Wyszukiwarka
prof. dr hab. inż. Marek Biziuk
Zatrudnienie
Obszary badawcze
Publikacje
Filtry
wszystkich: 154
Katalog Publikacji
Rok 2022
-
Prace doktorskie, habilitacje oraz profesury o tematyce chemii analitycznej i pokrewnej w 2021 r.
PublikacjaPublikacja zawiera zestawienie prac doktorskich, habilitacji oraz profesur o tematyce chemii analitycznej i pokrewnej w 2021 r.,
Rok 2021
-
Development and validation of a method for the simultaneous analysis of fatty acid ethyl esters, ethyl sulfate and ethyl glucuronide in neonatal meconium: application in two cases of alcohol consumption during pregnancy
PublikacjaAlcohol consumption during pregnancy constitutes one of the leading preventable causes of birth defects and neurodevelopmental disorders in the exposed children. Fatty acid ethyl esters (FAEEs), ethyl glucuronide (EtG) and ethyl sulfate (EtS) have been studied as potential biomarkers of alcohol consumption. However, most analytical approaches proposed for their analysis in meconium samples consist of separated extraction procedures...
-
Prace doktorskie, habilitacje oraz profesury o tematyce chemii analitycznej i pokrewnej w 2020 r.,
PublikacjaZestawienie prac doktorskich, habilitacyjnych oraz profesur o tematyce chemii analitycznej i pokrewnej w 2020 r.,
Rok 2020
-
Development and validation of a GC–MS/MS method for the determination of 11 amphetamines and 34 synthetic cathinones in whole blood
PublikacjaPurpose Psychoactive compounds that contain a phenylethylamine structure (such as amphetamine-type stimulants and synthetic cathinones) are one of the major classes of stimulants on the recreational drug market. Approximately 670 new psychoactive substances (NPS) are monitored only in Europe; however, new psychoactive compounds are being developed for illicit trade each year. In this context, the development of new analytical procedures...
-
Prace doktorskie, habilitacje oraz profesury o tematyce chemii analitycznej i pokrewnej w 2019 r.
PublikacjaZestawiono prace doktorskie, habilitacje oraz profesury o tematyce chemii analitycznej i pokrewnej w 2019 r
Rok 2019
-
Biomarkers of alcohol consumption in body fluids - possibilities and limitations of application in toxicological analysis
PublikacjaEthyl alcohol is the most popular legal drug, but its excessive consumption causes social problems. Despite many public campaigns against alcohol use, car accidents, instances of aggressive behaviour, sexual assaults and deterioration in labor productivity caused by inebriated people is still commonplace. Fast and easy diagnosis of alcohol consumption is required in order to introduce proper and effective therapy, and is crucial...
-
Nowe substancje psychoaktywne - nowe wyzwania analityczne
PublikacjaNowe substancje psychoaktywne stanowią poważny problem ekonomiczno-społeczny i zdrowotny ze względu na swoje właściwości psychoaktywne oraz uzależniające. Niejednokrotnie zdarza się, że właściwości fizykochemiczne oraz wpływ na organizm człowieka związków z grupy NPS nie są zbadane zanim trafią do nielegalnego obrotu. Wśród substancji należących do NPS wyróżnia się takie grupy chemiczne jak: syntetyczne kannabinoidy, katynony,...
-
Prace doktorskie, habilitacje oraz profesury o tematyce chemii analitycznej i pokrewnej w 2018 r.
PublikacjaZestawienie prac doktorskich habilitacji oraz profesur o tematyce chemii analitycznej i pokrewnej w 2018 r. w Polsce.
Rok 2018
-
Application of gas chromatography–tandem mass spectrometry for the determination of amphetamine-type stimulants in blood and urine
PublikacjaAmphetamine, methamphetamine, phentermine, 3,4-methylenedioxyamphetamine (MDA), 3,4-methylenedioxymethamphetamine (MDMA), and 3,4-methylenedioxy-N-ethylamphetamine (MDEA) are the most popular amphetamine-type stimulants. The use of these substances is a serious societal problem worldwide. In this study, a method based on gas chromatography-tandem mass spectrometry (GC-MS/MS) with simple and rapid liquid-liquid extraction (LLE)...
-
Biomonitoring – badanie zawartości metali ciężkich w mchach i porostach
PublikacjaOmówiono emisję zanieczyszczeń, w tym metali ciężkich, do środowiska oraz rodzaje biomonitoringu z wykorzystaniem roślin. Opisano biomonitoring z wykorzystaniem mchów, przeprowadzony na terenie Województwa Pomorskiego, podano schemat postępowania przy oznaczaniu pierwiatków w wodzie opadowej i mchach oraz anionów w wodzie opadowej, Podano wyniki dla mchu żywego i mchu suchego z 13 punktów pomiarowych. Wyodrębniono składowe główne...
-
Blood concentrations of a new psychoactive substance 4-chloromethcathinone (4-CMC) determined in 15 forensic cases
PublikacjaPurpose: The 4-chloromethcathinone (4-CMC) is a synthetic derivative of cathinone and belongs to new psychoactive substances. Neither data on the effects of 4-CMC on the human body, nor on nontoxic, toxic and lethal concentrations in biological materials have been published in the literature. This paper describes the results of an analysis of the blood concentrations of 4-CMC determined in 15 forensic cases related to nonfatal...
-
Edmund Wojciech Kozłowski 1932-1995, twórca polskiej szkoły analizy elementarnej
PublikacjaWspomnienia o prof. Edmundzie Kozłowskim 1932-1995, twórcy polskiej szkoły analizy elementarnej
-
Fast, sensitive and reliable multi-residue method for routine determination of 34 pesticides from various chemical groups in water samples by using dispersive liquid – liquid microextraction coupled with gas chromatography – mass spectrometry
PublikacjaA simple and efficient dispersive liquid-liquid microextraction technique (DLLME) was developed by using a mixture of two solvents: 40 μL of tetrachlorethylene (extraction solvent) and 1.0 mL of methanol (disperser solvent), which was rapidly injected with a syringe into 10mL ofwater sample. Some important parameters affecting the extraction efficiency, such as type and volume of solvents, water sample volume, extraction time,...
