Search
Institute of Mechanics and Machine Design
Publications
Filters
total: 1194
displaying 1000 best results Help
Catalog Publications
Year 2010
-
Badanie pomp hydraulicznych w niskich temperaturach otoczenia
PublicationW referacie przedstawiono wyniki badań oraz metody pozwalające określić dopuszczalne parametry rozruchu hydraulicznych pomp w niskich temperaturach otoczenia. Badania eksperymentalne w tych warunkach pomp zębatych, wielotłoczkowych osiowych i promieniowych wykonano w laboratorium Katedry Hydrauliki i Pneumatyki Politechniki Gdańskiej.
-
Badanie właściwości elektrycznych powłok optycznych wytwarzanych metodą rozpylania magnetronowego
PublicationPraca zawiera opis wybranych metod pomiarów elektrycznych cienkich warstw tlenkowych wytwarzanych metodą rozpylania magnetronowego. Omówiono metody pomiaru i stanowiska pomiarowe używane do mierzenia parametrów elektrycznych warstw tlenkowych. Zaprezentowano przykładowe wyniki pomiarów cienkich warstw opartych na tlenku tytanu.
-
Chatter vibration surveillance by the optimal-linear spindle speed control
PublicationArtykuł dotyczy drgań samowzbudnych typu chatter podczas obróbki szybkościwowej frezami kulistymi. Opisano w nim niestacjonarny model procesu skrawania oraz przeprowadzono analizy dynamiki układu z opóźniającym sprzężeniem zwrotnym. W celu zredukowania drgań zaproponowano zmiany prędkości obrotowej wrzeciona. Przedstawiono także procedurę nadzorowaia drgań z wykorzystaniem opisanej metody. Dla wybranych przypadków, w artykule przedstawiono...
-
Ciśnienie statyczne a ciśnienie spiętrzenia w modelach strumienia objętości wykorzystujących współczynnik wymiarowy Kv
PublicationJedną z wielkości wykorzystywanych do opisu właściwości przepływowych elementu pneumatycznego jest współczynnik wymiarowy Kv. Jego znajomość umożliwia wyznaczenie wartości strumienia objętości powietrza, o ile znane są wartości ciśnień statycznych przed i za elementem. W pracy przedstawiono wpływ zastąpienia wartości ciśnienia statycznego na dopływie do elementu wartością ciśnienia spiętrzenia i zastąpienia wartości ciśnienia statycznego...
-
Computational algorithm for the analysis of mechatronic systems with distributed parameter elements
PublicationThe paper presents a systematic computational package for analysis of complex systems composed of multiple lumped and distributed parameter subsystems. The algorithm is based on the transfer function method (DTFM). With this algorithm, a bond graph technique for the modelling is developed to simplify computations. Analysis of different systems requires only changing the inputs data in the form of the bond graph diagram
-
Creation of a map of optimal spindle speeds for a purpose of surveillance of high speed milling of flexible details
PublicationDrgania samowzbudne typu chatter często towarzyszą procesom frezowania szybkościowego. Ich skutkiem są nieodwracalne uszkodzenia powierzchni obrabianej. Mogą one również doprowadzić do intensywnego zużycia narzędzi skrawających, a nawet samej obrabiarki. W pracy przedstawiono metodę umożliwiającą tworzenie mapy optymalnych prędkości obrotowych wrzeciona. Stosowanie podczas procesu frezowania optymalnej prędkości obrotowej wrzeciona...
-
Determination of ability of hydrotronic systems to start in low ambient temperatures
PublicationPrzedstawiono wyniki badań symulacji komputerowej zespołów układów hydrotronicznych w warunkach szoku termicznego. Pokazano metodę określania zdatności hydrotronicznych zespołów i układów podczas rozruchu w warunkach szoku termicznego.
-
Different strategies in actuation of an over-articulated system - a case of a planar waking robot
PublicationPraca prezentuje zagadnienia modelowania dynamiki robotów kroczących. Koncentruje się na zagadnieniach modelowania robotów kroczących i sterowania napędami nadmiarowymi (liczba napędów/silników jest większa niż liczba stopni swobody układu). Napędy nadmiarowe pojawiają się z uwagi na więzy jednostronne występujące w układzie. Dla układów płaskich, po pojawieniu się kontaktu koła i odnóża, układ o sześciu stopniach swobody przechodzi...
