do prezentacji nowych wyników uzyskanych przez krajowe zespoły badawcze w obszarze technologii informacyjno-komunikacyjnych, a także dyskusji na aktualne tematy badawcze i poszukiwania perspektywicznych kierunków prac badawczo-wdrożeniowych
-
Mechanizmy odkrywania usług i integracji międzysieciowej w samoorganizujących systemach bezprzewodowych standardu IEEEE 802.11s
PublicationWobec gwałtownie rosnącej popularności urządzeń mobilnych rośnie również zainteresowanie bezprzewodowymi systemami dostępowymi. Wśród nich ciekawą propozycją są systemy sieci samoorganizujących się typu mesh, których przykładem może być standard IEEE 802.11s. W artykule przedstawiono propozycje rozbudowy wybranych jego mechanizmów, w wyraźny sposób zwiększające efektywność współpracy sieci mesh z sieciami zewnętrznymi oraz rozwiązaniami...
-
Metody wymiarowania zasobów sieci w architekturze IIP Internetu Przyszłości
PublicationNiniejszy artykuł omawia założenia, strukturę oraz metody wymiarowania zasobów sieci wdrożone w architekturze Internetu Przyszłości w ramach projektu Inżynieria Internetu Przyszłości (IIP) realizowanego w latach 2010-2013. W szczególności artykuł opisuje założenia proponowanych modeli programowania liniowego wykorzystanych w celu rozdziału zasobów sieci (przepustowości łączy, mocy przetwarzania węzłów) pomiędzy Równoległymi Internetami....
-
NOWA METODA MONITOROWANIA SIECI IPv6
PublicationZaproponowano nową koncepcję monitoringu sieci IPv6. Wykorzystano funkcjonalności protokołu IPv6 oraz protokołu OSPFv3. Porównano z propozycją Intrinsic Monitoring
-
On the fast BSS transition algorithms in the IEEE 802.11r local area wireless networks
PublicationHandover performance is critical to support multimedia services that are becoming increasingly available over the wireless devices. The high transition delay can be unaccepted for such services or can be a source of disruption on the session. On the other side, IEEE 802.11 standard is being extended with new functionalities. Security and QoS features, included in recent IEEE 802.11-2007 standard, add management frames that are...
-
Optymalizacja przepływów anycast oraz unicast w przeżywalnych sieciach komputerowych z wykorzystaniem algorytmu Tabu Search
PublicationOptymalne wykorzystanie dostępnych zasobów sieciowych, przepustowości łączy, a także zapewnienie przeżywalności nabiera coraz większego znaczenia ze względu na fakt, iż wszystkie istotne gałęzie gospodarki i codziennego życia, takie jak m.in. bankowość, służby ratunkowe, edukacja, w szerokim stopniu uzależnione są od różnego rodzaju usług sieciowych. Przeżywalność zapewniana poprzez generowanie dwóch rozłącznych ścieżek jest techniką...
-
Providing Differentiated Levels of Service Availability in VANET Communications
PublicationInter-vehicle communications seems to be a promising remedy not only for a number of road-safety issues, but also to improve the efficiency of road traffic, as well as to support the on-board infotainment applications. However, it often encounters disruptions due to high mobility of vehicles causing frequent failures of communication links. In this paper, we utilize the idea of multipath vehicle-to-vehicle routing to provide protection...
-
Przegląd mechanizmów zabezpieczeń sieci komputerowych wykorzystujących technikę Ethernet
PublicationW artykule przedstawiono zbiór wybranych rozwiązań służących zabezpieczeniu systemów sieciowych, wykorzystujących technikę Ethernet. Przedstawione rozwiązania nie wyczerpują oczywiście listy protokołów i mechanizmów możliwych do wdrożenia w tym środowisku, lecz należą bezsprzecznie do grupy rozwiązań najpopularniejszych i rekomendowanych. W świetle analizy funkcjonalności udostępnianej przez opisane rozwiązania, a także wniosków...
-
Przegląd popularnych mechanizmów bezpieczeństwa warstwy łącza danych sieci Ethernet
PublicationW artykule przedstawiono zbiór wybranych rozwiązań służących zabezpieczeniu systemów sieciowych, wykorzystujących technikę Ethernet. Opisane rozwiązania nie wyczerpują oczywiście listy protokołów i mechanizmów możliwych do wdrożenia w tym środowisku, lecz należą bezsprzecznie do grupy rozwiązań najpopularniejszych i rekomendowanych. W świetle analizy funkcjonalności udostępnianej przez opisane rozwiązania, a także wniosków uzyskanych...
