Search
Filters
total: 1120
-
Catalog
displaying 1000 best results Help
Search results for: CYKL ŻYCIA BUDYNKU
-
Wpływ technologi na cykl życia budynku
PublicationEkologicznie podejście do architektury nie powinno być ograniczone jedynie do wyboru materiałów i optymalizacji zapotrzebowania na energię. Równie istotne jest przedłużenie cyklu życiowego budynku. Może to mieć miejsce dzięki zastosowaniu rozwiązań kinematycznych pozwalających dostosowywać i zmieniać formę budynku w zależności od potrzeb jego użytkowników.
-
Cykl życia projektu europejskiego
PublicationProjekt europejski stanowi nową kategorie projektów w polskiej gospodarce. Ma on cechy wyróżniające go od innych projektów. Różnice te wynikają z potrzeby spełnienia wymagań narzucanych przez sponsora tych projektów - Unię Europejską. Kluczowe cechy charakteryzują projekty europejskie zestawiono w podziale na fazy cyklu życia projektu.
-
Cykl życia wyrobu a ochrona środowiska
PublicationW nienijszym rozdziale poruszono zagadnienia zwiazane z ochrona srodowiska- przedsatwiono genezę i rozwój koncepcji zarządzania środowiskiem. Przedstawiona została rózwnież problematyka wzajemnych oddziaływań przedsiebiorstwa i jego produktów na środowisko naturalne w aspekcie zarządzania środowiskowego i metody LCA(Life Cycle Assessment). Omówiono również zagadnienie związane z Zadsadą Przedłuzonej odpowiedzialności Producenta...
-
Cele gospodarstwa domowego a jego cykl życia
Publication..
-
Model obliczania kosztu cyklu życia obiektu na przykładzie budynku mieszkalnego jednorodzinnego
PublicationW artykule przedstawiono model obliczania kosztu cyklu życia budynku mieszkalnego jednorodzinnego oraz wskazano możliwości ograniczenia wydatków związanych z jego użytkowaniem w okresie trzydziestu lat. Celem prezentowanej analizy rachunku kosztu cyklu życia jest porównanie i ocena kosztów nabycia i użytkowania domu realizowanego według alternatywnych technologii z uwzględnieniem przyjętych rozwiązań w zakresie pozyskania energii,...
-
Nanotechnologia w architekturze – korzyści i problemy wynikające z zastosowania nanotechnologii w aspekcie cyklu życia budynku
PublicationDynamiczny rozwój technologii zawsze odgrywał ważną rolę w procesie kształtowania architektury. Postęp w dziedzinie inżynierii materiałowej już od Rewolucji Przemysłowej pozwalał na osiąganie co raz bardziej skomplikowanych i jednocześnie wytrzymałych konstrukcji budynków. Obecnie, w dziedzinie architektury, zaczyna pojawiać się pojęcie nanotechnologii, która pozwala zmieniać stosowane materiały w bardziej wydajne i odporne....
-
Wielokryterialne projektowanie budynków wielofunkcyjnych ze szczególnym uwzględnieniem kryterium elastyczności funkcjonalnej
PublicationRozprawa doktorska porusza problematykę związaną z wielokryterialnym projektowaniem budynków wielofunkcyjnych , w którym kryterium elastyczności funkcjonalnej zostało zaproponowane jako czynnik priorytetowy. Praca zawiera analizę obiektów wielofunkcyjnych umożliwiającą usystematyzowanie aktualnej wiedzy w zakresie projektowania tych obiektów oraz dokonanie ich klasyfikacji. Proces projektowy obiektu wielofunkcyjnego jest elementem...
-
Zdrowie i jakość życia w przestrzeni publicznej
EventsWykład wygłoszą: prof. dr hab. Lidia Wolska, GUMed, dr hab. Magdalena Błażek, GUMed oraz dr hab. Maciej Nyka, prof. GUMed, prof. UG
-
Aspekt ekonomiczny ogrzewania wolnostojącego budynku powietrzną pompą ciepła
PublicationArtykuł poświęcony ocenie ekonomicznej ogrzewania wolnostojącego budynku mieszkalnego z wykorzystaniem powietrznej pompy ciepła pracującej w systemie biwalentnym monoenergetycznym. Podstawę analizy stanowi projekt systemu ogrzewania oparty na sprężarkowej pompie ciepła typu powietrze - woda ( P-W ) dla wolnostojącego budynku mieszkalnego o powierzchni użytkowej 140 m2. Ocenę ekonomiczną tego rozwiązania przeprowadzono w oparciu...
