Rok 2021

• Racjonalność (w) ekonomii. Mapa problemu

  Publikacja

  • A. Lisak

  - Rok 2021

  Praca analizuje racjonalność zjawisk ekonomicznych w perspektywie całości funkcjonowania systemu społecznego, racjonalność podmiotu (homo oeconomicus), racjonalność samych zjawisk ekonomicznych oraz racjonalność ekonomi jako nauki. Stwarza to szerszą filozoficzną perspektywę rozumienia sensu zjawisk ekonomicznych w ludzkim życiu jak i lepsze zrozumienie problemu racjonalności.

  Pełny tekst do pobrania w serwisie zewnętrznym

Rok 2020

• Aktualność "Sporu o istnienie świata" Romana Ingardena w świetle współczesnych mu stanowisk filozoficznych

  Publikacja

  • A. Lisak

  - Przegląd Filozoficzny Nowa Seria - Rok 2020

  Paradoksalnie Ingarden nie jest w stanie wykazać, że świat realny istnieje w pewnym zasadniczym sensie „istnienia”, bo przyjmuje taki sam jak Husserl egologiczny, przeżyciowy model czystej świadomości i sam podążając za Husserlem przyjmuje istnienie dwóch dziedzin przedmiotów indywidualnych: dziedzinę czystej świadomości (rozumianej po husserlowsku jako strumień przeżyć) i dziedzinę świata realnego za punkt wyjścia swoich rozważań....

  Pełny tekst do pobrania w portalu

• Filozofować z głębi człowieczeństwa. O fenomenologii Andrzeja Półtawskiego.

  Publikacja

  • A. Lisak

  - Kwartalnik Filozoficzny - Rok 2020

  Dokonując krytyki tradycji nowożytnego empiryzmu i kartezjańskiego dualizmu Półtawski tworzy realistyczną i dynamiczną interpretację bytu ludzkiego. Przeżywanie, odczuwanie zmysłowe nie jest poślednią odmianą poznania jak i operacją dostarczania jedynie elementów, budulca poznaniu, ale odrębnym sposobem bycia w świecie, jest symbiotycznym kontaktem z otoczeniem, formą życia. Zrywa on radykalnie z tradycją brentanowsko-husserlowską...

  Pełny tekst do pobrania w serwisie zewnętrznym

Rok 2019

• Rozumieć Kanta całościowo czyli o Opus postumum Immanuela Kanta

  Publikacja

  • A. Lisak

  - Archiwum Historii Filozofii i Myśli Społecznej - Rok 2019

  Tekst pokazuje fundamentalne znaczenie Opus postumum Kanta dla zrozumienia całości jego filozofii, dynamiki jej rozwoju, jej trudności i niekonsekwencji. Podstawowym problemem jest tu problem przejścia od metafizyki przyrody do fizyki. Omawiając pracę Tomasza Kupścia tekst pokazuje jak ważne w rozumieniu Kanta jest wyjście poza problematykę filozofii przyrody w stronę filozofii Boga, bo zwieńczenie filozofii transcendentalnej...

  Pełny tekst do pobrania w portalu

Rok 2016

• Adam Smith - pięć razy o racjonalności w ekonomii (Z okazji 240 rocznicy ukazania się "Bogactwa Narodów").

  Publikacja

  • A. Lisak

  - Studia Ekonomiczne - Rok 2016

  Niniejszy tekst jest syntetyczną próbą, próbą wykraczającą poza ramy samej ekonomii i wkraczającą w pole filozofii, socjologii i antropologii, umiejscowienia myśli Adama Smitha w szerszej perspektywie, perspektywie mechanizmów kształtowania się w nowożytności nowego rodzaju społeczeństwa i związanych z tym zmian mentalnych mających odbicie w myśli europejskiej. Ogrom problematyki zawęża temat do fundamentalnego dla ekonomii jako...

  Pełny tekst do pobrania w serwisie zewnętrznym

• Filozofia Polska szuka swojego miejsca.

