Filtry
wszystkich: 664
-
Katalog
Wyniki wyszukiwania dla: ZWIĄZKI KOMPLEKSOWE RTĘCI
-
Nanostructure characterization of (SmS)1.19TaS2 by means of STM/STS
PublikacjaW publikacji przedstawiono badania za pomocą techniki STM i STS powierzchni kryształów warstwowego związki typu misfit(SmS)1.19TaS2. Badania pozwalają sądzić, że powierzchniową warstwą jest warstwa Sm-S.
-
Planowanie finansowe a strategia przedsiębiorstwa. W: Wewnętrzne i zewnę-trzne determinanty procesów decyzyjnych w zarządzaniu finansami przed-siębiorstw. Monografia Katedry Finansów nr 1. Gdańsk: Kated. Finan. Wydz.Zarz. i Ekon. P. Gdań.**2003 s. 5-17, 1 rys. 1 tab. 1 bibliogr. 8 poz.
PublikacjaArtykuł obejmuje studium problematyki planowania finansowego wzbogaconego teoriami zarządzania strategicznego. Autor identyfikuje kategorie planowania w świetle koncepcji rozumienia strategii przedsiębiorstwa. Na tej podstawie określa nowe związki i definicje.
-
pH-tunable equilibria in azocrown ethers with histidine moieties
PublikacjaEtery koronowe posiadające elektro- i fotoaktywne reszty azowe oraz ugrupowania z ruchliwymi protonami jak w grupie COOH histydyny charakteryzują się unikalnym, zależnym od pH, efektem stymulowania pozornej obecności/nieobecności ugrupowania azowego. Obserwowane różnice właściwości elektrochemicznych eterów azokoronowych z resztą N-acetylohistydyny lub resztami imidazolu uwidaczniają się przebiegiem chemicznej redukcji w silnie...
-
Materiały biologiczne pochodzące od ptaków jako źródło informacji o zanieczyszczeniu środowiska Cz. I. Wykorzystanie piór ptaków w celu biomonitoringu środowiska
PublikacjaPióra ptaków skutecznie mogą być wykorzystywane jako narzędzie biomonitoringu. Ze względu na specyfikę wzrostu pióro ma zapis narażenia danego osobnika na związki toksyczne w dłuższym czasie, zwykle kilku tygodni.
-
Z historii Stowarzyszenia Inżynierów Polskich w Kanadzie
PublikacjaPrzedstawiono pokrótce historię Stowarzyszenia Inżynierów Polskich w Kanadzie. Omówiono działalność stowarzyszenia, które obchodzi w roku 2021 80 lat istnienia. Wskazano niektóre związki SIP w Kanadzie z absolwentami Politechniki Gdańskiej.
-
Metallochromic azocrown ethers incorporating azole residues
PublikacjaZwiązki o charakterze odczynników metalochromowych są szeroko stosowane w chemii analitycznej. Reagenty te zbudowane są zazwyczaj z grupy fenolowej połączonej z ugrupowaniem azowym. Włączenie takiego podstawnika do związków makrocyklicznych spowodowało utworzenie nowej grupy reagentów o charakterze chromojonoforów. Zsyntezowane zostały nowe makrocykliczne chromojonofory zawierające w makropierścieniu grupę fenolową lub azolową....
-
Synthesis and electrode properties of 19-membered azo- and azoxycrown ethers. Structure of dibenzo-19-azocrown-7
PublikacjaW artykule opisano syntezę 19-członowych azo i azoksykoron oraz strukturę dibenzo-19-azokorony-7. Przedstawiono badania elektrodowe niektórych otrzymanych związków. Stwierdzono, że związki są czułe na jony talu (I).
-
Metallochromic azole azomacrocyclic reagents
PublikacjaW artykule opisano syntezę makrocyklicznych azozwiązków zawierających resztę pirolową lub imidazolową. Zbadano zdolność kompleksowania jonów metali w acetonitrylu (spektroskopia UV-Vis). Otrzymane związki przetestowano jako jonofory w membranowych elektrodach jonoselektywnych.
-
Synthesis of new polycyclic anthracenodione analogs with hetero- or carbocyclic ring(s) fused to the chromophore system
PublikacjaZsyntezowano serię nowych analogów antracenodionów z różnymi pierścieniami hetero- lub karbocyklicznymi sprzężonymi z układem chromoforowym. Związki te mogą stanowić nową klasę pochodnych antracenodionów o potencjalnej zdolności pokonywania oporności wielolekowej komórek nowotworowych.
