BIOAKTYWNE FITOZWIĄZKI W CHEMOPREWENCJI PRZEWLEKŁYCH CHORÓB NIEZAKAŹNYCH – OWOCE I WARZYWA CZY SUPLEMENTY DIETY? - Publication - Bridge of Knowledge

Your account

login

Search

BIOAKTYWNE FITOZWIĄZKI W CHEMOPREWENCJI PRZEWLEKŁYCH CHORÓB NIEZAKAŹNYCH – OWOCE I WARZYWA CZY SUPLEMENTY DIETY?

Abstract

Z raportu Światowej Organizacji Zdrowia (WHO) z 2014 r. wynika, że przewlekłe choroby niezakaźne (NCDs), czyli tzw. choroby cywilizacyjne, do których zalicza się m.in. choroby układu krążenia, przewlekłe choroby układu oddechowego, nowotwory, czy cukrzycę typu 2, stanowią obecnie bezpośrednią przyczynę ponad 50 % przedwczesnych zgonów na świecie. W badaniach ostatnich 20 lat dowiedziono, że sposób odżywiania jest głównym czynnikiem wpływającym na zagrożenie tymi chorobami. Z drugiej strony rosnąca wiedza konsumentów na temat właściwości chemoprewencyjnych pewnych składników żywności, przede wszystkim pochodzenia roślinnego, umożliwiła wykorzystanie niektórych roślin jadalnych w profilaktyce chorób przewlekłych. Prozdrowotne działanie tych produktów najczęściej związane jest z obecnością przeciwutleniaczy, które mogą wpływać na wiele istotnych mechanizmów biologicznych o kluczowym znaczeniu dla prawidłowego funkcjonowania organizmu ludzkiego. W licznych badaniach wykazano silne działanie fizjologiczne m.in. bioaktywnych fenoli roślinnych. Obserwacje te doczekały się komercjalizacji w postaci masowej produkcji suplementów diety wzbogaconych w substancje określane mianem przeciwutleniaczy, mimo że ich właściwości chemiczne nie zawsze uzasadniały użycie tego terminu. W badaniach epidemiologicznych dowiedziono, że nadmierne oczekiwania przedsiębiorców nie były w pełni uzasadnione. Okazało się, że wyizolowane bioaktywne fitozwiązki mogą nie być już tak skutecznymi czynnikami chemoprewencyjnymi, jak zawierające je owoce lub warzywa. W niniejszej pracy podjęto próbę krytycznej oceny takiego stanu rzeczy.

Citations

  • 0

    CrossRef

  • 0

    Web of Science

  • 2

    Scopus

Authors (2)

Cite as

Full text

download paper
downloaded 619 times
Publication version
Accepted or Published Version
License
Creative Commons: CC-BY open in new tab