  Publikacja

  • A. Lisak

  - Prakseologia - Rok 2016

  Tekst poświęcony jest sytuacji w filozofii a w filozofii polskiej w szczególności w kontekście krytycznej analizy pracy Filozofia 2.0. Paradygmaty i strategie. Punktem wyjścia rozważań jest z jednej strony filozoficzna diagnoza współczesności (analizującą jej ukierunkowanie na konsumpcję i działania instrumentalne, unieważniające refleksyjność) zwłaszcza w jej polskich uwarunkowaniach a celem analiza rozlicznych diagnoz, jakie...

• Kilka tez o racjonalności w ekonomii

  Publikacja

  • A. Lisak

  - Rok 2016

  Tekst omawia dwa podstawowe sposoby pojmowania racjonalności w ekonomii: racjonalności instrumentalnej i spontanicznie kształtującej się racjonalnośći systemu gospodarczego jako całości. test zajmuje się poza tym racjonalnością samego działającego podmiotu, racjonalnością subsystemu zjawisk ekonomicznych na tle racjonalności całego systemu społecznego a także warunkami racjonalności systemu społecznego niezbędnymi do wyłonienia...

• Marek J. Siemek and His Interpretation of the Idea of Transcendentalism

  Publikacja

  • A. Lisak

  - DIALOGUE AND UNIVERSALISM - Rok 2016

  The paper discusses in a concise manner and critical intent Marek J. Siemek’s conception of transcendental philosophy. Firstly, theory of knowledge does not belong to the epistemic level of reflection (Siemek’s stance) but it is precisely the other way around; namely, it is due to transcendental philosophy (critique of cognitive faculties) that it was possible to distinguish metaphysical, ontological and epistemological questions....

  Pełny tekst do pobrania w serwisie zewnętrznym

• Między XIX a XXI wiekiem. Obecny stan filozofii i jego nieco zapomniane źródła

  Publikacja

  • A. Lisak

  - Rok 2016

  W XiX wieku rozpoczął się kryzys filozofii. Przestała ona odgrywać wiodącą rolę na uniwersytecie i impulsy płynące z jej strony nie odgrywały już większej roli. Wskutek ogromnego rozwoju nauk przyrodniczych praktyka naukowa staje się afilozoficzna i do samej filozofii zaczęła odnosić się wrogo. Filozofia swój zasadniczy przedmiot zainteresowań – byt, obszar tradycyjnej metafizyki, musiała oddać szybko rozwijającym się naukom szczegółowym...

Rok 2015

• Fenomenologi Husserla a tradycja filozofii transcendentalnej

  Publikacja

  • A. Lisak

  - Archiwum Historii Filozofii i Myśli Społecznej - Rok 2015

  Celem tekstu jest opisanie miejsca transcendentalnej fenomenologii Husserla w obrębie pokantowskiej filozofii transcendentalnej.

• Heinrich Rickert als Danziger, Deutscher und Denker

  Publikacja

  • A. Lisak

  - Rok 2015

  Die zalreichen deutschen Denker auf dem Gebiet heutigen Polens, wie Heinrich Rickert aus Danzig bilden der Geschichte, die Tradizion der Platze, eine Geschichte mit der man sich auseinandersetzen sollte. Diese Beitrag zeigt wie sich die polnischen Geschichte Philosophen bemuhen, die Auffassungen ausgewahlter deutscher Denker, nach Beispiel Rickerts,und das Verstandnis ihrer Ansichten im Bezug zu deren Weltanschaungen und...

Rok 2014

• Transzendentalphilosophie als Geltungsreflexion? Zur Philosophie Heinrich Rickerts

  Publikacja

  • A. Lisak

  - Archiwum Historii Filozofii i Myśli Społecznej - Rok 2014

  Filozofie transcendentalną utożsamia się z refleksją o ważności, ale przecież od czasu słynnej debaty między Adolfem Trendelenburgiem i Kuno Fischerem rozwój refleksji transcendentalnej poszedł w dwu kierunkach. W szkole badeńskiej aprioryczna siła transcendentalnego podmiotu przeciwstawia się sferze przedmiotowej redukowanej do czystej faktyczności. Wartość i obiektywizacja poznania jest zasługą transcendentalnej świadomości -...

