Abstrakt

Tematem tej pracy doktorskiej jest studium przypadku stanu demokracji w Gdańsku. Miasto Gdańsk jest uważane jako jedno z najbardziej demokratycznych miast w Polsce, jednak czy to założenie pokrywa się z faktami? Analiza Autora rozprawy doktorskiej jest skupiona na instytucjach demokratycznych na poziomie lokalnym, ze szczególnym uwzględnieniem obywatelskiej inicjatywy uchwałodawczej jako instrumentu demokracji bezpośredniej, budżetu obywatelskiego jako instrumentu demokracji partycypacyjnej oraz panelu obywatelskiego jako instytucji demokracji deliberatywnej. Przyjmuje się pośród naukowców, że nowe instrumenty demokratyczne zapewnią rozwój demokracji przedstawicielskiej, szczególnie na poziomie lokalnym. Autor podaje w wątpliwość czy te instrumenty mogą w rzeczywistości wzmocnić lokalną demokrację lub przeciwnie, czy codzienna praktyka tych instrumentów może zakłócić funkcjonowanie i osłabić demokracje na poziomie lokalnym.

W próbie odpowiedzi na te pytania został zgromadzony bogaty materiał badawczy. Jako dane wejściowe zostały przeanalizowane dokumenty związane z funkcjonowaniem lokalnej demokracji, jak np. statuty miast, akty prawne związane z lokalną demokracją oraz przykłady inicjatyw lokalnych czy projektów budżetu obywatelskiego. Przykłady działania instytucji demokratycznych, kryzysy funkcjonowania oraz przykłady wdrażania innowacji demokratycznych w Gdańsku zostały również przeanalizowane. Dane te zostały skonfrontowane z wywiadami naukowymi przeprowadzonymi z praktykami działania instytucji demokratycznych w Gdańsku. Rezultaty triangulacji danych na podstawie w/w/ danych zostały przedstawione w pierwszym podsumowaniu pracy, który pokazuje stan instytucji demokracji bezpośredniej, partycypacyjnej i
deliberacyjnej w Gdańsku oraz demokracji lokalnej w Gdańsku. W dalszej części pracy wyniki te zostały przepuszczone przez pryzmat ramy badawczej w postaci teorii pół zaproponowanej przez Neila Fligsteina and Douga McAdama. Ich propozycje badawcze zostały uznane za najlepiej odpowiadające dla politologicznej i socjologicznej analizy dynamicznie zmieniających się struktur społecznych na poziomie mezo. Również inne teorie jak “żelazne prawo oligarchizacji” Roberta Michelsa, koncepcje ruchów miejskich i konfliktu społecznego, funkcja jawna i funkcja ukryta Roberta Mertona, teoria działania komunikacyjnego Jurgena Habermasa, teoria deliberacji rozwijana przez newDemocracy Foundation zostały również uwzględnione na tym etapie. Rozprawa została zakończona wskazaniem możliwych zmian demokracji na poziomie lokalnym oraz zmian w instrumentach demokracji bezpośredniej, partycypacyjnej i deliberacyjnej.

Możliwe kierunki rozwoju poprzez ciała deliberacyjne na poziomie lokalnym zostały przedstawione , wraz z możliwościami wprowadzenia e-demokracji na poziomie lokalnym. W tej pracy prawdopodobnie pierwszy raz w języku polskim została wspomniana i przeanalizowana koncepcja „demokracji rozszerzonej”. Teoria pól została również zastosowana do prób przewidzenia zmian w miejskim systemie politycznym w Gdańsku, które mogą wpłynąć na kształt instrumentów demokratycznych i demokracji lokalnej w Gdańsku. Zmiany te zależą od upowszechnienia się normy partycypacji i deliberacji w Polsce na poziomie miasta.

In this PhD dissertation, the case study of the state of democracy in Gdańsk has been presented. City of Gdańsk is known as one of the most democratic cities in Poland, but is this opinion adequate with facts? Author’s analysis is focused on the democracy institutions on a local level with special emphasis on citizen initiative as direct democracy instrument, participatory budget as participatory democracy instrument and citizen assembly as deliberative democracy instrument. It is believed among researchers that these new institutions will ensure development of representative democracy, especially on a local level. Author raises an assumption If these democracy instruments can in fact strengthen local democracy or, just the opposite, everyday practice of these instruments can distort and weaken democracy on a local level?

For an attempt to answer these questions, rich source material has been collected. As primary data, documents of local democracy regulations like city charter, legal acts concerning democracy instruments in Gdańsk and examples of citizen initiatives and participatory budget projects have been analysed. Cases of democratic institutions, crises and implementation of democratic innovations in Gdańsk have also been investigated. This data has been confronted with scientific interviews conducted with practitioners of democratic instruments in Gdańsk. Results of triangulation of these methods have been shown in the first summary of this work that shows the state of direct, participatory and deliberative instruments and democracy in Gdańsk. In the further part of the dissertation, these results have been dissected by a research frame of theory of fields proposed by Neil Fligstein and Doug McAdam. These proposals have been found as the most appropriate for political science and sociology analysis of dynamic structure on a mesoscale level. Other concepts like Robert Michels “the iron law of oligarchy”, concepts of urban movement and social conflict, explicit function and hidden function by Robert Merton, theory of communicative action by Juergen Habermas, theory of deliberation developed by newDemocracy Foundation has also been applied in this stage.

Dissertation has been concluded with pointing possible changes in local democracy in general and changes of direct, participatory and deliberative democracy instruments. Possible development of deliberative bodies on a local level has been presented together with implementation of e-democracy on a local level. In this thesis, possibly the first considerations of augmented democracy concept has been presented in Polish language. Theory of fields has been also very useful to predict changes in a municipal political system that could affect the shape of local democracy instruments and local democracy in Gdańsk. These changes depend on the evolution of participation and deliberation norms on a local level.

Autor (1)