Filters
total: 1677
filtered: 1396
-
Catalog
- Publications 1396 available results
- Journals 8 available results
- Publishing Houses 1 available results
- People 74 available results
- Inventions 7 available results
- Projects 13 available results
- Laboratories 3 available results
- Research Teams 5 available results
- Research Equipment 4 available results
- e-Learning Courses 54 available results
- Events 7 available results
- Open Research Data 105 available results
Chosen catalog filters
displaying 1000 best results Help
Search results for: anteny%20konforemne
-
Zastosowania chromatografii wykluczania (GPC/SEC). Część II – Wykorzystanie GPC/SEC w rozdzielaniu tłuszczów i produktów ich konwersji – artykuł przeglądowy
PublicationTłuszcze i produkty ich konwersji stanowią złożoną grupę związków organicznych, o różnorodnej i skomplikowanej strukturze. Istotnym problemem, zwłaszcza w rozdzielaniu szczegółowym tak złożonych i zróżnicowanych analitów na poszczególne indywidua chemiczne jest ogromna różnorodność budowy związków chemicznych przynależnych do poszczególnych klas lipidów. Z drugiej strony, poszczególne klasy lipidów...
-
Badanie zgodności koncepcji rekreacyjno-turystycznego otwarcia drogi wodnej Oświęcim – Kraków z zasadami zrównoważonego rozwoju
PublicationW pracy przedstawiono metodę oceny stopnia zgodności zagospodarowania akwenu wodnego z zasadami zrównoważonego rozwoju. Obszarem badawczym była droga wodna pomiędzy Oświęcimiem i Krakowem wraz z terenami przyległymi. Przedmiotem badań była koncepcja turystyczno-rekreacyjnego wykorzystania śródlądowej drogi wodnej Górnej Wisły. Koncepcja składała się z pięciu elementów tj.: ścieżek rowerowych wzdłuż Wisły wraz z siecią wypożyczalni,...
-
Wpływ rodzaju kwaśnego dodatku do eluentu oraz właściwości fazy stacjonarnej na rozdzielanie średnio i nisko hydrofobowych kwaśnych organicznych związków chemicznych w odwróconych układach faz kolumnowej elucyjnej wysokosprawnej chromatografii cieczowej - RP HPLC
Publicationedna z serii prac badawczych nad opracowaniem optymalnych warunków rozdzielania, identyfikacji i oznaczania względnie, średnio i nisko polarnych składników mieszanin organicznych związków chemicznych otrzymywanych z procesu konwersji biomasy lignocelulozowej, lub suszu roślinnego z wykorzystaniem wysokosprawnej kolumnowej elucyjnej chromatografii cieczowej w odwróconych układach faz (RP-HPLC) z elucją izokratyczną, a wówczas gdy...
-
Zastosowanie wysokosprawnej kolumnowej chromatografii cieczowej w odwróconych układach faz (RP-HPLC) do rozdzielania i wstępnej identyfikacji składników hydrofilowych mieszanin po hydrolizie zasadowej biomasy ligno-celulozowej (BMLC)
PublicationWzrost konsumpcji paliw kopalnych, ich pozyskiwanie oraz eksploatacja niesie ze sobą wiele zagrożeń dla środowiska, dlatego alternatywnym źródłem energii stają się biopaliwa, w tym bio-wodór pozyskiwany w konwersji biomasy ligno-celulozowej, która poddawana jest obróbce wstępnej. Najczęściej wykorzystywaną metodą obróbki wstępnej jest hydroliza alkaliczna, podczas której powstaję bardzo dużo produktów ubocznych, nieprzydatnych...
-
Chromatographic separation, determination and identification of ecdysteroids: Focus on Maral root (Rhaponticum carthamoides, Leuzea carthamoides )
PublicationThe review presents general principles for choosing optimal conditions for ecdysteroid separation, identification, and isolation using HPLC/TLC techniques in RP, NP- HILIC or NP modes. Analytics of ecdyteroids pose a still insufficiently resolved problem. Plant-derived ecdysteroids are a point of interest of pharmaceutical industry and sport medicine due to their postulated adaptogenic and anabolic properties. In insects, ecdysteroids...
