Search
Department of History, Theory of Architecture and Monument Conservation
Publications
Filters
total: 384
Catalog Publications
Year 2012
-
Fragen und Beobachtungen zur Erhaltung der architektonischen Nachkriegsmoderne bis 1980 in Polen
PublicationRozdział w książce będącej przeglądem architektury powojennej w Europie. Książka dotyczy walorów i problemów ochrony budownictwa z lat powojennych w różnych krajach - głównie Niemczech, ale także w Europie Wschodniej. W rozdziale omówiono stan i problemy ochrony architektury do lat 80. XX w. w Polsce w tym w Gdyni i w Gdańsku. Wskazano na kontrowersje pojawiające się przy obejmowaniu ochroną budynków z lat 50. i 60. w Polsce.
-
Gdynia otwarta na morze
PublicationTradycję przestrzenną Gdyni stworzyły lata międzywojenne. To one ukształtowały ją w sensie urbanistycznym i architektonicznym oraz wykreowały główną ideę przestrzenną, którą jest otwarcie miasta na morze. Idea ta jest w pewnym sensie oczywista, gdyż nadmorskie położenie Gdyni wyraźnie do tego predestynowało. Dzięki konsekwentnej działalności zarówno projektanta portu - inżyniera Tadeusza Wendy, jak i głównego projektanta miasta...
-
Kościół św. Jana pamięcią miasta
PublicationArtykuł dotyczący zagadnienia pamięci zbiorowej wyrażanej przez dzieła kultury materialnej gromadzone prze wieki w gdańskim kościele.
-
Morska fasada Gdyni - legendarna idea i jej współczesne interpretacje
PublicationWizja morskiej fasady Gdyni stworzona została w latach trzydziestych XX wieku, w legendarnych projektach Dzielnicy Reprezentacyjnej. Realizację tej koncepcji przerwał jednak w 1939 r. wybuch wojny. Dziś temet morskiej fasady Gdyni podjęty został przez współczesnych urbanistów, lecz wizja którą przed nami roztaczają budzi wiele wątpliwości. Nastawione na dużą intensywność i gęstość zabudowy współczesne koncepcje w niewystarczającym...
-
Nienasycenie w architekturze - pragmatyczne i ideologiczne przyczyny wznoszenia drapaczy chmur na przykładzie Gdańska
PublicationArtkuł w syntetyczny sposób omawia przyczyny, dla których na przestrzeni wieków ludzie decydowali się budować obiekty skierowane ku niebu. Dzieli te przyczyny na dwie główne grupy: ideologiczne (religigne, prestiżowe, kulturowe, itp) oraz pragmatyczne (ekonomiczne, polityczne, ale inne niż prestiżowe, itp), ilustrując je przykładami z Gdańska.
-
Nieznane projekty Dzielnicy Reprezentacyjnej Gdyni (1938-1960)
PublicationIdea budowy Dzielnicy Reprezentacyjnej Gdyni ma tak długą historię jak samo miasto i towarzyszy mu praktycznie do dzisiaj. Jest też ciekawym probierzem nie tylko ewolucji myśli estetycznej w urbanistyce XX wieku, ale i koncepcji dotyczących kreowania roli morza w przestrzennym wizerunku miasta. Taka perspektywa określała rozmach z jakim w latach trzydziestych projektowano część reprezentacyjną zespołu. Miała on wówczas pełnić rolę...
-
Opis obiektu, historia i rozwój. - Układ urbanistyczny Śródmieścia Gdyni. Dokumentacja zgłoszenia zabytku do uznania za Pomnik Historii
PublicationDokumentacja jest kompleksową ekspertyzą uzasadniającą wniosek o uznanie zespołu urbanistycznego Śródmieścia Gdyni za Pomnik Historii. Opis obiektu przedstawia główną ideę rozplanowania śródmieścia oraz zasadnicze elementy układu, takie jak ciągi urbanistyczne, dominanty, akcenty pierzeje i wnętrza w przestrzeni publicznej. Prezentuje też najciekawsze realizacje architektoniczne, ich twórców i stylistykę. W części dotyczącej...
-
Praktyczne zastosowanie wartościowania zabytków czyli kategorie ochrony konserwatorskiej budynków w miejscowych planach zagospodarowania przestrzennego
PublicationRozdział dotyczy systemu waloryzacji zabytków architektury, opracowanego i wdrożonego w Gdyni na potrzeby ochrony w miejscowych planach zagospodarowania przestrzennego.
