Filtry
wszystkich: 2729
wybranych: 2163
-
Katalog
- Publikacje 2163 wyników po odfiltrowaniu
- Wydawnictwa 1 wyników po odfiltrowaniu
- Osoby 65 wyników po odfiltrowaniu
- Wynalazki 27 wyników po odfiltrowaniu
- Projekty 26 wyników po odfiltrowaniu
- Laboratoria 2 wyników po odfiltrowaniu
- Zespoły Badawcze 7 wyników po odfiltrowaniu
- Aparatura Badawcza 4 wyników po odfiltrowaniu
- Kursy Online 104 wyników po odfiltrowaniu
- Wydarzenia 17 wyników po odfiltrowaniu
- Dane Badawcze 313 wyników po odfiltrowaniu
Filtry wybranego katalogu
wyświetlamy 1000 najlepszych wyników Pomoc
Wyniki wyszukiwania dla: WYSOKA CZĘSTOTLIWOŚĆ
-
Peptomeric analogues of trypsin inhibitor SFTI-1 isolated from sunflower seeds
Publikacja -
Highly Specific Substrates of Proteinase 3 Containing 3-(2-Benzoxazol-5-yl)-l-alanine and Their Application for Detection of This Enzyme in Human Serum
Publikacja -
New potent cathepsin G phosphonate inhibitors
Publikacja -
Design of selective substrates of proteinase 3 using combinatorial chemistry methods
Publikacja -
New chromogenic substrates of human neutrophil cathepsin G containing non-natural aromatic amino acid residues in position P1 selected by combinatorial chemistry methods
Publikacja -
The new fluorogenic substrates of neutrophil proteinase 3 optimized in prime site region
Publikacja -
Studies on the complex formation between lactams and thiolactams of sparteine with copper(II) cation
Publikacja -
The plasma concentration of advanced oxidation protein products and arterial stiffness in apparently healthy adults
Publikacja -
Melamine-modified boron-doped diamond towards enhanced detection of adenine, guanine and caffeine
PublikacjaThis work describes the electrochemical method of boron-doped diamond (BDD) modification by poly-melamine to obtain organic film. The detection of adenine, guanine and caffeine were carried out by differential pulse wave voltammetry. The poly-melamine modified B-NCD electrodes exhibit excellent activity towards the electrochemical oxidation of all examined analytes. The poly-melamine modified BDD electrodes in all measurements...
-
Wpływ automatycznej kalibracji wizyjnego systemu pozycjonowania na dokładność lokalizacji elementu roboczego
PublikacjaW artykule przedstawiono strukturę i działanie automatycznego wizyjnego systemu pozycjonowania (PVS), który został zainstalowany na maszynie waterjet (WJ). Ponadto przeprowadzono analizę wpływu kalibracji na działanie PVS. Podstawę systemu stanowią dwie kamery internetowe zamontowane na przemysłowej maszynie WJ. W połączeniu z algorytmem identyfikacji, system przeznaczony jest do pozycjonowania WJ z dużą dokładnością. W tym celu...
-
Hydraulic servomechanism system. Examples of reduction of power losses in the variable pressure power supply
PublikacjaUkład serwomechanizmu hydraulicznego najczęściej stosowany, w którym rozdzielacz dławiący jest zasilany pompą wyporową o stałej wydajności, współpracującą z zaworem przelewowym, pracujący przy stałym ciśnieniu zasilania, osiąga wysoką wartość sprawności energetycznej jedynie w punkcie maksymalnej wartości obciążenia i prędkości sterowanego silnika. Oszczędności energii przy zasilaniu układu pompą o stałej wydajności mogą być osiągnięte...
-
Hybrid electrodes composed of electroactive polymer and metal hexacyanoferrates in non-aqueous electrolytes
PublikacjaMateriały hybrydowe złożone z polimeru elektroaktywnego poli(3,4-etylenodioksytiofenu) (pEDOT) i heksacyjanożelazianów wybranych metali Mehcf (Me = Fe, Co, Ni) zostały poddane testom w elektrolitach niewodnych składających się z mieszaniny rozpuszczalników węglan etylenu (EC) : węglan propylenu (PC) w stosunku objętościowym 1:1 oraz wybranych soli: KPF6 i LiPF6. Właściwości elektrochemiczne materiałów badane były metodami woltamperometrii...
