Publikacje
Filtry
wszystkich: 197
Katalog Publikacji
-
Representation of magnetic hysteresis in single-phase transformer for circuit simulations
PublikacjaThe paper presents a mathematical model for the hysteresis phenomenon in a multi-winding single-phase core type transformer. In the circuit transformer model, it is assumed that there is a flux common Φ to all windings as nonlinear and hysteretic function of the total currents Θ (Ampere turns) of all windings. To simulate magnetic behaviour of the iron core the feedback scalar Preisach model of hysteresis is developed. The Preisach...
-
Dynamiczna aplikacja internetowa maszyny indukcyjnej w ujęciu obiektowym dla potrzeb symulacji obwodowej
PublikacjaTematem referatu jest dynamiczna aplikacja internetowa, która umożliwia symulację obwodową silnika indukcyjnego trójfazowego z wykorzystaniem interfejsu przeglądarki WWW. Model matematyczny silnika jest zdefiniowany w tzw. osiach naturalnych i sformułowany na podstawie metody energetycznej Lagrange’a. Do implementacji modelu maszyny w aplikacji internetowej wybrano projekt typu Web Forms, który jest składnikiem środowiska programistycznego...
-
DYNAMICZNA APLIKACJA INTERNETOWA SYMULACJI OBWODOWEJ MASZYNY INDUKCYJNEJ. UJĘCIE OBIEKTOWE
PublikacjaArtykuł dotyczy zastosowania dynamicznej aplikacji internetowa do symulacji obwodowej silnika indukcyjnego trójfazowego, wykorzystującej interfejs przeglądarki WWW. Model obwodowy silnika sformułowano w układzie osiach naturalnych i ujęciu metody energetycznej Lagrange’a. Implementację modelu maszyny w aplikacji internetowej wykonano w projekcie typu Web Forms, który jest elementem środowiska Microsoft Visual Studio. Kod programu...
-
Określanie wartości sił podłużnych w szynach toru bezstykowego
PublikacjaW artykule opisano prowadzone przez kilkadziesiąt lat poszukiwania metody pomiarowej, do wyznaczania wartości sił podłużnych w szynach toru bezstykowego. Badania te podzielono na kilka grup, charakteryzujących się własną specyfiką. Oddzielnie potraktowano rozwiązania, które osiągnęły etap wdrożeniowy. Przedstawiono koncepcję nowej metody pomiarowej, wykorzystującej charakterystykę dynamiczną nawierzchni kolejowej oraz symulację...
-
Dynamiczny model histerezy magnetycznej
PublikacjaW referacie przedstawiono skalarny dynamiczny model histerezy magnetycznej oparty na teorii Preisacha. W teorii tej istotną rolę odgrywają stany tzw. operatorów histerezowych. W modelu dynamicznym zmiany stanów tych operatorów nie są natychmiastowe, ale są pewną funkcją czasu. W funkcji tej uwikłany jest także parametr k reprezentujący właściwości magnetyczne materiału. W tej pracy stan przejściowy operatora jest określony poprzez...
-
Reducing the Uncertainty of the Moving Object Location Measurement with the Method of Quasi-Multiple Measurement in GNSS Technology in Symmetrical Arrangement
Publikacja -
Interferencje w trakcyjnym układzie napędowym z silnikami PMSM
PublikacjaW artykule przedstawiono główne wyniki badań widma częstotliwościowego prądu obciążenia trakcyjnego układu napędowego zsilnikami PMSM przeprowadzonych na stanowisku eksperymentalnym wyposażonym w trakcyjny silnik pojazdu szynowego. Najbardziej istotnymwynikiem pomiarów jest znajomość kluczowych harmonicznych prądu obciążenia, których częstotliwość jest równa wielokrotności prędkościobrotowej silnika. Niektóre harmoniczne przenikają...
-
Odbudowa zabytkowego trolejbusu Škoda 9Tr w Gdyni
PublikacjaW artykule przedstawiono przebieg rekonstrukcji zabytkowego trolejbusu Škoda 9Tr. Trolejbus ten eksploatowany jest obecnie przez Przedsiębiorstwo Komunikacji Trolejbusowej w Gdyni jako pojazd zabytkowy.
