Abstrakt

W pracy poddano krytycznej analizie aktualne zasady funkcjonowania rynku regulacyjnych usług systemowych w Krajowym Systemie Elektroenergetycznym. Badano powiązania procesów bilansowania mocy z bilansowaniem energii elektrycznej. W konsekwencji zidentyfikowano powiązania rynku usług regulacyjnych z Rynkiem Bilansującym. W pracy przedstawiono podstawowe uwarunkowania techniczne świadczenia omawianych regulacyjnych usług systemowych, wynikające z zasad regulacji mocy czynnej i częstotliwości w systemie. Przestawiono uwarunkowania organizacyjne funkcjonowania rynku usług regulacyjnych wynikające z przyjętych rozwiązań w zakresie organizacji rynków energii. Wskazano rolę i zakres działania rynku regulacyjnych usług systemowych oraz jego powiązania z innymi segmentami rynków energii. Ze względu na duże wzajemne uwarunkowania procesów bilansowania mocy i energii w systemach elektroenergetycznych przedstawiono główne zadania i sposób funkcjonowania Rynku Bilansującego. Obecnie w ramach tego rynku jest prowadzona większość rozliczeń za dostawę regulacyjnych usług systemowych. Omówiono problemy rynku regulacyjnych usług systemowych. Przedstawiono historyczny i aktualny sposób funkcjonowania tego rynku w krajowym systemie oraz ich krytyczną analizę. Omówiono zasady rozliczeń i wyceny świadczenia usług. Na tej podstawie zaproponowano kierunki modyfikacji zasad funkcjonowania tego rynku. Opracowano katalog usług systemowych.Przedstawiono zasady kalkulacji kosztów świadczenia usługi przez usługodawców. Opisano odpowiednie algorytmy. Omówiono problemy wynikające z rozwoju generacji rozproszonej w systemie w kontekście wpływu tych źródeł na zapotrzebowanie na usługi regulacyjne oraz możliwości świadczenia takich usług. Zagadnienie jest istotne dla możliwości realizacji postulowanej w pracy zasadzie decentralizacji pozyskania usług w systemie. Zawarto analizę możliwych do wdrożenia modyfikacji dotyczących sposobu organizacji regulacji wtórnej w systemie. Przeanalizowano zdecentralizowane struktury organizacji regulacji wtórnej, wskazując na konsekwencje ich wprowadzenia dla rozwiązań rynkowych. Wskazano zalety zdecentralizowanej struktury pluralistycznej regulacji wtórnej dla możliwości efektywnego prowadzenia rynku. Omówiono rolę Operatorów Systemów Dystrybucyjnych oraz przedsiębiorstw obrotu energią jako pośredników w dostawie usług systemowych, agregujących możliwości rozproszonych podmiotów na rynku energii (odbiorców i wytwórców). Omówiono zasady funkcjonowania grup bilansujących oraz pozyskanie rezerw mocy wśród odbiorców poprzez wykorzystywanie technik oddziaływania na stronę popytową (DSM). Jako oryginalne rozwiązanie wskazano możliwość decentralizacji zarządzania usługami systemowymi poprzez wprowadzenie bilansowania obszarowego. W zaproponowanym modelu jest uwzględniana rola odbiorców jako potencjalnych usługodawców. Uwzględniono także możliwości generacji rozproszonej. Opracowany model ma cechy modelu konkurencyjnego, w którym o dostawę usług mogą konkurować: duże źródła wytwórcze w systemie, odbiorcy i źródła rozproszone. Operatorzy Systemów Dystrybucyjnych zarządzają lokalnymi rynkami usług systemowych oraz pełnią rolę pośredników w dostawie usług na rynek systemowy.

Autor (1)