Search
Filters
total: 1495
-
Catalog
- Publications 1267 available results
- Journals 2 available results
- Publishing Houses 5 available results
- People 83 available results
- Projects 8 available results
- Research Teams 1 available results
- e-Learning Courses 88 available results
- Events 20 available results
- Open Research Data 21 available results
displaying 1000 best results Help
Search results for: idea dobrego miasta
-
Optymalizacja rozwoju scentralizowanych systemów zasilania w ciepło aglomeracji miejskich.
PublicationPrzygotowano metodę badawczą umożliwiającą optymalizację techniczno-ekonomiczną przedsięwzięć związanych z utrzymaniem, modernizacją oraz rozbudową scentralizowanego systemu zasilania w ciepło, funkcjonującego na obszarze dużego miasta w Polsce. Opracowano model matematyczny systemu uwzględniający wszystkie jego ogniwa w postaci oddzielnych modułów, który umożliwił rozwiązanie sformułowanego problemu optymalizacji z wykorzystaniem...
-
Jak przystąpić do wdrażania inteligentnych rozwiązań w mieście?
PublicationNowa kadencja władz lokalnych to wyjątkowa okazja do wprowadzenia zmian, które mogą przekształcić miasta w inteligentne, zrównoważone i przyjazne do życia. Wdrażanie idei smart city nie tylko poprawia jakość życia, ale również sprzyja rozwojowi gospodarczemu i ochronie środowiska. W artykule przedstawiamy kluczowe rekomendacje dla nowych władz, które pomogą w skutecznej transformacji miast w smart cities.
-
New Architecture of Solid-State High-Voltage Pulse Generators
PublicationThe application of the nanosecond pulsed electric field (nsPEF) for biomedical treatments has gained more interest in recent decades due to the development of pulsed power technologies which provides the ability to control the electric field dose applied during tests. In this context, the proposed paper describes a new architecture of solid-state high-voltage pulse generators (SSHVPG) designed to generate fully customised sequences...
-
Multi-core processing system for real-time image processing in embedded computer vision applications
PublicationW artykule opisano architekturę wielordzeniowego programowalnego systemu do przetwarzania obrazów w czasie rzeczywistym. Dane obrazu są przetwarzane równocześnie przez wszystkie procesory. System umożliwia niskopoziomowe przetwarzanie obrazów,np. odejmowanie tła, wykrywanie obiektów ruchomych, transformacje geometryczne, indeksowanie wykrytych obiektów, ocena ich kształtu oraz podstawowa analiza trajektorii ruchu. Ang:This paper...
-
Embodying Intelligence in Autonomous and Robotic Systems with the Use of Cognitive Psychology and Motivation Theories
PublicationThe article discusses, on a certain level of abstraction and generalization, a coherent anthropological approach to the issue of controlling autonomous robots or agents. A contemporary idea can be based on appropriate modeling of the human mind using the available psychological knowledge. One of the main reasons for developing such projects is the lack of available and effective top-down approaches resulting from the known research...
-
Embodying Intelligence in Autonomous Systems with the Use of Cognitive Psychology and Motivation Theories
PublicationThe article discusses, on a certain level of abstraction and generalization, a coherent anthropological approach to the issue of controlling autonomous robots or agents. A contemporary idea can be based on appropriate modeling of the human mind using the available psychological knowledge. One of the main reasons for developing such projects is the lack of available and effective top-down approaches resulting from the known research...
-
Jaroslaw Spychala dr
PeopleOprócz bardzo dobrego wykształcenia osoba posiada również wieloletnie doświadczenie zawodowe, które jest poświadczeniem tego, że potrafi wykorzystać swoją wiedzę teoretyczną w praktycznych działaniach. Doświadczenie zawodowe jest bardzo bogate i rozbudowane. Ze względu na nabyte całkiem nowe umiejętności zwiększa się atrakcyjność doświadczonego pracownika. Są to między innymi kreatywne myślenie, zorientowanie na cel, odporność...
-
Przestrzenie architektury w kontekście zamieszkiwania
PublicationPrzestrzeń architektoniczną można analizować w wielu równoległych rozwar-stwieniach zależnych od rozpatrywanego aspektu lub dokonującego się wyda-rzenia. Rozważając proces tworzenia: od idei do formy, poprzez zapis plastycz-ny, mamy do czynienia z przestrzenia kreacji. Związana z nią jest przestrzeń zamysłu odnoszona do ideowych poczynań współodpowiedzialnych za przeka-zywany w obiekcie komunikat. Z przestrzeni tej wywodzą się...
