Abstrakt

Wystawy światowe to wydarzenia mające istotny wpływ na historię i kulturę Europy i świata. Stanowią miejsce prezentacji dorobku kulturalnego i ekonomicznego państw w nich uczestniczących. A ograniczony czas trwania wystaw oraz szerokie grono odbiorców je odwiedzających wpływa na rodzaj i sposób eksponowania kluczowych dla wystawców zagadnień. W pracy skupiono się na analizie losów obiektów wystawowych po zakończeniu trwania imprez jakimi są wystawy światowe. Podjęto próbę opisania fenomenu pawilonów wystawowych, które - choć wznoszone jako budowle tymczasowe - pozostają jako obiekty stałe. Do przeprowadzenia badań szczegółowych wybrano przypadki dwóch obiektów pozostałych po światowych wystawach odbywających się w 1888 oraz w 1929 roku w Barcelonie - El Cafè Restaurante i Palao Nacional. Wybór właśnie tych pawilonów podyktowany był szczególnymi okolicznościami organizowania Wielkich Wystaw Światowych w Barcelonie, które jako imprezy o randze międzynarodowej, w zamyśle organizatorów miały być wyrazem chęci szybkiego odrobienia przez Hiszpanię opóźnienia w rozwoju w stosunku do reszty Europy. Celem pracy było zdefiniowanie działań, jakim obiekt wystawowy jest poddawany, aby trwał współcześnie. Podjęto próbę określenia warunków - okoliczności determinujących zachowanie danego obiektu wystawowego jako stałego. Rozpoznano stopień ingerencji w zachowaną strukturę konstrukcyjno - architektoniczną pawilonów, która miała miejsce w przypadku adaptacji obiektu do współczesnego użytkowania. Jednocześnie oceniono celowość podjętych działań i efektów obserwowanych z perspektywy czasu, wnioski opierając na analizie stopnia zachowania użytkowości obiektu w kontraście do utrzymania jego zabytkowości. Na podstawie szczegółowego przebadania przypadków pawilonów hiszpańskich wystaw światowych wyodrębniono kilka czynników warunkujących zachowanie obiektów wystawowych. Są to m.in. wartości intelektualne, które przedstawia obiekt jako dzieło architektoniczne; stabilna struktura obiektu, która umożliwia jego dalsze użytkowanie; istnienie nowej alternatywnej funkcji uzasadniającej jego dalsze użytkowanie; podatność struktury architektoniczno-technicznej obiektu na proces adaptacji; rachunek ekonomiczny czy możliwość wpisania istniejącego obiektu w planowany nowy układ przestrzenny fragmentu miasta.

Autor (1)