Rok 2013

• Neoneo-Kantianizm - Transcendental Philosophy as a Reflection on Validity (Geltung)

  Publikacja

  • A. Lisak

  - DIALOGUE AND UNIVERSALISM - Rok 2013

  The article presents the philosophical thought of Rudolf Zocher, Wolfgang Cramer and Hans Wagner, whose theoretical stance can be dubbed Neoneo-Kantianism. The article investigates their philosophical output and argues that they developed a transcendental reflection of a different kind than that of Baden Neo-Kantianism. The transcendental reflection of Neoneo-Kantianism, especially in the work of Hans Wag-ner, takes on the topic...

• Projekt transcendentalnej i realistycznej fenomenologii zorientowanej noetycznie. Wokół dyskusji nad transcendentalnym pojęciem świadomości.

  Publikacja

  • A. Lisak

  - Fenomenologia - Rok 2013

  Artykuł pokazuje możliwość istnienia fenomenologii zorientowanej noematycznie i transcendentalnej, zarazem wolnej od husserlowsko-kartezjańskich dogmatycznych założeń. Oznacza to nieegologiczne pojęcie świadomości - świadomość nie jest utożsamiana z podmiotem ale jest polem w obrębie którego dopiero konstytuuje się realny podmiot i przedmiot (sama świadomość więc niczego nie konstytuuje). Taka fenomenologia ma charakter noematyczny...

Rok 2012

• Czysta teoria prawa Hansa Kelsena a szkoła marburska

  Publikacja

  • A. Lisak

  - Archiwum Historii Filozofii i Myśli Społecznej - Rok 2012

  'Artykuł przedstawia czystą teorię prawa Hansa Kelsena jako jedne z teoretycznych dokonań przeprowadzone według metody szkoły marburskiej. Broni on autonomii prawa nie wiążąc prawa z etyką jak i jego czystości, a więc możliwości jego transcendentalnego ugruntowania, czyli pokazania, że prawo ma swe źródło w samym prawie, a dokładniej w transcendentalnie pojętej powinności (Sollen) Czysta teorii prawa ma charakter metodyczny: ma...

• Filozofia transcendentalna między Heglem a Heideggerem : Od teorii poznania do ontologii.

  Publikacja

  • A. Lisak

  - Rok 2012

  Monografia odsłania dzieje filozofii transcendentalnej od poheglowskiej zapaści w filozofii, kiedy to filozofia straciła swoją dawną dziedzinę przedmiotową - całośc bytu i musiała na nowo zaczynać swą pracę pod szyldem teorii poznania. Praca szeroko prezentuje wszelkie projekty filozofii transcendentalnej, które pojawiły się w obrębie neokantyzmu (szczególnie u Riehla,w szkole marburskiej i szkole badeńskiej) i fenomenologii (Husserl),...

Rok 2011

• Alois Riehl - filozofia transcendentalna a realizm

  Publikacja

  • A. Lisak

  - Rok 2011

  Artykuł charakteryzuje filozofię jednego z głownych neokantystów, Aloisa Riehla, analizując kształt jedynej filozofii zdecydowanie realistycznej w obrębie neokantyzmu. Pokazuje charakter tego realizmu: świat jest nam dany bezpośrednio, fenomen jest sposobem w jaki jest nam dana rzecz sama w sobie.Tekst odsłania zupełnie nową rolę świadomości w refleksji transcendentalnej: staje sie ona tam czymś pierwotnym i punktem wyjścia refleksji...

