Filtry
wszystkich: 2476
wybranych: 1311
-
Katalog
- Publikacje 1311 wyników po odfiltrowaniu
- Czasopisma 14 wyników po odfiltrowaniu
- Konferencje 1 wyników po odfiltrowaniu
- Wydawnictwa 1 wyników po odfiltrowaniu
- Osoby 95 wyników po odfiltrowaniu
- Wynalazki 3 wyników po odfiltrowaniu
- Projekty 7 wyników po odfiltrowaniu
- Laboratoria 1 wyników po odfiltrowaniu
- Aparatura Badawcza 2 wyników po odfiltrowaniu
- Kursy Online 65 wyników po odfiltrowaniu
- Wydarzenia 4 wyników po odfiltrowaniu
- Dane Badawcze 972 wyników po odfiltrowaniu
Filtry wybranego katalogu
wyświetlamy 1000 najlepszych wyników Pomoc
Wyniki wyszukiwania dla: electroencephalography (eeg)
-
Solid state versus fiber picosecond infrared lasers applied to two-photon vision tests
PublikacjaDevelopment of new microperimetric tools dedicated for imaging of early functional changes in the retina may help in the monitoring of various ocular diseases progression e.g. Age-Related Macular Degeneration. Recently described two-photon vision may be applied to microperimetric devices. Many subjects with well-known disease history could be investigated with newly developed instrumentation that tests ability of human eye to perceive...
-
Neural Oscillation During Mental Imagery in Sport: An Olympic Sailor Case Study
PublikacjaThe purpose of the current study was to examine the cortical correlates of imagery depending on instructional modality (guided vs. self-produced) using various sports-related scripts. According to the expert-performance approach, we took an idiosyncratic perspective analyzing the mental imagery of an experienced two-time Olympic athlete to verify whether different instructional modalities of imagery (i.e., guided vs. self-produced)...
-
Multimodal Approach For Polysensory Stimulation And Diagnosis Of Subjects With Severe Communication Disorders
Publikacjais evaluated on 9 patients, data analysis methods are described, and experiments of correlating Glasgow Coma Scale with extracted features describing subjects performance in therapeutic exercises exploiting EEG and eyetracker are presented. Performance metrics are proposed, and k-means clusters used to define concepts for mental states related to EEG and eyetracking activity. Finally, it is shown that the strongest correlations...
-
Diiodo-BODIPY Sensitizing of the [Mo3S13]2– Cluster for Noble-Metal-Free Visible-Light-Driven Hydrogen Evolution within a Polyampholytic Matrix
PublikacjaWe report on a photocatalytic setup that utilizes the organic photosensitizer (PS) diiodo-BODIPY and the non-precious-metal-based hydrogen evolution reaction (HER) catalyst (NH4)2[Mo3S13] together with a polyampholytic unimolecular matrix poly(dehydroalanine)-graft-poly(ethyleneglycol) (PDha-g-PEG) in aqueous media. The system shows exceptionally high performance with turnover numbers (TON > 7300) and turnover frequencies (TOF...
-
A Low-Profile Metal-backed Dipole Loaded with Closely Coupled Arc-shaped Open Stubs for On-metal Tag Design with Wide Frequency Tuning Capability
PublikacjaThis research has presented a single-layer metal-backed dipole antenna, which consists of a feedline loaded with two pairs of closely-coupled arc-shaped open stubs, for designing a metal-mountable tag that features tuning capability over a wide range of frequency. Here, the stubs can generate sufficient inductive reactance for bringing down the tag resonant frequency tunable in both the regulated UHF RFID passbands (North American...
-
Purification of model biogas from toluene using deep eutectic solvents
PublikacjaBiogas from landfills and wastewater treatment facilities typically contain a wide range of volatile organic compounds (VOCs), that can cause severe operational problems when biogas is used as fuel. Among the contaminants commonly occur aromatic compounds, i.e. benzene, ethylbenzene, toluene and xylenes (BTEX). In order to remove BTEX from biogas, different processes can be used. A promising process for VOCs removal is their absorption...
-
Direct electrical stimulation of the human brain has inverse effects on the theta and gamma neural activities
PublikacjaObjective: Our goal was to analyze the electrophysiological response to direct electrical stimulation (DES) systematically applied at a wide range of parameters and anatomical sites, with particular focus on neural activities associated with memory and cognition. Methods: We used a large set of intracranial EEG (iEEG) recordings with DES from 45 subjects with electrodes...