-
Medieval Bourgeois Tenement Houses as an Archetype for Contemporary Architectural and Construction Solutions: The Example of Historic Downtown Gdańsk
PublicationThe basic urban tissue of medieval European cities consisted of brick townhouses. In the cities of northern Europe, these tenements were characterised by a block based on an elongated rectangular plan, covered with a gable roof with a ridge oriented perpendicularly to the street. The side walls of the tenement house were common for both neighbours and constituted a basic structural element. The gable façades were not loaded with...
-
Metodyka rozdzielania i oznaczania lotnych inhibitorów fermentacji w brzeczkach fermentacyjnych ciemnej fermentacji, techniką GC-MS
PublicationW pracy przedstawiono opracowaną w wyniku badań metodykę identyfikacji i oznaczania inhibitorów fermentacji w brzeczkach fermentacji ciemnej z biomasy ligno-celulozowej, z wykorzystaniem ekstrakcji ciecz-ciecz w sprzężeniu z chromatografią gazową ze spektrometrem mas (LLE-GC-MS). W ramach badań dokonano doboru korzystnych warunków ekstrakcji ciecz-ciecz, w tym: pH, objętości rozpuszczalnika ekstrakcyjnego, czasu ekstrakcji oraz warunków...
-
Metodyka oznaczania sumarycznej zawartości inhibitorów fermentacji ciemnej oraz monocukrów w brzeczkach fermentacyjnych techniką HPLC-RID-UV-VIS/DAD
PublicationW pracy przedstawiono wyniki badań oraz opracowaną w ich rezultacie metodykę ilościowego oznaczania sumarycznej zawartości inhibitorów fermentacji ciemnej oraz monocukrów w brzeczkach fermentacyjnych z wykorzystaniem techniki chromatografii cieczowej (RP-HPLC-RID-UV-VIS/DAD). Najbardziej przydatną do zbadania sumarycznej zawartości inhibitorów w próbkach rzeczywistych okazało się zastosowanie warunków chromatografii wykluczania...
-
Ecological and Health Effects of Lubricant Oils Emitted into the Environment
PublicationLubricating oils used in machines with an open cutting system, such as a saw or harvester, are applied in forest areas, gardening, in the household, and in urban greenery. During the operation of the device with an open cutting system, the lubricating oil is emitted into the environment. Therefore, the use of an oil base and refining additives of petroleum origin in the content of lubricants is associated with a negative impact...
-
The New Test Procedure for Group-Type Composition of Base Oils of Lubricating Oils, Especially Emitted into the Environment
PublicationMineral base oil, a product of multistep fine refining of the relevant fractions from vacuum distillation of crude oil, is a main component of so-called mineral lubricating oils containing aliphatic and alicyclic substituted aromatic hydrocarbons, i.e., derivatives of benzene and biphenyl. Mineral lubricating oil is composed mostly of mineral base oil and a low amount of enriching additives, most often products of advanced organic...
-
METODY KONTROLI OLEJOW SMAROWYCH EMITOWANYCH DO ŚRODOWISKA
PublicationEmitowane do środowiska oleje smarowe wykorzystywane w otwartych układach tnących, głowicach harwesterów, powinny zawierać wyłącznie biodegradowalne składniki. Składniki środków smarowych produkowanych z ropy naftowej wykazują negatywne oddziaływanie na środowisko i zdrowie, dlatego ich stosowanie w otwartych układach tnących powinno być zabronione, a użycie karane.
-
Oleje smarowe do pilarek - problem dla miasta i środowiska
PublicationŚrodki smarowe eksploatowane są w różnych urządzeniach tnących. Olej smarowy uznaje się za element budowy maszyny, którego zadaniem jest stworzenie warstwy w postaci mikrofilmu pomiędzy dwoma poruszającymi się elementami urządzenia. Warstwa taka ma za zadanie zminimalizowanie tarcia, zapiekania się elementów maszyny oraz zmywanie nagarów i mikrocząstek zaokludowanych na powierzchni urządzenia. Zapobiega to m. in. pojawieniu się...
-
Rozdzielanie, identyfikacja i oznaczanie składników osadu z produkcji olejów jadalnych w warunkach NP-HPLC
PublicationPraca dotyczy badań nad wykorzystaniem rozdzielania w warunkach adsorpcyjnej w normalnych układach faz wysokosprawnej kolumnowej chromatografii cieczowej (NP - HPLC) w celu wyjaśnienia składu uciążliwego osadu tworzącego się w płytowym wymienniku ciepła jako jednego z modułów systemu przeznaczonego do odzysku nieskroplonego heksanu po ekstrakcji oleju z nasion. W badaniach wykorzystano spektrofotometrię w zakresie...
