dr inż. Lech Michalski
Zatrudnienie
- Profesor uczelni ze stop. nauk. dr w Katedra Inżynierii Transportowej
Publikacje
Filtry
wszystkich: 75
Katalog Publikacji
Rok 2013
-
Analiza możliwości realizacji celów strategicznych bezpieczeństwa ruchu drogowego w Polsce
PublikacjaW ciągu ostatniego ćwierćwiecza w Polsce widocznie zmniejszyła się liczba ofiar śmiertelnych wypadków drogowych. Istotnie do tego przyczynił się program bezpieczeństwa ruchu opracowany przez naukowców z Politechniki Gdańskiej i ich Partnerów. Podstawowym pytaniem stawianym obecnie jest czy istnieją możliwości osiągnięcia głównych celów strategicznych w latach 2013 i 2020? Korzystając z własnego, wielopoziomowego modelu, oszacowano...
-
Prognozy ruchu w tunelu pod Martwą Wisłą w ciągu Trasy Słowackiego w Gdańsku
PublikacjaPrzeprawa tunelowa bądź mostowa przez Martwą Wisłę w planowaniu rozwoju sieci ulicznej Gdańska była od wielu lat traktowana jako element warunkujący jakościową zmianę funkcjonowania tej sieci. Obecnie, budowa tunelu pod Martwą Wisłą, stwarza nowe perspektywy nie tylko dla obsługi transportowej terenów przemysłowo-portowych, ale także dla przejęcia części ogólnomiejskiego ruchu z przeciążonych tras obszarów śródmiejskich. Świadczą...
-
ROAD SAFETY WITHIN THE "INTEGRATED SYSTEM OF TRANSPORT SAFETY"
PublikacjaThe concept of the “Integrated System of Transport Safety” in Poland is a novel solution, built upon the best practices available from only a handful of countries in the world. In the last few decades, the extent of applying integrated transport safety systems to improve transport safety systems has varied; nevertheless, studying the experience of the safest countries in the world we can say that enormous progress has been achieved...
-
Rozwój układu drogowego w Gdańsku
PublikacjaPlany rozwoju układu drogowego w Gdańsku wykonywane w ostatnich trzech dekadach różnią się kształtem układu w południowo-wschodniej części miasta, każdy jednak zakładał budowę nowej przeprawy przez Martwą Wisłę. Analizy wskazują, że obecna budowa tunelu pod Martwą Wisłą zapowiada nową jakość w funkcjonowaniu całego układu i poprawę dostępności obszarów portowych.
Rok 2009
-
Analiza porównawcza bezpieczeństwa transportu drogowego, kolejowego, lotniczego i wodnego
Publikacja1. ćele i zakres analizy2. Ogólne cechy systemów transportu (człowiek w systemie transportu, infrastruktura techniczna, ruch i przewozy)3. Wypadki transportowe (liczby i wskaźniki wypadków, okoliczności i przyczyny wypadków)4. Zarządzanie bezpieczeństwem (struktury organizacyjne i ich kompetencje, monitoring i badania wypadków)5. Podsumowanie i zalecenia do dalszych działań
-
Bezpieczeństwo zintegrowanych łańcuchów transportowych
PublikacjaArtykuł jest podrozdziałem rozdziału 8 (problemy bezpieczeństwa wielomodalnego transportu osób i towarów) monografii ZSBT.
-
Czynniki kształtujące strukturę modalną wypadków w transporcie
PublikacjaArtykuł jest podrozdziałem rozdziału 8 (problemy bezpieczeństwa wielomodalnego transportu osób i towarów) tomu II monografii ZSBT
-
Planowanie zrównoważonego transportu miast bałtyckich
PublikacjaW artykule omówiono doświadczenia autora w zakresie nowego podejścia do rozwoju transportu jakim są Plany Zrównoważonego Transportu Miejskiego (SUTP). Narzędzia SUTP zostały utworzone na bazie doświadczeń projektu BUSTRIP (Wprowadzenie i Planowanie Zrównoważonego Transportu Miast Bałtyckich) wspierającego 12 północnoeuropejskich miast, które jako pierwsze podjęły się przygotowania do realizacji SUTP.
Rok 2004
-
Analiza warunków dla realizacji projektu ciągu ulicznego ''Trasa Sucharskiego-Droga Zielona-Nowa Spacerowa'' w Gdańsku.
