Search
Czy udostępnianie danych składających się z danych surowych uzyskanych z instytucji krajowych (GDDKiA, GUS, Policja) i następnie przetworzonych jest prawnie dozwolone?
W nowelizacji prawa geodezyjnego i kartograficznego, która weszła w życie 12 lipca 2014 r., wskazano na potrzebę kompleksowego uregulowania sposobu udostępniania materiałów z państwowego zasobu geodezyjnego i kartograficznego, co też uczyniono głównie w art. 40a–40g pgk. Ustawa we wcześniejszym brzmieniu nie była adekwatna względem otoczenia prawego ani nie uwzględniała postępu technologicznego, jaki dokonał się w ostatnich latach w geodezji i kartografii. Warto przy tym zwrócić uwagę na nową konstrukcję licencji, która niesie wiele wątpliwości praktycznych, w tym w połączeniu z bardzo uszczegółowionymi zasadami naliczania opłat stanowi przedmiot analiz geodetów.
Licencje nieodpłatne
Zasadą jest odpłatne udostępnianie materiałów zasobu geodezyjnego i kartograficznego, jednakże bardzo obszernie zredagowano kilka katalogów wyłączeń spod tego obowiązku, pogrupowanych z uwagi na przedmiot i postać udostępnienia oraz z uwagi na rodzaj podmiotu wnioskującego o dostęp do zasobu. W większości jednak katalogi mają charakter mieszany. Na podstawie art. 40a ust. 2 pkt 1 pgk nieodpłatnie udostępnia się wszystkim zainteresowanym zbiory danych (w postaci dowolnej):
– państwowego rejestru granic i powierzchni jednostek podziałów terytorialnych kraju,
– państwowego rejestru nazw geograficznych,
– zawartych w bazie danych obiektów ogólnogeograficznych o szczegółowości zapewniającej tworzenie standardowych opracowań kartograficznych w skalach 1:250 000 i mniejszych,
- numerycznego modelu terenu,
- ortofotomapy,
- państwowego rejestru podstawowych osnów geodezyjnych, grawimetrycznych i magnetycznych,
- szczegółowych osnów geodezyjnych,
- obiektów topograficznych o szczegółowości zapewniającej tworzenie standardowych opracowań kartograficznych w skalach 1:10 000-1:100 000,
- dotyczących działek ewidencyjnych w zakresie ich identyfikatorów i geometrii,
- dotyczących budynków w zakresie ich identyfikatorów, geometrii i rodzaju według Klasyfikacji Środków Trwałych
W tym zakresie nie udziela się licencji.
Drugi katalog, zawarty w art. 40a ust. 2 pkt 2 pgk, obejmuje zbiór danych państwowego zasobu geodezyjnego i kartograficznego udostępnianie w postaci elektronicznej:
1) w celu edukacyjnym:
– jednostkom organizacyjnym wchodzącym w skład systemu oświaty, o którym mowa w ustawie o systemie oświaty,
– uczelniom, o których mowa w ustawie – Prawo o szkolnictwie wyższym,
– podmiotom, o których mowa w art. 3 ust. 2 i 3 ustawy o działalności pożytku publicznego i o wolontariacie,
2) w celu prowadzenia badań naukowych oraz prac rozwojowych:
3) w celu realizacji ustawowych zadań w zakresie ochrony bezpieczeństwa wewnętrznego państwa i jego porządku konstytucyjnego – służbom specjalnym w rozumieniu art. 11 ustawy o Agencji Bezpieczeństwa Wewnętrznego oraz Agencji Wywiadu.
Licencje w pgk
Podstawowe informacje dotyczące licencji uregulowano w art. 40c pgk, który jest uszczegółowiony kolejnymi przepisami ustawy i aktów wykonawczych. Zgodnie z art. 40c pgk uprawnienie do korzystania z materiałów z zasobu nabywa się na mocy licencji wydanej przez organ właściwy, udostępniający te materiały. Należy zauważyć, że także przypadki mieszczące się w kategorii wyłączeń spod zasady odpłatności będą poddane jeszcze raz ocenie podmiotu udostępniającego. W art. 40c ust. 2 pgk określono zakres uprawnionego wykorzystania materiałów, dookreślając ten zakres w różny sposób w zależności od tego, czy licencja ma dotyczyć materiału w formie elektronicznej, czy papierowej. W odniesieniu do materiałów zasobu w postaci elektronicznej zabezpiecza się nabywcy możliwość wykonywania wszelkich operacji na tych danych i materiałach, w szczególności ich utrwalania, zmieniania, udostępniania, zwłaszcza wykonywanych w systemach teleinformatycznych (art. 40c ust. 2 pkt 1 pgk). Materiały zasobu w postaci nieelektronicznej mogą być powielane i digitalizowane (art. 40c ust. 2 pkt 2 pgk). Szczegółowe uregulowanie w zakresie wzorów wniosków o udostępnianie materiałów zasobu oraz sposobu wydawania licencji i ich wzorów zawiera rozporządzenie Ministra Rozwoju z dnia 28 lipca 2020 r. w sprawie wzorów wniosków o udostępnienie materiałów państwowego zasobu geodezyjnego i kartograficznego, licencji i Dokumentu Obliczenia Opłaty, a także sposobu wydawania licencji (Dz.U. 2020, poz. 1322).