-
Most Cłowy w Szczecinie. Historia i przyszłość
PublicationW referacie przedstawiono historię budowy i cykl życia kablobetonu mostu Cłowego w Szczecinie. W trakcie 56-letniego życia obiektu kilka prac eksperckich i naprawy zostało wykonanych. Ostatecznie most został zamknięty po poważnej awarii strukturalnej zewnętrznego kabla sprężenia. Wyjaśniono główne przyczyny degradacji oraz przedstawiono koncepcję projektową remontu.
-
Marketing zewnętrzny : produkt
PublicationW podrozdziale 4.1 podręcznika scharakteryzowano produkt jako element marketingu zewnętrznego. Między innymi omówiono: pojęcie i charakterystykę produktu, klasyfikacje produktów, pojęcie linii i asortymentu produktów, markę i opakowanie produktu, cykl życia produktu oraz proces wdrażania nowych produktów.
-
Przykład efektywnej realizacji podziemnej części budowli w warunkach miejskich
PublicationOmówiono sposób realizacji podziemnej części budynku zlokalizowanego w śródmieściu miasta. Omówiono fazy wykonawstwa obiektu z zastosowaniem metody półstropowej. Zastosowana metoda realizacji w pełni wykazała swoją przydatność do prowadzenia robót w warunkach zabudowy miejskiej i pozwoliła skrócić cykl realizacji obiektu o 3 miesiące.
-
Udział zespołu kontroli jakości w sukcesie zaawansowanego przedsięwzięcia informatycznego
PublicationPrzedstawiono rolę zespołu kontroli jakości we współcześnie realizowanych projektach informatycznych. Zaprezentowano najważniejsze wskaźniki sukcesu informatycznego, określone przez zespół zarządzania jakością. Podkreślono znaczenie specyfikacji wymagań systemowych oraz omówiono cykl życia typowego projektu informatycznego. Przedstawiono także projekty, w których zabrakło zdycyplinowanej polityki jakości, co doprowadziło do spektakularnych...
-
Zarządzanie projektem innowacyjnym
PublicationW poniższym rozdziale autorka prezentuje cykl życia projektu innowacyjnego, dzieląc go na cztery główne fazy: rozpoczęcia, planowania i organizowania, wykonawstwa i zakończenia, a następnie na mniejsze działania zawarte w każdej z tych faz. Dodatkowo autorka przedstawia zbiór wykorzystywanych metod i narzędzi oraz rezultaty podejmowanych prac w każdym z opisanych etapów realizacji projektu.
-
SKUTKI SPOŁECZNO-EKONOMICZNE STARZENIA SIĘ SPOŁECZEŃSTWA – WYBRANE ASPEKTY
PublicationDruga połowa XX wieku to czas dynamicznego wzrostu odsetka ludzi starszych w społeczeństwie. Historia ludzkości pokazuje, że poszczególni jej przedstawiciele starzeli się, natomiast problem ten nie dotyczył populacji jako całość. Klasyczny cykl życia przypisany był jednostce, kiedy to struktura wiekowa ludności nie podlegała większym zmianom. Celem opracowania jest zbadanie skutków zjawiska starzenia się społeczeństwa z punktu...
-
Umysł kontra umysł - zagrożenia i metody walki ze złośliwym oprogramowaniem
PublicationZaprezentowano aktualny stan wiedzy na temat malware – złośliwego oprogramowania. Na początku przedstawiane są definicje malware oraz motywacja osób rozwijających takie oprogramowanie, a następnie klasyfikacja malware. W dalszej części referatu zaprezentowano autorski, możliwie kompletny, cykl życia złośliwego oprogramowania. Kolejny fragment poświęcony jest technikom, jakie stosują twórcy złośliwego oprogramowania w celu utrudnienia...
-
Ochrona środowiska człowieka przed hałasem, jako element zrównoważonego rozwoju struktur zurbanizowanych
PublicationTworzenie środowiska życia i warunków higienicznych jest jednym z aspektów środowiskowej ochrony zrównoważonego rozwoju. Spełnianie podstawowych warunków zamieszkania powinno dotyczyć również wymagań technicznych związanych z zagadnieniami akustycznymi. Odnosi się to zarówno do izolacji budynku jak i ochrony ich otoczenia przed hałasem zewnętrznym.
