Abstrakt

Ze względu na zmieniające się warunki i niepewność ekonomiczną gospodarowania, przeprowadzane badania dotyczące popytu na paliwa płynne dotyczą głównie zmian popytu w czasie, rzadziej w przestrzeni. Jednak rozwój narzędzi ekonometrycznych, który dokonał się w latach dziewięćdziesiątych, umożliwił nie tylko badania zmian popytu wynikające ze związków przyczynowo-skutkowych zachodzących w czasie, ale również w przestrzeni oraz w czasie i przestrzeni jednocześnie. Celem tego badania jest ocena zmian popytu na paliwa w przestrzeni oraz czynników kształtujących sprzedaż paliw w przestrzeni. Dane wykorzystane w analizach pochodzą z koncernu LOTOS SA i dotyczą sprzedaży paliw płynnych wg rodzaju w układzie przestrzennym . Wniosków z analiz nie należy uogólniać na całkowitą wielkość sprzedaży paliw płynnych w Polsce, a jedynie na sprzedaż konkretnego przedsiębiorstwa. Czynniki (kierunek i siła oddziaływania) wpływające na sprzedaż paliw koncernu LOTOS SA mogą się bowiem różnić od tych, które determinują sprzedaż paliw (popyt) w kraju. Wszystkie testy statystyczne przeprowadzono na poziomie istotności 0,05. W badaniu przeprowadzono analizę lokalizacji i koncentracji wielkości sprzedaży paliw płynnych oraz analizę globalnej i lokalnej autokorelacji przestrzennej. Ponadto skonstruowano i oszacowano przestrzenne modele sprzedaży paliw płynnych. Wyniki przeprowadzonych badań wskazują na istnienie pojedynczych skupień, w których koncentruje się sprzedaż paliw, jak również brak statystycznie istotnej globalnej autokorelacji przestrzennej i lokalnej dla większości województw. Głównymi czynnikami determinującymi sprzedaż paliw w przestrzeni są przeciętne wynagrodzenia oraz rynkowa siła producenta, natomiast czynnikiem słabiej oddziałującym na sprzedaż paliw w przestrzeni są ich ceny.

Autor (1)