• Cywilizacja amerykańska a wartości kulturowe Europy

  Publikacja

  • A. Lisak

  - Rok 2011

  Artykuł porównuje cywilizację amerykańską z cywilizacja europejską pokazując, że korzenie cywilizacji amerykańskiej leżą, po pierwsze, w programie oświecenia, z jego kultem uniwersalnych, opartych na rozumie wartości i, po drugie, w etyce protestanckiej z jej naciskiem na indywidualny sukces w życiu doczesnym będący widomym znakiem łaski Bożej. Europa natomiast, odwołując się równiez do uniwersalnych wartości, jest Europą narodów...

• O kryteriach europejskości

  Publikacja

  • A. Lisak

  - Rok 2011

  Artykuł analizuje istotę europejskości. Pokazuje, że Europejczyk nie posiada żadnych cech. Jedynymi cechami Europejczyka są te, które generują inność i różnorodność. Cechy te to: oryginalność, poczucie humoru, rewolucyjność, nowe chrześcijańskie w swej istocie pojęcie miłości. Źródło tego charakteru Europejczyka stanowi chrześcijańskie pojęcie osoby. Tekst opisuje też europejski model wychowania wypośrodkowujący między wolnością...

Rok 2008

• Filozofia transcendentalna a pojecie świadomości

  Publikacja

  • A. Lisak

  - Rok 2008

  Artykuł przedstawia transcendentalne pojęcie śwaidomości będące wynikiem rozwoju filozofii transecndentalnej. Analizowane sa tu stanowiska A. Langego, A riehla, szkoły marburskiej i fenomenologi jako kolejne etapy rozwoju filozofii transcendentalnej. Artykuł pokazuje, że nie sam przedmiot jak to jest u Kanta, a świadomość będąca ponad przeciwstawieniem podmiotowo-przedmiotowym stanowić może jedyny punkt wyjscia refeleksji transcendentalnej.

• Kant i kantyzmy : o okresach i sposobach obecnosci Kanta w filozofii

  Publikacja

  • A. Lisak

  - Rok 2008

  Artykuł omawia pięć etapów obecności Kanta w filozofii:1) wczesny kantyzm, gdzie obraz filozofi Kanta nie był jeszcze zamkniety.2)idealizm niemiecki, gdzie Kant staje się sam ogniwem jako rozwój.3) etap neokamntyzmu, redukują Kanta do teorii poznania i filozogii krytycznej.4) etap ontologicznej i metafizycznej interpretacji Kanta.5) etap współczesny: rewidujący wiele fałszywych opini o historycznym Kancie i okreslany przez wielkość...

• Transcendentalna dedukcja eteru : Opus postumum Kanta a problem filozofii przyrody

  Publikacja

  • A. Lisak

  - Rok 2008

  Artykuł przedstawia rozwój kantowskiej filozofii przyrody w kontekście transcendentalnej dedukcji eteru zwartej w pismach Kanta wydanych posmiertnie. Szczególnie omawiany jest temat przejścia od metafizycznych podstaw przyrodnictwa do fizyki i pojawia sie w związku z tym sprzeczności w sosunku do ''Krytyki czystego rozumu''

Rok 2006

• Dylematy antropologii w świecie reklamy

  Publikacja

  • A. Lisak

  - Rok 2006

  Artykuł poszukuje takich koncepcji antropologii filozoficznych, które pozwalają na adekwatny opis fenomenu reklamy. Ujmuje to zjawisko od strony poglądów Heideggera, szkoły frankfurckiej i antropologii Marqurdta. Poglądy te nie pozwalają jednak na jednoznaczną charakterystykę cywilizacji wspólczesnej i charakteryzującego ją fenomenu reklamy.

• Kant i kantyzmy.O okresach i sposobach obecności Kanta w filozofii

  Publikacja

  • A. Lisak

  - Rok 2006

  Artykuł opisuje pięć okresów obecności Kanta:1. Wczesny kantyzm, ktory nie miał do czynienia z zamkniętym obrazem Kanta, 2.Idealizm niemiecki, gdzie Kant staje się częścią rozwoju idealizmu niemieckiego' 3.Neokantyzm redukujący filozofię do teorii poznania i wartości,4.Okres powrotu do realizmu i do ontologicznej oraz metafizycznej interpretacji Kanta,5.Okres współczesny.