-
Przestrzeń publiczna jako dobro wspólne
EventsWykład wygłosi dr hab. Mariusz Czepczyński, prof. UG – geograf kultury, wykładowca w Zakładzie Gospodarki Przestrzennej Instytutu Geografii Uniwersytetu Gdańskiego oraz na Uniwersytetu Tor Vergata w Rzymie.
-
Interaktywna biblioteka cyfrowa dokumentów muzycznych
PublicationW pracy przedstawiono założenia projektowe i uwarunkowania prawne interaktywnej biblioteki cyfrowej dokumentów muzycznych, realizowanej w ramach projektu badawczego przez zespół pracowników Politechniki Gdańskiej i Akademii Muzycznej w Gdańsku. W pracy przedstawiono pojęcie cyfrowego dokumentu muzycznego oraz jego cykl życia. Określona została również pożądana funkcjonalność biblioteki cyfrowej takich dokumentów, z uwzględnieniem...
-
Problemy konstrukcyjne związane z rehabilitacją drewna przy modernizacji budynków mieszkalnych
PublicationW pracy omówiono główne cele rehabilitacji drewna (uzyskanie oszczędności w zakresie energetycznym, materiałowym, oraz pod względem ilości pracy). Te trzy aspekty oszczędności tworzą łącznie uzasadnienie ekonomiczne rehabilitacji. Następnie omówiono rodzaje konstrukcji drewnianych w budynkach mieszkalnych, które najczęściej ulegają korozji biologicznej oraz podano sposoby ich ratowania. Na zakończenie opisano zalety rehabilitacji...
-
Kinematyka jako odpowiedź na współczesną potrzebę tworzenia przestrzeni = KINEMATICS AS AN ANSWER TO THE CURRENT NEED TO CREATE A RE-CONFIGURABLE SPACE
PublicationPrzestrzeń re-konfigurowalna pojawiły się w sztuce i architekturze już w pierwszej połowie XX wieku jako forma odpowiedzi na na pytania, które stawia przed nią świat. Nasze życie i potrzeby zmieniają się niesamowicie dynamicznie. Postfordowski model społeczeństwa sprzyja generowaniu zjawisk, których jeszcze rok temu nie brano pod uwagę. Stąd architektura próbuje stanowić odpowiedź na problemy jeszcze niezaistniałe. Jedną z jej...
-
Sieciowy monitor obiektów do zarządzania inteligentnymi budynkami
PublicationNa rozwój energooszczędnego i inteligentnego budownictwa zarówno w Polsce, jak i na świecie – wpływa wiele czynników. Kluczowy problem stanowi wzrost złożoności i kosztów eksploatacji budynku, w tym kosztów mediów energetycznych. Z całą pewnością przyczynia się to do poszukiwania rozwiązań opartych na nowoczesnych technikach (zaawansowane technologie stają się dostępne dla coraz szerszego grona odbiorców) oraz uzyskiwania optymalnego...
-
Pozwolić odejść, czyli... Granice interwencji
PublicationCelem tekstu jest zwrócenie uwagi na problem ostatecznej granicy interwencji konserwatorskich wobec zabytków architektury w kontekście holistycznej koncepcji ochrony dziedzictwa. Tekst adresowany jest do polskich czytelników ze względu na szczególne odniesienia do sytuacji polskiego systemu ochrony dziedzictwa. Choć architektura należy do sfery sztuk użytkowych, większość budynków nie powstawała...
-
Recykling elementów systemów fotowoltaicznych
PublicationZnaczny udział systemów fotowoltaicznych (PV) w generowaniu energii elektrycznej na całym świecie przynosi niewątpliwe korzyści dla środowiska naturalnego, ponieważ systemy te nie są źródłem hałasu ani emisji szkodliwych substancji czy gazów cieplarnianych.Jednak, aby pozostały one bez negatywnego wpływu na środowisko, konieczne jest wprowadzenie długofalowej strategii obejmującej kompletny "cykl życia" wszystkich elementów systemu:...