-
Consciousness Study of Subjects with Unresponsive Wakefulness Syndrome Employing Multimodal Interfaces
PublikacjaThe paper presents a novel multimodal-based methodology for consciousness study of individuals with unresponsive wakefulness syndrome. Two interfaces were employed in the experiments: eye gaze tracking system – CyberEye developed at the Multimedia Systems Department, and EEG device with electrode placement in the international 10-20 standard. It was a pilot study for checking if it is possible to determine objective methods based...
-
Multifactor consciousness level assessment of participants with acquired brain injuries employing human–computer interfaces
PublikacjaBackground A lack of communication with people suffering from acquired brain injuries may lead to drawing erroneous conclusions regarding the diagnosis or therapy of patients. Information technology and neuroscience make it possible to enhance the diagnostic and rehabilitation process of patients with traumatic brain injury or post-hypoxia. In this paper, we present a new method for evaluation possibility of communication and the...
-
[Chapter] 22. Application of physical modeling to study combustion process-es and flow patterns in large-scale boilers and furmaces. W: Optical me- thods and data processing in heat and fluid flow. Ed. C. Greated, J. Cos-grove, J.M. Buick. Bury St. Edmunds. London: Profess. Eng. Publ.**2002 s. 267-277, 4 rys. bibliogr. 6 poz. Zastosowanie modelowania fizycznego do badania procesów spalania pola prze- pływu w przemysłowych kotłach i piecach.
PublikacjaRozdział zawiera wyniki badań modelowania fizycznego dwuwymiarowego i trój-wymiarowego pola przepływu i procesów spalania w wybranych urządzeniachprzemysłowych.
-
Zastosowanie danych syntetycznych do testowania algorytmów detekcji potencjałów wzrokowych.
PublikacjaDetekcja wywołanych potencjałów wzrokowych w perymetrii wymaga opracowania i zaaplikowania efektywnych algorytmów analizy EEG. Krokiem pośrednim, umożliwiającym ocenę przydatności nowego algorytmu może być modelowa symulacja sygnałów. Przedstawiona praca dotyczy badań modelowych będących krokiem pośrednim we wdrażaniu nowego algorytmu detekcji potencjałów wzrokowych w celu doskonalenia techniki badania perymetrycznego.
-
Expert System and Decision Support System for Electrocardiogram Interpretation and Diagnosis: Review, Challenges and Research Directions
PublikacjaElectrocardiography (ECG) is one of the most widely used recordings in clinical medicine. ECG deals with the recording of electrical activity that is generated by the heart through the surface of the body. The electrical activity generated by the heart is measured using electrodes that are attached to the body surface. The use of ECG in the diagnosis and management of cardiovascular disease (CVD) has been in existence for over...
-
Mn3O4 encapsulated in hollow carbon spheres coated by graphene layer for enhanced magnetization and lithium-ion batteries performance
Publikacja -
VUV irradiation studies of plasmid DNA in aqueous solution
PublikacjaInteractions of VUV light and DNA samples in aqueous solutions are reported. The damage induced by such radiation is quantified by monitoring both loss of supercoiled DNA and formation of single and double strand breaks using agarose gel electrophoresis. Irradiations were performed using synchrotron VUV photons of 130, 150, 170 and 190 nm. VUV irradiation experiments revealed enhanced damage upon irradiation with 170 nm photons...
-
Bulk-Surface Modification of Nanoparticles for Developing Highly-Crosslinked Polymer Nanocomposites
PublikacjaSurface modification of nanoparticles with functional molecules has become a routine method to compensate for diffusion-controlled crosslinking of thermoset polymer composites at late stages of crosslinking, while bulk modification has not carefully been discussed. In this work, a highly-crosslinked model polymer nanocomposite based on epoxy and surface-bulk functionalized magnetic nanoparticles (MNPs) was developed. MNPs were...
-
A General Synthesis of Diaryl Cyclic Diamidines
PublikacjaA convenient and general method has been developed for directly converting bis-nitriles, e.g., I, to cyclic diamidines, e.g., II, using reagents derived from diaminoalkanes, e.g., H2NCH2CH2NH2, satd. with hydrogen sulfide. A 1:1 mixt. of a diaminoalkane and Et alc. (or without) was effective in most cases (72-88%). The synthetic utility of this methodol. in the prepn. of tetrakis(cyclic amidino)pyrenes III (R = H, Me) from 1,3,6,8-tetracyanopyrene...