-
Displacement control in PWK-type pumps
PublicationThe most important, strategic goal however is creation of the variable displacement version of the new pump PWK. Thanks to full discharge of it's commutation mechanism from hydrostatic forces the variable pump can be directly controlled by low-energy actuator like proportional electromagnet or stepping motor. It means that costly and complicated hydraulic servomechanism (applied in all present variable displacement pumps) is no...
-
Ekspertyza konstrukcji i stanu technicznego napędu rollera rejowego, napędu rollera sztagowego oraz wózka fałowego na sztag s/y "Running on Waves"
PublicationCelem ekspertyzy było ustalenie przyczyn nieprawidłowej pracy urządzeń rejowych i wciągarek. Omówiono błędy projektowe i wykonawcze oraz wskazano przyczyny awarii. Sformułowano wnioski dotyczące kierunków modernizacji konstrukcji.
-
Energetyczne aspekty toczenia koła ogumionego o dużej odkształcalności
PublicationW pracy przedstawiono czynniki wpływające na energochłonność ruchu samochodu. Jej znacznym składnikiem jest energia wydatkowana na pokonanie oporu toczenia. Energia ta rozpraszana jest we wszystkich kołach jezdnych pojazdu. Przeanalizowano ogólny przypadek toczenia się koła ogumionego o dużej odkształcalności na miękkim podłożu. Opisano składowe energii rozpraszanej na skutek poruszania się po miękkim podłożu z kątem pochylenia...
-
Energy-Saving Mechatronic System for Fatigue Tests of Materials under Variable-Amplitude Proportional Bending and Torsion
Publication -
EXPERIMENTAL STUDY OF DIFFERENT SUPPLY DESIGNS IN HYDRODYNAMIC THRUST BEARINGS = Badania doświadczalne różnych sposobów smarowania wzdłużnych łożysk ślizgowych
PublicationHydrodynamiczne łożyska wzdłużne charakteryzują się znacznymi stratami tarcia, które przyczyniają się do wzrostu temperatury łożyska i obniżenia jego nośności. Obecnie olej smarujący jest zazwyczaj chłodzony w zewnętrznych układach chłodzenia. Po schłodzeniu olej jest dostarczany z powrotem do korpusu łożyska, z reguły do przestrzeni między klockami łożyska. Skuteczność dostarczania schłodzonego oleju w pobliże wlotu do szczeliny...
-
Hałas pojazdów w trakcie manewrowania z małymi prędkościami - model CP2009. Cz. 1
PublicationArtykuł ten omawia zagadnienia związane z manewrowaniem pojazdów naparkingach, stacjach paliw, terminalach promowych itp. Omówiono w nimmetodę prognozowania poziomu mocy akustycznej emitowanej z obiektu typu parking z uwzględnieniem charakterystyk pojazdów i nawierzchni. W metodzie tej uwzględniono charakterystykę współczesnego parku samochodowego w Polsce.
-
Hałas pojazdów w trakcie manewrowania z małymi prędkościami - model CP2009 cz. 2
PublicationArtykuł ten omawia zagadnienia związane z manewrowaniem pojazdów naparkingach, stacjach paliw, terminalach promowych itp. Omówiono w nimmetodę prognozowania poziomu mocy akustycznej emitowanej z obiektu typu parking z uwzględnieniem charakterystyk pojazdów i nawierzchni. W metodzie tej uwzględniono charakterystykę współczesnego parku samochodowego w Polsce.
-
Hałas pojazdów w trakcie manewrowania z małymi prędkościami - model CP2009. Cz. 3
PublicationArtykuł ten omawia zagadnienia związane z manewrowaniem pojazdów naparkingach, stacjach paliw, terminalach promowych itp. Omówiono w nimmetodę prognozowania poziomu mocy akustycznej emitowanej z obiektu typu parking z uwzględnieniem charakterystyk pojazdów i nawierzchni. W metodzie tej uwzględniono charakterystykę współczesnego parku samochodowego w Polsce.
-
Hybrid, Approximate Models of Distributed-Parameter Systems
PublicationThe paper introduces the method of distributed-parameter systems modelling. It enables to obtain low order modal model of the system that experiences Coriolis acceleration component and gyroscopic effect. In such cases, corresponding system equations are non-self-adjoined. To solve this problem modal reduced model is built up for the system without Coriolis acceleration or gyroscopic effect terms. These phenomena are next included...