-
Katedra Chemii Analitycznej Wydziału Chemicznego Politechniki Gdańskiej, cz. II Dzień dzisiejszy
PublikacjaOpisano infrastrukturę oraz aparaturę, jaka dysponuje Katedra Chemii Analitycznej Wydziału Chemicznego PG, a także realizowane granty i zlecenia. Omówiono stan kadrowy oraz rodzaje zajęć dydaktycznych prowadzonych przez Katedrę, a także kierunki dyplomowania oraz studia podyplomowe, kursy i letnie szkoły ścisle związane z Katedrą.
-
Meconium analysis as a promising diagnostic tool for monitoring fetal exposure to toxic substances: Recent trends and perspectives
PublikacjaPrenatal exposure to toxic substances is an important public health problem. Many biological specimens obtained from the fetus or mother are used for biomonitoring. Each material reflects exposure in a specific time period and has different advantages and disadvantages in terms of accuracy, time window of detection and cost/benefit ratio. Recently, meconium has become the matrix of choice in toxicology screening for detecting exposure...
-
Nowe substancje psychoaktywne Cz. III. Syntetyczne katynony-charakterystyka, metody oznaczania i wyzwania analitycznje
PublikacjaSyntetyczne katynony to druga co do liczebności (po syntetycznych kannabinoidach) grupa nowych substancji psychoaktywnych będących składnikiem dopalaczy zabezpieczanych przez policję w nielegalnym handlu. Substancje te po raz pierwszy wykryto w Europie w 2004 r., a do końca roku 2015 zidentyfikowano aż 103 nowe związki z tej grupy. Możliwość wprowadzania dodatkowych grup funkcyjnych w strukturę katynonu pozwala na niezwykle wiele...
-
Prace doktorskie, habilitacje oraz profesury o tematyce chemii analitycznej i pokrewnej w 2017 r.
PublikacjaZestawienie prac doktorskich, habilitacji oraz profesur o tematyce chemii analitycznej i pokrewnej przeprowadzonych na polskich uczelniach w 2015 r.
Rok 2017
-
Nowe substancje psychoaktywne. Cz. I. Współczesna sytuacja narkotykowa
PublikacjaGwałtowny wzrost liczby substancji wprowadzanych na rynek narkotykowy został zaobserwowany już pod koniec lat dziewięćdziesiątych XX wieku. Każdego roku syntezowane są nowe substancje jako analogi już istniejących, a ich ilość systematycznie rośnie. Niejednokrotnie wprowadzenie niewielkiej zmiany w strukturze związku może spowodować znaczne zmiany ich właściwości fizykochemicznych oraz psychoaktywnych. Nowe substancje psychoaktywne...
-
Nowe substancje psychoaktywne CZ. II. SYNTETYCZNE KANNABINOIDY - CHARAKTERYSTYKA, METODY OZNACZANIA I WYZWANIA ANALITYCZNE
PublikacjaDo nielegalnego obrotu co roku trafiają nowe związki o działaniu psychoaktywnym. Dostęp do takich substancji nie jest trudny, gdyż są one łatwo dostępne w wielu krajach, głównie w sklepach internetowych. Ponadto, organy ścigania i wymiar sprawiedliwości nie nadążają z wprowadzaniem tych substancji na listy substancji zakazanych przez co ich kontrola jest bardzo utrudniona. Syntetyczne kannabinoidy to grupa związków chemicznych,...
Rok 2016
-
Alkohol-społeczny problem XXI wieku. Zastosowanie biowskaźników spożywania alkoholu w diagnostyce medycznej.
PublikacjaAlkohol etylowy jest legalną i ogólnodostępną substancją o działaniu psychoaktywnym. Spożywany w niewielkich ilościach może pozytywnie wpływać na zdrowie, ale jego nadmierna konsumpcja powoduje silne uzależnienie. Może być to przyczyną agresywnych zachowań, przemocy w rodzinie, problemów w kontaktach z ludźmi, problemów z prawem, samobójstw, wypadków samochodowych oraz problemów finansowych. Dlatego też, szybka i jednoznaczna diagnostyka...
-
Analysis of pesticide residue in fruits and vegetables using analytical analytical protocol based on application of QuEChERS technique and GC-ECD system
PublikacjaQuEChERS sample preparation method was used for the determination of 10 pesticides and their metabolites in fruits (apple, grape) and vegetables (tomato, paprika), coupled to gas chromatography with electron capture detector (GC-ECD). The experimental parameters including amount of the sample, types of solvents, extraction time and types of sorbent at the purification stage were optimized. The GC-ECD method was validated in terms...
-
Comprehensive Comparison of a Few Variants of Cluster Analysis as Data Mining Tool in Supporting Environmental Management
PublikacjaA few variants of hierarchical cluster analysis (CA) as tool of assessment of multidimensional similarity in environmental dataset are compared. The dataset consisted of analytical results of determination of metals (Na, K, Ca, Sc, Fe, Co, Zn, As, Br, Rb, Mo, Sb, Cs, Ba, La, Ce, Sm, Hf and Th) in ambient air dried and kept alive, by the means of hydroponics, moss baskets collected in 12 locations on the area of Tricity (Poland)....
-
Determination of MDPBP in postmortem blood samples by gas chromatography coupled with mass spectrometry
PublikacjaMDPBP (1-(3,4-methylenedioxyphenyl)-2-(1-pyrrolidinyl)-1-butanone) is a new psychoactive substance sold on the black market. It has been a controlled drug of abuse in Poland and China since 2015 as some toxic and fatal cases connected with use of synthetic cathinone derivatives were observed. The fatal case outlined here concerns a 19 year-old man, who was found dead with an envelope containing white powder lying nearby the cadaver....
-
Kobieta ciężarna i alkohol-toksyczny związek. Smółka noworodków jako materiał w diagnostyce spożywania alkoholu w czasie ciąży
PublikacjaKażda ilość alkoholu spożyta przez ciężarną kobietę może spowodować poronienie, przedwczesny poród, patologię łożyska, zahamowanie wzrostu wewnątrzmacicznego płodu i wystąpienie licznych wad wrodzonych wywołanych alkoholem, określanych wspólnie mianem spektrum płodowych zaburzeń alkoholowych - FASD. Mogą one objawiać się zaburzeniami psychicznymi i/lub fizycznymi. Współczesna diagnostyka u noworodków zespołu FASD opiera się najczęściej...
-
Niebezpieczeństwo ukryte w żywności-aminy biogenne. Cz. II. Metody oznaczania i wyzwania.