-
Zadłużenie jednostek samorządu terytorialnego i jego determinanty
PublicationW artykule zbadano przesłanki i skutki zadłużania się jednostek samorządu terytorialnego w Polsce, a także zidentyfikowano determinanty ich zadłużenia w podziale na prawno-finansowe, polityczne, ekonomiczno-społeczne i organizacyjno-zarządcze. Przedstawiono również poziom zadłużenia tych jednostek w latach 2003-2020. Najbardziej zadłużone są miasta na prawach powiatu i gminy, co jest przede wszystkim związane z realizowanymi przez...
-
Konkurencyjność regionów w świetle nowej gospodarki - rolatechnologii informacyjnych
PublicationW pracy przedstawiono zagadnienia związane z rolą IToraz zintegrowanych systemów informacyjnych wspomagających zarządzaniemiastem, ich wpływ na konkurencyjność oraz rozwój miast i regionów wnowej gospodarce. Zwrócono uwagę na możliwości wykorzystania technikinformacyjnych oraz systemów wspomagających zarządzanie miastem, takich jak: mapy numeryczne, SIP czy GPS. Przewaga konkurencyjna kraju, regionu, miasta jak i przedsiębiorstwa...
-
Hala sportowa w Kwidzynie
PublicationNowoczesna hala sportowa w Kwidzynie została zrealizowana przez prywatnego inwestora i jako gotowy obiekt nieodpłatnie przekazana miastu. Jest ona bezpośrednio ze szkołą podstawową i została konsekwentnie zaprojektowana. Wyróżniającym się elementem nowego obiektu jest zewnętrzna ściana wspinaczkowa, która składa się z dwóch betonowych, monolitycznych ścian. Hala to prestiżowa inwestycja, zwracający na siebie uwagę obiekt współczesnej...
-
Ruch migracyjny w średniowiecznym Gdańsku
PublicationW średniowiecznym Gdańsku, migracje ludności charekteryzowały się znaczną dynamiką. Do Gdańska przybywali głównie imigranci z Dolnych Niemiec, Lubeki, Holsztynu, Meklemburgii, Turyngii, Hestii, Śląska, Czech, Moraw, Skandynawii, Flandrii, Holandii, Anglii, Prus, a tkaże z Pomorza Gdańskiego, Żuław i Powiśla. Znaczną grupę stanowili przybysze z Niemiec, co wpłynęło na oblicze miasta. Gdańszczanie opuszczali swoje miasto w celach...
-
Zespół mieszkaniowy przy ul. 3 Maja 27-31 w Gdyni. Wybitne dzieło architektury modernistycznej w Polsce i jego konserwacja
PublicationOpisywany zespół mieszkaniowy należy do największych kubaturowo obiektów mieszkalnych z lat 30. XX w. w Gdyni. Jest to sztandarowe dzieło architektury modernistycznej w Polsce. W budynku zastosowano wiele nowoczesnych rozwiązań konstrukcyjnych, technicznych i materiałowych. Budynek wyróżniał się znakomitym wyposażeniem i eleganckim wykończeniem plastycznym. Od kilkunastu lat trwa proces rewaloryzacji tego zabytkowego budynku, bazujący...
-
Open-Set Speaker Identification Using Closed-Set Pretrained Embeddings
PublicationThe paper proposes an approach for extending deep neural networks-based solutions to closed-set speaker identification toward the open-set problem. The idea is built on the characteristics of deep neural networks trained for the classification tasks, where there is a layer consisting of a set of deep features extracted from the analyzed inputs. By extracting this vector and performing anomaly detection against the set of known...
-
Gemba Kaizen: Influencing individuals behavior for better - an approach to social marketing
PublicationThe idea of providing the Gemba Kaizen philosophy to a social level can benefit not only individuals, but the society as well. The Japanese philosophy for improvement or change for better may serve companies that are looking for increasing its value by quality management. The same principles when implemented in a society may improve quality of life of its inhabitants and help solving social problems. The use of social marketing...