-
Hybrid Reduced Model of Continuous System
PublicationThe paper introduces an alternative method of modelling and modal reduction of continuous systems. Presented method is a hybrid one. It combines the advantages of modal decomposition method and the rigid finite element method. In the proposed method continuous structure is divided into one-dimensional continuous elements. For each 1D element modal decomposition and reduction is applied. Interactions between substructures are...
-
Immersive 3D visualization laboratory concept
PublicationArtykuł opisuje koncepcję realizowanego na Politechnice Gdańskiej urządzenia do marszu przez świat wirtualny. Będzie ono miało postać przezroczystej sfery obrotowej, którą użytkownik umieszczony w środku będzie obracał własnymi krokami (na wzór chomika biegnącego w kołowrotku). Sfera będzie umieszczona wewnątrz sześcianu zbudowanego z ekranów, na których będzie wyświetlany obraz stereoskopowy przedstawiający świat wirtualny z punktu...
-
Kompleksowa metoda oceny bezpieczeństwa statku w stanie uszkodzonym z uwzględnieniem analizy ryzyka
PublicationW pracy przedstawiono kompleksową metodę oceny bezpieczeństwa statku w stanie uszkodzonym z uwzględnieniem analizy ryzyka. Opisano dotychczasowe wymagania dotyczące bezpieczeństwa statków. Omówiono rozwój przepisów bezpieczeństwa. Przedstawiono alternatywną metodę oceny bezpieczeństwa statków w stanie uszkodzonym opartą na analizie ryzyka. Opisano system bezpieczeństwa statku w stanie uszkodzonym. Omówiono identyfikację zagrożeń...
-
Limb/Ground Impacts and Unexpected Impacts Control Strategy for a Model of a Limb of a Walking Robot
PublicationPraca prezentuje wyniki analizy numerycznej dynamiki robota kroczącego. Uwaga skoncentrowana jest na zagadnieniu kontaktu odnóża z podłożem. W kierunku normalnym kontakt opisano więzami jednostronnymi. W kierunku stycznym, założono obecność poślizgu i tarcia. Z uwagi na jednostronność kontaktu, może się on rozpocząć z niezerową prędkością względną. Z chwila rozpoczęcia kontaktu, prędkości zmieniają się gwałtownie. Towarzysza temu...
-
Lokalizacja uszkodzeń konstrukcji z wykorzystaniem skaningowego wibrometru laserowego
PublicationPraca dotyczy zagadnienia lokalizacji uszkodzeń w elementach konstrukcyjnych na podstawie laserowych pomiarów wibracyjnych. Badania przeprowadzono mierząc i analizując zmiany w propagującej się fali sprężystej w aluminiowym elemencie płytowym wywołane różnymi uszkodzeniami.
-
Metoda pośrednia wyznaczania wartości współczynnika Kv w pneumatyce
PublicationW praktyce przemysłowej do opisu właściwości przepływowych elementów nadal chętnie wykorzystywany jest współczynnik wymiarowy Kv. Wartość tego współczynnika wyznacza się metodą bezpośrednią - dość skomplikowaną i kosztowną. Zastosowanie metod pośrednich zbiornikowych wymaga przejścia z ciśnień statycznych na ciśnienia spiętrzenia. W pracy przedstawiono sposób wyznaczenia wartości współczynnika wymiarowego Kv (w rozumieniu normy...
-
Metodyka badań rozwojowych nowego typu silników i pomp satelitowych
PublicationW laboratorium Katedry Hydrauliki i Pneumatyki Politechniki Gdańskiej prowadzone są prace, w ramach projektu badawczo-rozwojowego nr R0300103, nad nowym typem silników i pomp satelitowych SM o bardzo małej geometrycznej objętości roboczej od 5 do 34 cm3/obr. Prace te prowadzone we współpracy z producentem maszyn - firmą Stosowanie Maszyn w Katowicach, mają na celu udoskonalenie ich konstrukcji, a tym samym podwyższenie sprawności...
-
Mobile wireless measurement system for potatoes storage management
PublicationThe paper discusses the idea and the design of a remote control system for a storage management of agricultural products which temperature may rise in a result of biological processes during the storage. Exemplary potatoes storehouse is discussed as an application of the automation system. Because of existing buildings and infrastructure in the farm, wireless data transfer system has been proposed for both sensors to data acquisition...