Rok 2005

• Czy możemy mówić o nieaktualności Husserla?

  Publikacja

  • A. Lisak

  - Rok 2005

  Autor artykułu analizuje husserlowski model fenomenologii noetyczno-noematycznej zakładający pierwotność przeżycia i przejrzystość świadomości i przeciwstawia jemu model fenomenologii czysto noematycznej, gdzie nigdy nie mamy do czynienia ze świadomością ale zawsze z jej wytworami, gdzie świat jest nam dany bezpośrednio a nie poprzez przeżycia.

• Ponowoczesność i reklama : podstawowe problemy filozofii reklamy

  Publikacja

  • A. Lisak

  - Rok 2005

  Tekst omawia reklamę jako jedno z podstawowych zjawisk wyznaczających charakter ponowoczesności, w której człowiek przestaje być racjonalnym samoświadomym podmiotem ale staje się kierującą bardziej emocjami niż rozumem niezsyntetyzowaną wielością egologicznych porządków. W tym kontekście omówione sa podstawowe zagadnienia antropologii i semiotyki reklamy.

Rok 2003

• Dekultura a przyszłość gospodarcza Polski. W: Etyczne podstawy ekonomii -teoria i praktyka. Red.nauk. J. Kubka. Gdańsk: Zakł. Nauk. Filoz. Wydz. Zarz. i Ekon. P. Gdań.**2003 s. 161-166

  Publikacja

  • A. Lisak

  - Rok 2003

  Największy kapitał potrzebny do rozwoju gospodarczego to kapitał ludzki bę-dący wynikiem poziomu kultury i systemu wartości. Tekst analizuje te ten-dencje w Polsce w zakresie kultury masowej, wzorcach konsumpcji, przemianie systemów wartości, ktore mogą zupełnie zmarginalizować nasze miejsce na ma-pie Europy.

• Transcendentalna dedukcja eteru. Opus postumum Kanta a problem filozofii przyrody.

  Publikacja

  • A. Lisak

  - Zeszyty Naukowe Politechniki Gdańskiej. Filozofia - Rok 2003

  W artykule przedstawiono, w horyzoncie rozwoju całej krytycznej kantowskiej filozofii przyrody, hipotezę eteru i transcendentalną dedukcję eteru, zawarte w opus postumum I. Kanta. Szczególną uwagę zwrócono na problem przejścia od apriorycznych, metafizycznych podstaw przyrodoznawstwa do fizyki, a także na wyłaniające się w związku z tym zasadnicze sprzeczności tez ''późnego'' Kanta w stosunku do krytyki czystego rozumu.

Rok 2002

• Natura a architektura - filozoficzne postawienie problemu.

  Publikacja

  • A. Lisak

  - Rok 2002

  Postęp w rozwoju cywilizacji związany z rozszerzeniem sfery ludzkiej wolności oddala nas od natury poprzez jej uprzedmiotowienie. Przyroda postrzegana estetycznie pełni w nowoczesnym społeczeństwie funkcją kompensującą te przedmiotowe do niej odniesienia co jest szczególnie widoczne w architekturze odzyskującej przyrodę jako krajobraz.

• Próba filozoficznej systematyzacji problemu czasu

  Publikacja

  • A. Lisak

  - Zeszyty Naukowe Politechniki Gdańskiej. Filozofia - Rok 2002

  Filozofia traktuje problem czasu jako fundamentalny problem filozofii, wyznaczający sam kształt filozofii, albo jako problem szczegółowy, który może być rozważany obiektywistycznie (z perspektywy nauk ścisłych) lub subiektywistycznie w odniesieniu do ludzkiej subiektywności. Może ona rozumieć problem czasu ujmując go od strony tego co jest - bytu, albo rozświetla problem bytu wychodząc od czasowości bycia.