-
Determining nominal values basing on the measured rail irregularities
PublicationW referacie przedstawiono metodę optymalnego wyznaczania wartości nominalnych na podstawie pomierzonych nierówności toru. Idea proponowanej metody polega na zaprojektowaniu nowego układu geometrycznego wpisanego w istniejący układ stycznych, tzn. bez zmiany kąta zwrotu trasy. Wyznaczone wartości nominalne są wielkościami optymalnymi, tj. takimi dla których odchyłki będą najmniejsze, z jednoczesnym zachowaniem wymagań normowych.W...
-
Possibility of Fault Detection in Sensorless Electric Drives
PublicationThe work presents a fault detection method for an induction motor drive system with inverter output filter. This approach make use of a load torque state observer, which complete structure is presented along with the used control structure. Moreover, the demonstrated drive system operates without rotor speed measurement in conjunction with the multiscalar control. The verification of the demonstrated idea was performed on an experimental...
-
Using Wearable Electronics to Estimate Usefulness of Heart Rate Variability for Bathing Person Identif Cation
PublicationIn this paper the possibility of person identification based on biosignal is investigated. The work focus on the analysis of the changes in intervals between successive R-waves of electrocardiogram (ECG) recorded by wearable electronics in form of a necklaces. The main idea behind this project is to find efficient tool which may prevent sudden consciousness loss episodes or even sudden death episodes related to rapid temperature...
-
Recovering Sound Produced by Wind Turbine Structures Employing Video Motion Magnification
PublicationThe recordings were made with a fast video camera and with a microphone. Using fast cameras allowed for observation of the micro vibrations of the object structure. Motion-magnified video recordings of wind turbines on a wind farm were made for the purpose of building a damage prediction system. An idea was to use video to recover sound & vibrations in order to obtain a contactless diagnostic method for wind turbines. The recovered signals...
-
Optical properties of daylight curable resin doped with nanodiamond powder
PublicationIn this paper a new material for 3D printing was elaborated on. Since diamond has very good optical properties, an idea occurred to us to apply it in 3D printing process. A mixture of nanodiamond powder and a standard 3D printing resin was created and several printouts have been completed. They have been tested for their abilities to transmit and absorb light in a wide spectrum of wavelengths. It turned out that the nanopowder...
-
Methodology for assessing end-user requirements in the Ella4Life project: elders’ perspectives about self-monitoring
PublicationThe purpose of this paper is to explore elders’ perspectives about self-monitoring and using specially developed sensor technology for measuring health indicators. The qualitative research method is focus-groups with guidelines that were designed for understanding elder’s requirements about monitoring health indicators. We present them two devices: the first sensor is a device for monitoring of cardiac action potential fixed into...
-
A modified method of vibration surveillance by using the optimal control at energy performance index
PublicationA method of vibration surveillance by using the optimal control at energy performance index has been creatively modified. The suggested original modification depends on consideration of direct relationship between the measured acceleration signal and the optimal control command. The paper presents the results of experiments and Hardware- in-the-loop simulations of a new active vibration reduction algorithm based on the energy...
-
Observation on red blood cells fluctuations by diffraction phase microscopy
PublicationNowadays there is quite huge need for more and more precise and effective fast diagnostics methods in hematology diseases. One of the most important blood components are erythrocytes – Red Blood Cells (RBCs). Due to their size they are easy to observe using microscopy. It is commonly known that the shape and lifetime of RBCs allows for early disease identification. Authors present special measurement system for RBCs fluctuations...
-
A NOVEL CONCEPT OF H2/O2 STEAM GENERATOR
PublicationThis paper presents an idea of hydrogen utilization to steam generation to drive a turbine and produce electricity or to supply a condenser as an element of heating system. Electrolysis process is considered as a source of hydrogen as well as oxygen. Hydrogen combustion with a stoichiometric ratio of pure oxygen produces steam at very high temperature. Steam temperature can be controlled by mixing the generated steam with liquid...
-
Approach to evaluation of time to the critical degradation of ship pipelines
PublicationIn the article an approach to the problem of estimating time to the critical degradation of ship pipelines is considered. Such an assessment would consist of six stages. The fundamental idea is to include to the estimation of time to failure of pipelines such elements like: materials that the pipelines are made, destructive physical phenomena taking place in them and applied means of protection. The result of that evaluation should...
