Abstrakt

Prawidłowo zbilansowana dieta, obok aktywności fizycznej, ma zasadnicze znaczenie w zachowaniu dobrego stanu zdrowia, utrzymaniu prawidłowej masy ciała i zmniejszeniu ryzyka wystąpienia szeregu przewlekłych chorób niezakaźnych takich jak otyłość, cukrzyca i osteoporoza, choroby układu krążenia oraz niektórych rodzajów nowotworów. Obecnie powszechnie uznaje się, że panująca pandemia otyłości i związane z nią choroby są spowodowane zwiększonym spożyciem żywności wysoko przetworzonej, w tym tzw. żywności wygodnej. Uważa się, że podstawą dobrze zbilansowanej diety powinna być tzw. żywność minimalnie przetworzona. Do tej grupy należą produkty żywnościowe, otrzymane z surowców, które zostały poddane procesom niezmieniającym znacząco ich właściwości odżywczych i sensorycznych (np. czyszczenie, usuwanie części niejadalnych, porcjowanie, chłodzenie, itp.). Organizacje zajmujące się zdrowiem publicznym (WHO/FAO) zalecają, aby w codziennej diecie każdej osoby znajdowało się co najmniej 5 porcji różnorodnych owoców i warzyw (około 400 g). Jedna porcja świeżych owoców i warzyw może zostać zastąpiona porcją (200 mL) soku. Korzyści zdrowotne dostarczane przez owoce i warzywa wynikają w dużej mierze z małej gęstości energetycznej tych produktów oraz dużej zawartości w nich mikroelementów, a także związków bioaktywnych o prozdrowotnym działaniu, takich jak witamina C, karotenoidy, flawonoidy i związki fenolowe. Według Zheng i in. (2020) diety bogate w spożycie owoców i warzyw mogą pomóc w zapobieganiu rozwojowi cukrzycy typu 2. Z kolei z metaanaliz badań prospektywnych przeprowadzonych przez Aune w 2019 r. wynika, że istnieje odwrotna zależność między spożyciem owoców i warzyw a ryzykiem choroby wieńcowej, udaru mózgu i chorób układu krążenia ogółem. Najsilniejsze zmniejszenie ryzyka obserwowano u osób spożywających te produkty w ilości 800 g na dzień. Wyniki te zdecydowanie potwierdzają słuszność zaleceń dietetycznych dotyczących spożycia pokarmów roślinnych i sugerują, że optymalne spożycie warzyw i owoców, pozwalające na zapobieganie chorobom przewlekłym może wynosić więcej niż 400 g na dzień (Aune, 2019).

Autor (1)