Abstrakt

Książka stawia przed sobą cele systematyczno-genetyczne, próbując określić filozoficzne źródła możliwości najważniejszych problemów myśli – w tym wypadku genezy i możliwości legitymizacji innego typu refleksji niż matematyczno-przyrodnicza. Składa się z pięciu rozpraw, których głównym zadaniem jest odsłonięcie historycznych oraz teoretycznych źródeł możliwości nauk o kulturze i ukazanie naczelnej funkcji poznawczej („źródłowej potrzeby ducha” – Immanuel Kant), która doprowadziła do ich wyodrębnienia i utrwalenia. Obejmuje pięć następujących, systematycznych studiów: 1. Der Gegenstand der Kulturwissenschaft (Przedmiot nauk o kulturze) – określające przedmiot nauk o kulturze, rekonstruując tym samym warunki możliwości obiektywności w naukach najczęściej utożsamianych z subiektywnością, a co za tym idzie niekomunikowalnością; 2. Dingwahrnehmung und Ausdruckswahrnehmung (Postrzeganie rzeczy a postrzeganie wrażeń) – określające specyfikę nauk o kulturze poprzez przeciwstawienie percypowania wrażeń, charakterystycznemu dla nauk ścisłych percypowaniu rzeczy, a zatem formę (funkcję) fenomenalną, formie (funkcji) rzeczowej (quasi-substancjalnej); 3. Naturbegriffe und Kulturbegriffe (Pojęcia przyrodnicze a pojęcia kulturowe) – przedstawiające odróżnienie przyrodoznawstwa i kulturoznawstwa z punktu widzenia specyfiki budowy i kształtowania, a także logiki używanych przez nie pojęć; 4. Formproblem und Kausalproblem (Problem formy a problem przyczynowości) – określający charakterystyczny dla nauk humanistycznych sposób nadawania form poznawczych oraz charakterystyczne dla nich rozumienie przyczynowości – w przeciwstawieniu do rozumienia formy i przyczynowości w naukach przyrodniczych; 5. Die "Tragödie der Kultur" („Tragedia kultury”) – określające problem metodologicznej specyfiki nauk humanistycznych i szeroko nawiązująca do pracy Georga Simmla zatytułowanej właśnie „Tragedia kultury”. W wymienionych rozprawkach przedstawiono możliwość zastosowania wypracowanej w szkole marburskiej najdoskonalszej postaci kantowskiej metody transcendentalnej do nauk humanistycznych, w szczególności zaś transcendentalną analitykę warunków ich możliwości, historyczno-genetyczną analizę warunków ich tożsamości i autonomii oraz funkcjonalne określenie specyfiki pojęć, jakimi nauki te się posługują – zatem określenie swoistej „logiki nauk humanistycznych” rozumianej jako logika transcendentalna.

Autor (1)