PublikacjaZe względu na aktywność biologiczną amin biogennych ich oznaczanie zarówno jakościowe, jak i ilościowe w żywności ma istotne znaczenie w celu zapewnienia ochrony zdrowia i życia ludzkiego. Obecnie do monitoringu amin biogennych w żywności najczęściej wykorzystuje się: wysokosprawną chromatografię cieczową (HPLC), chromatografię cienkowarstwową (TLC) oraz absorpcyjną spektrofotometrię cząsteczkową. Są to jednak techniki czasochłonne,...
-
Prace doktorskie, habilitacje oraz profesury o tematyce chemii analitycznej i pokrewnej w 2015 r.
PublikacjaZestawienie prac doktorskich, habilitacji oraz profesur o tematyce chemii analitycznej i pokrewnej przeprowadzonych na polskich uczelniach w 2015 r.
Rok 2015
-
Chemical Derivatization Processes Applied to Amine Determination in Samples of Different Matrix Composition
PublikacjaAmines are important biological compounds, and so their analysis and monitoring in various matrices is worthy of investigation and development.Due to the polar nature of amines, chromatographic analysis of free amines is generally unsatisfactory owing to adsorption and decomposition of the solute on the column, resulting in peak tailing and losses. Therefore, many derivatization reactions are employed to reduce the polarity, improve...
-
Derywatyzacja analitów- sposób na poprawę skuteczności procesu rozdzielania chromatograficznego
PublikacjaWiele badanych związków nie wykazuje takich właściwości, aby możliwe było ich oznaczanie przy użyciu technik chromatograficznych sprzężonych z danym typem detekcji, dlatego też konieczne staję się przeprowadzenie analitów w odpowiednie pochodne o pożądanych właściwościach umożliwiających ich oznaczenie, czyli przeprowadzenie tak zwanego procesu derywatyzacji.
-
Determination of 3,4-methylenedioxy-α-pyrrolidinobutiophenone (MDPB) in blood. A case report
PublikacjaSynthetic drugs, known as ‘‘legal highs’’, are still very popular on black market. The determination of their composition are required in courts of law and also to understand what potential users may be subjected to. The interest of new cathinones, e.g. MDPBP, is in view of psychoactive effects that they cause and that, in many cases, they are not controlled by law. The case outlined here concerns 19 years-old man, who was found...
-
Multiresidue Methods for Determination of Currently Used Pesticides in Fruits and Vegetables Using QuECHERS Technique
PublikacjaApplied all over the world, pesticides are some of the most common pollutants of the environment because of their stability, mobility, their consequent long-term adverse effects on living organisms in general and human health in particular. For these reasons it is essential to monitor and analyse pesticide residues in the fruits and vegetables. The analysis of food samples for the presence of pesticides causes a lot of difficulties...
-
Nauczanie Chemii Analitycznej w Polsce
PublikacjaKomisja Nauczania Komitetu Chemii Analitycznej PAN przeprowadziła ankietę dotyczącą stanu nauczania Chemii Analitycznej na wyższych uczelniach w Polsce. Otrzymaliśmy wypełnione ankiety z 32 ośrodków, w tym ze wszystkich największych uniwersytetów oraz politechnik. Ankiety te dały podstawę do opracowania obszernego raportu o stanie nauczania Chemii Analitycznej na wyższych uczelniach w Polsce. Wśród ujętych w raporcie znalazło się...
-
Nauczanie Chemii Analitycznej w Polsce (II)
PublikacjaW artykule, opracowanym na podstawie ankiet, zestawiono uczelnie, na których prowadzone są przedmioty związane z Chemią Analityczną oraz kadrę dydaktyczną prowadzącą te przedmioty. W artykule, opracowanym na podstawie ankiet, zestwiono uczelnie, na których prowadzone sa przedmioty zwiazane z Chemią Analityczną oraz kadrę dydaktyczną prowadzącą te przedmioty. Przedstawiono również listę książek, podręczników i skryptów opracowanych...
-
Nauczanie Chemii Analitycznej w Polsce (III)
PublikacjaW artykule zestawiono przedmioty prowadzone na polskich uczelniach, związane z Chemią Analityczną oraz wyposażenie laboratoriow analitycznych w poszczególnych uczelniach
-
Niebezpieczeństwo ukryte w żywności - aminy biogenne cz. I. Charakterystyka, występowanie i aspekty zdrowotne
PublikacjaAminy biogenne (AB) to związki biologicznie czynne, które są niezbędne do prawidłowego funkcjonowania organizmów żywych, toteż powszechnie występują we wszystkich roślinach, zwierzętach oraz mikroorganizmach. Z drugiej jednak strony, wskazuje się na ich działanie toksyczne (zwłaszcza, gdy są przyjmowane w dużych ilościach z pożywieniem) lub nawet rakotwórcze, gdyż są prekursorami N-nitrozozwiązków o właściwościach mutagennych i...
-
Prace doktorskie, habilitacje oraz profesury o tematyce chemii analitycznej i pokrewnej w 2014 r.
PublikacjaZestawienie prac doktorskich, habilitacji oraz profesur o tematyce chemii analitycznej i pokrewnej przeprowadzonych na polskich uczelniach w 2014 r.
-
The occurence and diagnosis of biomarkers of ethyl alcohol consumption
PublikacjaEthyl alcohol is a legal and a widely available psychoactive drug. However, its excessive consumption causes addiction. This leads to aggressive behaviors, family battery, difficulties in interpersonal relations, legal offences, suicides, car accidents and deterioration in labor productivity, what causes financial problems. Despite many social actions against alcohol consumption, this problem is still unresolved. Therefore, fast...
-
Zastosowanie nanocząstek materiałów wykazujących właściwości magnetyczne
PublikacjaKonieczność uzyskiwania miarodajnych wyników, które będą stanowiły podstawę do określenia zawartości już śladowych ilości analitów, stała się bez wątpienia siłą napędową rozwoju współcześnie stosowanych technik analitycznych, takich jak ekstrakcja do fazy stałej (SPE). W ostatnich latach ogromne zainteresowanie wzbudziło wykorzystanie w technice SPE nanocząstek materiałów o właściwościach magnetycznych (magnetic nanoparticles –...
Rok 2014
-
Analysis of pesticide residue in tomato samples using analytical protocol based on application of QuEChERS technique and GC-ECD system
PublikacjaQuEChERS sample preparation method was used for the determination of 10 pesticides and their metabolites in tomato samples, coupled to gas chromatography with electron capture detector (GCECD). The experimental parameters including oven temperature program, amount of the sample and purifying agent were optimized. The GC-ECD method was validated in terms of linearity, selectivity and recovery. The limits of detection (LODs) of the...