-
Cobalt(II) tri-tert-butoxysilanethiolates: in search of models for catalytic metal site of liver alcohol dehydrogenase
PublicationPrzeprowadzono syntezę trzech kompleksów: [Co{SSi(OBut)3}2(NH3)(L-pic)],[Co{SSi(OBut)3}2(NH3)2]xMeCN i [Co{SSi(OBut)3}3(H2O)][NHEt3]. Kompleksy są monomeryczne, dla nich wyznaczono strukturę krystalograficzną. Kompleks [Co{SSi(OBut)3(NH3)(L-pic)] o rdzeniu CoN2OS2 posiada dwa różne ligandy azotowe, zaś [Co{SSi(OBut)3(L-pic)] stanowi substrat do syntezy związku modelującego centrum katalityczne LADH.
-
Contemporary Architectural Design in the Context of Historic Remains: The Case of the Old City of Gdańsk
PublicationThis article presents several examples of modern developments designed to preserve and coexist with fragments of historic brick buildings. These building projects each faced a similar task; to save and display the historical urban fabric, but they differed significantly in how they chose to achieve that goal. Not all of the projects presented in this study meet the requirements of the Venice Charter equally well. In this field,...
-
Separation and determination of the group-type composition of modern base and lubricating oils with a wide range of polarity, especially emitted to the environment
PublicationLubricating oils are composed of base oils (>85% v/v) and enriching additives (<15% v/v). Three types of base oils may be distinguished: 1) traditional bases (obtained by low-volatile fractions from crude oil distillation refining), 2) synthetic bases (mainly poly-alpha-olefins, sometimes esters, especially succinic acid esters), 3) bases of natural origin (especially obtained from refined plant oils). The bases of natural origin...
-
Low-Barrier Hydrogen Bond Determines Target-Binding Affinity and Specificity of the Antitubercular Drug Bedaquiline
PublicationThe role of short strong hydrogen bonds (SSHB) in ligand-target binding remains largely unexplored, thereby hin- dering a potentially important avenue in the rational drug de- sign. Here, we investigate the interaction between bedaquiline (Bq), a potent anti-tuberculosis drug, and the mycobacterial ATP synthase, to unravel the role of a specific hydrogen bond to a conserved acidic residue in the target affinity and specificity....
-
(3,5-Dimethylpyridine)bis(tri-tert-butoxysilanethiolato)zinc(II)
PublicationMetodą rentgenowskiej analizy strukturalnej oznaczono strukturę kompleksu 3,5-dimetylopirydyny z Bis(tri-tert-butoksysilanotiolanem)cynku. Atom cynku wykazuje koordynację zniekształconej bipiramidy trygonalnej. Sieć krystaliczna jest stabilizwana tylko poprzez oddziaływania van der Waalsa.
-
The biological role of prolyl oligopeptidase and the procognitive potential of its peptidic inhibitors from food proteins
PublicationProlyl oligopeptidase (POP) is a conserved serine protease belonging to proline-specific peptidases. It has both enzymatic and non-enzymatic activity and is involved in numerous biological processes in the human body, playing a role in e.g., cellular growth and differentiation, inflammation, as well as the development of some neurodegenerative and neuropsychiatric disorders. This article describes the physiological and pathological...
-
PCR amplification with primers based on IS2404 and GC-rich repeated sequence reveals polymorphism in Mycobacterium ulcerans
PublicationOpracowano prostą w wykonaniu metodę genotypowania szczepów bakterii z gatunku Mycobacterium ulcerans. Polimorfizm genetyczny 32 badanych izolatów Mycobacterium ulcerans odzwierciedla ich geograficzne pochodzenie z rejonów Afryki Centralnej, Ameryki Południowej i Łacińskiej, Azji Południowo-Wschodniej, Malezji oraz Australii.