-
Analiza właściwości mikrokontrolerów do zastosowania w układach sterowania napędami elektrycznymi
PublikacjaPrzedstawiono wymagania stawiane mikrokontrolerom stosowanym w sterownikach napędu elektrycznego. Dokonano przeglądu najpopularniejszych układów. Omówiono szerzej trzy przykładowe typy mikrokontrolerów o różnym stopniu złożoności, pochodzące od różnych producentów. Zwrócono uwagę na funkcjonalność i parametry warunkujące możliwość wykorzystania ich w założonym zastosowaniu. Rozważono wydajność wbudowanych jednostek arytmetyczno-logicznych....
-
Determination of leakage inductances of multi-winding and single-phase transformer
PublikacjaThis paper presents the method for determination of leakage inductances of single-phase and multi-winding transformer. The matrix of leakage inductances takes into account leakage self and also leakage mutual magnetic couplings. It is assumed that there is a flux common to all windings and several leakage fluxes referred to a particular winding. The flux linkages of each coil needed fo calculation of leakage inductances was computed...
-
BADANIE WPŁYWU INDUKCJI REMANENCJI NA STAN PRZEJŚCIOWY JEDNOFAZOWEGO UKŁADU TRANSFORMATOROWEGO
PublikacjaW referacie przedstawiono wyniki badań eksperymentalnych i symulacyjnych wpływu indukcji remanencji w rdzeniu transformatora jednofazowego na jego stan przejściowy przy jego pracy jałowej. Badany obiekt jest układem transformatorowym o dwóch uzwojeniach nawiniętych na zwijanym z blachy anizotropowej rdzeniu w kształcie toroidu. Doświadczenia eksperymentalne polegały na rozładowywaniu kondensatora przez uzwojenie strony pierwotnej...
-
Reprezentation of mechanic hysteresis in a railway track using the Preisach model
PublikacjaThis paper presents an implementation of the classic scalar Preisach model to describe the hysteresis phenomenon created in a railway track subjected to lateral (in the horizontal plane) displacements. The principles of the Preisach theory and the scalar mathematical model of the mechanical hysteresis that is based on statistically distributed modified hysteresis operators are briefly presented. This article presents the characteristic...
-
Koncepcja i modelowanie silnika o wirującym tworniku oraz magneśnicy do zastosowania w napędzie miejskiego samochodu elektrycznego
PublikacjaW artykule zaprezentowano koncepcję, model oraz prototyp silnika z wirującym twornikiem oraz magneśnicą. Opisano historię powstania i zastosowania tego typu silników w motoryzacji. Przedstawiono nowoczesne rozwiązania konstrukcyjne i zastosowania we współczesnych samochodach elektrycznych i hybrydowych. Opracowano model silnika z wirującym twornikiem i magneśnicą oraz przedstawiono wybrane wyniki symulacji przeprowadzone w programie...
-
POMIAR WYMUSZONYCH PRZEMIESZCZEŃ TORU Z WYKORZYSTANIEM ALGORYTMU ANALIZY OBRAZU
PublikacjaW pracy przedstawiono główne założenia do opracowywanej metody ciągłego pomiaru wymuszonych przemieszczeń poprzecznych rusztu torowego wykonywanych w czasie regulacji geometrycznej osi toru. Prezentowane podejście do pomiaru dynamicznej deformacji konstrukcji polega na analizie obrazu rejestrowanego przez kamerę cyfrową. Rejestrowane przemieszczenie staje się podstawą do identyfikacji położenia odcinka toru w funkcji czasu. Autorzy...
-
The Dynamic Model of Magnetic Hysteresis
PublikacjaThis paper presents the scalar dynamic magnetic hysteresis model based on the Preisach theory. The important role in this theory played hysteresis operator states. The changes of these operators` states are not immediate in the dynamic model but they are a function of time and parameter k representing the magnetic properties of the material. In this paper the transient state of the hysteresis operator is defined by the nonlinear...
-
Model dwuwirnikowej maszyny indukcyjnej w aspekcie elektromagnetycznego mechanizmu różnicowego
PublikacjaW referacie przedstawiono obwodowy model maszyny indukcyjnej z dwoma wirnikami, który proponowany jest w koncepcji elektromagnetycznego mechanizmu różnicowego. Koncepcja ta przewiduje zastosowanie dwuwirnikowej maszyny elektrycznej spełniającej jednocześnie funkcje mechanizmu różnicowego oraz napędu pojazdu samochodowego. W realizacji tej koncepcji niezbędna jest także przekładnia mechaniczna sprzężona z jednym z wałów silnika....