-
PROBLEMY ZWIĄZANE Z ZASTOSOWANIEM NANOTECHNOLOGII W TERMOIZOLACJI BUDYNKÓW
PublicationBudownictwo i architektura były zawsze ściśle związane z rozwojem technologicznym a ciągły postęp w badaniach nad inżynierią materiałową pozwalał na uzyskiwanie bardziej wydajnych i wytrzymałych materiałów. Dotyczy to nie tylko elementów konstrukcyjnych budynku ale także technologii związanych z jego wykończeniem. Obecnie coraz większą rolę w budownictwie i architekturze odgrywa pojęcie nanotechnologii. Dziedzina nauki, zdawałoby...
-
Związki organiczne, ich źródła emisji i wpływ na jakość powietrza wewnętrznego
PublicationCałkowite wyeliminowanie związków organicznych z powietrza wewnętrznego jest niemożliwe. Z tego powodu oprócz prognozowana poziomu stężeń analitów z grupy lotnych związków organicznych na podstawie znajomości parametrów kształtujących jakość powietrza wewnętrznego konieczna jest również kontrola poziomu stężeń tych związków w powietrzu wewnętrznym. Scharakteryzowanie składu chemicznego zanieczyszczeń powietrza wewnętrznego oraz...
-
Badania nad nanokompozytami bazującymi na polimerach przewodzących oraz materiałach węglowych w celu zastosowania ich w superkondensatorach
PublicationCelem pracy doktorskiej było uzyskanie nanokompozytu o cechach umożliwiających zastosowanie go jako materiału elektrodowego w kondensatorach elektrochemicznych. Zrealizowano to poprzez połączenie modyfikowanych nanorurek węglowych z polimerem przewodzącym elektronowo- poli(3,4-etyleno-1,4-dioksytiofenem). W założeniu materiał węglowy powinien poprawić właściwości mechaniczne polimeru oraz usprawnić transport jonów. Polimer natomiast...
-
istota zamieszkiwania: relacje [nie]codzienne Biomorfizm w poszukiwaniach formuły domu. Między formą a bezformiem schronienia. wystawa indywidualna cykl rzeźbiarski: 10 zestawów obiektów | glina suszona
PublicationDom formę posiadać może, nie musi. Czasem dom jest tworem abstrakcyjnym. Lokuje się w wyobraźni, we wspomnieniach, regułach, opisie, obrazie. Paradoksalnie zatem, dom formy nie potrzebuje dla istnienia. Zazwyczaj jednak to o jego fizyczność chodzi. Potrzebny jest dom namacalny. Dom chroniący. Tak podpowiada ludzka fizyczność. Nasza egzystencja wymaga obudowy, schronienia, miejsca przechowywania, stref wydzielonych dla wykonywania...
-
Reduktaza NADPH:cytochrom P450 - nie tylko partner cytochromu P450.
PublicationReduktaza NADPH:cytochrom P450 (CPR) zlokalizowana w siateczce śródplazmatycznej większości komórek eukariotycznych jest przedstawicielem rodziny reduktaz diflawinowych. Białko CPR składa się z trzech domen. Jedna z nich, na C-końcu, wiąże cząsteczkę FAD i NADPH, druga, na N-końcu, cząsteczkę FMN, trzecia jest domeną regulacyjną. Enzym ten posiada zdolność jednoczesnego przyjmowania dwóch równoważników jonu hydroniowego z NADPH...
-
Przyszłość fotowoltaiki – czy zaleje nas fala odpadów?
PublicationRozwój fotowoltaiki na świecie utrzymuje się przez ostatnie 40 lat na bardzo wysokim, 40-procentowym wzroście rok-do-roku. Również w Polsce obserwujemy od kilku lat rosnące zainteresowanie, zwłaszcza instalacjami prosumenckimi, głównie dzięki licznym programom wspierającym inwestycje. Znaczny udział systemów fotowoltaicznych w generowaniu energii elektrycznej na całym świecie przynosi niewątpliwe korzyści dla środowiska naturalnego,...
-
Postępy w zakresie analizy powietrza mającej na celu identyfikację grzybów środowiskowych
PublicationPowietrze jest środowiskiem znacznie bliższym człowiekowi niż woda i gleba. Zatem jakość powietrza, szczególnie w pomieszczeniach, w których człowiek spędza nawet 80-95% czasu dnia jest jednym z najistotniejszych czynników wpływających na ogólną jakość życia ludzi. Skażenie powietrza w pomieszczeniach może wywoływać problemy zdrowotne. Jednym ze składników zanieczyszczeń powietrza są grzyby środowiskowe, które mogą wpływać na zdrowie...