-
Modal Reduction and Analysis of Gyroscopic Systems
PublicationThe paper introduces the method of the modal reduction of systems that experience the Coriolis acceleration or gyroscopic effect component. In such cases corresponding system equations are non-self-adjoined. To solve the problem modal reduced model is built up for the system without Coriolis acceleration or gyroscopic effect terms. These phenomena are included by application of any lumping technique. Hence, the final reduced model...
-
Modelling of Mechatronic Systems with Distributed Parameter Components
PublicationThe paper presents an uniform, port-based approach to modelling of both lumped and distributed parameter systems. Port-based model of distributed system has been defined by application of the bond graph methodology and the distributed transfer function method (DTFM). The proposed method of modelling enables to formulate input data for computer analysis by application of the DTFM. The computational package for the analysis of complex...
-
Modelling of pipes conveying flowing liquid
PublicationThe paper introduces the method of modal reduction of system which consists of pipe with flowing liquid. The concept of hybrid model is proposed. The system model consists of two parts, the modal model and the finite elements model. The modal model represents linear, self-adjoined part of the system, while simple lumped technique is applied for modelling of Coriolis phenomena.
-
Nadzorowanie ruchu 2-kołowej platformy mobilnej z zastosowaniem sterowania optymalnego przy energetycznym wskaźniku jakości
PublicationW pracy przedstawiono oryginalną metodę nadzorowania ruchu 2-kołowej platformy mobilnej. Przez nadzorowanie rozumie się zespół działań zmierzających do minimalizacji błędów położenia i prędkości, jakie powstają podczas realizacji zadanej trajektorii ruchu. Podczas ruchu 2-kołowa platforma mobilna jest skrępowana niecałkowalnymi więzami kinematycznymi. Ograniczenia te zmniejszają ruchliwość analizowanego układu. W celu rozwiązania...
-
Obliczenia sprawdzające zmodyfikowanych śrub sprzęgła hydrozespołu Elektrowni Wodnej Jastrowie
PublicationCelem pracy była ocena możliwości zastąpienia dotychczasowych śrub dwustronnych napinających sprzęgło podatne giętnie wału hydrozespołu Elektrowni Wodnej Jastrowie śrubami o zmodyfikowanej konstrukcji. Wykonano obliczenia sprawdzające oraz opracowano nowy nomogram napinania śrub.
-
Optimum Control of Gyroscopic Systems
PublicationThe problem of optimum control of transverse rotor vibrations with gyroscopic interactions has been described and solved in the paper. An integral performance index has been defined for such system in order to minimize vibration level of a chosen rotor point. For this reason, an efficient way of finding the weight coefficients of integral performance index for multi-degrees-of-freedom system with gyroscopic interactions has been...
-
Port-Based Modelling of Distributed-Lumped Parameter Systems
PublicationThere in the paper is presented an uniform, port-based approach to modelling of both lumped and distributed parameter systems. Port-based model of the distributed system has been defined by application of bond graph methodology and distributed transfer function method (DTFM). The approach proposed combines versatility of port-based modelling and accuracy of distributed transfer function method. The concise representation of lumped-distributed...
-
Prediction of the Results of Chatter Vibration Surveillance by the Spindle Speed Control
PublicationDrgania samowzbudne typu chatter są istotnym zjawiskiem występującym podczas obróbki szybkościowej (HSM) z użyciem smukłych narzędzi. Zastosowanie optymlano-liniowego sterowania prędkością obrotową narzędzia w celu nadzorowania drgań pozwoliło zredukowac te drgania. W artykule przedstawiono sposób predykcji rezultatów nadzorowania z użyciem dwóch różnch modeli dynamiki skrawania zastosowanych w symulacjach komputerowych.
-
Projekt aparatu kierowniczego Elektrowni Wodnej Świnna Poręba
PublicationWykonano projekt, obliczenia i dokumentację warsztatowo-technologiczną nowego oryginalnego aparatu kierowniczego. Zastosowano nowe rozwiązanie prowadzenia pierścienia regulacyjnego za pomocą obrotowych prowadnic zamocowanych na łopatach.