-
Periodic Points for Sphere Maps Preserving MonopoleFoliations
PublikacjaLet S^2 be a two-dimensional sphere. We consider two types of its foliations with one singularity and maps f:S^2→S^2 preserving these foliations, more and less regular. We prove that in both cases f has at least |deg(f)| fixed points, where deg(f) is a topological degree of f. In particular, the lower growth rate of the number of fixed points of the iterations of f is at least log|deg(f)|. This confirms the Shub’s conjecture in...
-
A Study in Experimental Methods of Human-Computer Communication for Patients After Severe Brain Injuries
PublikacjaExperimental research in the domain of multimedia technology applied to medical practice is discussed, employing a prototype of integrated multimodal system to assist diagnosis and polysensory stimulation of patients after severe brain injury. The system being developed includes among others: eye gaze tracker, and EEG monitoring of non-communicating patients after severe brain injuries. The proposed solutions are used for collecting...
-
Poly-L-Lysine-modified boron-doped diamond electrodes for the amperometric detection of nucleic acid bases
PublikacjaBoron-doped diamond (BDD) is a very promising supporting material used in the construction of biosensors for molecular recognition. The direct immobilization of structurally-organized huge molecules, such as poly-L-Lysine (PLL) provides the possibility of determining organic molecules, e.g. nucleic acid bases (e.g. adenine, guanine) or peptides and proteins. This paper describes the direct method for chemical and electrochemical...
-
Influence of the Spectral Quality of Light on Daytime Alertness Levels in Humans
PublikacjaExposure to light is very important for human health. However, the characteristics of the light stimulus and the appropriate timing of such exposure are essential. Studies that have used monochromatic light exposure have shown no systematic patterns for the effects of blue light compared to longer wavelengths. Previous studies have shown that red light exposure increases objective and subjective measures of alertness at night without...
-
Studies on water - polyethylene glycol - sulfates(VI) ternary systems used in conservation of wooden historical artefacts
PublikacjaW pracy omówiono wyniki badań cząstkowych objętości w układach dwu i trójskładnikowych: woda - PEG - siarczany oraz degradacji PEG w zbliżonych układach. Ma to ścisły związek z konserwacją drewna, gdzie podobne układy powstają w wyniku stosowania PEG do konserwacji drewna z zabytków podwodnych. W szczególności zaś siarczany powstają w kadłubie okrętu Vasa w wyniku utleniania nagromadzonej w nim siarki. Wykazano mi.in. zależność...
-
INTERNATIONALIZATION OF ENTERPRISES IN KAZAKHSTAN AS AN EXAMPLE OF INTERNATIONALIZATION PATTERNS IN THE AREA OF THE EURASIAN ECONOMIC UNION.
PublikacjaThe article aims to show the specificity of the internationalization of Kazakh enterprises, in particular, the pace, scope, intensity, and forms of their internationalization in the Eurasian Economic Union (EEU). The EEU is a relatively young grouping that was established in 2015 by the Republic of Armenia, the Republic of Belarus, the Republic of Kazakhstan, the Kyrgyz Republic and the Russian Federation. EEU creators try to give...
-
A comprehensive review on current and emerging technologies toward the valorization of bio‐based wastes and by products from foods
PublikacjaIndustries in the agro-food sector are the largest generators of waste in the world. Agro-food wastes and by products originate from the natural process of senescence, pretreatment, handling, and manufacturing processes of food and beverage products. Notably, most of the wastes are produced with the transformation of raw materials (such as fruits, vegetables, plants, tubers, cereals, and dairy products) into different processed...
-
The effect of the wood temperature upon specific cutting resistance during machining with narrow-kerf saws
PublikacjaW pracy przedstawiono wyniki badań eksperymentalnych właściwego powierzchniowego oporu skrawania drewna sosny w funkcji wilgotności drewna, temperatury drewna oraz prędkości posuwu podczas przecinania cienkimi piłami. Proces cięcia prowadzono na pilarce ramowej wielopiłowej PRW15M. Sosnowe próbki przed badaniami mrożono w komorze klimatycznej - temperatura drewna -5 C deg., -20 C deg., +20 C deg. Czas wymrażania przed próbami określano...