-
APROKSYMACJE DE VYLDERA PRAWDOPODOBIEŃSTWA RUINY DLA MODELU Z CZASEM CIĄGŁYM W NIESKOŃCZONYM HORYZONCIE CZASOWYM
PublicationArtykuł przedstawia przegląd badań oraz ewolucję aproksymacji De Vyldera. Metoda ta polega na zastąpieniu procesu ryzyka poprzez inny proces ryzyka z wykładniczym rozkładem szkód tak, aby momenty pierwszych trzech rzędów przyrostu dla obu procesów były jednakowe. Idea tego oszacowania została wykorzystana w aproksymacji 4-gamma De Vyldera, w której zastosowano zastąpienie procesu ryzyka procesem ryzyka z rozkładem gamma szkód,...
-
A novel concept of H2/O2 steam generator
PublicationThis paper presents an idea of hydrogen utilization to steam generation to drive a turbine and produce electricity or to supply a condenser as an element of a heating system. Electrolysis process is considered as a source of hydrogen as well as oxygen. Hydrogen combustion with a stoichiometric ratio of pure oxygen produces steam at very high temperature. Steam temperature can be controlled by mixing the generated steam with liquid...
-
Virtual Space Vector Pulse Width Modulation Algorithm for Three-Level NPC Converters Based on the Final Element Shape Functions
PublicationThe paper puts forth a novel idea for the computation of Nearest Three Virtual Space Vector Pulse Width Modulation for the three level NPC converters. The computations are based on the concept of final element shape function widely used in the domain of finite element analysis. The proposed approach significantly frees the computations from the use of trigonometric functions, which simplifies the computations and permits easier...
-
A method for counting people attending large public events
PublicationThe algorithm for people counting in crowded scenes, based on the idea of virtual gate which uses optical flow method is presented. The concept and practical application of the developed algorithm under real conditions is depicted. The aim of the work is to estimate the number of people passing through entrances of a large sport hall. The most challenging problem was the unpredicted behavior of people while entering the building....
-
KOALA Graph Theory Internet Service
PublicationKOALA has been created with the idea of C++ library templates, implementing a broad set of procedures in the fields of algorithmic graph theory and network problems in discreate optimization. During the C2NIWA project, a library has been greatly ectended, the code refactored and enclosed with the internet service available in the public repository of thr project. Today it contains interconnected educational materials in the form...
-
Recognizing emotions on the basis of keystroke dynamics
PublicationThe article describes a research on recognizing emotional states on the basis of keystroke dynamics. An overview of various studies and applications of emotion recognition based on data coming from keyboard is presented. Then, the idea of an experiment is presented, i.e. the way of collecting and labeling training data, extracting features and finally training classifiers. Different classification approaches are proposed to be...
-
Monitorowanie procesu wytwarzania oprogramowania z wykorzystaniem hierarchii agentów typu Web Farming.
PublicationW artykule przedstawiono zastosowanie technologii Web Farming do procesów zarządzania projektami informatycznymi w firmie komputerowej. Idea polega na nadzorowaniu przebiegu projektu w tle poprzez agentów uruchomionych na komputerach uczestników projektu. W celu zdefiniowania procesu, zwanego procesem SoFar, proponuje się język PMDL, który będzie podstawą także do generowania kodu agentów. Przedstawiono możliwości zastosowania...
-
Hybrid Approach in Project Management - Mixing Capability Maturity Model Integration with Agile Practices
PublicationThis paper introduces an idea of hybrid approach in managing software development projects. The main goal of this research is to prove that it is possible to design consistent method for managing software development projects which is based on different corporate standards and methods. Authors also want to show that this new hybrid approach is beneficial for IT organization, triggers synergy effects and brings software development...
-
ISSUES OF CLASSIFICATION FUNCTION CONTINUITY IN ENDOSCOPIC VIDEO CLASSIFICATION
PublicationIn the article a new way of analyzing the properties of feature vector functions (FVF) and classiers of images in a video stream is proposed. The general idea is based on focusing of the perceived continuity of the FVF and classier functions. Issues related to creating an exact mathematical model are discussed and a simplied solution is proposed. An exemplary algorithm is evaluated on three exemplary video sequences. The acquired...