w sprawie udostępniania materiałów państwowego zasobu geodezyjnego i kartograficznego, wydawania licencji oraz wzoru Dokumentu Obliczenia Opłaty. Bardzo dokładnie reguluje i segreguje ono rodzaje licencji, w zależności od podstawy prawnej jej udzielenia, postaci udostępnionych materiałów, zakresu uprawnień do wykorzystywania udostępnionych materiałów zasobu.
Praktyka
Teoretycznie przejrzysty system licencjonowania i naliczania opłat wprowadził wiele wątpliwości. Zapewne jest tak dlatego, że sporo kwestii w tym zakresie staje się przedmiotem uwagi oraz pogłębionej analizy dopiero wówczas, gdy pojawia się taka potrzeba. Pytania przeróżne i o różnym stopniu uszczegółowienia. Za dobrą praktykę należy uznać działania Głównego Urzędu Geodezji i Kartografii (GUGiK), który na swojej stronie (http://www.gugik.gov.pl/nowelizacja-pgik-faq/oplaty-i-licencje) publikuje pytania wraz z próbą wyjaśnienia wskazanych w nich wątpliwych kwestii. Pytania często mają charakter ściśle branżowy.
W przypadku pojawiających się problemów z praktycznym zastosowaniem przepisów ustawy i omawianego rozporządzenia dobrą praktyką jest skorzystanie z możliwości wysłania zapytania na stronie GUGiK. Chociaż w pierwszej kolejności zawsze należy dokonać interpretacji na podstawie treści licencji, na podstawie której dane zostały nabyte. Nie posiadając treści licencji do nabytych danych określenie zakresu korzystania z nich, i zwłaszcza rozpowszechniania, nie jest możliwe.
Podstawa prawna
Ustawa z dnia 5 czerwca 2014 r. o zmianie ustawy – Prawo geodezyjne i kartograficzne oraz ustawy o postępowaniu egzekucyjnym w administracji (DzU z 2014 r., poz. 897)
Ustawa z dnia 17 maja 1989 r. – Prawo geodezyjne i kartograficzne (tekst jedn. DzU z 2020 r. poz. 2052 ze zm.)
Rozporządzenie Ministra Administracji i Cyfryzacji z dnia 9 lipca 2014 r. w sprawie udostępniania materiałów państwowego zasobu geodezyjnego i kartograficznego, wydawania licencji oraz wzoru Dokumentu Obliczenia Opłaty (DzU z 2014 r., poz. 917)
Ustawa z dnia 16 kwietnia 2020 r. o zmianie ustawy – Prawo geodezyjne i kartograficzne oraz niektórych innych ustaw (Dz.U. z 2020 r. poz. 782).
Przykład: Pytanie do GUGiK
Czy licencja określa tylko możliwości wykorzystania, czy także zawiera informację o zakazie wykorzystywania udostępnionych danych i materiałów zasobu niezgodnie z tą licencją? Jak zabezpieczyć udostępnione dane i materiały przed ich wykorzystaniem w sposób niezgodny z licencją, np. przed przekształcaniem opisanym w art. 40c pkt 2 ust. 2 pgk, w sytuacji, gdy nie stosuje się dotychczasowej klauzuli na udostępnianych materiałach z zasobu o zakazie ich reprodukowania?
Licencja dołączana do udostępnianego materiału zasobu określa zakres i cel jego wykorzystania oraz zawiera pouczenie, że zgodnie z art. 48a ust. 1 ustawy pgk, kto wykorzystuje materiały pzgik bez wymaganej licencji lub niezgodnie z warunkami licencji lub udostępnia je wbrew postanowieniom licencji osobom trzecim, podlega karze pieniężnej w wysokości dziesięciokrotności opłaty za udostępnienie tych materiałów.
Pytanie pochodzi ze strony http://www.gugik.gov.pl/nowelizacja-pgik-faq/oplaty-i-licencje.
Ponadto, co do zasady udostępnianie danych surowych (nieosobowych oraz nieidentyfikujących osoby fizyczne) pochodzących z GDDiKA, GUS czy Policji powinno być prawnie dozwolone, lecz każdy przypadek należy analizować indywidualnie.