-
Projekt laboratorium zanurzonej wizualizacji przestrzennej
PublicationArtykuł prezentuje koncepcję urządzenia pozwalającego na nieograniczony terytorialnie spacer po zadanym świecie wirtualnym, które ma zostać zrealizowane na Politechnice Gdańskiej do końca 2013 roku w specjalnie zbudowanym pawilonie. Urządzenie to będzie symulować autonomiczne przemieszczanie się wewnątrz sceny generowanej komputerowo. Wrażenie samodzielnego ruchu uzyskane zostanie poprzez zastosowanie mechanizmu pozwalającego na...
-
Propagation of guided elastic waves in shell-type aircraft structural elements
PublicationW pracy przedstawiony powłokowy spektralny element skończony do analizy zjawiska propagacji fal sprężystych w elementach konstrukcyjnych typu powłokowego.
-
Reduced order model of 2d system
PublicationA new method of modelling is developed for static and dynamic analysis of two-dimensional elastic bodies. In the analysis, an elastic body is divided into strips. For each one-dimensional strip the reduced modal model is build up. The modal model contains appropriate number of inputs and outputs to connect lumped interaction that occur between strips. Proposed method of modelling enables to obtain more accurate and more simple...
-
Research of hydrotronic variable displacement radial piston pump with electro -pneumatic control
PublicationThe paper presents the developed new electro-pneumatic control (pneumotronic) system for hydraulic fixed-displacement radial piston pump. Hydraulic fixed-displacement radial piston pump equipped with the proposed control system changes into hydrotronic variable-displacement radial piston pump. Pump flow rate control is realized by means of programmable logic controller, electro-pneumatic valves, pneumatic cylinders and a sensor.
-
Rezultaty badań rozwojowych hydraulicznych silników satelitowych typoszeregu SM
PublicationOpisano najnowszą konstrukcję hydraulicznych silników satelitowych typoszeregu SM, o małych objętościach roboczych od 5-34cm3/obr. Przedstawiono wyniki badań laboratoryjnych jednego, wybranego z typoszeregu, silnika zasilanego olejem, emulsją oleju w wodzie typu HFA-E oraz wodą. Ze względu na jednakową konstrukcję wszystkich silników typoszeregu sprawności tych silników przyjmują podobne wartości. Porównano również silniki satelitowe...
-
Rezultaty badań rozwojowych hydraulicznych silników satelitowych typoszeregu SM
PublicationOpisano najnowszą konstrukcję hydraulicznych silników satelitowych typoszeregu SM, o małych objętościach roboczych od 5-34cm3/obr. Przedstawiono wyniki badań laboratoryjnych jednego, wybranego z typoszeregu, silnika zasilanego olejem, emulsją oleju w wodzie typu HFA-E oraz wodą. Ze względu na jednakową konstrukcję wszystkich silników typoszeregu sprawności tych silników przyjmują podobne wartości. Porównano również silniki satelitowe...
-
Rigid Finite Element Modeling for Identification of Vibrations in Elastic in Elastic Rod Driven by a DC-motor Suplied from a Thyristor Rectifier
PublicationRozdział dotyczy analizy numerycznej układu elektromechanicznego. Układ składa się z silnika zasilanego z jednopołówkowego prostownika tysystorowego i napędzanego tym silnikiem wirującego pręta. Celem obliczeń jest określenie postaci i wielkości drgań pręta, jeśli uwzględniamy jego elastyczność. Dyskretna struktura modelu to łańcuch wielomasowy ciał - sztywnych ciał połączonych bezmasowymi węzłami. Autorzy obliczyli zachowanie...
-
Równania więzów pomiędzy układem wieloczłonowym i modelem złożonym z elementów skończonych
PublicationW pracy przedstawiono zagadnienia modelowania dynamiki układów wieloczłonowych. Zamodelowano oddziaływania pomiędzy odkształcalną belką i układem wieloczłonowym. W pracy skoncentrowano się na równaniach więzów. Rozważania ograniczono do analizy układów płaskich. Odkształcenia belki są małe. Układ ciągły, jakim jest odkształcana belka, zamodelowano korzystając z metody elementów skończonych. W przypadku układu wieloczłonowego, jego...