-
Count Data Modeling About Relationship Between Dubai Housing Sales Transactions and Financial Indicators
PublicationIn this study, illustrating and comparing the performances of count data models such as Poisson, negative binomial (NB), Hurdle and zero-inflated models for the determination of factors affected housing sales in Dubai. Model comparisons are made via Akaike’s information criterion (AIC), the Vuong test and examining the residuals. Main purpose of this study is building reliable statistical model for relationship between Dubai housing...
-
Hamburg : The European Green Capital Award 2011 : miasto o zrownoważonym rozwoju, przyjaznym środowisku naturalnemu
PublicationW roku 2011 nagrodę "The European Green Capital Award" otrzymał Hamburg, jako miasto, które ustanowiło kompleksowy program ochrony klimatu oraz w sposób ekologiczny rozwiązuje liczne problemy wiążące się z zarządzaniem metropolią. Publikacja przedstawia różnorodne inicjatywy miasta na rzecz ochrony środowiska: od przyjaznego transportu publicznego po rozbudowę terenów zielonych. Miasto wyznaczyło sobie ambitny cel redukcji emisji...
-
Ruchotwórczość wielkopowierzchniowych obiektów handlowych trzeciej generacji na przykładzie Trójmiasta
PublicationWielkopowierzchniowe obiekty (handlowe, usługowe itp.) generują ruch o dużych natężeniach, które często przekraczają możliwości przepustowe przyległego układu ulicznego. Wpływają w ten sposób na znaczne pogorszenie się warunków ruchu w najbliższym otoczeniu obiektu i zakłócenia w prawidłowym funkcjonowaniu systemu transportowego miasta. Wobec braku polskich doświadczeń konieczne jest badanie wpływu wybranych czynników demograficznych,...
-
Próbne obciążenie
PublicationPrzeprawa mostowa obwodnicy miasta Wolin składa się z pięciu sekcji oddzielonych dylatacjami. Sekcje nr I i II to estakady sprężone (7- i 6-przęsłowa), kablobetonowe o konstrukcji żelbetowej, płytowo belkowej. Sekcja III i V to estakady o konstrukcji zespolonej (6- i 2-przęsłowe), składające się z czterech dźwigarów blachownicowych i współpracującej płyty pomostu. Sekcja IV to pojedyncze przęsło łukowe z jazdą dołem z podwieszonym...
-
Projektowanie ulic i przestrzeni publicznych przyjaznych osobom starszym i niepełnosprawnym : wybrane zagadnienia.
PublicationW artykule przedstawione zostaną wybrane zagadnienia związane z udostępnianiem miasta osobom starszym i o ograniczonej sprawności, w kontekście terapeutycznej roli krajobrazu. Zaprezentowane zostaną kwestie projektowania ulic i przestrzeni publicznych przyjaznych tym grupom społecznym. Omówione będą sposoby przeciwdziałania skutkom upośledzenia pamięci, związane z projektowaniem przestrzeni. Takie działania wychodzą naprzeciw oczekiwaniom...
-
The concept of experience marketing - examples of practical application (PG_0005962), W, International Design Engineer, sem. 2, zimowy 2023/24
e-Learning CoursesCelem przedmiotu jest zaznajomienie studentów z koncepcją marketingu doświadczeń, będącego coraz częściej obligatoryjną podstawą innowacyjnych strategii marketingowych przedsiębiorstw oraz ukazanie praktycznego zastosowania niniejszej idei (zarządzanie doświadczeniami, strategiczne moduły doświadczeń, mapowanie podróży klienta i pracownika firmy). The aim of the course is to familiarize students with the concept of experience...
-
Erwin Wojtczak dr inż.
People -
II Interdyscyplinarna Konferencja Studenckich Kół Naukowych
EventsCelem II konferencji jest prezentacja wyników w szczególności związanych z integracją i dezintegracją w Europie, polityką zagraniczną UE, migracjami oraz bezpieczeństwem europejskim w wymiarze wewnętrznym i zewnętrznym.
-
Projektowanie Urbanistyczne IV_sem. 6
e-Learning CoursesProjektowanie Urbanistyczne IV, semestr 6 w Katedrze Urbanistyki i Planowania RegionalnegoProwadzące zajęcia : dr hab. inż. arch. Dorota Wojtowicz-Jankowska, mgr inż. arch. Anna Rubczak Transformacja dzielnic XX wieku (Brzeźno, Przymorze Wielkie, Zaspa Rozstaje). Badanie możliwości projektowania nowych przestrzeni publicznych w istniejącej tkance miejskiej, możliwości połączeń systemów zieleni pomiędzy dzielnicami. Rewitalizacja...