-
Narzędzia do kontroli jakości powietrza wewnętrznego / B. Zabiegała
PublicationPrzyjmuje się, że dorosły człowiek średnio 60% swojego życia spędza w domu, 30% w pracy, 5% w różnego rodzaju środkach transportu a tylko 3% na zewnątrz pomieszczeń. Powyższe liczby wskazują, że powietrze wewnętrzne może w istotny sposób oddziaływać na stan zdrowia i samopoczucie człowieka. Szeroko rozumiana kontrola jakości powietrza wewnętrznego jest więc niezbędnym elementem w zapewnieniu komfortu życia użytkownikom pomieszczeń...
-
Jakość życia na co dzień. O umiejętności kształtowania swego życia.
PublicationW książce zamieszczono wiadomości podstawowe dotyczące jakości życia oraz rozpatrzono szczegółowo sześć sfer jakości życia. Zamieszczono wytyczne i przykłady dotyczące wyznaczania poziomu jakości życia przez zainteresowanych czytelników.
-
Analiza cyklu życia
PublicationAnaliza cyklu życia (LCA, ang. Life Cycle Analysis) z założenia obejmuje podejście „od kołyski aż po grób” w ocenie procesów przemysłowych i produktów. Ta wizja zaczyna się już w momencie wydobycia surowców pierwotnych w celu przetworzenia i wytworzenia produktu, a kończy, gdy wszystkie materiały zostają poddane utylizacji, recyklingowi lub składowaniu. LCA ocenia wszystkie etapy życia produktu z założeniem, że są od siebie współzależne,...
-
Zarządzanie jakością własnego życia.
PublicationW opracowaniu zamieszczono wybrane elementy teorii przemian jakościowychprocesów jakości życia. Zaprezentowano modele zarządzania jakością własnego życia osób nie oczytanych i oczytanych w zagadnieniach jakości życia.
-
Jakość życia w rodzinie.
PublicationArtykuł stanowi kontynuację publikacji dotyczących jakości życia. Tym razem omawiana jest bardzo ważna sfera jakości życia człowieka, a mianowicie jakość życia rodzinnego, które stanowi istotny dla społeczeństwa obszar ludzkiej działalności.
-
Tradycyjne cykle życia oprogramowania
PublicationPraca prezentuje uznane i powszechnie stosowane cykle wytwarzania i ewolucjioprogramowania systemów informatycznych, takie jak cykl klasyczny (kaskado-wy), model V wytwarzania z zapewnianiem jakości, prototypowanie wymagań, mo-del spiralny i przyrostowy. Nieduży przykład ilustruje sposób doboru strate-gii wytwarzania.
-
Zmienność dziennej jakości życia.
PublicationW opracowaniu opisano fragment badań dotyczących zmienności dziennej jakości życia. Badania zrealizowane zostały w Zespole Badawczym Jakości Życia Akademii Morskiej w Gdyni. Zamieszczono wyniki badań oraz ich komentarz.
-
Potrzeba badań jakości życia
PublicationW poprzednim artykule [1] zamieszczono m.in. definicje najważniejszych pojęć dotyczących problematyki życia oraz zwięzłą charakterystykę sześciu dziedzin stanowiących elementy składowe całościowo ujmowanej jakości życia. W tym opracowaniu powinniśmy zająć się problematyką wielostronnych badań jakości życia. W jakim celu tego rodzaju badania są podejmowane? Bardzo ogólnikowa odpowiedź na to pytanie brzmi: "aby poznać tajniki naszego...
-
Sposoby oceny jakości życia
PublicationW poprzednim artykule [1] naświetlono działalność istniejących w Polsce zespołów badawczych, które zajmują się badaniem jakości życia oraz przedstawiono niektóre istotniejsze wyniki tych badań. W tym artykule dokonana zostanie próba zaprezentowania czytelnikom nieskomplikowanej metody oceny jakości własnego życia.