-
A hybrid speech codec employing parametric and perceptual coding techniques
PublikacjaW referacie przedstawiono hybrydowy kodek mowy dla zastosowan w komunikacji VoIP wykorzystujący kodowanie parametryczne i percetualne. Sygnał mowy jest dzielony na składowe dźwięczne, które podlegają kodowania perceptualnemu, składowe bezdźwięczne, które kodowane są metodą parametryczną oraz transjenty, które nie są kodowane żadną stratną metodą. Dodatkowo przedstawiono architekturę kodeka, w której perceptualnie kodowana i przesyłana...
-
Sterowanie rozproszone układami zasilania bezprzerwowegopracującymi równolegle
PublikacjaW referacie przedstawiono propozycję jednofazowego systemu zasilania bezprzerwowego (UPS) zbudowanego w oparciu o pracujące równolegle moduły przekształtników DC-AC-DC-AC z separacją galwaniczną. Opisano opracowany i zastosowany w układzie system komunikacji pomiędzy modułami oparty na warstwie fizycznej CAN, obsługujący sterowanie rozproszone typu master-slave pozwalające na uzyskanie wysokiej dyspozycyjności systemu UPS. Układy...
-
Detection and localisation of corrosion process effect by means of acoustic emission technique
PublikacjaW pracy przedstawiono możliwość wykorzystania techniki emisji akustycznej do detekcji i lokalizacji skutków procesu korozyjnego - wycieku. Wyniki badań wykonanych w warunkach laboratoryjnych, zbliżonych do rzeczywistych, potwierdziły akustyczne wykrycie oraz ustalenie położenia wycieku. Położenie wycieku obliczono również na podstawie techniki interkorelacji i porównano z lokalizacją uzyskaną bezpośrednio z pomiarów akustycznych....
-
On Application of Selected Methods of Artificial Intelligence in Expert Systems for Thermal and Flow Diagnostics
PublikacjaPrzedyskutowano problem wspomagania przez systemy ekspertowe decyzji eksploatacyjnych służb nadzoru obiegów turbin parowych. Uwagę skupiono na realizacji jednego z zadań tych systemów, polegającemu na określenie rozmiaru eksploatacyjnej degradacji parametrów geometrycznych układów łopatkowych turbin. Dyskusję przeprowadzono na przykładzie jednego z komponentów metod sztucznej inteligencji: wybranego typu sztucznej sieci neuronowej...
-
Badania odporności warystorów z wykorzystaniem wymagań pomiarowych zawartych w normie PN EN 61000-4-5
PublikacjaBadania odporności w EN 61000-4-5 są jednymi z podstawowych badań wykonywanych w ramach testów EMC na portach wejścia wyjścia urządzeń elektronicznych. W referacie przedstawiono uproszczoną metodykę doboru warystorów stanowiących zazwyczaj jeden z elementów ochronnych stosowanych na badanych portach. Proponowana metoda doboru powinny być wykonywana przez projektanta/konstruktora na początku procesu projektowego danego urządzenia....
-
System ekspercki a tradycyjne modele prognozowania upadłości firm
PublikacjaArtykuł ten dotyczy prognozowania upadłości przedsiębiorstw w Polsce. W artykule tym porównano dwie metody prognozowania zagrożeń firm upadłością: analizę dyskryminacyjną oraz logikę rozmytą. W badaniach autor wykorzystał dane dotyczące 185 spółek notowanych na Warszawskiej Giełdzie Papierów Wartościowych. Populacja ta została podzielona na próbę uczącą i testową. Opracowane przez autora modele logiki rozmytej charakteryzują się...
-
Przegląd popularnych mechanizmów bezpieczeństwa warstwy łącza danych sieci Ethernet
PublikacjaW artykule przedstawiono zbiór wybranych rozwiązań służących zabezpieczeniu systemów sieciowych, wykorzystujących technikę Ethernet. Opisane rozwiązania nie wyczerpują oczywiście listy protokołów i mechanizmów możliwych do wdrożenia w tym środowisku, lecz należą bezsprzecznie do grupy rozwiązań najpopularniejszych i rekomendowanych. W świetle analizy funkcjonalności udostępnianej przez opisane rozwiązania, a także wniosków uzyskanych...
