Abstrakt

W 2012 roku oczekiwana długość życia w momencie narodzin wynosiła w Polsce dla kobiet 81 lat, a dla mężczyzn 72,7 roku i od 1990 roku wydłużyła się odpowiednio o 5,8 i 6,5 roku. Wartości te są jednak nadal niższe niż w krajach Europy Zachodniej, gdzie kobiety żyją przeciętnie o 3 lata, a mężczyźni o 8 lat dłużej (Richardson i in., 2013). Wydłużenie oczekiwanej długości życia zostało osiągnięte między innymi dzięki malejącej śmiertelności niemowląt, która w 1990 roku wynosiła 19,3, w 2000 roku – 8,1, a w 2012 roku – 4,6 zgonów na 1000 urodzeń żywych. W ciągu ostatnich dwóch dekad w Polsce obserwowano spadek umieralności mężczyzn (szczególnie w wieku produkcyjnym), ale wskaźniki ich śmiertelności nadal pozostają wysokie (Wojtyniak, Goryński i Moskalewicz, 2012). Wysoka nadumieralność mężczyzn (19 400 osób w 2012 r.) wynika z przyczyn zewnętrznych (wypadków, wypadków komunikacyjnych, samobójstw i samookaleczeń, szczególnie w młodym wieku) oraz występowania w średnim wieku chorób układu krążenia, które są konsekwencją niewłaściwego stylu życia. Kobiety w wieku produkcyjnym najczęściej umierają z powodu chorób nowotworowych (nowotwory układu oddechowego, rak piersi) (Wojtyniak i in., 2012). W porównaniu z krajami zachodnimi Unii Europejskiej (UE) przyczyn wysokiej śmiertelności z powodu chorób układu krążenia i nowotworów należy upatrywać w niezdrowym modelu żywieniowym. Niskie spożycie owoców i warzyw, ryb, a wysokie produktów przetworzonych z dużą zawartością tłuszczów oraz mała aktywność fizyczna to główne przyczyny zachorowań na choroby cywilizacyjne (Opolski, 2011). Innymi determinantami zgonów są: stres, palenie tytoniu, nadwaga i otyłość, niestabilne warunki pracy i płacy, nierówności dochodowe oraz procesy związane ze starzeniem się społeczeństwa. Celem analizy prezentowanej w niniejszym rozdziale jest zbadanie istotności wpływu czynników społeczno-ekonomicznych na liczbę zgonów w Polsce wśród kobiet i mężczyzn w przekroju podregionów w 2012 roku.

Autor (1)