-
Powikłania po rekonstrukcji piersi: problem zakażeń i strategii prewencyjnej - przegląd literaturowy
PublicationW niniejszej pracy przedstawiono dane dotyczące powikłań po rekonstrukcji piersi. Manuskrypt ma na celu usystematyzowanie wyników badań z ostatnich lat wraz z aspektami, takimi jak: częstotliwość występowania powikłań oraz ich rodzaj, czynniki predysponujące, a także możliwości profilaktyki. Przeanalizowano dane literaturowe z ogólnie dostępnych artykułów z okresu ostatnich pięciu lat, ze szczególnym uwzględnieniem zakażeń. Do...
-
Mechanical properties and interfacial transition zone microstructure of concrete with waste basalt powder addition
Publication -
RORα is not a receptor for melatonin (response to DOI 10.1002/bies.201600018)
Publication -
Implementation of high-precision computation capabilities into the open-source dynamic simulation framework YADE
PublicationThis paper deals with the implementation of arbitrary precision calculations into the open-source discrete element framework YADE published under the GPL-2+ free software license. This new capability paves the way for the simulation framework to be used in many new fields such as quantum mechanics. The implementation details and associated gains in the accuracy of the results are discussed. Besides the "standard" double (64 bits)...
-
An Analysis of Elliptical-Rectangular Multipatch Structure on Dielectric-Coated Confocal and Nonconfocal Elliptic Cylinders
PublicationA rigorous analysis of the resonance frequency problem of an elliptical-rectangular microstrip structure mounted on dielectric-coated elliptic conducting cylinder, with electrically small radius, is investigated in this paper. A full-wave analysis and a moment-method calculation are employed. The analysis is carried out considering the expansion of the field as a series of Mathieu functions. The complex resonance frequencies of...
-
Evaluation of Workflow Runtime Platforms in Service Composition
PublicationTypically, workflow applications are constructed from basic functionalities that may be realized by alternative services deployed in heterogeneous runtime platforms. Depending on workflow structure and selection of services, the applications differ in attributes such as price, Quality of Service (QoS) and others. In the paper, we propose a method of evaluation of workflow runtime platforms using Data Envelopment Analysis. We present...
-
Gender differences in the perception of the Quality of College Life in Spanish University
PublicationThrough the current research, we intend to analyse how students differ in their levels of quality of college life (QCL) according to gender, and how this relates to overall quality of life (QoL) and loyalty [measured by Identification and word of mouth (WoM)] to their specific university. The survey included 243 students attending public university in Spain. The results obtained through the analysis of data allow affirming that...
-
Self-assemblies of novel magnesium porphyrins mimicking natural chlorosomal bacteriochlorophylls
PublicationSelf-assembling porphyrins are promising materials to mimic natural bacteriochlorophylls c, d, or e encountered in the chlorosomes of photosynthetic bacteria. We have studied four novel magnesium porphyrins mimicking this chlorosomal antenna system. In contrast to previous articles reporting synthetic Zn-porphyrins, our studies focus on porphyrins with Mg as the central atom, which mimic more closely the natural bacteriochlorophylls....
-
Resonance Frequency Calculation of a Multilayer and Multipatch Spherical Microstrip Structure Using a Hybrid Technique
PublicationThis communication offers a rigorous analysis of the resonance frequency problem of a spherical microstrip structure mounted on a multilayer, dielectric-coated metallic sphere, with an electrically small radius. The structure consists of single or multiple metallic patches with arbitrary shapes. A full-wave analysis is employed with the use of proposed hybrid approach, combining the finite-difference technique with a spectral domain...
-
Insight into heart regeneration
PublicationThe mammalian heart is thought to be incapable of regeneration because of the limited ability of cardiomyocytes. to proliferate. However, it has been recently shown that the neonatal murine heart is able to restore its normal function after coronary artery ligation or even partial resection. Unfortunately, this feature is lost in a few days after birth, although lower vertebrates as zebrafish or newt, retain this ability until adulthood. Therefore,...
-
Depolarisation Model for a BAN Indoor Scenario
PublicationIn this paper, an analysis of depolarisation in Body Area Networks for Body-to-Infrastructure communications based on a measurement campaign in the 5.8 GHz band in an indoor environment is performed. Measurements were made with an offbody antenna transmitting linearly polarised signals and dualpolarised receiving antennas carried by the user on the body. A Normal Distribution with a mean of 2.0 dB and a standard deviation of 4.3...