-
O pewnym zastosowaniu uporządkowanego kolorowania grafów
PublikacjaPraca opisuje związki pomiędzy problemami uporządkowanego kolorowania wierzchołków grafów oraz szukania drzewa eliminacji o minimalnej wysokości dla danego grafu. Stąd wynika przydatność tytułowego problemu przy równoległej faktoryzacji macierzy metodą Cholsky´ego.
-
Frendly/innovative healt resort-case study = Przyjazna miejskość kurortu innowacyjnego-studium przypadku.- (Vol. 1)
Publikacjaanalizie krytycznej poddano zdegradowane przestrzenie publiczne styku miasta i plaży w sopocie czyli związki miasta i przestrzeni przyplażowej, po dokonanej masywnej reurbanizacji wokół placu łaczacego centrum kurortu nadmorskiego ze słynnym sopockim molem.
-
Crystal structure and physical properties of Mg6Cu16Si7-typeM6Ni16Si7, for M = Mg, Sc, Ti, Nb, and Ta
PublikacjaW pracy dyskutowana jest synteza i struktura krystalograficzna, określona poprzez proszkową dyfrakcję rentgenowską, dla pięciu związków M6Ni16Si7, gdzie M = Mg, Sc, Ti, Nb, and Ta. Wszystkie te związki krystalizują w strukturze typu Mg6Cu16Si7.
-
City disstribution logistics as an environmental factor
PublikacjaPrzedstawiono związki pomiędzy systemami logistyki miejskiej i środowiskiem. Omówiono zadania administracji lokalnej w usprawnieniu dostaw oraz usuwaniu odpadów. Przeprowadzono wariantową analizę działań podejmowanych przez administratora obszaru miejskiego w celu poprawy jakości środowiska.
-
High yield synthesis and preliminary spectroscopic study of mono-N-alkylated cyclen derivatives of salicylic acid
PublikacjaW artykule przedstawiono reakcję bezpośredniego alkilowania cyklenu bromopochodnymi kwasu salicylowego. Otrzymane związki wykorzystano do badań spektroskopowych. Stwierdzono, że tworzą one wybiórczo kompleksy z jonami metali grupy II. Wyznaczono stałe tworzących się kompleksów.
-
2-Ethylphenyl acridine-9-carboxylate and 2,5-dimethylphenyl acridine-9-carboxylate
PublikacjaMetodą rentgenowskiej analizy strukturalnej oznaczono struktury estrów: trójskośnego 2-etylofenylowego oraz jednoskośnego 2,5-dimetylofenylowego kwasu akrydyno-9-karboksylowego. Oba związki w kryształach tworzą układy oddziaływań typu C-H...π oraz oddziaływań dyspersyjnych.
-
Reakcje fosforowych odczynników nukleofilowych ze związkami hiperwalencyj- nego jodu (III).**2003, 114 s. 79 rys. 8 tab. bibliogr. 79 poz. maszyn. Rozprawa doktorska (29.09.2002) Wydz. Chemiczny PG Promotor: prof. dr hab. inż. J. Rachoń
PublikacjaRozprawa dotyczy reaktywności związków hiperwalencyjnego jodu III takich jak: jodozobenzen, diacetoksyjodobenzen, hydroksy[tosyloksy]jodobenzen z fosfo-rowymi odczynnikami nukleofilowymi takimi jak: enolowe postacie >P(O)H kwa-sów lub związki typu PR3.
-
Pobieranie próbek analitów z grupy BTEX z powietrza atmosferycznego w celu uzyskania informacji analitycznych niezbędnych do ich mapowania na terenach zurbanizowanych
PublikacjaDziałalność człowieka związana z realizacją jego potrzeb stała się przyczyną zwiększenia emisji do powietrza atmosferycznego substancji szkodliwych, jakimi są związki z grupy BTEX (benzen, toluen, etylobenzen, ksyleny), uznane za markery narażenia organizmu ludzkiego na lotne związki organiczne. W ostatnich latach szerokie zastosowanie w monitoringu jakości powietrza atmosferycznego na obszarach zurbanizowanych znalazła technika...
