Sprawiedliwość agrarna Thomasa Paine’a i narodziny dyskursu egalitarnego

Andrzej Karalus

doi:10.37240/ahfims.2019.64.18

Sprawiedliwość agrarna Thomasa Paine’a i narodziny dyskursu egalitarnego

Abstrakt

Thomas Paine napisał Sprawiedliwość agrarną we Francji w roku 1796 w szczycie posttermidoriańskiego zamętu, krótko po wprowadzeniu Konstytucji Roku III. W swoim ostatnim wielkim pamflecie domaga się opodatkowania wielkich właścicieli ziemskich i pomoc biednym oraz wywłaszczonym. Artykuł krótko omawia propozycję Paine i analizuje jego strukturę argumentacyjną. Stawiam w niej tezę, że Paine nie do końca świadomie przechodzi od dowodu prawnonaturalnego (sprawiedliwość agrarna jako odszkodowanie za naruszenie niezbywalnego prawa każdego człowieka do części ziemi uprawnej, które wywodzi się z pierwotnej wspólnoty własności ziemi danej nam od Boga) do argumentacji deontologicznej (bezwarunkowa renta gruntowa jako akt sprawiedliwości odszkodowawczej dla ofiar postępu cywilizacyjnego, nie akt dobroczynności), wspartej argumentacją utylitarną (ulżenie nędzy mas, stworzenie bufora ochronnego dla bogatych przez spacyfikowanie nastrojów anarchicznych). W artykule zostanie też krótko nakreślona geneza filozoficznego stanowiska Paine’a (tradycja angielskiego radykalizmu i kwakierskiego egalitaryzmu, liberalizm Locke’a). W części końcowej omówiona zostanie krótko droga recepcji idei Paine’a (zwłaszcza w kontekście bezwarunkowej renty gruntowej oraz wspólnego użytkowania ziemi i jej zasobów).

Cytowania

0

CrossRef
0

Web of Science
0

Scopus

Autor (1)

Andrzej Karalus dr

Cytuj jako

Pełna treść

pełna treść publikacji nie jest dostępna w portalu

pełna treść artykułu zobacz w serwisie zewnętrznym otwiera się w nowej karcie

Słowa kluczowe

Informacje szczegółowe

Kategoria:: Publikacja w czasopiśmie
Typ:: artykuły w czasopismach
Opublikowano w:: Archiwum Historii Filozofii i Myśli Społecznej nr 64, strony 327 - 346,
ISSN: 0066-6874
Język:: polski
Rok wydania:: 2019
Opis bibliograficzny:: Karalus A.: Sprawiedliwość agrarna Thomasa Paine’a i narodziny dyskursu egalitarnego// Archiwum Historii Filozofii i Myśli Społecznej -Vol. 64, (2019), s.327-346
DOI:: Cyfrowy identyfikator dokumentu elektronicznego (otwiera się w nowej karcie) 10.37240/ahfims.2019.64.18
Weryfikacja:: Politechnika Gdańska