-
Application of magnetic nanoparticles for magnetic solid-phase extraction in preparing biological, environmental and food samples
PublikacjaThe need to obtain meaningful results as the basis for determining the content of trace amounts of analytes has become the driving force behind the development of modern analytical techniques, including sample-preparation techniques, such as solid-phase extraction (SPE). Recently, great interest was aroused in the use of magnetic nanoparticles (MNPs) in SPE. These materials exhibit high selectivity, and, in small amounts, can provide...
-
Badanie toksyczności termicznie stabilizowanych i cementowanych osadów ściekowych
PublikacjaW dzisiejszych czasach, w związku ze wzrostem liczby ludności oraz coraz szybciej rozwijającymi się technologiami i przemysłem, wzrasta zapotrzebowanie na energię i czystą wodę. Wytwarzanie energii najczęściej wiąże się z emisją szerokiej gamy zanieczyszczeń środowiska. Są to w głównej mierze lotne pyły oraz żużle
-
Capillary gas chromatography using a -cyclodextrin forenantiomeric separation of methylamphetamine, its precursors andchloro intermediates after optimization of the derivatization reaction
PublikacjatThe enantiomeric ratio of methylamphetamine (MAMP) is closely related to the optical activity of precur-sors and reagents used for the synthesis and this knowledge can provide useful information concerningthe origins and synthetic methods used for illicit manufacture. The information can be utilized for reg-ulation of the precursors and investigation of the manufacturing sources but this requires analyticalprocedures to determine...
-
Effects of Addictive Substances During Pregnancy and Infancy and Their Analysis in Biological Materials
PublikacjaThe use of addictive substances during pregnancy is a serious social problem, not only because of effects on the health of the woman and child, but also because drug or alcohol dependency it detracts from childcare and enhances the prospect of child neglect and family breakdown. Developing additive substance abuse treatment programs for pregnant women is socially important and can help ensure the health of babies, prevent subsequent...
-
Nauczanie chemii analitycznej w Polsce (I)
PublikacjaW publikacji, opracowanej na podstawie ankiet, przedstawiono rolę i zadania Chemii Analitycznej oraz zakres materiału, który powinien być wykładany na uniwersytetach, politechnikach i uniwersytetach medycznych. Przedstawiono również jak te założenia są realizowane na poszczególnych uniwersytetach, a także jakie kierunki dyplomowania, ściśle związane z Chemią Analityczną,są w nich prowadzone. Zestawiono także kursy, letnie szkoły...
-
Pharmaceutical and forensic drug applications of chiral supercritical fluid chromatography
PublikacjaTHE SUPERCRITICAL FLUID IS AN EXCELLENT CHOICE AS THE CHROMATOGRAPHIC MOBILE PHASE BECAUSE IT ALLOWS RAPID SEPARATION WITH HIGH EFFICIENCY AND APPLICATIONS INVOLVING ENANTIORESOLUTION ARE COMMON. SUPERCRITICAL FLUID CHROMATOGRAPHY (SFC) IS INCREASINGLY USED FOR ANALYTICAL, SEMI-PREPARATIVE AND PREPARATIVE PURIFICATION OF CHIRAL COMPOUNDS, INCLUDING PRODUCTION OF ENANTIOMERS THAT ARE MAINLY ENCOUNTERED DURING DRUG DEVELOPMENT. SFC...
-
Zanieczyszczenia żywności i ich wpływ na ludzkie zdrowie
PublikacjaW pracy opisano zanieczyszczenia żywności metalami ciężkimi, fluorkami oraz pestycydami i farmaceutykami, w tym antybiotykami hormonami oraz związkami endokrynnymi. Omówiono również oddziaływanie tych zanieczyszczeń na organizm człowieka.
Rok 2013
-
A novel methodology for the enantiomeric resolution of methamphetamine, its precursors and intermediates by GC-MS
PublikacjaImpurity profiling and classification of abused drugs using chiral analytical techniques is of particular interest and importance because of the additional information obtained from this approach. When these methods are applied to the synthesis of illicitly used substances, they can supply valuable information about the conditions/chemicals used in the synthesis. In this study, simultaneous chiral separation of methylamphetamine,...
-
Analysis of pesticide residues in fruits and vegetables using QuEChERS sample preparation method and gas chromatography with electron capture detection
PublikacjaPesticides are a numerous and diverse group of chemical compounds. They are some of the most toxic substances contaminating the environment, which are used to eliminate pests in agriculture and the household. Despite considerable progress in the development of methods for preparing samples for analysis and for the final determination of analytes, the analysis of pesticides in biological samples continues to present challenges to...
-
Application and optimization of headspace solid-phase microextraction (HS-SPME) coupled with gas chromatography - flame-ionization detector (GC-FID) to determine products of the petroleum industry in aqueous samples
PublikacjaA simple and solvent-free analytical method has been optimized for the determination of hydrocarbons (C6 - C20) from products of the petroleum industry in aqueous samples. Extraction and analysis was carried out using headspace solid-phase microextraction (HS-SPME) and gas chromatography coupled with flame-ionization detector (GC-FID). A ZB-5 capillary column (30 m × 0.25 mm inner diameter, 0.25 µm film thickness) was used for...
-
‘Green’ multi - residue methods for the determination of high importance currently used pesticides in environmental samples
PublikacjaThe purpose of the research has been to develop and apply ‘green’ analytical methodologies to control and monitor the level of currently used pesticides from different chemical groups in aqueous samples. For extraction of analytes solid - phase microextraction (SPME) and dispersive liquid - liquid microextraction (DLLME) have been applied and compared. For SPME, commonly used materials for coating fibers include: polydimethylsiloxane...
-
Multi-residue method for the determination of 16 recently used pesticides from various chemical groups in aqueous samples by using DI - SPME coupled with GC-MS
PublikacjaA simple and solvent-free multi-residue method has been optimized to determine 16 currently used pesticides from different chemical groups in aqueous samples. The extraction of analytes was carried out with direct immersion solid-phase microextraction (DI-SPME) and for the identification and quantitative determination gas chromatography coupled with mass spectrometry (GC-MS) was applied. Two commonly used adsorbent coatings have...