-
Zarządzanie firmą poprzez koszty pracy a szara strefa
PublikacjaW artykule przedstawiono zjawisko szarej strefy, jej źródła oraz skutki. Scharakteryzowano dokładniej kwestie związane z kosztami pracy, jakie ponosi przedsiębiorca zatrudniając pracowników, mając na uwadze, że zachodzą związki między a szerzeniem się szarej strefy.
-
Screening of volatile organic compounds as a source for indoor pollution
PublikacjaLotne związki organiczne (VOC) stanowią jedne z istotniejszychzanieczyszczeń powietrza wewnętrznego, ich stężenia w powietrzu wewnętrznym są często kilkakrotnie wyższe niż odpowiadające im stężenia w powietrzu zewnętrznym. Ten niekorzystny stosunek stężeń wskazuje na obecność endogennych źródeł emisji (usytuowanych bezpośrednio wewnątrz budynków). Lotne związki organiczne uwalniane są do powietrza wewnętrznego z wielu kontrolowanych...
-
Modern trends of domestic sewage treatment with separating toilets applications
PublikacjaW artykule przedstawiono nowoczesne rozwiązania oczyszczania ścieków bytowych z zastosowaniem toalet kompostowych, próżniowych lub separujących. Innowacyjność tych technologii dotyczy całości rezultatu, ponieważ w sposób alternatywny dla stosowanych rozwiązań zapewniają kompleksowe rozwiązanie problemów związanych z oczyszczaniem ścieków oraz zagospodarowaniem osadów. W tradycyjnych oczyszczalniach ścieków przede wszystkim oczyszcza...
-
Concentration of bioactive compounds in mussels Mytilus galloprovincialis as an indicator of pollution
PublikacjaOznaczano zawartość związków cynoorganicznych oraz ksenobiotyków z grupy PCB i WWA w tkankach małży pochodzących z obszarów zanieczyszczonych i niezanieczyszczonych z regionu Mokpo Bay (Korea).Wyżej wymienione związki mogą być traktowane jako wskaźniki antropopresji.
-
Anion recognition by α-arylazo-N-confused calix[4]pyrroles
PublikacjaZsyntezowano nowe azowe pochodne N-odwróconych kaliks[4]piroli na drodze sprzęgania z różnymi solami arylodiazoniowymi. Zbadano zdolność kompleksowania anionów w chlorku metylenu oraz w acetonitrylu przez otrzymane związki z zastosowaniem spektrofotometrii UV-Vis.
-
Remobilizacja rtęci z lądu do morza pod wpływem intensywnych zjawisk meteorologiczno-hydrologicznych
ProjektyProjekt realizowany w Uniwersytet Gdański zgodnie z porozumieniem 2014/13/B/ST10/02807 z dnia 2015-02-12
-
-- Transfer troficzny labilnej rtęci w organizmach bentosowych w ekosystemie morskim strefy umiarkowanej
ProjektyProjekt realizowany w Uniwersytet Gdański zgodnie z porozumieniem 2018/31/N/ST10/00214 z dnia 2019-07-03
-
Z historii Stowarzyszenia Techników i Inżynierów Polskich na Litwie
PublikacjaPrzedstawiono pokrótce historię Stowarzyszenia Techników i Inżynierów Polskich na Litwie. Wskazano na związki STIP z Europejską Federacją Polonijnych Stowarzyszeń Naukowo-Technicznych oraz z FSNT NOT. Scharakteryzowano działalność patrona Stowarzyszenia Techników i Inżynierów na Litwie Rafała Kalinowskiego.
-
Wpływ środowiska na absorpcję wodoru przez stale 26H2MF i 34HNM
PublikacjaBadano absorpcję wodoru przez stale stopowe 26H2MF i 34HNM w paliwie kotłowym i przepracowanym oleju silnikowym. Stwierdzono absorpcję wodoru w obu środowiskach, silniejszą w oleju. Efekt przypisano dekompozycji węglowodorów i promotowaniu wnikania przez związki siarki.
-
Marta Wanarska dr hab. inż.
Osoby -
4-Hexylresorcinol-derived hydroxyazobenzocrown ethers as chromoionophores
PublikacjaOpisano syntezę nowych chromogenicznych azobenzokoron z grupą hydroksylową w pozycji para w stosunku do grupy azowej. Zdolność kompleksowania wybranych kationów litowców i berylowców przez otrzymane barwne związki makrocykliczne zbadano w acetonitrylu przy pomocy spektroskopii UV-Vis.