-
Trudne kompromisy: Prace konserwatorskie przy płytach nagrobnych w prezbiterium i transepcie kościoła św. Jana w latach 1996-2000
PublicationInterdyscyplinarna publikacja dotycząca gdańskiego kościoła jako obiektu sepulkralnej, zawierająca m.in. artykuły z dziedzin: historii, historii sztuki, konserwacji zabytków, archeologii, historii kultury materialnej,. historii literatury.
-
Trzecia międzynarodowa konferencja ''Modernizm w Europie - modernizm w Gdyni'' zakończona
PublicationTekst podsumowuje międzynarodową konferencję na temat ochrony i konserwacji architektury modernizmu, zorganizowaną w Gdyni we wrześniu 2012 r.
-
Zabytki architektury jako sfera działania samorządów terytorialnych - wybrane problemy
PublicationTekst dotyczy działań w zakresie ochrony zabytków realizowanych przez samorząd terytorialny Gdyni
Year 2011
-
Brzeźno w społecznej koncepcji zagospodarowania Pasa Nadmorskiego
PublicationW ramach współorganizowanej przez Wydział Architektury PG konferencji ''200 lat kąpieliska w Brzeźnie'', poproszono zespół autorski opracowania urbanistycznego społecznej koncepcji zagodpodarowania Pasa Nadmorskiego o prezentację projektu ze szczególnym uwzględnieniem Brzeźna. W 6-stronicowym artykule opisano obszary cenne przyrodniczo i kulturowo znajdujące się w sąsiedztwie dzielnicy, a także zwróciono uwagę na szanse i zagrożenia...
-
Ćwierćwiecze polskich nadań architektonicznych, prac budowlanych i konserwatorskich w dawnych założeniach cysterskich
PublicationArtykuł stanowi podsumowanie dotychczasowych wyników badań w kościołach i klasztorach pocysterskich. Przedstawiono także podjęte i wykonane po II wojnie światowej prace konserwatorsko budowlane, ich zakres i znaczenie.
-
Dzielnica Reprezentacyjna Gdyni i jej powojenne oraz współczesne interpretacje
PublicationThe concept of the Premiere District in Gdynia was first conceived in the 1920s and from that time on it constantly accompanied the history of the city. It derivated from the idea of creating a symbol of Poland's regaining independence after the first World War and the successful creation of the new port and city on the Baltic coast. As the result of that development, Gdynia was named the maritime capital of Poland and was treated...
-
Dzielnica Reprezentacyjna Gdyni i jej współczesne interpretacje
PublicationKoncepcja gdyńskiej Dzielnicy Reprezentacyjnej zrodziła się w okresie międzywojennym i od tego czasu stale towarzyszy dziejom miasta. Kreowana wysiłkiem całego państwa morska stolica II Rzeczypospolitej miała stanowić jej "morską fasadę", znak wizualnej identyfikacji z morzem. Znak ten zawierał w sobie - zarówno w przenośni jak i dosłownie - element "otwarcia na morze" jako najważniejszy wyróżnik architektoniczno urbanistyczny...
-
Historia we współczesności. Pas Nadmorski w Gdańsku : dobro wspólne na miarę metropolitalną
PublicationW ramach prowadzonych w semestrze letnim 2010/2011 przez Katedrę Historii, Teori Architektury i Konserwacji Zabytków cyklu otwartych wykładów ''Historia we współczesności'', dr Bartosz Macikowski wygłosił 18 maja 2011 r. wykład na temat Pasa Nadmorskiego w Gdańsku. Artykuł w ''Piśmie PG'' poświęcony tematyce poruszonej na wykładzie opracowany został przez autorów części urbanistycznej społecznej koncepcji zagospodarowania Pasa...
-
Jak chronić Pas Nadmorski?
PublicationArtykuł ma na celu spopularyzowanie wykonanej na zamówienie Polskiego Klubu Ekologicznego Społecznej Koncecpji Zagospodarowania Pasa Nadmorskiego. W artykule omówiono założenia, jakimi kierowano się przy tworzeniu ''Społecznej Koncepcji Zagospodarowania Pasa Nadmorskiego w Gdańsku'' przygotowywanej przez Polski Klub Ekologiczny oraz przedstawiono sam projekt.
-
Jaka mogła by Gdynia morska
PublicationW artykule przedstawiono projekty międzywojenne morskiej fasady miasta jaką miała być strefa nadmorska i Dzielnica Reprezentacyjna Gdyni. Podkreślono aktualność wypracowanej w latach międzywojennych idei otwarcia miasta na morze, która powinna być kontynuowana we współczesnych projektach sporządzanych dla gdyńskiej strefy nadmorskiej. Obecna praktyka urbanistyczna nie zawsze jednak spełnia te wymagania.