Keywords

Details

Category:
Articles
Type:
artykuły w czasopismach
Published in:
Żywność. Nauka. Technologia. Jakość no. 26, pages 5 - 14,
ISSN: 2451-0769
Language:
Polish
Publication year:
2019
Bibliographic description:
Koss-Mikołajczyk I., Bartoszek-Pączkowska A.: BIOAKTYWNE FITOZWIĄZKI W CHEMOPREWENCJI PRZEWLEKŁYCH CHORÓB NIEZAKAŹNYCH – OWOCE I WARZYWA CZY SUPLEMENTY DIETY?// Żywność. Nauka. Technologia. Jakość -Vol. 26,iss. 1 (118) (2019), s.5-14
DOI:
Digital Object Identifier (open in new tab) 10.15193/zntj/2019/118/269
Bibliography: test
  1. skin. A randomized, controlled trial. Nutrition Prevention of Cancer Study Group. JAMA, 1996, 276 (24), 1957-1963. open in new tab
  2. Cooke D., Steward W.P., Gescher A.J., Marczyło T.: Anthocyans from fruits and vegetables -Does bright colour signal cancer chemopreventive activity? Eur. J. Cancer, 2005, 41, 1931-1940. open in new tab
  3. Eberhardt M.V., Lee C.Y., Liu R.H.: Antioxidant activity of fresh apples. Nature, 2000, 405, 903- 904. open in new tab
  4. Gaziano J.M., Glynn R.J., Christen W.G., Kurth T., Belanger C., MacFadyen J., Bubes V. Manson J.E., Sesso H.D., Buring J.E.: Vitamins E and C in the prevention of prostate and total cancer in men: The Physician's Health Study II randomized controlled trial. JAMA, 2009, 301 (1), 52-62. open in new tab
  5. Halliwell B.: Biochemistry of oxidative stress. Biochem. Soc. Trans., 2007, 35, 1147-1150. open in new tab
  6. Hanahan D., Weinberg, R.A.: Hallmarks of cancer: The next generation. Cell, 2011, 144 (5), 646- 674. open in new tab
  7. Jacobs D.R., Steffen L.M.: Nutrients, foods, and dietary patterns as exposures in research: A frame- work for food synergy. Am. J. Clin. Nutr., 2003, 78, 508-513. open in new tab
  8. Jacobs D.R.: Challenges in research in nutritional epidemiology. Nutritional health: Strategies for disease prevention. 2 nd ed. NJ Humana Press, Totowa 2006, pp. 25-35. open in new tab
  9. Jacobs D.R., Gross M.D., Tapsell T.C.: Food synergy: An operational concept for understanding nutrition. Am. J. Clin. Nutr., 2009, 89, 1543-1548. open in new tab
  10. Jacobs D.R., Tapsell L.C., Temple N.J.: Food synergy: The key to balancing the nutrition research effort. Pub. Health Rev., 2012, 33, 507-529. open in new tab
  11. Kelloff G.J., Crowell J.A., Steele V.E., Lubet R.A., Malone W.A., Boone C.W., Kopelovich L., Hawk E.T., Lieberman R., Lawrence J.A., Jaye I.A., Viner J.L., Sigman C.C.: Progress in cancer chemoprevention: Development of diet-derived chemopreventive agents. J. Nutr., 2000, 130, 467- 471. open in new tab
  12. Korge P., Calmettes G., Weiss J.N.: Increased reactive oxygen species production during reductive stress: The roles of mitochondrial glutathione and thioredoxin reductases. Biochim. Biophis. Acta, 2015, 1847, 514-525. open in new tab
  13. Levine N., Moon T.E., Cartmel B., Bangert J.L., Rodney S., Dong Q., Peng Y.M., Alberts D.S.: Trial of retinol isotretinoin in skin cancer prevention: A randomized, double-blind, controlled trial. South- west Skin Cancer Prevention Study Group. Cancer Epidemiol.. Biomarkers Prev., 1997, 6 (11), 957- 961.
  14. Li W., Guo Y., Zhang C., Wu R., Yuquing-Yang A., Gaspar J., Kong A.T.: Dietary phytochemicals and cancer chemoprevention: A perspective on oxidative stress, inflammation, and epigenetics. Chem. Res. Toxicol., 2016, 29, 2071-1095. open in new tab
  15. Liu R.H.: Potential synergy of phytochemicals in cancer prevention mechanism of action. J. Nutr., 2004, 134 (12 Suppl.), 3479-3485. open in new tab
  16. Liu R.H., Liu J., Chen B.: Apples prevent mammary tumors in rats. J. Agric. Food Chem., 2005, 53, 2341-2343. open in new tab