-
Ograniczenia emisji odorów w procesach rafineryjnych
PublikacjaOmówiono pochodzenie i możliwości emisji odorów ze źródeł rafineryjnych. Przedstawiono najczęściej występujące związki chemiczne wonnie uciąązliwe i ich progi wyczuwalności. Przedstawiono sposoby eliminacji odorów i sposoby ich maskowania. Dla wybranych środków przedsytawiono mechanizm działania środków dezodoryzujących
-
Maps with bounded sequence of indices of interations and finitaly many periodic points
PublikacjaW pracy badane są związki pomiędzy globalną topologiczną strukturą przestrzeni wyrażoną w terminach charakterystyki Eulera-Poincar odwzorowań na niej określonych, a spełniających założenia z tytułu, a lokalnymi własnościami przestrzeni zdeterminowanymi przez zachowanie się tych odwzorowań w punkatach periodycznych.
-
Synthesis of 7-oxo-7h-naphto[1,2,3-de]quinoline derivatives as potential anticancer agents active on multidrug resistant cell lines
PublikacjaOpierając się na naszym wcześniejszym stwierdzeniu, że tetracykliczne analogi antrachinonów z wbudowanym pierścieniem pirydynowym wykazują aktywną cytotoksyczność względem komórek z indukowaną opornością, przeprowadzono syntezę pochodnych 7-oxo-7h-nafto[1,2,3-de]chinoliny (3, 6-8, 10-12, 14,15 i 18) posiadających jeden lub dwa zasadowe łańcuchy boczne i różne podstawniki w pierścieniu pirydynowym, związków o potencjalnym działaniu...
-
Uciążliwość odorowa zakładów przetwórstwa ryb
PublikacjaPrzetwórstwo rybne jest uważane za jedną z najszybciej rozwijających się gałęzi sektora żywnościowego w Polsce, a duże rozmiary produkcji wiążą się ściśle z powstawaniem znaczących ilości odpadów. Świeży surowiec rybny charakteryzuje się niezbyt intensywnym, swoistym zapachem, natomiast bardzo szybko ulega zepsuciu w wyniku działania endogennych enzymów i mikroflory bakteryjnej, generując lotne związki o odrażającej woni. Nawet...
-
Reactive metabolites of acridinone antitumor agents, C-1311 and C-1305, are trapped within the active site of CYP1A2 and CYP3A4, causing irreversible enzymes inactivation
PublikacjaZwiązki C-1305 i C-1311, zsyntetyzowane w Katedrze Technologii Leków i Biochemii, wykazują najsilniejsze właściwości przeciwnowotworowe wśród pochodnych, odpowiednio, triazolo- i imidazoakrydonu. Obecnie prowadzone są badania mające na celu określenie biochemicznego mechanizmu działania, jak również potencjalnych szlaków biotransformacji C-1305 i C-1311.W bieżącym etapie podjęto próbę określenia mechanizmu obserwowanej inhibicji...
-
Optical activity of benzophenone and thiobenzophenone generated by spontaneous crystallization and inclusion complexation with cholic acid.
PublikacjaOtrzymano związki inkluzyjne benzofenonu i jego tioanalogu z kwasem cholowym. W zależności od stosowanej metody syntezy kompleksów inkluzyjnych benzofenonu powstawały one w dwóch różnych postaciach polimorficznych. Jedna z nich wykazuje istnienie cząsteczek gościa w czterech konformacjach, przy czym dominuje konformer o helikalności M. Struktura krystalograficzna kompleksu tiobenzofenonu z kwasem cholowym ujawniła obecność tylko...
-
Kinga Kaniewska-Laskowska dr inż.
OsobyWykształcenie Studia I stopnia - inżynierskie, kierunek CHEMIA 2013: Politechnika Gdańska, Wydział Chemiczny, Katedra Chemii Nieorganicznej Tytuł pracy inżynierskiej: „Kompleksy żelaza z ligandami fosfinidenowymi” Promotor: dr hab. inż. Rafał Grubba Studia II stopnia - magisterskie, kierunek TECHNOLOGIA CHEMICZNA, spec. Technologia Organiczna 2014: Politechnika Gdańska, Wydział Chemiczny, Katedra Chemii Nieorganicznej Tytuł pracy...