-
Bezczujnikowe sterowanie trakcyjnym silnikiem IPMSM małej mocy
PublikacjaThis paper describes an algorithm for estimation of IPMSM angular rotor position. The algorithm uses derivatives of motor phase currents resulting from PWM modulation to obtain the rotor position. Control of the IPMSM electromagnetic torque requires a precise estimation of the rotor angular position throughout the wide speed range. This involves using a set of estimation methods switched with the dependence on the actual rotor...
-
Kompleksowa analiza symulacyjna układu napędowego zespołu trakcyjnego
PublikacjaThe paper describes an approach to comprehensive analysis of traction electric drive. The drivetrain of ED-74 electric unit equipped with four inverter-fed induction motors was modeled in Matlab/Simulink. The model consists of functional blocks as: motors, inverters, drive controllers, filters. Structure and operation of the model was described. Chosen simulation results were presented and discussed. Two methods of modeling the...
-
Representation of magnetic hysteresis in tape wound core using Preisach's theory
PublikacjaW referacie przedstawiono model matematyczny histerezy magnetycznej w ujęciu klasycznej teorii Preisacha. Dokonano implementacji skalarnego modelu Preisacha w odniesieniu do rdzenia zwijanego z taśmy typu ET114-27. Do symulacji różnych stanów magnetycznych rdzenia wykorzystano jedynie dane z pomiarów głównej pętli histerezy. Wyznaczono funkcję Everetta i funkcję dystrybucji Preisacha badanego rdzenia. Uzyskano ogólnie dobrą zgodność...
-
Niezawodność komunikacji zgodnej z IEC 61850 w elektroenergetycznych sieciach inteligentnych
PublikacjaFunkcjonowanie sieci inteligentnych wymaga kompatybilnych i niezawodnych platform komunikacyjnych na poziomie przemysłowych wytwórców, operatorów sieci przesyłowych oraz rozproszonych konsumentów i wytwórców energii. Przedłużające się prace nad standaryzacją w tym zakresie opóźniają wytwarzanie komponentów sieci inteligentnych. Tymczasem w niektórych krajach normę IEC 61850 traktuje się jako dotyczącą właśnie sieci inteligentnych....
-
Rozproszona automatyka SZR w sieciach rozdzielczych średniego napięcia zgodnych z IEC 61850
PublikacjaNowe możliwości w realizacji automatyki zabezpieczeniowej wnoszą wymagania normy IEC 61850 (PN-EN 61850) publikowanej od roku 2002 - do chwili obecnej. Zasadniczym celem standardu 61850 jest zapewnienie kompatybilności urządzeń pochodzących od różnych producentów. W artykulke przedstawiono najnowsze wymagania dotyczące czasów rekonfiguracji komunikacji po jej fizycznym przerwaniu. Zaproponowano wielopierścieniową topologię i protokół...
-
Wyznaczanie pochodnych prądów silnika w celu estymacji położenia kątowego wirnika w bezczujnikowym napędzie z silnikiem PMSM
PublikacjaOmówiono problematykę wyznaczania pochodnych prądów silnika synchronicznego z magnesami trwałymi (PMSM). Wyznaczone pochodne mają zastosowanie w specyficznym algorytmie estymacji położenia kątowego wirnika silnika. Wymaga to implementacji złożonego algorytmu pomiarowego w sterowniku mikroprocesorowym napędu. Omówiono podstawowe zasady pomiaru oraz przedstawiono proces strojenia algorytmu pomiarowego. Zaproponowano metodę wyznaczania...
-
Badania przemieszczeń poprzecznych toru kolejowego w kontekście zjawiska histerezy mechanicznej - cz. II
PublikacjaW części II artykułu zajęto się zaobserwowanym w trakcie badań zjawiskiem histerezy mechanicznej, występującej w torze kolejowym podczas procesu regulacji geometrycznej jego osi. Do opisu tego zjawiska zastosowano klasyczny, skalarny model histerezy Preisacha. Uzyskano stosunkowo dużą zgodność pomiędzy wynikami badań eksperymentalnych przeprowadzonych w torze kolejowym i wynikami obliczeń numerycznych. Ponieważ kształt pętli...