-
REAL-TIME VOICE QUALITY MONITORING TOOL FOR VOIP OVER IPV6 NETWORKS
PublicationThe primary aim of this paper is to present a new application which is at this moment the only open source real-time VoIP quality monitoring tool that supports IPv6 networks. The application can keep VoIP system administrators provided at any time with up-to-date voice quality information. Multiple quality scores that are automatically obtained throughout each call reflect influence of variable packet losses and delays on voice...
-
Rozproszone systemy teleinformatyczne: inteligencja, autonomia, racjonalność i bezpieczeństwo kooperacji
PublicationWzrostowi inteligencji i autonomii podmiotów komunikacji systemów teleinformatycznych towarzyszy rozszerzanie paradygmatu analizy i projektowania w stronę podmiotów indywidualnie racjonalnych (egoistycznych). Wymaga to zastosowania metod teorii gier niekooperatywnych. W referacie pokazano przykłady zachowań egoistycznych określonych jako "wymuszanie pierwszeństwa" i "fałszywe tablice" odpowiednio w środowisku wireless multihoming...
-
Rozszerzenia modułu wymiarowania zasobów w Systemie IIP
PublicationArtykuł zawiera opis końcowej specyfikacji oraz implementacji modułu wymiarowania zasobów działającego w warstwach L1 i L2 architektury Systemu IIP. Przedstawiono zadania modułu wymiarowania, określono warunki współpracy z systemem zarządzania oraz Równoległymi Internetami (RI). Opisano przygotowane algorytmy wymiarowania w postaci algorytmów optymalizacyjnych LP. Dodatkowo określono warunki działania modułu wymiarowania przy inicjowaniu...
-
Równoległy Internet IPv6 QoS: Realizacja systemu zarządzania i sygnalizacji
PublicationW artykule przedstawiono realizację systemu zarządzania i sygnalizacji dla sieci IPv6 QoS. Sieć ta stanowi jeden z Równoległy Internetów w ramach Systemu IIP umożliwia-jącego wirtualizację infrastruktury sieci i zbudowanego w ramach projektu Inżynieria Internetu Przyszłości (IIP). System zarządzania siecią IPv6 QoS odpowiada za realiza-cję następujących procesów: proces tworzenia/usuwania Równoległego Internetu, wymiarowanie sieci,...
-
Serwer Diameter w architekturze Proxy Mobile IPv6
PublicationW pracy przedstawiono mechanizmy współpracy serwera Diameter z systemem Proxy Mobile IPv6. Opisany został sposób integracji obu rozwiązań na potrzeby obsługi mobilności terminali ruchomych w sieci IPv6. W ramach realizowanych badań wykonano implementację opisanego systemu. Dla przygotowanej implementacji przeprowadzono szereg testów wydajnościowych uwzględniających parametry jakości QoS oraz QoE.
-
Specyfikacja i implementacja modułu wymiarowania zasobów w Systemie IIP
PublicationArtykuł zawiera opis specyfikacji oraz implementacji modułu wymiarowania zasobów działającego w warstwach L1 i L2 architektury Systemu IIP. Omówiono zadania modułu wymiarowania, zdefiniowano styki z systemem zarządzania oraz Równoległymi Internetami, jak również zaproponowano algorytmy optymalizacyjne oraz przedstawiono przykładowe wyniki działania tych algorytmów.
-
Theory and implementation of a virtualisation level Future Internet defence in depth architecture
PublicationAn EU Future Internet Engineering project currently underway in Poland defines three parallel internets (PIs). The emerging IIP system (IIPS, abbreviating the project’s Polish name), has a four-level architecture, with level 2 responsible for creation of virtual resources of the PIs. This paper proposes a three-tier security architecture to address level 2 threats of unauthorised traffic injection and IIPS traffic manipulation...
-
Transiluminacyjne monitorowanie stanu przestrzeni podpajęczynówkowej
PublicationTransiluminacja tkanek ludzkiego ciała w celach diagnostycznych jest stosowana od ponad stu lat. Metoda transiluminacji w bliskiej podczerwieni z rozpraszaniem zwrotnym (NIRT-BSS) umożliwia ciągłe, bezinwazyjne monitorowanie zmian szerokości przestrzeni podpajęczynówkowej, które może być cennym narzędziem w ocenie zagrożenia obrzękiem mózgu. W rozprawie przedstawiono optyczny model rozchodzenia się promieniowania podczerwonego...
-
TRANSPORT POSSIBILITY FOR MPEG-4/AVC- AND MPEG-2-ENCODED VIDEO DATA IN IPTV: A COMPARISON STUDY
PublicationIPTV (Television over IP) is a modern service with a great potential to expand. It uses the IP transport platform, that is already in worldwide operation. At the time of writing, two techniques are used to transport the video and audio data of IPTV: MPEG-2 TS and Native RTP. The two techniques quite definitely have an influence on both quality of service (QoS) and quality of experience (QoE). This paper sets out to demonstrate...