-
Synthesis of Bis(ethylenedithio)dithiadiazafulvalenes (BEDT-DTDAF) and Generation of Charge Transfer Complexes with Tetracyanoquinodimetane
PublikacjaW artykule opisana została synteza Bis(etylenoditio)ditiadiazafulwalenów (BEDT-DTDAF) wykorzystująca jako kluczowe związki przejściowe 4,5-(etylenoditio)tiazol oraz sole 3-aliklo-4,5-(etylenoditio)tiazoliowe oraz generowanie przewodzących kompleksów z przeniesieniem ładunku usyskanych z Bis(etylenoditio)ditiadiazafulwalenów oraz tetracyjanochinodimetanu.
-
Nanotechnologia, chemia i medycyna
PublikacjaKsiążka przedstawia chemiczne metody otrzymywania nanomateriałów oraz metody ich funkcjonalizacji. Opisano struktury zero, jedno i dwuwymiarowe zbudowane z różnych materiałów (metale, ceramika, związki organiczne, alotropowe odmiany węgla, chalkogenki metali). Podano wybrane przykłady zastosowania nanostruktur w medycynie i naukach pokrewnych.
-
Distribution of pollutants in the Odra River system part II. Organic pollutants in Odra River water
PublikacjaW pracy przedstawiono wyniki oznaczeń zanieczyszczeń organicznych (pestycydy, lotne związki chlorowcoorganiczne, wielopierścieniowe węglowodory aromatyczne, chlorobenzeny, polichlorowane bifenyle) w próbkach wody zebranych w trakcie 8 Kampanii (w okresie 1997-2000) zorganizowanej w ramach Międzynarodowego Projektu Badań Dorzecza Rzeki Odry (IOP).
-
Oczyszczalnie hydrofitowe: doświadczenia i perspektywy rozwoju.
PublikacjaW latach 1995-2000 prowadzono badania dotyczące skuteczności usuwania zanieczyszczeń ze ścieków w 11 przydomowych oczyszczalniach oraz w 8 większych obiektach. Skutecznie usuwano zanieczyszczenia organiczne oraz związki azotowe, chociaż te ostatnie wymagały strefy anaerobowej aby zachodziły tam procesy denitryfikacji.
-
2,7-Dihydro-3H-pyridazino[5,4,3-kl]acridin-3-one derivatives, novel type of cytotoxic agents active on multidrug-resistant cell lines. Synthesis and biological evaluation.
PublikacjaOtrzymano serię pirydazyno akrydyn-3-onów w reakcji 9-okso-9,10-dihydroakrydyno-1-karboksylanu etylu z POCl3, następnie dodanie odpowiedniej alkiloaminoalkilohydrazyny. Badane związki wykazują w porównaniu z referencyjnymi cytostatykami DX, MIT niższe wartości indeksu RI, a także niższe aktywności cytotoksyczne.
-
Platforma edX - nowe podejście do kursów online
PublikacjaWspółczesne metody nauczania na odległość zmieniają się dynamicznie. Powstają światowe konsorcja podejmujące starania zapewnienia dostępu do edukacji na najwyższym poziomie z wykorzystaniem Internetu. Jedną z takich prób jest platforma edX. Jej rozwój zapoczątkowały niemal 2 lata temu MIT i Harvard. Obecnie zespół liczy już 30 uczelni z całego świata. Renoma ośrodków naukowych biorących udział w projekcie przyciągnęła już ponad...
-
ASYNCHRONICZNE METODY RADIOLOKALIZACYJNE
PublikacjaW pracy przedstawiono wybrane problemy lokalizowania obiektów w asynchronicznych sieciach radiowych. W pierwszej kolejności zostały zdefiniowane kryteria jakościowe do oceny efektywności pracy opracowanych metod oraz przedstawiono model symulacyjny, który został użyty do badań. W kolejnych trzech rozdziałach szczegółowo opisano trzy oryginalne asynchroniczne metody radiolokalizacyjne w różnych wariantach. Przeprowadzono analizę...