-
Przegląd mechanizmów zabezpieczeń sieci komputerowych wykorzystujących technikę Ethernet
PublikacjaW artykule przedstawiono zbiór wybranych rozwiązań służących zabezpieczeniu systemów sieciowych, wykorzystujących technikę Ethernet. Przedstawione rozwiązania nie wyczerpują oczywiście listy protokołów i mechanizmów możliwych do wdrożenia w tym środowisku, lecz należą bezsprzecznie do grupy rozwiązań najpopularniejszych i rekomendowanych. W świetle analizy funkcjonalności udostępnianej przez opisane rozwiązania, a także wniosków...
-
Głowice optoelektroniczne bezzałogowych środków latających
PublikacjaBezzałogowe środki latające nie wymagają długiego i kosztownego szkolenia załóg. Koszty ich wdrożenia są wielokrotnie niższe od załogowych środków latających. Bezzałogowe środki latające są następcami załogowych pojazdów latających rozpoznawczych i obserwacyjnych. Jednym z podstawowych elementów wyposażania bezzałogowego środka latającego jest głowica optoelektroniczna. Głowice wyposażone są w systemy rejestracji i śledzenia wskazanych...
-
Inwestycje i metody badania ich efektywności
PublikacjaW czasach dynamicznego postępu technologicznego i ekonomicznego pojęcie "inwestycji" w obszarze funkcjonowania każdego z przedsiębiorstw nabrało szczególnego znaczenia. Aby firma mogła przetrwać i rozwijać się na rynku, poza sprawnością bieżącego działania powinna realizować czynności określone przedsięwzięciami inwestycyjnymi, które wykazywać powinny wysoką efektywnością. To właśnie one mogą prowadzić do zmian z nadwyżek w papiery...
-
Stabilizatory napięcia w sieciach dystrybucyjnych
PublikacjaZwiększenie możliwości przyłączania odnawialnych źródeł energii i poprawienie jakości energii, zwłaszcza w sieciach wiejskich, wymaga kosztownych inwestycji związanych ze zwiększeniem przekrojów przewodów linii czy budową nowych stacji transformatorowych w pobliżu odbiorców. Zastosowanie zaawansowanych urządzeń regulacji napięcia w istniejących sieciach dystrybucyjnych pozwala na zachowanie dopuszczalnych zmian napięcia linii nN...
-
Wyznaczenie obciążeń wiatrem dla budynku wysokiego o złożonej geometrii z wykorzystaniem analizy przepływu CFD
PublikacjaW pracy poruszono tematykę wykorzystania analizy przepływu CFD do wyznaczenia obciążeń wiatrem dla budynku wysokiego o złożonej geometrii przestrzennej. Przedstawione wyniki obliczeń analitycznych dla budynku wysokiego porównano z wynikami obliczeń numerycznych wykonanych w programie R-Wind Simulation. Dokonano analizy optymalizacji geometrycznej kształtu budynku w zakresie wpływu kąta skrętu (modyfikacja typu makro) i zaokrąglenia/fazowania...
-
Symulacje numeryczne jako wsparcie badania właściwości barier ochronnych
PublikacjaArtykuł przedstawia możliwości wykorzystania symulacji numerycznych do badań efektywności urządzeń bezpieczeństwa ruchu drogowego w aspekcie sposobów ich konfgurowania. Obecnie w celu dopuszczenia do stosowania bariery ochronne muszą przejść specjalistyczne testy zderzeniowe. Ze względu na wysoki koszt tych badań coraz częściej producenci barier oraz inne podmioty odpowiadające za urządzenia bezpieczeństwa ruchu drogowego (brd)...
-
Niewłaściwe proporcje ''wypełniacz - asfalt'' w betonie asfaltowym możliwą przyczyną uszkodzeń nawierzchni
PublikacjaMastyks asfaltowy złożony z wypełniacza, asfaltu i drobnych ziaren piasku spaja kruszywo w nawierzchni asfaltowej. Z badań amerykańskich wynika, że iloraz zawartości wypełniacza do asfaltu powinien wynosić 0,6-1,6. Badania polskich nawierzchni, które uległy uszkodzeniom, wykazują że iloraz ten jest znacznie wyższy.