-
Miejsca codzienne w przestrzeniach społecznych miasta : Środowiskowe aspekty kształtowania
PublicationPrzestrzeń miejska a zwłaszcza środowisko mieszkaniowe doby ponowoczesnej przeżywa kryzys. Polega on na jej dezintegracji, zaniku więzi społecznych, wyobcowaniu, utracie tożsamości i poczucia bezpieczeństwa. Przyczyny tego zjawiska leżą przede wszystkim w sferach społecznej, behawioralnej i psychologicznej, ale pewna ich część ma też wymiar przestrzenny. Miejsca codzienne, kluczowe zagadnienie tej pracy, są podstawowymi składnikami...
-
Jakość życia jest zmienna
PublicationChyba każdy z nas chciałby, aby jego życie było jak najpiękniejsze. Garść informacji o tym, jaka może być jakość życia i co się przez to rozumie - przedstawiono w tym artykule.
-
Psychologia Jakości Życia
Journals -
Determinanty socjologiczne w ocenie jakości życia
PublicationW niniejszym rozdziale autorzy przedstawili kluczowe aspekty wpływajace na ocenę jakości życia w obszarze socjologicznym. Zaprezentowano miejsce tego obszaru w klasycznych modelach oceny jakości życia, a także sklasyfikowano kluczowe kryteria obszaru, będące podstawą przeprowadzonych badań. Wynikiem dokonanej analizy jest uszczegółowienie determinant elementarnych obszaru socjologicznego w ocenie jakości życia
-
BADANIA KOMPOZYTOWEGO MOSTU DLA PIESZYCH
PublicationOpracowany w ramach konsorcjum FOBRIDGE kompozytowy most pieszo-rowerowy jest pierwszym na świecie zwartym jednoelementowym obiektem o konstrukcji powierzchniowym, który wytworzony jest w całości w jednym cyklu produkcyjnym, uformowanym z powłoki sandwiczowej w technologii infuzji. Technologia infuzji polega na podciśnieniowym przesycaniu żywicą ułożonej na formie tzw. suchej konstrukcji (całego dźwigara w przypadku obiektu FOBRIDGE)....
-
Przywódcy życia polonijnego w Estonii
PublicationW funkcjonowaniu wspólnot mniejszościowych i etnicznych jako mikrostruktur społecznych szczególnie ważną rolę pełnią przywódcy, którzy są głównymi architektami przeobrażeń życia polonijnego. Polacy w Estonii to społeczność zdeterminowana rosyjską tożsamością kulturową; w świadomości zachowuje identyfikację z polskością, zaś w postawach, zachowaniach społecznych bliskie są jej wzory kultury politycznej Rosji. Liderzy generalnie...
-
Jakość życia na co dzień.
PublicationW opracowaniu przedstawiono refleksje autora po napisaniu książki pod tym samym tytułem. Refleksje te dotyczą problematyki jakości życia w aspektach przeżyć człowieka i społeczno-gospodarczego znaczenia tej problematyki.
-
Studium oceny cyklu życia statku.
PublicationW pracy przedstawiono pierwszą próbę zastosowania techniki oceny cyklu życia do oszacowania strat środowiskowych związanych z budową statku. Przedstawiono dane dotyczące trzech typów statków: trawlera rybackiego, promu pasażerskiego oraz konternerowca.
-
HOSPICJUM CARITAS/OLSZTYN
PublicationObiekt hospicjum stacjonarnego Caritas dla dzieci w Olsztynie wzbudza pozytywne uczucia nie tylko u mieszkańców miasta, lecz także profesjonalistów. To miejsce całodobowej intensywnej opieki stacjonarnej w ostatnich miesiącach życia dziecka, ale też przestrzeń, w którym rodzina uzyskuje wsparcie i uczy się postępowania w tej trudnej sytuacji. To funkcja bez wątpienia niezwykle potrzebna w wymiarze społecznym, ale jednocześnie działanie...
-
Ocena stanu ochrony cieplnej budynku
PublicationKsiążka stanowi kompleksowe przedstawienie zagadnienia oceny energooszczędności budynków. W książce podano podstawy teoretyczne problemu wymiany ciepła w budynkach, metody oceny energooszczędności oparte na kryterium wskaźnika zapotrzebowania na energię pierwotną ze źródeł nieodnawialnych. Przedstawiono wpływ charakterystyki energetycznej budynku na wielkość strat ciepła. Omówiono systemy ogrzewania, chłodzenia i wentylacji oraz...