-
Kilka uwag o Gdyni i jej zabytkach
PublicationOmówienie działań związanych z mało znanymi zabytkami Gdyni.
-
Kolonie robotnicze fundacji Abegga we Wrzeszczu
PublicationPrzedstawienie zabytkowych osiedli społecznych z końca XIX w. zbudowanych we Wrzeszczu dla robotników przez specjalnie utworzoną fundację.
-
Kościoły Wrzeszcza
PublicationHistoria i architektura budowli sakralnych w Gdańsku-Wrzeszczu.
-
Miasto otwarte na morze - 'gorący' problem Gdyni
PublicationGdynia od samego początku powstawała jako miasto otwarte na morze. Nie tylko dlatego, że u jej podstaw leżała rozpoczęta w 1920 r. budowa portu, ale również dlatego, że właściwie od razu stała się polska "bramą na świat" także w sensie kulturowym i społecznym. Wizerunek ten zrodził się w latach międzywojennych, w inspirujących projektach Dzielnicy Reprezentacyjnej Gdyni. Obejmowała ona zespół urbanistyczny Mola Południowego oraz...
-
"Mieszkać w Porcie - Ideały początków Modernizmu a miasto współczesne"
PublicationKonferencja poświęcona została dokonaniom Gustav'a Oelsnera'a. Ideały przyświecające całej generacji architektów początków Modernizmu, do których należał Oelsner zestawione zostały ze współczesnym miastem i dzisiejszymi priorytetami wpływającymi na obecnie podejmowane decyzje urbanistyczne. Porównanie dwóch aglomeracji Altona-Hamburg oraz Gdańsk-Gdynia w kontekście procesu tworzenia się metropolii portowej daje możliwość głębszego...
-
Modernistyczne centrum miasta - ewolucja idei Dzielnicy Reprezentacyjnej Gdyni 1926-2007
PublicationModernistyczne centrum miasta jako zagadnienie urbanistyczne nieczęsto było w okresie międzywojennym przedmiotem prac realizacynych. W porównaniu bowiem do podejmowanych na wielką skalę zarówno w Polsce jak i w całej Europie zadań mieszkaniowych, budowa nowych zespołów śródmiejskich należała do rzadkości. W tym kontekście ciekawym problemem jest geneza i rozwój idei Dzielnicy Reprezentacyjnej Gdyni. W sensie projektowym w skali...
-
Monumental Art -sztuka humanizująca wielką płytę
PublicationW powszechnej ocenie osiedla z wielkiej płyty to szarość i anonimowość schedy po socjalizmie. Zaspa jednak zdaje się z wielu powodów być osiedlem szczególnym. Jednym z nich jest festiwal Monumental Art. Fenomen tego wydarzenia polega na tym, że to sztuka postanowiła się upomnieć o swoje miejsce w architekturze, nadając jej nie tylko nowy estetyczny wymiar, ale uzupełniając ją o bieżacy, zaangażowany komantarz rzeczywistości społecznej.
-
Potencjał Wrzeszcza
PublicationKrótka analiza potencjału rozwojowego gdańskiej dzielnicy Wrzeszcz wynikającego jej historii i walorów architektonicznych i przyrodniczych.
-
Problemy konserwatorskie w oliwskiej katedrze : dublowanie obiektów
PublicationW katedrze oliwskiej znajdują się dzieła, które z uwagi na swoją wartość były ponawiane w ciągu wieków. W ten sposób powstały obiekty o podobnej treści i to niekiedy w tym samym miejscu. Obecnie stwarza to problemy konserwatorskie związane z ich zachowaniem i ekspozycją.
-
Prussian Star Forts in the 18th Century
PublicationTekst omawia grupę tzw. ''fortów gwiaździstych'', charakterystycznych budowli obronnych, budowanych w pruskich twierdzach w XVIII w.
-
Rewaloryzacja wnętrza modernistycznego i soc-modernistycznego w Gdyni
PublicationStaranne opracowanie reprezentacyjnych wnętrz obiektów użyteczności publicznej, handlowych czy kamienic było w okresie międzywojennym ważnym zadaniem każdego szanującego swoją sztukę architekta. Oprócz ciekawego i funkcjonalnego rozwiązania układu oraz współgrającego wystroju plastycznego na etapie projektu, autor zazwyczaj dbał o doprowadzenie realizacji swojego zamysłu do ostatniego detalu. Dopiero całość rozwiązania estetycznego...