-
Stanowisko monitoringu odbieraków prądu w warunkach ruchowych
PublikacjaKonserwacja i regulacja odbieraków prądu odbywa się podczas okresowych przeglądów technicznych lokomotyw i zespołów trakcyjnych. Stany rozregulowania lub nawet uszkodzenia odbieraków prądu, zagrażające ich poprawnej współpracy z siecią jezdną, mogą wystąpić pomiędzy przeglądami. Wskazane jest zatem częstsze kontrolowanie stanu technicznego odbieraków. Powyższy cel można osiągnąć bez zmniejszania dostępności pojazdów, poprzez kontrolę...
-
Pojazdy elektryczne - część II
PublikacjaW drugim tomie książki Pojazdy elektryczne omówiono szczegółowo problematykę hamowania elektrycznych pojazdów szynowych oraz zaprezentowano typy i cechy poszczególnych rodzajów odbieraków prądu.
-
Badania przemieszczeń poprzecznych toru kolejowego w kontekście zjawiska histerezy mechanicznej - cz. I
PublikacjaW pracy przedstawiono podejmowane w różnych krajach próby znalezienia efektywnej metody określania sił podłużnych w szynach toru kolejowego. Następnie skupiono się na kwestii oporów poprzecznych rusztu torowego, omawiając wyniki badań z wykorzystaniem podbijarki torowej przeprowadzonych w Politechnice Gdańskiej. Wykazano, że podbijarka może być podczas swojej bieżącej pracy wykorzystywana jako urządzenie diagnostyczne.
-
Trakcja elektryczna
PublikacjaOmówiono historię rozwoju trakcji elektrycznej na Pomorzu. Przestawiono komunikację tramwajową, trolejbusową i kolejową.
-
Modelowanie obwodowo-polowe transformatorów trakcyjnych w aspekcie diagnostyki opartej na modelu referencyjnym
PublikacjaW monografii przedstawiono zagadnienia dotyczace nowoczesnej diagnostyki on-line transformatora trakcyjnego oraz zagadnienia modelowania matematycznego transformatora w charakterze układu referencyjnego dla potrzeb metody diagnostycznej. Zaproponowano metodę diagnostyki opartą na pomiarze strat mocy wewnątrz rzeczywistego transformatora i porównaniu jej ze stratami obliczonymi w tzw. modelu referencyjnym sprawnego transformatora....
-
Stanowisko monitoringu odbieraków prądu w warunkach ruchowych
PublikacjaW referacie przedstawiono strukturę i zasadę działania opracowanego i wdrożonego na linii kolejowej PKP stanowiska monitoringu stanu technicznego odbieraków prądu w warunkach ruchowych. Funkcjonowanie systemu nie stwarza ograniczeń prędkości pociągów ani natężenia ruchu. Działanie systemu opiera się na kontroli dynamicznego oddziaływania ślizgacza na sieć trakcyjną, w celu wykrycia odbieraków o niewłaściwej sile nacisku. Omówiono...
-
Trolejbus versus elektrobus
PublikacjaW ostatnich latach obserwowalne jest zainteresowanie autobusami elektrycznymi. Wielu osób uważa te pojazdy za przyszłość komunikacji miejskiej i stawia w wątpliwość dalszy rozwój komunikacji trolejbusowej. W artykule przedstawiono analizę porównawczą komunikacji obsługiwanej trolejbusami oraz autobusami elektrycznymi i wykazano wyższość pierwszego.
-
Fondy EU jako příležitost pro zlepšení hromadné dopravy v Polsku na příkladu trolejbusové dopravy
PublikacjaWejście Polski do Unii Europejskiej stworzyło możliwość uzyskania funduszy na rozwój transportu zbiorowego. W artykule przedstawiono realizowane w kraju projekty modernizacji i rozbudowy systemów komunikacji miejskiej, finansowane z funduszy UE.
-
Analiza wyników monitoringu odbieraków prądu w warunkach ruchowych na linii kolejowej.
PublikacjaW referacie przedstawiono analizę wyników z półrocznego okresu eksploatacji stanowiska monitoringu stanu technicznego odbieraków prądu na linii kolejowej. Stanowisko to umożliwia wykrycie pojazdu z niesprawnym odbierakiem prądu, również w sytuacji, gdy uszkodzenie nastąpiło już po wyjeździe z lokomotywowni. Podano przykłady prawidłowego wykrycia niesprawnych odbieraków przez system. Przeprowadzono analizę statystyczną wyników,...