-
Dwuwymiarowy obraz zjawisk w tranzystorze MOS - badania numeryczne
PublikacjaZaprezentowano wyniki badań numerycznych, z których wynika, że w tranzystorze MOS występuje zjawisko łagodnego odrywania się kanału i zjawisko powiększania grubości kanału. Obydwa zjawiska można uwzględnić w quasi-dwuwymiarowym modelowaniu pracy tranzystora polowego, dzięki czemu można opracowywać dokładniejsze modele analityczne takiego przyrządu półprzewodnikowego.
-
Zastosowanie turbiny odzyskowej w stacji redukcyjno-pomiarowej gazu ziemnego.
PublikacjaPrzedstawiono koncepcję wprowadzenia turbiny odzyskowej do stacji redukcyjno-pomiarowej gazu ziemnego. Zastąpienie dławienia w zaworze praca turbiny umożliwia wykorzystanie energii zawartej w strumieniu przepływajacego gazu o wysokim ciśnieniu. Koncepcja ta wymaga odpowiedniego podgrzewania gazu. Oszacowano możliwe do uzyskania efekty energetyczne i niezbędne nakłady.
-
Substrate specificity and inhibitory study of human airway trypsin-like protease
Publikacja -
Demulgowanie jako efektywna technika rozdzielania stosowana w procesach oczyszczania ścieków przemysłowych
PublikacjaOczyszczanie ścieków przemysłowych ma na celu, z reguły kilku-etapową, redukcję ładunku zanieczyszczeń na drodze procesów fizycznych, chemicznych i biologicznych. W przypadku odprowadzania strumienia ścieków poza zakład, parametry ścieków muszą spełniać normy określające dopuszczalny poziom zanieczyszczeń organicznych i nieorganicznych w ściekach. Duże znaczenie w bilansie ekonomicznym oczyszczania ścieków ma dobór procesów wstępnego...
-
Technologia unieszkodliwiania osadów ściekowych przy zastosowaniu metody hydrofitowej
PublikacjaMetoda hydrofitowa odwadniania i stabilizacji osadów ściekowych polega na wielowarstwowych zalewów osadami o niskim stężeniu suchej masy 0,5-1%. Najczęściej w tym celu wykorzystuje się specjalnie zbudowane obiekty naziemne lub podziemne zasiedlone trzcina pospolitą. Pomimo naturalnego charakteru procesu w porównaniu z urządzeniami mechanicznymi skuteczność odwadniania osadów w obiektach trzcinowych jest bardzo wysoka. Materiał...
-
Robust estimation of variables and parameters in dynamic water distribution systems
PublikacjaPrzedstawiono estymację metodą ''set membership'' zmiennych i parametrów systemu dystrybucji wody pitnej. Zmienne odnoszą się do ilości i jakości wody, natomiast parametry odnoszą się do modelu matematycznego hydrauliki. Problemten jest wysoce nieliniowy. Algorytm estymacji jest oparty na wcześniejszychpracach i wykorzystuje również algorytm dynamicznej linearyzacji odcinkami.
-
Techniki oczyszczania podłoża gruntowego z zanieczyszczeń ropopochodnych
PublikacjaScharakteryzowano najczęstsze rodzaje zanieczyszczeń podłoża gruntowego oraz stopnie degradacji tego podłoża. Omówiono istotę i zakres zastosowań następujących technik oczyszczania gruntu: oczyszczanie naturalne, bioremediacja, biowentylacja, metodę podciśnienia, napowietrzanie, przepłukiwanie wodą przemywanie wodą pod wysokim ciśnieniem, wypompowywanie zanieczyszczonej wody gruntowej. Dokonano analizy skuteczności wymienionych...
-
Zagadnienia wpływu odkształcenia krzywej napięcia sieci na pomiar impedancji pętli zwarciowej.
PublikacjaPrzedstawiono zagadnienia pomiaru impedancji pętli zwarciowej w sieciach niskiego napięcia, gdzie krzywa napięcia w miejscu badania może być odkształcona. Przeprowadzono analizę wpływu wyższych harmonicznych na dokładność pomiaru impedancji przy stosowaniu klasycznych metod. Z analizy wynika, że błędy pomiaru mogą znacznie przekroczyć wartości dopuszczalne przez przepisy.