-
Pesticides in the Environment
PublikacjaApplied all over the world, pesticides are some of the most dangerous pollutants of the environment becauseof their mobility and ability to accumulate in the environment and their consequent long-term adverseeffects on living organisms in general and human health in particular. For these reasons, it is essential tomonitor and analyze pesticide residues in the environment. This entry discusses the classification of pesticidesas...
-
Polychlorinated Biphenyls (PCBs)
PublikacjaW rozdziale opisano właściwości PCB, źródła zanieczyszczenia środowiska tymi związkami, ich biodegradację oraz transformacje w środowisku, biokumulację, biowzbogacanie oraz wpływ na zdrowie człowieka. Opisano również procesy destrukcji PCBs oraz regulacje prawne dotyczace tej grupy związków
-
Prenatal exposure to substance of abuse: A worldwide problem
PublikacjaSubstance abuse during pregnancy is an important public health issue affecting the mother and the growing infant. Preterm labor, miscarriage, abruption and postpartum hemorrhage are obstetric complications which have been associated with women who are dependent on abused substances. Moreover, women are also at an increased risk of medical problems such as poor nutrition, anemia, urinary tract infections as well as sexually transmitted...
-
RESIDUE ANALYSIS OF ETU AND PTU BY LC/MS
PublikacjaDithiocarbamates (DTCs) are important organosulfur compounds, which act as inhibitors of metal dependant and sulphydryl enzymes and have a serious consequence on biological systems. They possess variety of applications in agriculture as fungicides, as well as, in the rubber industry as vulcanization accelerators and antioxidants. In this way, DTCs are the main group of fungicides used to control approximately 400 pathogens of more...
-
Stosowanie zasad "zielonej chemii" w metodykach oznaczania pozostałości pestycydów w próbkach wody
PublikacjaNieustanny wzrost zużycia pestycydów powoduje, że w większych ilościach przedostają się do środowiska wodnego. Stanowi to źródło narażenia zdrowia i życia nie tylko ludzkiego, lecz wszystkich organizmów żywych. Do analizy próbek wody na zawartość pestycydów najczęściej wykorzystuje się duże ilości rozpuszczalników organicznych, które stanowią dodatkowe zagrożenie dla środowiska, dlatego też wzrasta zainteresowanie technikami, które...
-
The Education of Analytical Chemists in Polish Universities
PublikacjaAnalytical Chemistry plays a very important role in the modern world. The main reasons are; the need of environmental monitoring, quality of food and water control, human health, quality of industrial production control, nanotechnologies and material science. Together with Inorganic Chemistry, Organic Chemistry and Physical Chemistry, Analytical Chemistry is a fundamental chemical course. The education of Analytical Chemists is...
-
Water: Drinking
PublikacjaOpisano źródła organicznych i nieorganicznych zanieczyszczeń wody do picia w tym: lotnych związków chlorowcoorganicznych, pestycydów, wielopierścieniowych węglowodorów aromatycznych, polichlorowanych bifenyli, fenoli, kwasów chlorooctowych, aldehydów, ketonów itp. a także metody ich oznaczania. Przedstawiono schemat technik izolacji i oznaczania końcowego oraz schemat metod wykorzystujących analizę fazy nadpowierzchniowej. Opisano...
Rok 2012
-
Analysis of drinking water
PublikacjaOpisano źródła organicznych i nieorganicznych zanieczyszczeń wody do picia w tym: lotnych związków chlorowcoorganicznych, pestycydów, wielopierścieniowych węglowodorów aromatycznych, polichlorowanych bifenyli, fenoli, kwasów chlorooctowych, aldehydów, ketonów itp. a także metody ich oznaczania. Przedstawiono schemat technik izolacji i oznaczania końcowego oraz schemat metod wykorzystujących analizę fazy nadpowierzchniowej. Opisano...
-
Chiral analysis of chloro intermediates of methylamphetamine by one-dimensional and multidementional NMR and GC/MS
PublikacjaImpurity profiling and classification of abused drugs using chiral analytical techniques is of particular interest and importance because of the additional information obtained fromthis approach. When these methods are applied to the synthesis of illicitly used substances, they can supply valuable information about the conditions/chemicals used in the synthesis. We have applied GC and NMR methods to the study of intermediates found...
-
Common methods for the chiral determination of amphetamine and related compounds II: Capillary electrophoresis and nuclear magnetic resonance
PublikacjaAmphetamine group and related ring-substituted substances are generally synthetic compounds, belonging to one of the most heavily abused drug groups in recent years. Some compounds in this class also originate from plants. Analysis of the enantiomers of AM-type compounds and metabolites is extremely important for a number of scientific disciplines. From studies of biological activity or mechanisms through determination of precursor...
-
Mетамфетамин. Аналитик в криминалистическиx расследоbанияx.
PublikacjaW ostatnich czasach jednym z najczęściej nadużywanych narkotyków jest metamfetamina. Jest ona stymulantem ośrodkowego układu nerwowego, opartym na szkielecie β-fenyloetyloaminy, który wpływa na mechanizmy neurochemiczne odpowiedzialne za, np. regulację akcji serca, temperatury ciała i ciśnienia krwi czy emocjonalne reakcje związane z czujnością. Metamfetamina poprawia nastrój, powoduje euforię, zwiększa czujność, zmniejszenia zmęczenia,...
-
Oznaczania pozostałości pestycydów w powietrzu na terenie aglomeracji trójmiejskiej i terenach wiejskich
PublikacjaCelem opisanych badań było uzyskanie informacji o poziomie zanieczyszczeń powietrza atmosferycznego przez anality z grupy pestycydów na terenie Aglomeracji Trójmiejskiej, Tczewa oraz terenach wiejskich z wykorzystaniem dozymetrów pasywnych z krążkami z pianki poliuretanowej na etapie pobierania próbek analitów. Praca realizowana była we współpracy z Fundacją ARMAAG (Agencja Regionalnego Monitoringu Atmosfery Aglomeracji Gdańskiej)....
-
Usuwanie jonów amonowych z wód głębinowych Gdańska i Biłgoraja za pomocą ciśnieniowych filtrów pospiesznych
Publikacja -
Występowanie i zagrożenia związane ze stosowaniem pestycydów
PublikacjaIntensywna industrializacja świata sprawia, że do środowiska trafia coraz więcej niebezpiecznych związków, niezmiernie groźnych nie tylko dla fauny i flory, ale także dla człowieka. Klasycznym przykładem są pestycydy, opracowane i wprowadzone do powszechnego użycia po to by zabijać szkodniki, a jednocześnie stanowią jedną z najgroźniejszych grup związków chemicznych, z którymi człowiek ma do czynienia. W pracy przedstawiono charakterystykę...