PublikacjaW pracy dokonano analizy celowości budowy ciągu ulicznego Trasa Sucharskiego-Droga Zielona-Spacerowa w Gdańsku jako podstawowego elementu sieci ulicznej w Gdańsku i aglomeracji trójmiejskiej. Biorąc pod uwagę czynniki transportowe, ekonomiczne i środowiskowe wskazano na potrzebe kontynuacji procesu inwestycyjnego dla tego ciągu ulicznego.
-
Katedra Inżynierii Drogowej. Zakład Inżynierii Ruchu Drogowego.
PublikacjaHistoria Zakładu. Opis pracy naukowej i badawczej Zakładu. Wykaz ważniejszych prac projektowo-badawczych w latach 1996-2004
-
Metody uspokajania ruchu na drogach.
PublikacjaArtykuł dotyczy zagadnienia uspokajania ruchu drogowego na drogach tranzytowych. Przedstawione zostały zagrożenia dla życia i zdrowia użytkowników tych dróg i sposoby rozwiązania tego problemu. Omówiono rodzaje uspokajania ruchu oraz warunki ich zastosowania.
Rok 2019
-
Analysing Ways to Achieve a New Urban Agenda-Based Sustainable Metropolitan Transport
PublikacjaThe New Urban Agenda (NUA) sets a new vision of sustainable urban development to help cities deal with the challenges of changing demography. While numerous articles have addressed how the NUA can be implemented at different levels and in different areas, this article points out the potential limitations in incorporating the NUA into metropolitan transport policies. The relevance of the limitations can be seen in three main fields:...
Rok 2010
-
Atlas ryzyka na drogach krajowych w Polsce
PublikacjaEuropejski ''Program oceny ryzyka na drogach'' jest jedną z inicjatyw wspierających realizację ''wizji zero''. Program ma na celu przeprowadzenie badań ryzyka panującego na drogach krajów Unii Europejskiej, korzystając z jednolitej metodyki. Wyniki tych badań mają posłużyć do metodycznej oceny poziomu zagrożenia zdrowia i życia w ruchu drogowym. W chwili obecnej program ten realizuje ponad 30 krajów Europy, a kilka nastepnych zamierza...
-
Koncepcja ogólna Zintegrowanego Systemu Bezpieczeństwa Transportu
PublikacjaKoncepcja ogólna Zintegrowanego Systemu Bezpieczeństwa Transportu. Cele i funkcje systemu. Struktura organizacyjna Systemu.
-
Niezależność badań przyczyn i okoliczności katastrof w transporcie
PublikacjaWaga niezaleznych badań przyczyn wypadków transportowych jest w Polsce ciągle niedoceniana, podobnie jak niedoceniane jest prawo obywateli do szerokiej informacji o bezpieczeństwie. Tymczasem międzynarodowi eksperci oceniają, że niezależne i zintegrowane struktury organizacji zajmujących się bezpieczeństwem mogą zwiększać skuteczność działań poprzez transfer wiedzy, technik prowadzenia badań, możliwość wprowadzania zaleceń i rekomendacji...
-
Ocena ryzyka na sieci dróg w Europie.
PublikacjaProgram oceny ryzyka na drogach w Europie. Metody oceny ryzyka. Ocena ryzyka na drogach krajowych w Polsce.
-
Ocena wpływu projektów infrastruktury drogowej na bezpieczeństwo ruchu w sieci dróg
PublikacjaRegulacje UE dążą do wprowadzenia jednolitej metodyki zarządzania bezpieczeństwem ruchu drogowego i zobowiązują państwa członkowskie do przeprowadzenia ocen wpływu na bezpieczeństwo ruchu drogowego oraz audytu bezpieczeństwa ruchu drogowego projektów infrastruktury drogowej. Na drogach krajowych w Polsce obowiązuje już wykonywanie takich ocen w ramach studiów korytarzowych. Pilną potrzebą staje się opracowanie i wdrożenie instrukcji...
-
Perspektywy integracji systemu bezpieczeństwa ruchu drogowego w Polsce według koncepcji ZEUS.