  17. McCullough M.L., Peterson J.J., Patel R., Jacques P.F., Shah R., Dwyer J.T.: Flavonoid intake and cardiovascular disease mortality in a prospective cohort of US adults. Am. J. Clin. Nutr., 2012, 95, 454-464. open in new tab
  18. Moon T.E., Levine N., Cartmel B., Bangert J.L., Rodney S., Dong Q., Peng Y.M., Alberts D.S.: Effect of retinol in preventing squamous cell skin cancer in moderate-risk subjects: A randomized, double-blind, controlled trial. Southwest Skin Cancer Prevention Study Group. Cancer Epidemiol.. open in new tab
  19. Biomarkers Prev., 1997, 6 (11), 949-956. open in new tab
  20. Omenn G.S., Goodman G.E., Thornquist M.D., Balmes J., Cullen M.R., Glass A., Keogh J.P., Meyskens F.L., Valanis B., Williams J.H., Barnhart S., Hammar S.: Effects of a combination of beta carotene and vitamin A on lung cancer and cardiovascular disease. New Engl. J. Med., 1996, 334 (18), 1150-1155. open in new tab
  21. Peters U., Littman A.J., Kristal A.R., Patterson R.E., Potter J.D., White E.: Vitamin E and selenium supplementation and risk of prostate cancer in the VITamins And Lifestyle (VITAL) study cohort. Cancer Causes Control., 2008, 19 (1), 75-87. open in new tab
  22. Potter J.D.: The failure of cancer prevention. Carcinogenesis, 2014, 35, 974-982. open in new tab
  23. Seeram N.P., Adams L.S., Henning S.M.: In vitro antiproliferative, apoptotic and antioxidant activi- ties of punicalagin, ellagic acid and a total pomegranate tannin extract are enhanced in combination with other poly-phenols as found in pomegranate juice. J. Nutr. Biochem., 2005, 16, 360-367. open in new tab
  24. Shibata A., Paganini-Hill A., Ross R.K., Henderson B.E. Intake of vegetables, fruits, beta-carotene, vitamin C and vitamin supplements and cancer incidence among the elderly: A prospective study. Brit. J. Cancer, 1992, 66, 673-679. open in new tab
  25. Sies H.: Oxidative stress: A concept in redox biology and medicine. J. Redox Biol., 2015, 4, 180-183. open in new tab
  26. Siti H.N., Karnisah Y., Karnisah J.: The role of oxidative stress, antioxidants and vascular inflamma- tion in cardiovascular disease (a review). Vasc. Pharmacol., 2015, 71, 40-56. open in new tab
  27. Sporn M.B., Suh N.: Chemoprevention: an essential approach to controlling cancer. Nat. Rev. Can- cer., 2002, 2, 537-543. open in new tab
  28. Stacewicz-Sapuntzakis M., Bowen P.E.: Role of lycopene and tomato products in prostate health. Biochim. Biophys. Acta, 2005, 1740, 202-205. open in new tab
  29. Ulrich C.M., Potter J.D.: Folate and cancer-timing is everything. JAMA, 2007, 297 (21), 2408-2409. open in new tab
  30. Valko M., Izakovic M., Mazur M., Rhodes C.J.: Role of oxygen radicals in DNA damage and cancer incidence. Mol. Cell. Biochem., 2004, 266, 37-56. open in new tab
  31. Wald N.: Low serum-vitamin A and subsequent risk of cancer. Preliminary results of a prospective study. Lancet, 1980, 2, 813-815. open in new tab
  32. World Health Organization: Global Status Report on Noncommunicable Diseases. WHO, Geneva 2014. open in new tab
  33. Traka M., Mithen R.: Glucosinolates, isothiocyanates and human health. Phytochemistry Reviews, 2009, 8 (1), 269-282. open in new tab
Verified by:
Gdańsk University of Technology

seen 770 times

Recommended for you

Przestrzenna analiza zgonów uwarunkowanych chorobami cywilizacyjnymi

2015

Zastosowanie nanokonjugatów znanych chemoterapeutyków w leczeniu nowotworów

2017

Badania właściwości przeciwutleniających związków pochodzących z najczęściej spożywanych owoców i warzyw

2008

Modyfikacja β-cyklodekstryny w celu uzyskania pH czułego nośnika leków antracyklinowych

2016
Meta Tags