-
Współpraca systemu zarządzania z modułem wymiarowania zasobów w Systemie IIP
PublicationCelem artykułu jest przedstawienie współpracy dwuetapowego wymiarowania z systemem zarządzania na poziomie warstw L1 i L2 architektury Systemu IIP. Omówiono zadania systemu zarządzania oraz modułu wymiarowania, zrealizowane algorytmy optymalizacji oraz uniwersalne styki z systemem zarządzania oraz Równoległymi Internetami.
-
Zapewnianie progowego poziomu obecności w sieci sensorowej obsługującej aplikacje typu smart grid
PublicationRozważono bezprzewodową sieć sensorową z pewną liczbą węzłów oraz pojedynczym ujściem, pełniącym także funkcje zarządcze Założono, że sieć sensorowa, w celu wykonywania powierzonego jej zadania, musi utrzymywać określoną liczbę węzłów w stanie włączonym w każdym momencie życia sieci. Jest to zadanie trywialne, gdy węzły mogą być wyłączane tylko po otrzymaniu odpowiedniej komendy od zaufanego nadzorcy. Jednakże przy założeniu podatności...
-
Zarządzanie mobilnością w nowoczesnych sieciach IP. Część II - Modyfikacje i optymalizacje mechanizmów mobilności
PublicationZaprezentowano i poddano analizie rozszerzenia i optymalizacje protokołów mobilnosci, umożliwiające ich efektywne wykorzystanie w nowoczesnych sieciach IP. Niezależnie od rozwiazań zarządzania mobilnością w warstwie sieciowej, przedstawiono wiele rozwiazań wsparcia mobilności realiowanych w wyższych warstwach modelu ISO-OSI. Dodatkowo przedstawiono rozwój mechanizmów zarzadzania mobilnoscią z wyróżnianiem nowych rozwiązań różnorodnych...
-
Zarządzanie mobilnością w nowoczesnych sieciach IP oraz sieciach Internetu Przyszłości
PublicationW rozdziale przedstawiono krótką charakterystykę rynku teleinformatycznego i wymagań nowych usług sieciowych, porównując je z możliwościami funkcjonalnymi oferowanymi przez współczesne systemy i sieci, tak przewodowe jak i bezprzewodowe. Sformułowano ograniczenia architektury TCP/IP w aspekcie obsługi urządzeń mobilnych i nowych scenariuszy mobilności, biorąc pod uwagę zarówno oczekiwania użytkowników, jak i możliwości sprzętowe,...
-
Zasoby i eksperymenty w sieci PL-LABv6
PublicationW pracy przedstawiono strukturę, budowę i dostępne zasoby oraz eksperymenty przeprowadzane w sieci badawczej PL-LABv6 dla protokołu IPv6.
Year 2012
-
1+1 Protection of Overlay Distributed Computing Systems: Modeling and Optimization
PublicationW niniejszym artykule przedstawiono autorską koncepcję ochrony transmisji od krańca do krańca (ang. 1+1 protection) dla systemów przetwarzania rozproszonego (ang. distributed computing systems). Artykuł prezentuje nowatorskie rozwiązanie dedykowane systemom typu ''overlay'', w których system przetwarzania rozproszonego stanowi warstwę najwyższą w warstwowej architekturze sieci, korzystającą z usług warstwy sieci transportowej....
-
3rd International Workshop on Reliable Networks Design and Modeling (RNDM 2011)
Publicationartykuł sprawozdawczy z konferencji
-
A Flexible Provisioning Module Optimizing Utilization of Resources for the Future Internet IIP Initiative
PublicationW artykule zaprezentowano aspekty projektowania i implementacji modułu wymiarowania zasobów sieci zaproponowanego w ramach projektu Inżynieria Internetu Przyszłości. W szczególności, wprowadzone zostały modele programowania liniowego wymiarowania zasobów sieci mające na celu minimalizację poziomu wykorzystania tychże zasobów, jak i maksymalizację nieprzydzielonej przepustowości. W dalszej części artykułu dokonano oceny charakterystyk...
-
A Novel Reliable Routing Scheme for VANETs
PublicationSieci bezprzewodowej transmisji informacji bazujące na rodzinie standardów 802.11, zastosowane w przypadku komunikacji między pojazdami (VANET), mogą istotnie przyczynić się do poprawy bezpieczeństwa ruchu drogowego. Z uwagi na wysoki stopień mobilności pojazdów, dobór tras w sieciach VANET jest problemem trudnym, zwłaszcza w przypadku transmisji wieloskokowej. Rozwiązania dostępne w literaturze ukierunkowane na poprawę dostępności...