-
Rutki: Wieś patrymonialna Młodego Miasta Gdańska
PublicationRutki były w średniowieczu wsią rycerską leżącą pomiędzy Wrzeszczem, Suchaninem i Pieckami. Lokując Młode Miasto Gdańsk w 1380 r. Zakon Krzyżacki przewidział możliwość dokupienia majątku do jego patrymonium. Dotychczasowa literatura przywołując ten fakt nie próbowała dokładnie określić położenia wsi uznając ją za zaginioną; nie podjęto też próby zrekonstruowania dziejów osady. Wynikało to po części z błędnym utożsamianiem Rutek...
-
Siedem i pół wieku Wrzeszcza
PublicationSyntetyczna historia rozwoju przestrzennego dzielnicy Wrzeszcz.
-
Śródmieście Gdyni jako zabytek
PublicationW rozdziale omówiono ochronę wielkoprzestrzennych układów urbanistycznych na przykładzie śródmieścia Gdyni. Wprowadzona w 2007 ochrona śródmieścia Gdyni poprzez wpisanie układu do rejestru zabytków, dała możliwość podjęcia wielu różnych działań rewaloryzacyjnych i popularyzatorskich. Przeprowadzono też eksperymentalne działania związane z połączeniem mechanizmów ochrony i publicznego finansowania.Dzieło zbiorowe przygotowane przez...
-
Uwagi o architekturze koszar huzarów we Wrzeszczu
PublicationOmówienie układu przestrzennego i architektury koszar pruskiej kawalerii z przełomu XIX i XX w. położonych w Gdańsku Wrzeszczu.
-
Wędrówki gdańskich cmentarzy. Przemiany miejsc pochówków w metropolii od średniowiecza do czasów współczesnych
PublicationCelem artykułu było syntetyczne prześledzenie przemian gdańskich nekropolii na tle rozwoju zespołu osadniczego i wskazanie, jak badania nad cemtarzami mogą być wykorzystane do poszerzenia wiedzy na temat historii urbanizacji Gdańska od średniowiecza do współczesności.
-
Wpływ ustroju politycznego i nastrojów społecznych na przemiany funkcjonalno-przestrzenne założeń pałacowo-parkowych dawnych Prus Wschodnich po 1944 roku
PublicationZałożenia pałacowo-parkowe zawsze stanowiły ważny element krajobrazu kulturowego regionu. II wojna światowa jednak nieodwracalnie zmieniła ich funkcję. Skutkiem tego m.in. założenia w dawnych Prusach Wschodnich utraciły swoich właścicieli i przestały odgrywać dotychczasową rolę rezydencji rodowych.Niektóre z tych obiektów zostały spalone przez Armię Czerwoną w 1945r. (Słobity) lub ograbione przez miejscową ludność i w rezultacie...
-
Zabytki architektury jako sfera działania samorządów terytorialnych - wybrane problemy
PublicationOmówienie działań w ochronie zabytków prowadzonych przez samorządy terytorialne na przestrzeni ostatnich lat.
Year 2010
-
Artists - researchers of postindustrial city area. SEAS In Gdańsk / Artyści-badacze przestrzeni poprzemysłowego miasta, SEAS w Gdańsku
PublicationArtykuł przedstawia gdańską odsłonę interdyscyplinarnego projektu SEAS, w ramach którego artyści na różne sposoby odkrywali urbanistyczny potencjał poprzemysłowych terenów w miastach portowych nad Bałtykiem i Adriatykiem.
-
Dawna biblioteka i scriptorium cysterskie w Oliwie
PublicationW wyniku badań ustalono, że dawne pomieszczenie zwane pokojem oliwskim stanowi średniowieczną bibliotekę zakonną, która została przekształcona w okresie renesansu, a następnie w 1 wszej połowie XIX wieku.
-
Dworzec kolejowy w Gdyni - najmłodszy zabytek
PublicationArtykuł dotyczy dworca kolejowego w Gdyni, zaprojektowanego przez Wacława Tomaszewskiego, zbudowanego na przełomie lat 40. i 50. XX w., który został w 2008 r. objęty ochronę jako zabytek - najmłodszy na terenie miasta. W 2010 r. rozpoczął się kompleksowy remont budynku połączony z jego rewaloryzacją.
-
Echa dyskusji o Wyspie Spichrzów
PublicationKomentarz do wyników konkursu architektoniczno-urbanistycznego na zagospodarowanie części północnej Wyspy Spichrzów, ogłoszonego w 2010 r. przez spółkę Polnord SA. W artykule przedstawiono analizę zwycięskiej pracy konkursowej w kontekście historycznej zabudowy Wyspy Spichrzów.
