W artykule postuluje się wykorzystywanie kooperacyjnego modelu wytwarzania oprogramowania opartego na wirtualnym środowisku wytwórczym do realizacji złożonych przedsięwzięć - dla których klasyczne modele, takie jak model kaskadowy czy spiralny nie gwarantują sukcesu. Rozważania poparto danymi zebranymi w trakcie realizcji projektu MEMORIAL 5PR UE.