-
Analiza i pomiarowa weryfikacja modeli propagacyjnych z zalecenia ITU-R P.1411 dla środowisk miejskich kanionów ulic i zakresu częstotliwości 800 MHz - 16 GHz
PublicationZ uwagi na urbanizację gwałtownie postępującą w przypadku zarówno zagranicznych, jak i polskich większych miast coraz częściej mamy w praktyce do czynienia z sytuacją, w której anteny obu końców łącza radiowego znajdują się poniżej średniego poziomu zabudowań. W takim przypadku fale radiowe rozprzestrzeniają się w swoisty sposób, głównie wzdłuż kanionów ulic, co ma charakter zgoła odmienny od alternatywnej i częściej rozważanej...
-
Enhancement of the efficiency of the third harmonic generation process in ZnO:F thin films probed by photoluminescence and Raman spectroscopy
Publication -
Professional prospects of polish logisticians in the light of the higher education: students’ opinion research.
PublicationThe paper focuses on a topic concerning the students’ professional future. Students more often and more are prepared to leave the labor market. In addition to the ongoing higher education they get their education at a variety of courses and trainings; they increase their skills in workshops or attend internships and practices to become attractive candidates for the job in the eyes of a potential employer. At this point a number...
-
Assessment of User Mobility’s Influence on System Loss in Several Body-to-Body Scenarios
PublicationIn this paper, Body-to-Body communications in indoor and outdoor environments for different on-body antenna configurations and different mobility scenarios were studied, based on system loss measurements at 2.45 GHz. The main objective is to properly characterise the influence of the Transmitter-Receiver configuration on system loss and fast fading behaviour, the latter being modelled by the Rice Distribution. Globally, it is observed...
-
Geospatial Coverage and Signal Quality Measurements of Terrestrial DAB+ Network in Northern Poland
PublicationModern signal coverage maps are prepared based on industry-standard radio propagation models, which take into account a number of parameters, including: type of antenna, distance from the transmitter, type of terrain, etc. However, such simulations are prone to location-specific inaccuracies, and should be verified with in-situ measurements. This paper presents results of a field test of a terrestrial DAB+ (Digital Audio Broadcasting...
-
Induction of secondary metabolite production in transformated callus of Ammi majus L. grown after electromagnetic treatment of culture medium
PublicationW pracy przedstawiono wyniki badań, których celem było zbadanie wpływu elicytacji przy użyciu ADR-4, na produkcję metabolitów wtórnych. Elicytacja ADR-4 zwiększyła 2-krotnie zawartość bergaptenu. Porównano również efektywność 3 technik ekstrakcyjnych stosowanych do izolacji feuranokumaryn, kumaryn i ich glikozydów z kalusa A.majus. Ekstrakcja przy użyciu techniki ASE okazała się najbardziej efektywna.
-
Optimal conditions of naphthoquinones separation from carnivorous plants extracts using thin-layer chromatography and high performance liquid chromatography
PublicationDroseraceae plants are owned by the family of carnivorous plants, which in an unusual way adapt to environments poor in nutrients. Droseraceae obtain essential nutrients catching insects and other small invertebrantes. Plumbagin, chloroplumbagin, ramentaceon and droseron are naphthoquinones, which could be found in leaves and shoots of plants from Droseraceae family. In the literature there are a lot of information about the pharmacological...
-
Liquid chromatography techniques for separation of flavonoids from Droseraceae
PublicationFlavonoids which are presented in insectivorous plants of the Droseraceae family have wide range of advantageous properties i.e. an antioxidant, anti-inflammatory and antimicrobial activities, antitumor activity was reported as well.The purpose of the research was to develop the most favourable conditions for liquid chromatographic separation and identification of myricetin and quercetin in extracts of insectivorous plants. In...
-
Optimized conditions for hydrocarbon group type analysis of base oils by thin-layer chromatography - flame ionisation detection
PublicationW pracy przedstawiono wyniki badań nad opracowaniem optymalnych warunków oznaczania składu grupowego mineralnych olejów bazowych z wykorzystaniem chromatografii cienkowarstwowej oraz detektora płomieniowo-jonizacyjnego (TLC-FID). W przypadku mineralnych olejów bazowych, które otrzymywane są po wielu etapach rafinacji frakcji pochodzących z destylacji próżniowej ropy naftowej oznaczenie ich składu grupowego (z uwzględnieniem podgrup...