-
Projektowanie urbanistyczne I. Obszary problemowe. Göteborg
e-Learning CoursesPrzedmiotem studio projektowego jest zgłębianie wiedzy na temat transformacji terenów poprzemysłowych oraz ochrony walorów przestrzeni, ze szczególnym zwróceniem uwagi na dziedzictwo kulturowe i zmiany klimatu. We współczesnych miastach problem transformacji terenów poprzemysłowych jest niezwykle istotnym elementem planowania i projektowania zrównoważonej przestrzeni miejskiej. Dlatego tak ważne jest, by zgłębiać tę tematykę,...
-
Wstęp
PublicationW większości przypadków tereny dworcowe posiadają ogromny potencjał ekonomiczny, są zlokalizowane w centrum miasta, w rejonie największych potoków podróżnych, posiadają duże rezerwy terenowe w postaci przyległych terenów pokomunikacyjnych i poprzemysłowych. Wzorem realizacji zachodnioeuropejskich, polskie dworce mogą stać się jednymi z najatrakcyjniejszych nieruchomości śródmiejskich dla lokalizacji nowoczesnych węzłów przesiadkowych...
-
Shopping Centres - a Threat to Public Spaces?
PublicationObszary wewnętrznych przestrzeni pieszych w centrach handlowych stają się substytutami śródmiejskich przestrzeni publicznych miast. Mimo ich stylizacji architektonicznej na ulice handlowe nie spełniają takiej samej funkcji jak przestrzenie tradycyjne. Powoduje to zagrożenia związane ze wzrostem znaczenia konsumpcjonizmu i tworzenia zamkniętych przestrzeni prywatnych niedostępnych dla całego społeczeństwa. Mimo to mogą one być elementami...
-
Ochrona i kształtowanie przestrzeni o walorach kulturowych
PublicationPublikacja wskazuje główne cele polityki przestrzennej w odniesieniu do środowiska kulturowego Gdyni, a w szczególności do tych walorów, które stanowią o tożsamości historycznej miasta. Wymienia obiekty i zespoły architektoniczne, które jeszcze nie są, a powinny zostać wpisane do rejestru zabytków, a także te, które powinny być chronione w zapisach planów miejscowych. Wskazuje również sposób ich ochrony w planach, z podziałem...
-
Instytucjonalne wyposażenie powiatów województwa pomorskiego
PublicationW artykule zanalizowano zdolności miast powiatowych województwa pomorskiego do wypełniania funkcji ponadgminnych. Badania przeprowadzono z punktu widzenia istnienia instytucji, określonych jako niezbędne do wykonywania zadań publicznych na rzecz powiatowego miasta i okolicznych gmin. Część badawczą poprzedzono rozważaniami na temat roli powiatów w strukturze administracyjnej kraju. Przedstawiono ponadto strukturę sieci powiatowej...
-
Osiedla za bramą a ciągłość kulturowa i społeczna w kształtowaniu przestrzeni miejskiej
PublicationEsencjš miasta nie jest już ono samo w swojej zmiennoci, różnorodnoci, odkrywczoci i swobodnej twórczoci oraz zdolnoci przycišgania ludzi, lecz jego imitacje w postaci zwartych i zamkniętych przestrzeni (wištyń konsumpcji, osiedli strzeżonych). Narodzinom społeczeństwa wspólnot o statusie przejciowym towarzyszy poszukiwanie nowych podstaw tożsamoci, balansujšcych między przeszłociš a przyszłociš, kontynuacjš a zerwaniem,...
-
Rozkład mocy interferencji w łączu w górę dla zmiennych warunków pracy systemu UMTS
PublicationW pracy przedstawiono analityczną metodę określania mocy wspólnokanałowych interferencji zewnętrznych i własnych dla łącza w górę i w dół. Scharakteryzowano cyfrową mapę wysokości terenu miasta Gdańska wraz z warstwą budynków, na której zaplanowano przykładową sieć komórkową systemu UMTS z interfejsem radiowym WCDMA/FDD. Opisano wyniki badań symulacyjnych rozkładu mocy interferencji w łączu górę przy zmiennych warunkach operacyjnych...