PublikacjaDiagnoza systemu bezpieczeństwa transportu drogowego w Polsce. Uwarunkowania i kierunki integracji systemu bezpieczeństwa transportu drogowego. Koncepcja Zintegrowanego Systemu Bezpieczeństwa Ruchu Drogowego (ZSBT)
-
Przykłady złej praktyki w projektowaniu rond
PublikacjaArtykuł dotyczy błędów związanych z projektowaniem rond, zidentyfikowanych podczas przeprowadzania audytów brd dokumentacji projektowej. Dla przykładowych dokumentacji, głównie dotyczących przebudowy dróg wojewódzkich na terenie województw warmińsko-mazurskiego i pomorskiego określono główne grupy tych błędów, wskazano konkretne błędne rozwiązania i zagrożenia, jakie z tych błędów wynikają.
Rok 2005
-
Audyt brd w Polsce - stan istniejący i perspektywy rozwoju
PublikacjaPrezentacja przeźroczy. Istota audytu brd, cele audytu, zalozone etapy audytu brd w Polsce, dotychczasowe działania na rzecz wprowadzenia audytu brd, dalsze działania.
-
Implementation of road safety programmes in Polish regions and poviats
PublikacjaZarządzanie bezpieczeństwem ruchu jest słabą stroną zarządzania drogami i ruchem drogowym w Polsce. W referacie przedstawiono sposób usystematyzowanego podejścia do struktury i organizacji takiego zarządzania bazując w tym na dotychczasowym doświadczeniu uzyskanym przy tworzeniu regionalnych programów poprawy brd w Polsce.
-
Krajowy Program Bezpieczeństwa Ruchu Drogowego 2005-2007-2013. GAMBIT 2005
PublikacjaW artykule przedstawiono syntezę Krajowego Programu Bezpieczeństwa Ruchu Drogowego GAMBIT 2005. Jest to dokument opracowany na zamówienie Krajowej Rady BRD, przyjęty przez Radę Ministrów w dniu 19 kwietnia 2005 jako program dla Polski na lata 2005-2007-2013. Polska wchodząc do Unii Europejskiej w maju 2004 przyjęła cel ustalony w Polityce Transportowej UE ''w ciągu dekady zmniejszyć o połoweę liczbę śmiertelnych ofiar wypadków...
-
Możliwości rozwoju powiązań drogowych portu gdańskiego z siecią dróg krajowych.
PublikacjaAnaliza powiązań transportowych portu gdańskiego oraz układu uliczno-drogowego aglomeracji Trójmiasta i powiązań z siecią dróg krajowych.
Rok 2006
-
Część IV. Infrastruktura transportu
PublikacjaCharakterystyka stanu istniejącego i zmian jakie dokonały się w latach 2000-2004 w funkcjonowaniu i zagospodarowaniu infrastruktury transportu drogowego, kolejowego, lotniczego, morskiego, wodnego śródloądowego i autobusowego, a także innych rodzajów transportu związanych z turystyką w województwie pomorskim
-
Identyfikacja i potencjał rozwojowy funkcji metropolitalnych w obszarze metropolitalnym Trójmiasta
PublikacjaCelem ekspertyzy autorskiej jest:- delimitacja istrukturalizacja warstwy metropolitalnej, obejmującej relacje przestrzenne pomiędzy istniejącymi i potencjalnymi źródłami a celami ruchu metropolitalnego w obszarze Trójmiasta i w otoczeniu regionalnym;- określenie potencjału metropolitalnego;sformułowanie propozycji zapisów planu zagospodarowania przestrzennego obszaru metropolitalnego w formie zasad i kierunków działań.
-
Instrumenty zarządzania bezpieczeństwem instrastruktury drogowej
PublikacjaW celu poprawy bezpieczeństwa ruchu drogowego rozwijane są instrumenty zarządzania bezpieczeństwem infrastruktury drogowej. Do tych instrumentów należą: oceny oddziaływania na bezpieczeństwo, audyt brd, zarządzanie bezpieczeństwem sieci drogowej i przeglądy dróg. Unia Europejska wprowadza regulacje zobowiązujące do stosowania tych narzędzi w krajach członkowskich.
-
Integracja z Unią Europejską - konieczność korekty Programu Bezpieczeństwa Ruchu Drogowego w Polsce
PublikacjaWprowadzenie. Krajowy program bezpieczeństwa ruchu drogowego. Programy regionalne i lokalne. Podsumowanie
-
Plan zrównoważonego transportu miejskiego - nowy instrument planowania rozwoju transportu w miastach
PublikacjaEuropejska strategia zrównoważonego rozwoju transportu miejskiego. Charakterystyka programu BUSTRIP - Baltic Urban Sustainable Transport Implementation and Planning. Działania w programie miasta Gdynia.