-
Detecting evoked potentials with SVD and ICA BASED statistical models
PublicationDokonano porównania rezultatów detekcji potencjałów wywołanych przy zastosowaniu metod statystycznych SVD i ICA. Jako dane wejściowe użyto dane wynikowe addytywnego modelu aktywności elektrycznej mózgu.
-
Zastosowanie chromatografii jonowej w analityce opadów i osadów atmosferycznych = Application of ion chromatography in atmospheric precipitation and deposit analysis
PublicationNajwiększy udział w dostawie zanieczyszczeń z atmosfery do powierzchni ziemi w regionach położonych w znacznych odległościach od źródeł emisji ma depozycja mokra (opady i osady atmosferyczne). Wody opadowe i wody spływne (również powstające z osadów atmosferycznych) dostają się wraz z zawartymi w nich związkami toksycznymi do wód powierzchniowych i gruntowych, które stanowią źródło wody pitnej. Pojawiła się więc konieczność stałego...
-
Ocena głębokości oparzenia na podstawie badań termicznych
Publication -
Wybrane aplikacje
Publication -
Identyfikacja lotnych składników ścieków z instalacji oksydacji asfaltów z wykorzystaniem chromatografii gazowej sprzężonej ze spektrometrią mas (GC-MS)
PublicationW pracy przedstawiono wyniki badań nad identyfikacją lotnych związków organicznych występujących w ściekach z instalacji oksydacji asfaltów. Ścieki poddano deemulgacji, w celu usunięcia fazy organicznej, a następnie ekstrakcji dichlorometanem, w celu wyizolowania pozostałych w ściekach związków organicznych. Zidentyfikowano 30 związków organicznych oraz szereg n-alkanów, które pozostały w ściekach pomimo zastosowanej deemulgacji....
-
Pisemna opinia biegłego na okoliczność sfałszowania biopaliwa- pellet. Raporty z badań, dokumentacja poboru próbek oraz dokumentacja uzupełniająca
Publication -
Polimerowe czujniki wilgotności na bazie polietylenoiminy
PublicationPrzedstawiono wyniki badań nad polimerowymi czujnikami wilgotności na bazie polietylenoiminy (PEI). PEI jest rozpuszczalną w wodzie poliaminą. Praktyczne wykorzystanie PEI możliwe jest po ograniczeniu jej rozpuszczalności w wodzie. W pracy opisano metody chemicznej modyfikacji filmu polimerowego, jak również stosowane rozwiązania konstrukcyjne, mające na celu poprawę trwałości i właściwości metrologicznych czujników wilgotności....
-
Electrical properties of poros nanocrystalline undoped ceria oxygen sensor
PublicationW pracy zaprezentowano wykonanie czujnika z niedomieszkowanego tlenku ceru o nanometrowych ziarnach krystalicznych. Zastosowana metoda nanoszenia warstw zalicza się do metod niskotemperaturowych. Wytworzone warstwy przebadano za pomocą dyfrakcji rentgenowskiej, mikroskopii elektronowej oraz spektroskopii impedancyjnej. Wykonane czujniki charakteryzują się szybkim czasem odpowiedzi i stabilnym zachowaniem przy zmianach ciśnienia...
-
Energia aktywacji i mechanizm przewodzenia w polimerowych czujnikach wilgotności z polietylenoiminy
PublicationPrzedstawiono wyniki badań polimerowych czujników wilgotności z chemicznie modyfikowanej polietylenoiminy (PEI). W oparciu o zależność rezystancji filmów polimerowych od temperatury i wilgotności względnej powietrza wyznaczono wartości energii aktywacji związanej z jonowym przeniesieniem ładunku. Dokonano oceny wpływu rodzaju zastosowanego podłoża i odczynnika sieciującego na trwałość, właściwości elektryczne oraz na wartości energii...
-
Zastosowanie metody różnic skończonych do symulacji czujników elektrokatalitycznych
PublicationW pracy przedstawiono nowe podejście do symulacji charakterystyk woltamperometrycznych czujnika elektrokatalitycznego w oparciu o ogólne prawa i równania opisujące zjawiska elektrochemiczne. Opracowano w tym celu odpowiednie oprogramowanie wykorzystujące metodę różnic skończonych. Wyniki symulacji porównano z wynikami pomiarów oraz symulacji uzyskanymi za pomocą stosowanych wcześniej narzędzi.