-
Konwersja autobusu z silnikiem diesla na trolejbus
PublikacjaPrzedsiębiorstwo Komunikacji Trolejbusowej w Gdyni od 2004 roku we własnym zakresie buduje trolejbusy w oparciu o nadwozia używanych autobusów. W monografii przedstawiono przyczyny rozpoczęcia tego przedsięwzięcie, jego przebieg oraz techniczny budowy trolejbusu w oparciu o nadwozie autobusowe.
-
Conversion of a diesel engine bus into a trolleybus
PublikacjaPrzedsiębiorstwo Komunikacji Trolejbusowej w Gdyni od 2004 roku we własnym zakresie buduje trolejbusy w oparciu o nadwozia używanych autobusów. W monografii przedstawiono przyczyny rozpoczęcia tego przedsięwzięcie, jego przebieg oraz techniczny budowy trolejbusu w oparciu o nadwozie autobusowe.
-
Implementacja modelu histerezy Preisacha ze sprzężeniem zwrotnym do modelowania histerezy magnetycznej rdzenia transformatora zwijanego z blachy
PublikacjaW referacie przedstawiono skalarny model histerezy Preisacha (MHP) z nieliniowym sprzężeniem zwrotnym o charakterystyce jednoznacznej. W pracy zaproponowano funkcję dystrybucji Preisacha (FDP) aproksymowaną za pomocą skończonego szeregu funkcyjnego zawierającego dwuwymiarowe funkcje Gaussa. Do wyznaczenia współczynników tego szeregu zastosowano procedurę optymalizacji oparta na algorytmie Levenberga-Marquardta. Do celów identyfikacji...
-
Grupowanie i ocena parametrów elektryczno ruchowych trolejbusowego układu zasilania metodą analizy głównych składowych
PublikacjaJednym z podstawowych typów badań i analiz wykonywanych w różnych gałęziach nauki są analizy porównawcze. W tego typu badaniach mamy do czynienia z wieloma obiektami, które są charakteryzowane za pomocą różnych parametrów, często wyrażonych w różnych jednostkach fizycznych. Celem wielowymiarowej analizy porównawczej jest znalezienie zależności pomiędzy parametrami poszczególnych obiektów i ich grupowanie na podstawie podobieństw....
-
Wizyjny system monitoringu stanu nakładek ślizgowych odbieraków prądu
PublikacjaEksploatowane do niedawna w Polsce nakładki kolejowych odbieraków prądu były wykonywane w postaci styków miedzianych. Na początku 2011 r. przeprowadzono kompleksową zmianę typu nakładek stykowych z miedzianych na metalizowane węglowe.Wraz z wprowadzeniem nakładek węglowych istnieje potrzeba opracowania nowych metod diagnostyki tego istotnego elementu toru zasilania pojazdu. Celem diagnostyki jest wykrycie uszkodzonych i nadmiernie...
-
Trolejbusy z bateryjnym źródłem zasilania. Doświadczenia eksploatacyjne i koncepcja liniowego zastosowania w Gdyni
PublikacjaW opracowaniu przedstawiono doświadczenia zebrane podczas dwuletniej eksploatacji trolejbusów z pomocniczym źródłem zasilania w Gdyni. Zaprezentowano koncepcję zastosowania tych trolejbusów do obsługi osiedla Fikakowo
-
Alternatywne źródła zasilania w trolejbusach - przegląd rozwiązań stosowanych w miastach europejskich
PublikacjaW artykule przedstawiono obecne tendencje w zakresie autonomicznych źródeł zasilania dla trolejbusów.
-
Alternatywne źródła zasilania w trolejbusach - przegląd rozwiązań stosowanych w miastach europejskich
PublikacjaW artykule przedstawiono obecne tendencje w zakresie autonomicznych źródeł zasilania dla trolejbusów.
-
Operation of trolleybus transport in Portugal. Revitalization of trolleybus network in Coimbra and development plans in Amadora
PublikacjaW artykule opisano sytuację komunikacji trolejbusowej w Portugalii.