Rok 2011
-
Application of bismuth film electrode for determination of heavy metals by stripping voltammetry
PublikacjaWhen Wang's research group introduced a new type of a working electrode: bismuth film plated electrode (BiFE), it has started attracting increasing attention in the field of electrochemical stripping analysis. These electrodes are shown to be very attractive alternative to common mercury-based electrodes, which are predominantly used in analysis of trace heavy metals.For the determination of heavy metals (Zn, Cd, Pb, Cu) used square...
-
Badanie pozostałości pestycydów w powietrzu na terenie Aglomeracji Trójmiejskiej
PublikacjaSzerokie wykorzystywanie pestycydów ma wpływ na zanieczyszczenie wody, gleby i powietrza. Techniki pobierania pestycydów z atmosfery mogą być podzielone na dwie grupy: dynamiczne pobieranie próbek oraz pasywne pobieranie próbek. Celem prowadzonych badań jest uzyskanie informacji o poziomie zanieczyszczeń powietrza atmosferycznego przez anality z grupy pestycydów (zarówno tych wycofanych jak i współcześnie stosowanych) na terenie...
-
Chemia a zdrowa żywność: Dodatki i zaieczyszczenia żywności - problemy i wyzwania
PublikacjaOpisane zostały dodatki do żywności, takie jak:prebiotyki , probiotyki, przeciwutleniacze, substancje wzmacniające smak i zapach, konserwanty, środki słodzące, emulgatory, zagęstniki i środki do regulacji kwasowości oraz zanieczyszczenia metalami ciężkimi oraz związkami organicznymi (pestycydami, PCB, związkami endokrynnymi)
-
Chiral gas chromatography as a tool for investigation into illicitly manufactured methamphetamine
PublikacjaW pracy przedstawiono zastosowanie gazowej chromatografii chiralnej do rozdzielania związków ubocznych powstających w trakcie syntezy metylamfetaminy. Opisano rozdzielanie enancjomerów efedryny, pseudoefedryny, chlorowanych związków posrednich i metylamfetaminy stosując do derywatyzacji bezwodniki fluorowanych kwasów. Jako fazę chiralną zastosowano CHIRALDEX B-DM. Do rozdzielenia enancjomerów pseudoefedryny oraz chlorowanych produktów...
-
Common methods for the chiral determination of amphetamine and related compounds I. Gas, liquid and thin-layer chromatography
PublikacjaThis article reviews the most common, useful methods for the chiral determination of amphetamine (AM) and AM-deriveddesigner drugs in different of matrix, including blood, hair, urine, medicaments or standard solutions, taking into considerationarticles published in the past 15 years. We consider chromatographic methods (e.g., gas, liquid, high-performance liquid, and thinlayer). We describe several types of chiral derivatization...
-
Determination of metals in water samples by atomic absorption spectrometry and flame emission spectrometry
PublikacjaMetal species in environmental waters are relevant to characterize the metal toxicity, the mobility between different environmental compartments, and for remediation purposes in case of contamination. The concentration of many trace metals in natural water samples are generally at µg/l level. The paper describes determination of metals in water samples based on flame atomic emission and flame atomic absorption spectrometry.
-
Determination of pesticide residues in food matrices using the QuEChERSmethodology
PublikacjaOznaczanie pozostałości pestycydów w próbkach żywności jest ogromnym wyzwaniem głównie z powodu dużych ilości substancji przeszkadzających, które podlegają ekstrakcji razem z analitami i najczęściej wywierają negatywny wpływ na tok analizy. Z drugiej strony, zapewnienie "bezpieczeństwa żywności" wymaga monitorowania w niej pozostałości pestycydów. W artykule przedstawiono nowe podejście do oznaczania pozostałości pestycydów w próbkach...
-
Determination of pesticide residues in fruits and vegetables using QuEChERS sample preparation method
PublikacjaThe intensive development of agriculture means that more and more toxic organic and inorganic compounds are entering the environment. Because of their widespread use, environmental stability, selective toxicity and bioaccumulative capability, pesticides belong to the most hazardous substances contaminating the environment. They are particularly dangerous in fruits and vegetables, because they are one of the reasons why people are...
-
Examination pf pesticide residues in air in Tri-city
PublikacjaCelem prowadzonych badań jest uzyskanie informacji o poziomie zanieczyszczeń powietrza atmosferycznego przez anality z grupy pestycydów (zarówno tych wycofanych jak i współcześnie stosowanych) na terenie Aglomeracji Trójmiejskiej i Tczewa z wykorzystaniem dozymetrów pasywnych z krążkami z pianki poliuretanowej na etapie pobierania próbek.
-
Green aspects of techniques for the determination of currently used pesticides in environmental samples
PublikacjaPesticides are among the most dangerous environmental pollutants because of their stability, mobility and long-term effects on living organisms. Their presence in the environment is a particular danger. It is therefore crucial to monitor pesticide residues using all available analytical methods. The analysis of environmental samples for the presence of pesticides is very difficult: the processes involved in sample preparation are...
-
Metamfetamina : analityk w dochodzeniach kryminalistycznych
PublikacjaW ostatnich czasach jednym z najczęściej nadużywanych narkotyków jest metamfetamina. Jest ona stymulantem ośrodkowego układu nerwowego, opartym na szkielecie β-fenyloetyloaminy, który wpływa na mechanizmy neurochemiczne odpowiedzialne za, np. regulację akcji serca, temperatury ciała i ciśnienia krwi czy emocjonalne reakcje związane z czujnością. Metamfetamina poprawia nastrój, powoduje euforię, zwiększa czujność, zmniejszenia...
-
Metody oznaczania pestycydów w pyle zawieszonym.
PublikacjaPył PM (particulate matter) jest jednym z potencjalnych zagrożeń zdrowia wywołanych zanieczyszczeniem powietrza. Zwłaszcza pył respirabilny, inaczej frakcja PM10 (frakcja pyłów o średnicy cząstek mniejszej niż 10 µm), jest uważana za specyficzny rodzaj zanieczyszczeń, ponieważ ten zbiór cząstek może penetrować do obszaru wymiany gazowej w płucach.