-
Familiar - Strange. Domestication of Churches in Wrzeszcz / Langfuhr = Swój - obcy. Oswojenie kościołów Wrzeszcza / Langfuhr
PublicationEfektem zmian w Europie po II wojnie światowej było miedzy innymi przejęcie wielu świątyń różnych wyznań przez społeczeństwa innej konfesji. Artykuł przedstawia proces adaptacji protestanckich kościołów w Gdańsku-Wrzeszczu do potrzeb nowych, polskich i katolickich mieszkańców dzielnicy.
-
Fortyfikacje Gdańska jako atrakcja turystyczna
PublicationW artykule przedstawiono fortyfikacje Gdańska i ich stopień wykorzystania do celów turystycznych.Historyczne fortyfikacje Gdańska w coraz większym stopniu wykorzystywane są jako atrakcje turystyczne. W ostatnich kilku latach można zaobserwować wzrost zainteresowania nimi i jednocześnie coraz lepsze ich przystosowanie do ruchu turystycznego. Dotyczy to fortyfikacji powstałych od średniowiecza, aż do początków XX w.
-
Kłopoty z kolorem stolarki okiennej po II wojnie światowej w Gdańsku i jego okolicach
PublicationZagadnienie historycznego koloru dawnych okien jest często pomijane zarówno przez badaczy jak i konserwatorów zabytków czy projektantów. Prześledzono jak zmieniała się świadomość zachowania bądź powtórzenia oryginalnej barwy na oknach od czasu powojennej odbudowy Gdańska do dzisiaj. Przedstawiono wyniki badań konserwatorskich wykonanych na zabytkowej stolarce okiennej wybranych przykładów z terenu Trójmiasta.
-
Kolorystyka gotyckich drzwi w gdańskich kościołach
PublicationW gdańskich kościołach zachowało się kilka sztuk gotyckiej stolarki drzwiowej. Bardzo ważnym zagadnieniem jest ich pierwotna kolorystyka. Wykonane badania wykazały, że bardzo popularnym kolorem w Sredniowieczu była czerwień. Poza tym często stosowano także zieleń i ugier. Czasami barwy te występowały w róznych zestawach na jednych drzwiach.
-
Modernistyczna architektura przemysłowa portu w Gdyni
PublicationW artykule opisane zostały najistotniejsze fakty z historii portu w Gdyni, przedstawiono przegląd najciekawszych dokonań architektonicznych z okresu jego budowy, zarysowano problematykę ochrony konserwatorskiej budynków portowych oraz wybrane realizacje kompleksowych prac remontowo-rewaloryzacyjnych z tego obszaru z ostatnich lat.
-
Modernistyczna Gdynia - dziedzictwo lat międzywojennych
PublicationArtykuł przedstawia modernistyczne dziedzictwo Gdyni w trzech postwawowych odmianach stylowych. Pierwszej, zwiazanej z tradycją Art Deco, drugiej, związanej z awangardą funkcjonalistyczną i trzeciej, umiarkowanie modernistycznej, eksponującej kompozycje wertykalne i monumentalizujące. W tej perspektywie przedstawione są najważniejsze dzieła międzywojennej architektury gdyńskiej.
-
North-Eastern Part of Gdansk's Historic Centre - Revitalisation through Culture / Północno-wschodnia cześć historycznego śródmieścia Gdańska - rewitalizacja przez kulturę
PublicationTekst przedstawia obiekty kultury, w tym zabytki architektury, muzea i sale koncertowe, jako czynnik obecnej i potencjalnej rewitalizacji północnej części historycznego śródmieścia Gdańska.
-
Opinia dotycząca projektu konserwacji i rekonstrukcji grodziska w Tumie pod Łęczycą
PublicationOpinia wykonana przez rzeczoznawcę SKZ na zamówienie Narodowego Instytutu Dziedzictwa
-
Opinia techniczna dotycząca określenia możliwości dalszej bezpiecznej eksploatacji stropu pod łazienką w lokalu nr 2 w oficynie budynku przy ul. Ogarnej 26 w Gdańsku
PublicationSposób wzmocnienia skorodowanych drewnianych belek stropowych w budynku mieszkalnym z początku XX w.
-
Prawna ochrona XX-wiecznych układów urbanistycznych na przykładzie Gdyni
PublicationTekst dotyczy możliwości ochrony historycznych zespołów urbanistycznych na przykładzie śródmieścia Gdyni, które w 2007 r. uznano za zabytek. Omówiono przygotowania do objęcia zespołu ochroną, proces wprowadzania ochrony oraz konsekwencje i perspektywy.