-
Roads safety programmes as an effective tool for developing system-based road safety policies
PublikacjaW sytuacji niskiego poziomu bezpieczeństwa ruchu drogowego w Polsce, dążąc do realizacji rekomendacji Unii Europejskiej, Polska przyjęła ambitny cel zmniejszenia liczby ofiar śmiertelnych wypadków drogowych o 50% w okresie 2003-2013. Osiągnięcie tego celu wymaga podjęcia skoordynowanych działań wskazanych we wcześniej przygotowanych programach bezpieczeństwa ruchu drogowego. W artykule scharakteryzowano przyjęte w tych programach...
Rok 2018
-
Developing a Metropolitan Transport System—Exemplified by the Gdansk–Gdynia–Sopot Metropolitan Area
PublikacjaAs regional centres with metropolitan functions, metropolises grow and develop depending on how well they can meet the area’s transport needs internally and externally, a result of their socio-economic relations. The transport system of a metropolitan area must ensure that people and goods can move efficiently, effectively and environmentally friendly. Over the last ten years, the transport system of the Gdańsk–Gdynia–Sopot Metropolitan...
-
OPINIA TECHNICZNA nr 3/PG/drogi Sprawowanie nadzoru naukowo-technicznego podczas opracowywania projektów obiektów hydrotechnicznych, mostowych i drogowych w ramach realizacji przedsięwzięcia pn. „Budowa drogi wodnej łączącej Zalew Wiślany z Zatoka Gdańską” Opinia nt. rozwiązań technicznych przedstawionych w projekcie budowlanym przekopu w lokalizacji Nowy Świat - branża drogowa
PublikacjaOpinię przygotowano w ramach prowadzonego nadzoru naukowo-technicznego podczas opracowywania projektów obiektów hydrotechnicznych, mostowych i drogowych w ramach realizacji przedsięwzięcia pn. „Budowa drogi wodnej łączącej Zalew Wiślany z Zatoka Gdańską”.
-
OPINIA TECHNICZNA nr 5/PG/drogi Sprawowanie nadzoru naukowo-technicznego podczas opracowywania projektów obiektów hydrotechnicznych, mostowych i drogowych w ramach realizacji przedsięwzięcia pn. „Budowa drogi wodnej łączącej Zalew Wiślany z Zatoka Gdańską” Opinia nt. rozwiązań technicznych przedstawionych w projekcie wykonawczym przekopu w lokalizacji Nowy Świat- branża drogowa
PublikacjaOpinię przygotowano w ramach prowadzonego nadzoru naukowo-technicznego podczas opracowywania projektów obiektów hydrotechnicznych, mostowych i drogowych w ramach realizacji przedsięwzięcia pn. „Budowa drogi wodnej łączącej Zalew Wiślany z Zatoka Gdańską”.
Rok 2008
-
Differences and mutual connections of the transport safety systems
PublikacjaKażdego dnia w systemie transportowym na świecie ginie ponad 3 tys. osób, z czego większość w wypadkach drogowych. Z punktu widzenia zarządzania bezpieczeństwem, każdy z systemów gałęziowych jest zorganizowany w inny sposób. Dotyczy to baz danych, instytucji zarządzających infrastrukturą transportową i badających wypadki, systemów monitorujących ruch pojazdów, pociągów i statków. Pomimo wielu odrębności w funkcjonowaniu poszczególnych...
-
Integracja systemów bezpieczeństwa transportu - projekt ZEUS
PublikacjaW 2007 roku Minister Nauki zamówił trzyletni projekt badawczy pt. "Zintegrowany system bezpieczeństwa transportu", a jego realizację powierzyłkonsorcjum w składzie; Politechnika Gdańska - generalny wykonawca, transport drogowy, Politechnika Śląska - transport kolejowy,Instytut Techniczny Wojsk Lotniczych w Warszawie - transport lotniczy oraz Akademia Morska w Szczecinie - transport wodny. Zadaniem autorówjest opracowanie modelu...