-
Trolleybuses in the city of Gdynia. A historical and geographical study
PublikacjaW artykule przedstawiono historię, stan obecny oraz plany rozwoju gdyńskiej sieci trolejbusowej
-
Efektywność odzysku energii w komunikacji trolejbusowej
PublikacjaW artykule przedstawiono analizę różnych sposobów ograniczenia zużycia energii w komunikacji miejskiej na przykładzie trolejbusów. Obliczenia wykonano metodą Monte Carlo.
-
Dwa lata eksploatacji trolejbusów z bateryjnym źródłem zasilania w Gdyni
PublikacjaW artykule przedstawiono doświadczenia eksploatacyjne trolejbusów wyposażonych w autonomiczne pokładowe źródło zasilania w postaci baterii trakcyjnych.
-
Możliwości ograniczenie zużycia energii w transporcie miejskim na przykładzie gdyńskiej komunikacji trolejbusowej
PublikacjaW artykule przedstawiono analizę możliwości zwiększenia efektywności hamowania odzyskowego na przykładzie gdyńskiej sieci trolejbusowej. Przedmiotem są dwa sposoby osiągnięcia tego celu: instalacja zasobników superkondensatorowych na podstacjach trakcyjnych oraz wprowadzenie do eksploatacji dwustronnego zasilania sieci trakcyjnej. Pierwszy zasobnik superkondensatorowy został zainstalowany w Gdyni w kwietni 2011 roku natomiast wprowadzenie...
-
Estymacja położenia wirnika w bezczujnikowym napędzie trakcyjnym z silnikiem IPMSM
PublikacjaW referacie omówiono problematykę estymacji położenia kątowego wirnika silnika IPMSM w aspekcie zastosowań trakcyjnych. Przedstawiono metody estymacji położenia kątowego wirnika silnika IPMSM umożliwiające stabilną pracę napędu w pełnym zakresie prędkości. Omówione algorytmy estymacji położenia opierają się na analizie wartości pochodnych prądów fazowych silnika związanych z modulacją napięć realizowaną przez falownik tranzystorowy....
-
Obróbka graficzna obrazu w nowoczesnych systemach diagnostyki sieci trakcyjnej jezdnej
PublikacjaW artykule autorzy przedstawiają założenia nowej metody bezkontaktowego pomiaru położenia przewodów jezdnych sieci trakcyjnej, a także pokazują jakie znaczenie w tej metodzie ma komputerowa analiza obrazu pozyskiwanego z kamery. Problemem technik wizyjnych jest zmienność parametrów obrazu wejściowego (jasność, kontrast, zakres widma, krzywa gamma i in.), które są zależne od zmieniających się warunków oświetlenia zewnętrznego związanych...
-
Diagnostyka i monitoring odbioru prądu z sieci trakcyjnej
PublikacjaDla zapewnienia bezpieczeństwa i niezawodności eksploatacyjnej transportu kolejowego kluczowe znaczenie techniczne ma układ odbioru prądu z sieci jezdnej przez poruszające się pojazdy. Jego poprawne działanie zależy m.in. od prawidłowej regulacji zarówno sieci jezdnej, jak i odbieraka prądu. W artykule przedstawiono przegląd różnych metod i urządzeń diagnostyki i monitoringu trakcyjnych odbieraków prądu oraz sieci trakcyjnej, stosowanych...
-
Solarne tramwaje w Bad Schandau
PublikacjaArtykuł poświęcony jest uzdrowiskowej sieci tramwajowej w niemieckim mieście Bad Schandau, w której część energii zasilającej tramwaje pochodzi z elektrowni słonecznej. W opracowaniu przedstawiono historię tramwajów w tym mieście, genezę i szczegóły techniczne solarnego układu zasilania oraz doświadczenia eksploatacyjne.
-
Modelowanie i symulacja napędów elektrycznych kolejowych pojazdów trakcyjnych z silnikami indukcyjnymi
PublikacjaW artykule zaprezentowano model trakcyjnego układu napędowego dla elektrycznego pojazdu kolejowego. Odwzorowuje on działanie silników indukcyjnych z algorytmem sterowania silnika według metody polowo-zorientowanej RFOC z regulatorami prądów typu PI z ograniczeniami sygnałów wyjściowych. Uzyskane wyniki symulacyjne zweryfikowano z przebiegami rzeczywistymi uzyskanymi podczas jazdy na odcinku testowym. Opracowany model umożliwia...