Abstrakt

Choroby nowotworowe stanowią poważny problem zdrowotny i społeczny w Województwie Pomorskim. Obecny stan wiedzy oraz dowody epidemiologiczne świadczą o tym, iż wśród potencjalnych czynników zwiększających prawdopodobieństwo wystąpienia nowotworów jest między innymi niskie spożycie niektórych składników odżywczych, dotyczy to zwłaszcza przeciwutleniaczy, na przykład selenu. W kontekście tych danych, niezwykle istotnym jest monitorowanie zawartości tego pierwiastka w organizmie ludzkim. W pracy przedstawiono wyniki badań dotyczących szacowanie ryzyka zachorowania na choroby nowotworowe mieszkańców Województwa Pomorskiego na podstawie oceny zawartości selenu w próbkach materiału biologicznego pochodzenia ludzkiego. Materiał biologiczny stanowiły próbki paznokci pobrane od wybranej losowo grupy osób ze zdiagnozowanym nowotworem oraz osób zdrowych zamieszkujących Województwo Pomorskie i Lubuskie, stanowiących grupę kontrolną. Przeprowadzona równolegle ankieta pozwoliła ponadto na określenie udziału czynników środowiskowych na zawartość selenu w badanym materiale. W kolejnym etapie badań podjęto działania mające na celu określenie czy ilość pobieranego selenu wraz z całodziennym pożywieniem przez mieszkańców Województwa Pomorskiego jest wystarczająca i nie zagraża skutkami chorobowymi.Do oznaczeń stężeń selenu w próbkach paznokci wykorzystano technikę neutronowej analizy aktywacyjnej przy współpracy z Międzywydziałowym Instytutem Jądrowym Uniwersytetu w Delft (Holandia). Natomiast do analiz próbek całodziennych racji pokarmowych (po uprzedniej mineralizacji) zastosowano technikę generowania wodorków w połączeniu z absorpcyjną spektrometrią atomową przy współpracy z Katedrą i Zakładem Toksykologii, Wydziału Farmaceutycznego z Oddziałem Medycyny Laboratoryjnej Akademii Medycznej w Gdańsku.W wyniku przeprowadzonej analizy chemometrycznej nie wykazano istotnych różnic w średnich zawartościach selenu w próbkach pobranych od osób zdrowych oraz ze zdiagnozowanym nowotworem, za wyjątkiem osób chorych na raka jelita grubego, gdzie stwierdzono, iż średnie stężenie selenu było istotnie niższe w porównaniu z obiema grupami kontrolnymi. Ze względu jednak na małą liczbę pacjentów z rakiem wspomnianego narządu biorących udział w badaniu, nie można jednoznacznie stwierdzić istnienia zależności pomiędzy statusem selenowym a rozwojem raka jelita grubego. Na tej podstawie można by wysunąć następujące wnioski: selen posiada niewystarczającą, ochronną rolę w badanych grupach, ewentualnego wpływu nie można określić na podstawie analizy próbek paznokci. Analiza statystyczna i chemometryczna wykazała wpływ płci, wskaźnika masy ciała, palenia tytoniu oraz przyjmowania suplementów diety na zawartość selenu w badanym materiale biologicznym. Przeprowadzona wielowymiarowa analiza danych wykazała, iż około 80 % badanej populacji za zdiagnozowanym nowotworem charakteryzowało się istotnie niższą zawartością selenu w próbkach paznokci w porównaniu z całą grupą kontrolną. Różnice te wynikają z faktu, iż badana populacja osób chorych charakteryzowała się starszym wiekiem oraz większym odsetkiem palących tytoń.Analiza całodziennych racji pokarmowych pozwoliła na stwierdzenie, że ilość przyjmowanego selenu wraz z dietą jest niewystarczająca i może stanowić duże ryzyko niedoboru tego pierwiastka w organizmie.

Autor (1)