-
Odrębności i wzajemne powiązania systemów bezpieczeństwa transportu
PublikacjaKażdego dnia w systemie transportowym na świecie ginie ponad 3 tys. osób, z czego większość w wypadkach drogowych. Z punktu widzenia zarządzania bezpieczeństwem, każdy z systemów gałęziowych jest zorganizowany w inny sposób. Dotyczy to baz danych, instytucji zarządzających infrastrukturą transportową i badających wypadki, systemów monitorujących ruch pojazdów, pociągów i statków. Pomimo wielu odrębności w funkcjonowaniu poszczególnych...
-
Ruch pojazdów w obszarze węzła [Rozdział 4]
Publikacja
Rok 2017
-
Growing role of walking and cycling and the associated risks
PublikacjaIncreasing the role of active mobility, including walking and cycling, is one of the tools for developing sustainable urban transport systems as recommended by the EU. The article describes the trends in pedestrian and bicycle traffic in Poland and its share in urban modal split. It identifies and describes the main sources of risks to pedestrian and cycle safety. Recommendations are...
-
Polish Experience of Implementing Vision Zero
PublikacjaPurpose of Review The aim of this study is to present an outline and the principles of Poland’s road safety strategic programming as it has developed over the last 25 years since the first Integrated Road Safety System with a strong focus on Sweden’s “Vision Zero”. Recent Findings Countries that have successfully improved road safety have done so by following strategies centred around the idea that people are not infallible and...
-
Problemy planowania rozwoju systemu transportowego w obszarach metropolitalnych – przykład Obszaru Metropolitalnego G-G-S
PublikacjaProblemy rozwoju systemów transportowych w metropoliach wynikają ze specyfiki tych obszarów, ich skali i struktury przestrzennej. Obszary te charakteryzują się dużą wewnętrzną integracją funkcjonalną oraz dobrze rozwiniętą siecią transportową. Dynamicznie rozwijające się obszary metropolitalne mają odrębne systemy zarządzania finansami, rozwią- zania prawne oraz administrację, a także własne organy planowania i zarządzania, które...
-
Road Infrastructure Safety Management in Poland
PublikacjaThe objective of road safety infrastructure management is to ensure that when roads are planned, designed, built and used road risks can be identified, assessed and mitigated. Road transport safety is significantly less developed than that of rail, water and air transport. The average individual risk of being a fatality in relation to the distance covered is thirty times higher in road transport that in the other modes. This is...
Rok 2015
-
Inżynieria drogowa w badaniach i kształceniu na Politechnice Gdańskiej
PublikacjaW ciągu 111 lat istnienia Politechniki Gdańskiej można wyróżnić trzy okresy jej funkcjonowania: okres pod panowaniem pruskim, okres Wolnego Miasta Gdańsk i okres RP. W okresie swojego istnienia Uczelnia powiększyła wielokrotnie liczbę studentów i pracowników naukowo-dydaktycznych, poszerzyła kierunki badań. W ciągu całego okresu jej istnienia mury Uczelni opuściło ponad 110 tys. absolwentów. Inżynieria drogowa to jedna ze specjalności,...
Rok 2003
-
Koncepcja regionalnego systemu bezpieczeństwa ruchu drogowego
PublikacjaIstnienie systemu zarządzania bezpieczeństwem ruchu drogowego stanowi warunek konieczny powodzenia każdego programu. System taki powinien precyzować formuły prawne, organizacyjne oraz finansowe, określające zasady współdziałania organizacji, instytucji i osób zaangażowanych w proces poprawy brd. System powinien także obligować do metodycznego i naukowego podejścia do rozwiązywania problemów brd. W artykule przedstawiono koncepcję...
Rok 2007
-
Metody i narzędzia prewencyjne w projektowaniu i eksploatacji dróg
PublikacjaSpośród wielu systemowych elementów zarządzania bezpieczeństwem infrastruktury drogowej, wyróżnić można cztery rodzaje działań mające charakter prewencyjny, a mianowicie: Ocena oddziaływania na bezpieczeństwo ruchu, Audyt bezpieczeństwa ruchu drogowego, Zarządzanie bezpiecezństwem sieci drogowej i Przeglądy dróg. Działania te, jako środki prewencyjne w projektowaniu i eksploatacji dróg powinny stanowić spójny system ocen projektowanych...
