Abstrakt

Podjęty przeze mnie problem dotyczy optymalnego funkcjonowania w pracy, reprezentowany przez dobrostan zawodowy, który jest kierowany przez dwa procesy: deterioracji zdrowia i motywacji. Te procesy mogą być mediowane przez emocje w kontekście pracy. Emocje są odpowiedzią na nadmierne wymagania oraz na niewystarczające zasoby organizacyjne (szacunek, rozwój kariery i pewność pracy). Emocje jako funkcja walencji i aktywacji są rdzennym i proksymalnym komponentem dobrostanu zawodowego, pierwszym sygnałem pozytywnych i negatywnych zmian w dystalnych wymiarach dobrostanu zawodowego, reprezentowanych przez wypalenie zawodowe i zaangażowanie w pracę. W badaniu przyjęłam plan poprzeczny, w którym wzięły udział dwie grupy, grupa policjantów (n = 414) i heterogeniczna grupa pracowników (n = 271). Natomiast w przyjętym planie dwufazowym ze średnim odstępem czasu 6 tygodni uczestniczyła heterogeniczna grupa pracowników (n = 151). Wyniki moich badań pokazują, że w sytuacji pracy dominuje pozytywny bilans emocjonalny z przewagą emocji o niskiej aktywacji. Te emocje są dwukrotnie silniej współzależne niż emocje o wysokiej aktywacji. Dodatkowo emocje pozytywne mogą anulować działanie emocji negatywnych, teraz i w przyszłości. Trzy profile emocjonalne, pozytywny, negatywny i mieszany, są związane z różnymi poziomami wypalenia zawodowego i zaangażowania w pracę. Odpowiednie konfiguracje emocji pełnią rolę mediatora w relacji pomiędzy charakterystyką pracy a dobrostanem zawodowym. Dla wypalenia zawodowego (charakterystyka pracy – wyczerpanie i zdystansowanie) wiodące są emocje o niskiej aktywacji. Natomiast dla zaangażowania w pracę (zasoby organizacyjne – wigor, oddanie, zaabsorbowanie) kluczowe są emocje pozytywne o wysokiej aktywacji uzupełniane emocjami negatywnymi o niskiej aktywacji. Odnotowałam krzywoliniową relację pomiędzy bilansem emocjonalnym a wyczerpaniem i wigorem (energetyczne aspekty procesów straty i rozwoju zdrowia). I prostoliniową relację pomiędzy charakterystyką pracy a dystalnymi wymiarami dobrostanu zawodowego takimi jak zdystansowanie, oddanie i zaabsorbowanie. Teoretyczna kontrybucja pracy pokazuje, że zarówno walencja, jak i aktywacja są istotne w zrozumieniu procesu straty, ochrony i rozwoju zdrowia w perspektywie hedonistycznej i eudajmonistycznej. Implikacje praktyczne mogą pokazać, jak kadra zarządzająca może lepiej wykorzystać potencjał pracowników dla ich zdrowia i rozwoju, a także dla wzrostu organizacji.

Autor (1)