-
Problemy geotechniczne w projektowaniu i realizacji wykopów obudowanych
PublikacjaCzęsta lokalizacja obiektów budowlanych z podziemnymi garażami w istniejącej zwartej zabudowie miejskiej powoduje znaczne ograniczenia w technologiach stosowanych przy realizacji oraz stawia wysokie wymagania projektowe i wykonawcze związane z ich wpływem na otoczenie. Na różnych przykładach przedstawiono czynniki i ich strefy oddziałania na obiekty sąsiednie.
-
Struktura miasta a zasady rozwoju zrównoważonego - wybrane problemy
PublikacjaAutor rozważa, co wynika dla struktur miejskich z zasad rozwoju zrównoważonego. Analizuje też dwa problemy: (1) zwartość miasta i koncentracja zabudowy a jego struktura przyrodnicza i dostęp mieszkańców do terenów zielonych; (2) system ośrodków usługowych jako narzędzie oszczędności czasu i energii a tendencje rozwoju struktur sieciowych.
-
Imigracje obywateli Wspólnoty Niepodległych Państw do Polski
PublikacjaArtykuł ukazuje migracje, zjawisko migracji z krajów WNP do Polski w latach 1992-2010 z pzreprowadzonej przez autorkę analizy wynika, iż najwięcej migrantów przybyło do Polski nielegalnie celem podjęcia pracy. Grupa legalnie przebywających w Polsce obywateli z krajów WNP jest również mała jak grupa azylantów.
-
Zastosowanie turbiny odzyskowej w stacji redukcyjno - pomiarowej gazu ziemnego
PublikacjaPrzedstawiono koncepcję wprowadzenia turbiny odzyskowej do stacji redukcyjno - pomiarowej gazu ziemnego. Zastąpienie dławiena gazu w zaworze przez pracę turbiny prowadzi do wykorzystania energii przepływającego gazu o wysokim ciśnieniu. Koncepcja wymaga zastosowania odpowiedniego podgrzewania gazu. Oszacowano możliwe do uzyskania efekty energetyczne oraz oszacowano niezbędne nakłady.
-
Simple Computational Methods in Predicting Limit Load of High-Strength Cold-Formed Sections due to Local Buckling: A Case Study
PublikacjaCold-formed thin-walled sections are prone to local buckling caused by residual stresses, geometrical imperfections and inconsistency of material properties. We present a real case of buckling failure and conduct a numerical and experimental study aimed to identify methods capable of predicting such failures. It is important because designers of structures are getting more FEA-oriented and tend to avoid lengthy procedures of cold-formed...
-
Analysis of volatile fraction selected hybrid fruits using chromatographic techniques
PublikacjaAt present, "healthy eating" is gaining in popularity. Many people associate this term with eating plenty of vegetables and fruits. The basic elements influencing the selection of fruit are their appearance and smell. Of course, their origin and impact on human health are also very important. In recent years, exotic fruits have become increasingly accessible, making them gaining popularity, even among Poles. You can also meet plants...
-
Hybrid fuzzy-ontological project framework of a team work simulation system
PublikacjaThe aim of this article is to present the project framework for constructing a Software Process Simulation Modeling (SPSM) system. SPSM systems can be used as a virtual environment for the selection of methods and tools of project management in IT support organizations. The constructed system simulates the Scrum methodology, including the management processes and the project roles. For the implementation of Scrum processes, the...
-
Hybrid Fuzzy-Ontological Project Framework of a Team Work Simulation System
PublikacjaThe aim of this article is to present the project framework for constructing a Software Process Simulation Modeling (SPSM) system. SPSM systems can be used as a virtual environment for the selection of methods and tools of project management in IT support organizations. The constructed system simulates the Scrum methodology, including the management processes and the project roles. For the implementation of Scrum processes, the...
-
Analiza czasowo-częstotliwościowa standaryzowanych sygnałów pól prądów błądzących
PublikacjaPrzedstawiono metodę analizy mierzonych sygnałów pól prądów błądzących w łącznej dziedzinie czasu i częstotliwości. Wskazano zalety procedury standaryzacji rejestrów pomiarowych, które są następnie poddawane analizie czasowo-częstotliwościowej. Standaryzacja pozwala na jakościowe i ilościowe porównanie wyników analiz dzięki zlokalizowaniu różnych rejestrów sygnałowych w tej samej dziedzinie. Jest nią dziedzina odchylenia standardowego....