-
Prevention methods and tools in road designing and maintenance
PublikacjaSpośród wielu systemowych elementów zarządzania bezpieczeństwem infrastruktury drogowej, wyróżnić można cztery rodzaje działań mające charakter prewencyjny, a mianowicie: Ocena oddziaływania na bezpieczeństwo ruchu, Audyt bezpieczeństwa ruchu drogowego, Zarządzanie bezpiecezństwem sieci drogowej i Przeglądy dróg. Działania te, jako środki prewencyjne w projektowaniu i eksploatacji dróg powinny stanowić spójny system ocen projektowanych...
-
Road safety strategy on national roads
PublikacjaMimo podejmowanych wielu działań w zakresie brd na sieci dróg krajowych w Polsce, rezultaty są dalekie od oczekiwań i zadań postawionych przez Krajowy Program BRD GAMBIT 2005. Można by to tłumaczyć dużym przyrostem liczby pojazdów i wzrostem pracy przewozowej szczególnie na drogach krajowych. Ale porównanie ryzyka występującego na sieci dróg krajowych w Polsce do ryzyka występującego na drogach krajowych najbliższych krajów europejskich...
Rok 2016
-
Narzędzia zarządzania bezpieczeństwem infrastruktury drogowej w Polsce
PublikacjaZarządzanie bezpieczeństwem infrastruktury drogowej jest to stosowanie w planowaniu, projektowaniu, budowie i użytkowaniu dróg procedur polegają-cych na systematycznej identyfikacji zagrożeń na drodze, szacowaniu ich ewentualnych skutków dla uczestników ruchu drogowego oraz stosowaniu działań eliminujących zidentyfikowane zagrożenia lub zmniejszających skutki ich występowania mierzone liczbą wypadków, liczbą ofiar rannych i śmiertel-nych...
Rok 2012
-
Ocena realizacji Krajowego Programu Bezpieczeństwa Ruchu Drogowego GAMBIT 2005
PublikacjaW 2013 r. kończy się okres planowany na realizację Krajowego Programu BRD GAMBIT 2005, przyjęty przez Radę Ministrów w roku 2005, niespełna 12 miesięcy po przystąpieniu Polski do Unii Europejskiej. Był on reakcją na cel postawiony w III Programie Poprawy BRD, który zobowiązał kraje UE do zmniejszenia liczby ofiar śmiertelnych wypadków drogowych o 50% w ciągu dekady 2001-2010. Obecnie, po ponad 7 latach od rozpoczęcia działań w...
-
Problematyka naukowo-badawcza w procesie integracji systemu bezpieczeństwa transportu w Polsce
PublikacjaPotrzeby integrowania systemów bezpieczeństwa transportu wynikają ze współczesnych wymagań cywilizacyjnych i systemowych. Warunkiem realizacji tych potrzeb jest silne wsparcie procesów integracyjnych wiedzą ukierunkowaną na typowe dla systemu transportu zjawiska powstawania wypadków i awarii, techniki badań czy potrzeby komunikowania o uzyskanych wynikach tych badań. Szczególnym wymaganiem prowadzenia badań wypadków transportowych jest...
Rok 2011
-
Ocena wpływu na bezpieczeństwo ruchu drogowego projektów infrastruktury drogowej
PublikacjaDziałania inżynierskie na rzecz poprawy bezpieczeństwa ruchu drogowego (brd) podejmowane mogą być na wszystkich etapach przygotowania inwestycji drogowych. Im wcześniejszy etap, tym łatwiej jest usunąć niekorzystne dla brd czynniki zagrożenia. Współczesne podejście do zarządzania bezpieczeństwem drogowym w Polsce staje się coraz bardziej uwarunkowane wymaganiami stawianymi przez Unię Europejską. Stwarza to korzystne warunki tworzenia...
Rok 2020
-
Projekt wytycznych planowania tras dla pieszych
PublikacjaW ramach prowadzonych przez resort infrastruktury prac zmierzających do zmiany warunków technicznych, jakie powinny spełniać drogi oraz standardów ich projektowania, powstał m.in. zbiór wytycznych poświęcony projektowaniu infrastruktury dla pieszych. W artykule przedstawiono cele, założenia oraz najistotniejsze elementy „Wytycznych planowania tras dla pieszych” stanowiących pierwszą część zbioru. Prezentowane wytyczne są odpowiedzią...
wyświetlono 1112 razy