-
Augmented speed control scheme of dual induction motors with mutual flux angle control loop
PublikacjaThis paper proposes an augmented speed control scheme of dual induction motors fed by a five-leg voltage source inverter (VSI) with a common/shared-leg. An additional control loop is proposed here and based on the mutual flux angle – the difference between flux angular positions of the IMs. The main purpose of this research is to minimize the energy losses in the common inverter leg by controlling the mutual flux angle, at equal...
-
Multi-objective Weather Routing with Customised Criteria and Constraints
PublikacjaThe paper presents a weather routing algorithm utilising a multi-objective optimisation with constraints, namely the Multi-objective Evolutionary Weather Routing Algorithm (MEWRA). In the proposed approach weather route recommendations can be made simultaneously e.g. for passage time, fuel consumption and safety of passage by means of Pareto optimisation. The sets of criteria and constraints in the optimisation process are fully...
-
Integration of the Eurasian Economic Union in Comparison to European Union Integration
PublikacjaThe aim of the article is to show the specificity of the integration of the Eurasian Economic Union (EEU) on the example of the integration of the European Union (EU). The EEU is a relatively young grouping that was established in 2015 by Republic of Armenia, the Republic of Belarus, the Republic of Kazakhstan, the Kyrgyz Republic and the Russian Federation. Its creators try to give the Eurasian integration process a different...
-
Zastosowanie sztucznych sieci neuronowych w analizie sygnałów elektrokardiograficznych
PublikacjaCelem pracy było przebadanie możliwości zastosowania sztucznych sieci neuronowych do analizy i rozpoznawania sygnałów EKG. Artykuł zawiera przegląd zagadnień dotyczących EKG, pozyskiwania i interpretacji sygnałów oraz zastosowania sztucznych sieci neuronowych do diagnostyki. Znaczącym elementem pracy jest próba zaimplementowania w programie Matlab systemu rozróżniającego sygnały różnego typu.
-
Structural and Transportation Properties of Strontium Titanate Composites with Ion Conductive Oxides
PublikacjaThis paper has been written based on the author’s doctoral dissertation “Structural and transportation properties of strontium and titanate composites with ion conductive oxides”, prepared under the supervision of Prof. Dr. Hab. Eng. Bogusław Kusz at the Department of Solid State Physics of Gdańsk University of Technology. It reports the idea of the thesis and conclusions from the study. Niobium doped strontium titanate (Sr(Ti,Nb)O3)...
-
Development and validation of a method for the simultaneous analysis of fatty acid ethyl esters, ethyl sulfate and ethyl glucuronide in neonatal meconium: application in two cases of alcohol consumption during pregnancy
PublikacjaAlcohol consumption during pregnancy constitutes one of the leading preventable causes of birth defects and neurodevelopmental disorders in the exposed children. Fatty acid ethyl esters (FAEEs), ethyl glucuronide (EtG) and ethyl sulfate (EtS) have been studied as potential biomarkers of alcohol consumption. However, most analytical approaches proposed for their analysis in meconium samples consist of separated extraction procedures...
-
Stateczność samopodnoszących pełnomorskich platform wiertniczych w fazie eksploatacji
PublikacjaWspółczynnik bezpieczeństwa platformy Petrobaltic na moment obrotowy (stateczność ogólna) oszacowany przy założeniu, że konstrukcja jest traktowana jako układ słupów połączonych sztywnym pokładem, z korekcją efektów drugiego rzędu. Przemieszczenie poziome pokładu platformy wyznaczone, stosując odpowiedni model MES. Siła krytyczna nogi obliczona przy założeniu jej utwierdzenia w dnie morza. Wpływ odchyłki od idealnej geometrii rur...
-
Bio‐polyols synthesized by liquefaction of cellulose: Influence of liquefaction solvent molecular weight
PublikacjaCurrently, the plastics industry including polyurethanes is based on the use of petrochemicals. For this reason, scientists are looking for new types of renewable resources for the substitution of petrochemical substances. This work aims to evaluate the effect of polyethylene glycols (PEG) with different molecular mass impact on properties of bio-based polyols synthesized via biomass liquefaction of cellulose. To date, research...