-
Pestycydy : los środowiskowy i metodyki oznaczania w próbkach płodów rolnych i ogrodniczych
PublikacjaPestycydy są szeroko stosowane w rolnictwie do zwalczania owadów, szkodników, chwastów zwiększając tym samym wydajność plonów. Stanowią jednakże zagrożenie dla zdrowia konsumentów poprzez obecność toksycznych substancji aktywnych. W związku z tym stężenie pozostałości pestycydów w środowisku muszą być stale monitorowane. Procedura analityczna oznaczania pestycydów składa się z wielu etapów począwszy od pobierania i przygotowania...
-
Properties and determination of pesticides in fruits and vegetables
PublikacjaThe intensive development of agriculture means that more and more toxic organic and inorganic compounds are entering theenvironment. Because of their widespread use, stability, selective toxicity and bioaccumulation, pesticides are among the mosttoxic substances contaminating the environment. They are particularly dangerous in fruit and vegetables, by which people areexposed to them. It is therefore crucial to monitor pesticide...
-
Review of the determination of modern used pesticides in water samples
PublikacjaThe increasingly widespread application of pesticides causes that larger amounts of them are entering the environment. Their presence in sources of drinking water, essential to life, is a particular danger. For these reasons it is important to monitor and analyse pesticide residues in the environment. The analysis of environmental samples for the presence of pesticides is very difficult. Firstly, the processes involved in sample...
-
Solventless and solvent-minimized sample preparation techniques for determining currently used pesticides in water samples: A review
PublikacjaThe intensification of agriculture means that increasing amounts of toxic organic and inorganic compounds are entering the environment. The pesticides generally applied nowadays are regarded as some of the most dangerous contaminants of the environment. Their presence in the environment, especially in water, is hazardous because they cause human beings to become more susceptible to disease. For these reasons, it is essential to...
-
The enantiomeric determination of chloro-precursors of methamphetamine
PublikacjaImpurity profiling and classification of seized methamphetamine may supply valuable information with respect to the conditions and the chemicals used in the illicit methamphetamine manufacture and may provide information on the original source of the sample. Determination of the stereochemical makeup of forensic samples is important as well for the same reasons. Laboratories in many places are engaged in clandestine manufacture...
-
Zagrożenie środowiska ze strony człowieka
PublikacjaOpisano główne zagrożenia ze strony człowieka dla środowiska naturalnego. Podkreslono znaczenie czystego powietrza i czystej wody dla pawidłowego funkcjonowania ekosystemów, w tym człowieka. Omówiono zanieczyszczenie powietrza ''kwaśnymi gazami'' oraz pyłami, emisję do środowiska metali ciężkich, freonów, i związane z tym problemy powstawania dziury ozonowej oraz efektu cieplarnianego. Omówiono również zanieczyszczenie wód lotnymi...
Rok 2010
-
Chemia a zdrowa żywność : Dodatki i zanieczyszczenia żywności : problemy i wyzwania
PublikacjaPodstawowe składniki pożywienia to: tłuszcze, węglowodany, białka, składniki mineralne, w tym makroelementy i mikroelementy, witaminy oraz składniki bioaktywne. Niebezpiecznymi składnikami żywności mogą być: dodatki do żywności w trakcie procesu produkcji, substancje powstające w trakcie obróbki, organiczne i nieorganiczne zanieczyszczenia oraz substancje występujące w sposób naturalny, np. alkaloidy grzybowe. Stosowanie dodatków...
-
Comparison of efficiency of different sorbents used during clean-up of extracts for determination of polychlorinated biphenyls and pesticide residues in low-fat food
PublikacjaOkreślono przydatność i zakres zastosowania kolumienek sorpcyjnych zawierających złoża różnych sorbentów wykorzystywanych do oczyszczania ekstraktów z żywności o zawartości do 20 % tłuszczu z wykorzystaniem techniki ekstrakcji do fazy stałej (SPE). Udowodniono, że zastosowanie kolumienek sorpcyjnych zawierających złoże żelu krzemionkowego modyfikowanego fazą aminopropylową, tlenku glinu bądź krzemianu magnezu do oczyszczania ekstraktów...
-
Daily dietary selenium intake of the Pomeranian District inhabitants
PublikacjaSe, uznawany za jeden z najważniejszych mikroelementów, znalazł sie w centrum zainteresowania naukowców z wielu dziedzin. Niedostatecznalub nadmierna zawartość Se w dziennej diecie może prowadzić do niekorzystnych zmian w funkcjonowaniu organizmu czlowieka, a więc aby temu zapobiec powinniśmy suplementować ten pierwiastek, bądź ograniczać jego wprowadzanie do organizmu. W związku z tym dzienna dawka selenu spożywana przez człowieka...
-
Determination of organophosphorus and organonitrogen pesticides in water samples
PublikacjaPesticides are among the most dangerous environmental pollutants because of their stability, mobility and long-term effects on living organisms. Their presence in sources of drinking water, essential to life, is a particular danger. In water, these compounds can undergo transformations, leading to the production of substances of even greater toxicity. Legal regulations are in force, stipulating the highest permissible level of...
-
Glucose/O2 biofuel cell to generate electricity
PublikacjaOgniwa paliwowe mogą stanowić jedną z głównych technologii do produkowania energii w przyszłości. Pozwalają na uzyskanie energii elektrycznej i ciepła bezpośrednio z zachodzącej w nich reakcji chemicznej. Glukoza utleniana jest do glukonolaktonu przez enzym Glucose Oxidase, który jest immobilizowany ze specyficznym mediatorem na anodzie, podczas gdy tlen jest redukowany do wody za pomocą enzymu Laccase zimmobilizowanego ze specyficznym...
-
Nauczanie chemii analitycznej w Polsce. Cz. 3
PublikacjaW artykule zestawiono przedmioty prowadzone na polskich uczelniach, związane z Chemią Analityczną oraz wyposażenie laboratoriow analitycznych w poszczególnych uczelniach
-
Nauczanie chemii analitycznej w Polsce. Cz. 4
PublikacjaKomisja Nauczania Komitetu Chemii Analitycznej PAN przeprowadziła ankietę dotyczącą stanu nauczania Chemii Analitycznej na wyższych uczelniach w Polsce. Otrzymaliśmy wypełnione ankiety z 32 ośrodków, w tym ze wszystkich największych uniwersytetów oraz politechnik. Ankiety te dały podstawę do opracowania obszernego raportu o stanie nauczania Chemii Analitycznej na wyższych uczelniach w Polsce. Wśród ujętych w raporcie znalazło się...