-
A field programmable analog array for CMOS continuous-time OTA-C filter applications
PublikacjaW artykule opisano programowalny wzmacniacz transkonduktancyjny oraz konfigurowalny blok analogowy CAB składający się ze wzmacniacza transkonduktancyjnego, kluczy oraz programowalnego kondensatora. Z bloków CAB można zbudować uniwersalne, programowalne filtry. Wzmacniacz transkondukancyjny został przesymulowany oraz wykonany w technologii CMOS. Wyniki pomiarów pokazują, że transkonduktancja wzmacniacza może być przestrajana ponad...
-
Sterowanie przekształtnikiem sieciowym z funkcją filtru aktywnego bez pomiaru napięcia sieci.
PublikacjaW artykule przedstawiono strukturę oraz wyniki badań symulacyjnych układu sterowania trójfazowym, tranzystorowym przekształtnikiem sieciowym pośredniego przemiennika częstotliwości. Układ zapewnia kompensację odkształceń prądów zasilających powodowanych przez równolegle przyłączone do sieci odbiory nieliniowe. Dzięki zastosowaniu zmodyfikowanego regulatora prądu z predykcją SEM układ pracuje bez pomiaru napięcia sieci. Zapewniona...
-
Zastosowanie oprogramowania COMSIS do oceny dynamicznej odporności na zakłócenia cyfrowych układów kombinacyjnych.
PublikacjaWyniki badania odporności układów cyfrowych na zakłócenie dynamiczne w istotny sposób zależą od parametrów sygnału stymulującego. Proponowana metodyka zakłada pobudzanie badanego układu sygnałem szumu białego o określonej szerokości pasma częstotliwości. Badania symulacyjne z modelem układu progowego oraz szybkiego komparatora z histerezą przeprowadzono w środowisku COMSIS. Uzyskane wyniki potwierdzają, że im węższe pasmo szumu...
-
Ocena jakości transmisji danych w interfejsie radiowym systemu UMTS z wykorzystaniem dostępnych metod kodowania kanałowego.
PublikacjaW referacie została przedstawiona budowa koderów splotowych i turbo-kodera zastosowanych w systemie radiokomunikacji ruchomej trzeciej generacji UMTS. Przedstawiono i porównano wyniki badań symulacyjnych jakości transmisji danych w interfejsie radiowym z transmisją dupleksową z podziałem częstotliwości WCMA/FDD w łączu ''w górę'' z szybkościami transmisji 144kb/s i384kb/s z wykorzystaniem turbo-kodera i kodera splotowego o sprawności...
-
Limitations of the Chladni patterns method for determination of circular saw blade critical rotational speeds
PublikacjaW pracy przedstawiono wyniki badań eksperymentalnych pił tarczowych z zastosowaniem figur Chladniego do wyznaczania obrotowych prędkości krytycznych pił tarczowych. Otrzymane wyniki wykazały, że w przypadku pił tarczowych o bardziej skomplikowanej budowie z długimi szczelinami, figury Chaldniego opisują postaci drgań, definiują częstotliwości rezonansowe. Jednakże, nie są one przydatne do wyznaczania obrotowych prędkości krytycznych...
-
Inexpensive Helical Antenna for Global Navigation Satellite Systems
PublikacjaZaprezentowane zostały wyniki badań teoretycznych oraz eksperymentalnych niskobudżetowej anteny na pasmo L. Wyjściowa geometria struktury została obliczona na podstawie ogólnych wzorów. Efekt przesunięcia częstotliwości wywołany przez użycie rdzenia PU został również uwzględniony. Równolegle przeprowadzono badania wrażliwości parametrów anteny na proces produkcji. Zaprojektowano i wykonano układ dopasowania impedancyjnego. W paśmie...
-
Kontrola stanu wykładzin przeciwkorozyjnych przy zastosowaniu spektroskopii mikrofalowej i metod chemometrycznych
PublikacjaPrzedstawiono nową niedestrukcyjną metodę kontroli jakości nowych wykładzin przeciwkorozyjnych na podłożu metalowym oraz oceny ich stanu w trakcie eksploatacji przy zastosowaniu spektroskopii mikrofalowej w szerokim zakresie częstotliwości od 6,5 do 20 GHz. Uzyskane dane poddawane są obróbce chemometrycznej w celu redukcji danych doświadczalnych i wizualizacji rezultatów. Zaprezentowano podstawy teoretyczne metody oraz przykładowe...