-
Zastosowania elektroencefalograficznych interfejsów mózg-komputer do diagnozy i stymulacji osób po urazach mózgu
PublikacjaPrzeanalizowano i opisano nowe rozwiązania kasków EEG, dostępne w laboratorium Katedry Systemów Multimedialnych Politechniki Gdańskiej. Opisano koncepcje prowadzenia z ich użyciem testów diagnostycznych i sesji terapeutycznych, polegających na stymulacji polisensorycznej, z podkreśleniem roli tego typu metod w ocenie świadomości stanu pacjentów pourazowych i usprawniania komunikacji osobami po urazach mózgu. Przedstawiono także...
-
Halucynacje chatbotów a prawda: główne nurty debaty i ich interpretacje
PublikacjaGeneratywne systemy sztucznej inteligencji (SI) są w stanie tworzyć treści medialne poprzez zastosowanie uczenia maszynowego do dużych ilości danych szkoleniowych. Te nowe dane mogą obejmować tekst (np. Bard firmy Google, LLaMa firmy Meta lub ChatGPT firmy OpenAI) oraz elementy wizualne (np. Stable Diffusion lub DALL-E OpenAI) i dźwięk (np. VALL-E firmy Micro- soft). Stopień zaawansowania tych treści może czynić je nieodróżnialnymi...
-
Cleaner energy for sustainable future using hybrid photovoltaics-thermoelectric generators system under non-static conditions using machine learning based control technique
PublikacjaIn addition to the load demand, the temperature difference between the hot and cold sides of the thermoelectric generator (TEG) module determines the output power for thermoelectric generator systems. Maximum power point tracking (MPPT) control is needed to track the optimal global power point as operating conditions change. The growing use of electricity and the decline in the use of fossil fuels have sparked interest in photovoltaic-TEG...
-
Isolation of Human Progenitor Epidermal Cells on Collagen Type IV and Analysis of Their Markers with Flow Cytometry and PCR Methods
PublikacjaEpidermal stem cells, located in the skin, together with keratinocytes are transplanted in regenerative therapies, e.g., for the treatment of burns or other wounds. Here, we describe the protocol of their enzymatic isolation from human skin. It includes separation of the epidermis form the dermis by incubation with dispase followed by cell isolation for epidermis by digestion with trypsin. Cell isolated with this method can be...
-
What drives sustainable investing? Adoption determinants of sustainable investing exchange-traded funds in Europe
PublikacjaDespite the growing interest in various topics related to sustainable (ESG) investing, some issues remain understudied, such as the determinants of their utilization at the macro level. This paper contributes to the state of knowledge two-directionally. First, it shows the development of sustainable investing exchange-traded funds (ETFs) in European countries. Second, it traces the significant determinants of adopting sustainable...
-
Oporność patogennych drożdżaków z rodzaju Candida na chemoterapeutyki przeciwgrzybowe i nowe sposoby jej przełamywania
PublikacjaCelem badania było określenie podatności na leki przeciwgrzybowe izolatów Candida od pacjentów z polskich szpitali oraz określenie mechanizmów oporności na nie. Drugim celem było zbadanie aktywności przeciwgrzybowej produktów naturalnych (olejków eterycznych i propolisów pszczelich) i mechanizmów ich działania. Prawie 20% zebranych izolatów wykazało oporność na flukonazol oraz oporność krzyżową na cztery badane azole. Większość...
-
An Analysis of the Relationship between the Architecture and the Structure of a Vessel on the Example of the Reconstruction Design Process of the Historical Sailing Yacht "General Zaruski" Carried Out between 2009 and 2012
PublikacjaThe article analyzes the relation between architecture and structure of a vessel on the example of the reconstruction design of a wooden sailing yacht "General Zaruski" built in Ekanӓs, Sweden in 1939. Based on the documentation of "Kaparen" (sister yacht), "Mloda Gwardia" (ex "General Zaruski") and the reconstruction classification project made by the authors, the impact of functional, spatial and aesthetic design objectives (e.g....
-
Cancer-selective, single agent chemoradiosensitising gold nanoparticles
PublikacjaTwo nanometre gold nanoparticles (AuNPs), bearing sugar moieties and/or thiol-polyethylene glycol-amine (PEG-amine), were synthesised and evaluated for their in vitro toxicity and ability to radiosensitise cells with 220 kV and 6 MV X-rays, using four cell lines representing normal and cancerous skin and breast tissues. Acute 3 h exposure of cells to AuNPs, bearing PEG-amine only or a 50:50 ratio of alpha-galactose derivative and...