-
Simulation and Experiments of High Speed Machining Vibration Monitoring with Variable Spindle Velocity
PublicationArtykuł poświęcony jest nadzorowaniu drgań wirujących narzędzi podczas obróbki szybkościowej na nowoczesnych centrach frezarskich. Przeprowadzono analizę dynamiki procesu skrawania smukłym frezem kulistym. W celu zredukowania drgań zastosowano, z powodzeniem, zmienną prędkość obrotową narzędzia. Badania symulacyjne dotyczące efektywności proponowanej metody zostały potwierdzone wynikami badań eksperymentlanych na frezarce Alcera...
-
Some engineering applications of ANN in CAD
PublicationW pracy przedstawiono zastosowanie sztucznych sieci neuronowych: dla obliczeń i doboru regulatora pneumatycznego, w optymalizacji pneumatycznych układów napędowych i w optymalizacji systemu amortyzacji siedziska.
-
Some Indications Towards Teaching Programme on a Basis od 2-Years' Experience in Scope of the Mechatronics Course
PublicationArtyuł poświęcony jest przedstawieniu koncepcji nowego, multidyscyplinarnego kierunku studiów Mechatronika. Zawarto w nim sugestie i wskazówki wynikające z 2-letnich doświadczeń zdobytych podczas prowadzenia dotychczasowego nauczania na tym kierunku. Poczynione uwagi mają na celu poprawę jakości kształcenia inżynierów na Wydziale Machanicznym Politechniki Gdańskiej.
-
Symulacja hałasu pojazdów w trakcie manewrowania z małymi prędkościami - model CP2009
PublicationOgraniczenie halasu związanego z ruchem drogowym możliwe jest jedynie poprzez skoordynowane dzialanie w zakresie doskonalenia pojazdów, opon nawierzchni drogowych i organizacji ruchu drogowego. Praca porusza zagadnienia związane z manewrowaniem pojazdów na parkingach, stacjach paliw, terminalach promowych itp. Omówiono metodę prognozowania poziomu mocy akustycznej emitowanej z obiektu typu parking z uwzględnieniem charakterystyk...
-
Temperature Measurements in Monitoring of Large Thrust Bearings
PublicationW pracy przedstawiono krytyczną ocenę popularnego systemu diagnostyki dużych łożysk wzdłużnych (np. łożysk nośnych hydrogeneratorów), w którym stosowany jest jednopunktowy pomiar temperatury w klockach łożyskowych. Stwierdzono, że taki układ pomiarowy nie pozwala na bezpieczną eksploatację łożysk, ponieważ posiada bardzo duże opóźnienie czasowe, nie daje informacji o lokalnych zagrożeniach, nie pozwala racjonalnie ustalić poziomów...
-
Trajectory tracing problem for a redundantly actuated walking robot
PublicationPraca prezentuje zagadnienia modelowania dynamiki robotów kroczących. Rozważany robot jest układem o zmiennej liczbie stopni swobody. Wynika to z obecności więzów jednostronnych występujące w układzie. Jak dla większości układów o zmiennej liczbie stopni swobody, w niektórych z konfiguracji roboczych liczba silników przekracza liczbę stopni swobody. (dla układów płaskich, po pojawieniu się kontaktu koła i odnóża, układ o sześciu...
-
Uzyskiwanie energii za pomocą materiałów piezoelektrycznych = Power harvesting with piezoelectric materials
PublicationW artykule przedstawiono metody uzyskiwania energii za pomocą materiałów piezoelektrycznych. Piezoelektryki są materiałami, które mogą przetwarzać energię pochodzącą z drgań otocznia na energię elektryczną, która jest magazynowana i użyta do zasilania urządzeń. W ostatnim czasie wzrosło zapotrzebowanie na urządzenia w skali mikro, dlatego też wygenerowanie energii pochodzącej z piezoelektryków może okazać się alternatywą dla tradycyjnych...
-
Vibration surveilance during milling of flexible details with a use of the optimal control
PublicationPraca dotyczy nadzorowania drgań podczas często obserwowanego w przypadku nowoczesnych procesów obróbkowych frezowania przedmiotów podatnych smukłymi narzędziami. Sformułowano: macierzowe równanie dynamiki, energetyczny wskaźnik jakości i optymalny sygnał sterujący we współrzędnych hybrydowych. Przeprowadzono symulacje komputerowe procesu frezowania dla różnych parametrów modelu obliczeniowego i rożnych ścieżek narzędzia. Zaproponowano...