-
Analiza możliwości odzyskiwania ciepła odpadowego w przemyśle rafineryjnym z wykorzystaniem układów ORC
PublikacjaJednym z najważniejszych zagadnień współczesnej techniki jest poszukiwanie nowych możliwości pozyskiwania energii elektrycznej poprzez zagospodarowanie dotychczas niewykorzystanych lub bezużytecznie marnowanych jej źródeł. Jest to niezwykle ważna kwestia zarówno z ekonomicznego, technologicznego, jak i środowiskowego punktu widzenia. Jednym z przykładów nowoczesnych rozwiązań w tej dziedzinie może być zastosowanie układu opartego...
-
Wybrane zagadnienia obliczeniowe w procesie projektowania kolejowego mostu łukowego z wieszakami w układzie siatkowym
PublikacjaArtykuł omawia proces projektowania mostu łukowego nad rzeką Dunajec w ramach modernizacji linii kolejowej nr 104 Chabówka – Nowy Sącz. Autorzy przedstawiają szczegółowe analizy koncepcyjne i statyczno-wytrzymałościowe, które doprowadziły do wyboru konstrukcji łukowej z siatkowym układem wieszaków (network arch) zamiast kratownicy. Decyzja ta umożliwiła optymalizację zużycia materiałów oraz zwiększenie walorów estetycznych mostu....
-
Procesy konwergencji cen w Unii Europejskiej w latach 1990-2002
PublikacjaCelem pracy było kompleksowe badanie cen w kontekście zgodności ich kształtowania się z prawem jednej ceny w krajach Unii Europejskiej. Badania te objęły zarówno poziom makro, który odnosił się do danych o wysokim stopniu agregacji, jak i poziom mikro obejmujący 148 indywidualnych produktów. Struktury cenowe krajów Unii wykazują dużą różnorodność. Hipoteza konwergencji typu sigma nie została potwierdzona, potwierdzono zaś hipotezę...
-
Synthesis and properties of the double perovskites La2NiVO6, La2CoVO6 i La2CoTiO6
PublikacjaW publikacji przedstawiono sposób syntezy, analizę dyfrakcji rentgenowskiej (xrd) i badania podatności magnetycznej tzw. podwójnych związków perowskitowych La2NiVO6, La2CoVO6 i La2CoTiO6. Badane związki są półprzewodnikami ze stosunkowo wąską szerokością przerwy energetycznej dla La2NiVO6, La2CoVO6 i nieznacznie powyżej 1 eV powyżej La2CoTiO6.
-
Distribution of pollutants in the Odra River system part III. Organic pollutants in bottom sediments
PublikacjaW pracy przedstawiono wyniki badań próbek osadów dennych pobranych (w okresie 1997-2000) w ramach Międzynarodowego Programu Badań Dorzecza Rzeki Odry (w trakcie 8 Kampanii) na zawartość szerokiej gamy związków organicznych (pestycydy, lotne związki organiczne, wielopierścieniowe węglowodory aromatyczne, chlorobenzeny, polichlorowane bifenyle).
-
Reductive cleavage of the halogen-phosphorus and sulfur-phosphorus bonds with alkali metals
PublikacjaBadano redukcję chlorków kwasów tiofosforowych za pomocą: sodu lub potasu w ciekłym amoniaku i za pomocą antracenidku oraz naftalenidku potasu. Związki te ulegają, co wykazano, szybkiej redukcji do anionów >P-S- a te mogą być efektywnie utleniane siarką elementarną w ciekłym amoniaku.
-
Factors affecting credibility of e-shops in Poland
PublikacjaArtykuł stanowi kontynuację tematu podjętego w poprzednich pracach autora nt. czynników wpływających na wiarygodność detalicznych sklepów internetowych. Przedstawiono w nim wstępne wyniki badań dokonanych przez autora. W artykule wskazano również na związki pomiędzy modelami wiarygodności i powszechnie stosowanymi modelami jakości.
-
Zużyty płyn wiertniczy - odpad czy ściek?
PublikacjaPłuczka wiertnicza wywiera znaczący wpływ na wszystkie operacje podczas procesu technologicznego jakim jest wiercenie górotworu. Odpowiedni skład płuczki wpływa na ilość jak i jakość pozyskiwania ropy naftowej i gazu ziemnego, dlatego powinien spełniać zadania mające związek z jego określonymi właściwościami. Jednym z najważniejszych zadań płuczki jest oczyszczanie dna otworu ze zwiercin, a następnie ich transport na powierzchnie...