-
Nuclear Activation Methods in the Estimation of Environmental Pollution and the Assessment of the Industrial Plant Impact on the Citizens of Gdansk (Poland)
PublikacjaNeutronowa Analiza Aktywacyjna została wykorzystana do oceny stanu jakości powietrza atmosferycznego na podstawie badań analitycznych stopnia kumulacji zanieczyszczeń nieorganicznych w mchu torfowca, a także składu wód opadowych. Ponadto przedstawiono wyniki badań dotyczących szacowania ryzyka zawodowego pracowników zakładów przemysłowych na podstawie analizy próbek materiału biologicznego pobranego od osób narażonych.
-
Oznaczanie zanieczyszczeń powietrza pestycydami
PublikacjaPestycydy to liczna i zróżnicowana chemicznie grupa związków. Celem badań jest uzyskanie informacji o poziomie zanieczyszczeń powietrza atmosferycznego przez anality z grupy pestycydów na terenie Aglomeracji Trójmiejskiej i Tczewa z wykorzystaniem dozymetrów pasywnych z PUF.
-
Pestycydy fosforo- i azotoorganiczne w środowisku wodnym - zagrożenia i problemy analityczne
PublikacjaRosnące w bardzo szybkim tempie uprzemysłowienie świata wiąże się ze zużyciem ogromnych ilości substancji chemicznych, w tym pestycydów. Stanowią one grupę zanieczyszczeń środowiska bardzo często występujących w wodach powierzchniowych i gruntowych. Największe ich stężenie stwierdza się w okresie spływu wód roztopowych oraz wykonywania zabiegów agrochemicznych. W trakcie przebywania w środowisku wodnym pestycydy mogą ulegać różnym...
-
Pestycydy w fazie gazowej atmosfery. Metody pobierania, przygotowywania próbek do analizy oraz oznaczenia końcowe
PublikacjaSzerokie wykorzystywanie pestycydów wpływa na rosnące zanieczyszczenie nie tylko wody i gleby ale również powietrza. Jest to wywołane unoszeniem się pestycydów podczas zastosowania (rozpylania) oraz emisją poaplikacyjną. Wśród metod służących do izolacji i wzbogacania analitów z atmosfery najczęstszym postępowaniem jest sorpcja na stałym sorbencie (PUF, SPE, filtry) natomiast do ekstrakcji wzbogaconych analitów najczęściej stosuje...
-
Rapid method for the determination of organochlorine pesticides and PCBs in fish muscle samples by microwave-assisted extraction and analysis of extracts by GC-ECD
PublikacjaA procedure for the multiresidue determination of organochlorine pesticides and polychlorinated biphenyls in fish muscle samples has been developed. The method is based on the microwave-assisted extraction (MAE) of food samples from an acetonitrile-water (95 + 5, v/v) mixture followed by SPE cleanup of the extracts and analysis by GC with an electron capture detector. MAE operational parameters, such as the extraction solvent,...
-
Review of the determination of pesticide residues in ambient air
PublikacjaW publikacji dokonano przeglądu najważniejszych metodyk oznaczania pozostałości pestycydów w powietrzu zewnętrznym. W publikacji przedstawiono także techniki używane do oznaczeń końcowych. Obecnie najpopularniejszą techniką oznaczeń końcowych jest chromatografia gazowa bądź cieczowa sprzężona ze spektrometrem mas.
-
Self-organizing maps classification of epidemiological data and toenail selenium content monitored on cancer and healthy patients from Poland
PublikacjaW pracy przedstawiono wyniki wielowymiarowej analizy danych pomiarowych (przy wykorzystaniu techniki samoorganizującej sie mapy (SOM))nad oszacowaniem zawartości selenu w próbkach paznokci pobranych od mieszkańców Województwa Pomorskiego ((w tym od grupy osób zdrowych i ze zdiagnozowaną chorobą nowotworową) i Lubuskiego. W wyniku przeprowadzonej analizy uzyskano podział uczestników ze zdiagnozowanym nowotworem na trzy różne grupy:1...
-
Teaching of Analytical Chemistry in Polisch Universities
PublikacjaChemia Analityczna zajmuje się poszukiwaniem i opracowywaniem optymalnych strategii (metod i urządzeń) pozwalających na uzyskiwanie miarodajnych informacji dotyczących chemicznej natury różnych obiektów znajdujących się w naszym otoczeniu i przebiegających w nich procesach. Wykorzystanie informacji analitycznej jest bardzo szerokie. Otrzymany wynik jest towarem, tym droższym im jest bardziej miarodajny. Chemik analityk odpowiada...
-
Występowanie i oznaczanie pestycydów w owocach i warzywach
PublikacjaPowszechnie stosowane pestycydy uważane są za jedne z najbardziej niebezpiecznych zanieczyszczeń środowiska. Niebezpieczna jest ich obecność w środowisku, gdyż stanowią one źródło narażenia zdrowia ludzkiego na choroby. Z tego też względu niezbędne jest kontrolowanie pozostałości pestycydów w owocach i warzywach za pomocą dostępnych metod analitycznych. Analiza próbek pod kątem obecności pestycydów przysparza wiele trudności ze...
-
Zastosowanie błonkowej elektrody bizmutowej do woltamperometrycznego oznaczania wybranych metali ciężkich
PublikacjaW 2000 r. Joseph Wang po raz pierwszy zaproponował i zastosował błonkową elektrodę bizmutową jako elektrodę roboczą do pomiarów woltamperometrycznych. Bizmut wykazuje bardzo małą toksyczność i jest przyjazny dla środowiska. Może to stanowić alternatywę dla elektrod rtęciowych, które zdominowały pomiary woltamperometryczne. Błonka bizmutowa może być przygotowana przez elektrolizę in-situ (polega na dodaniu soli bizmutu do analizowanego...
Rok 2009
-
Environmental fate and global distribution of polychlorinated biphenyls
PublikacjaArtykuł o charakterze przeglądowym. Działy obejmują globalne rozmieszczenie oraz los środowiskowy analitów z grupy polichlorowanych bifenyli (PCB). Autorzy szczególny nacisk położyli na omówienie kwestii losu środowiskowego polichlorowanych bifenyli, a więc procesów: biodegradacji, transformacji, adsorpcji do materii organicznej, a także bioakumulacji, biokoncentracji i biomagnifikacji.
wyświetlono 1939 razy