-
Computational modelling of the modification of epoxy resins
PublikacjaSymulacja komputerowa właściwości fizycznych sieci żywic epoksydowych (DGEBA/DDM) modyfikowanych związkami akrylowymi przy użyciu programu Cheops® MillionZillion Software.
-
Common methods for the chiral determination of amphetamine and related compounds I. Gas, liquid and thin-layer chromatography
PublikacjaThis article reviews the most common, useful methods for the chiral determination of amphetamine (AM) and AM-deriveddesigner drugs in different of matrix, including blood, hair, urine, medicaments or standard solutions, taking into considerationarticles published in the past 15 years. We consider chromatographic methods (e.g., gas, liquid, high-performance liquid, and thinlayer). We describe several types of chiral derivatization...
-
Neural network based algorithm for hand gesture detection in a low-cost microprocessor applications
PublikacjaIn this paper the simple architecture of neural network for hand gesture classification was presented. The network classifies the previously calculated parameters of EMG signals. The main goal of this project was to develop simple solution that is not computationally complex and can be implemented on microprocessors in low-cost 3D printed prosthetic arms. As the part of conducted research the data set EMG signals corresponding...
-
Azo group(s) in selected macrocyclic compounds
PublikacjaAzobenzene derivatives due to their photo- and electroactive properties are an important group of compounds finding applications in diverse fields. Due to the possibility of controlling the trans–cis isomerization, azo-bearing structures are ideal building blocks for development of e.g. nanomaterials, smart polymers, molecular containers, photoswitches, and sensors. Important role play also macrocyclic compounds well known for...
-
LSTM-based method for LOS/NLOS identification in an indoor environment
PublikacjaDue to the multipath propagation, harsh indoor environment significantly impacts transmitted signals which may adversely affect the quality of the radiocommunication services, with focus on the real-time ones. This negative effect may be significantly reduced (e.g. resources management and allocation) or compensated (e.g. correction of position estimation in radiolocalisation) by the LOS/NLOS identification algorithm. This paper...
-
Noise sources in Raman spectroscopy of biological objects
PublikacjaWe present an overview of noise sources deteriorating the quality of the recorded biological Raman spectra and the ability to determine the specimen composition. The acquired Raman spectra exhibit intense additive noise components or drifts because of low intensity of the scattered light. Therefore we have to apply expensive or bulky measurement setups to limit their inherent noise or to apply additional signal processing to reduce...
-
Biocompatibility and bioactivity of bearing loaded metallic implants
PublikacjaPresentation of developed titanium alloy base composite materials possessing better biocompatibility, longer lifetime and bioactivity behavior for bearing loaded implants, e.g. hip joint and knee joint endoproshtesis.
-
Respiratory signals derived from capacitive electrocardiogram on the smart chair
PublikacjaCapacitive electrocardiogram (CECG) tends to deliver basic cardiac signals without need to use traditional glued electrodes. In the paper analysis of possibility if the ECG derived respiratory waveforms out of the CECG.
-
Electro-thermal buckling of elastically supported double-layered piezoelectric nanoplates affected by an external electric voltage
PublikacjaPurpose Thermal buckling of double-layered piezoelectric nanoplates has been analyzed by applying an external electric voltage on the nanoplates. The paper aims to discuss this issue. Design/methodology/approach Double-layered nanoplates are connected to each other by considering linear van der Waals forces. Nanoplates are placed on a polymer matrix. A comprehensive thermal stress function is used for investigating thermal buckling....
-
Urządzenia nasobne do monitorowania układu sercowo-naczyniowego
PublikacjaChoroby układu sercowo-naczyniowego są najczęstszą przyczyną zgonów na świecie. Rozszerzenie tradycyjnych metod diagnostyki i monitorowania pacjentów (EKG, Holter EKG) o dodatkowe biosygnały, oraz zastosowanie zaawansowanych metod analizy zarejestrowanych danych pozwoli na wczesną reakcję na wystąpienie epizodów zagrażających zdrowiu lub życiu pacjenta. W poniższej pracy zaprezentowano dwa urządzenia nasobne do monitorowania systemu...