Rozważania nad procesem stanowienia prawa w Polsce i Chinach na przestrzeni wieków. Wybrane zagadnienia - Publication - Bridge of Knowledge

Search

Rozważania nad procesem stanowienia prawa w Polsce i Chinach na przestrzeni wieków. Wybrane zagadnienia

Abstract

Niniejsza monografia jest zbiorem rozdziałów poświęconych zarówno historii prawa polskiego, jak i prawa chińskiego. Zakreślone w ten sposób szerokie pole badawcze umożliwiło tym samym zróżnicowany przegląd rozważań nad procesem stanowienia prawa w Polsce i Chinach na przestrzeni wielu wieków. Zakres tematyczny poszczególnych rozdziałów jest odzwierciedleniem prowadzonych badań oraz zainteresowań naukowych poszczególnych autorów z Uniwersytetu Jagiellońskiego w Krakowie i Uniwersytetu Śląskiego w Katowicach.

Rzadko spotykane połączenie w jednej monografii naukowej wątków dotyczących historii prawa polskiego i chińskiego pozwoliło na zebranie w jednym miejscu wielu ciekawych i szerzej nieporuszanych wątków, a w przypadku części poświęconej historii prawa chińskiego, pozwoliło również zmierzyć się z wieloma mitami i nieścisłościami, które na przestrzeni wielu lat zakorzeniły się mocno w nauce polskiej.

-----------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------

This book is a collection of chapters devoted to both the history of Polish law and Chinese law. The wide research field thus marked out enabled a diverse overview of the reflection on the lawmaking process in Poland and China over many centuries. The thematic scope of individual chapters reflects the research and scientific interests of individual authors from the Jagiellonian University in Kraków and the University of Silesia in Katowice.

A rare combination of threads on the history of Polish and Chinese law in one book allowed to gather in one place many interesting and broadly untouched threads, and in the case of the part devoted to the history of Chinese law, it also allowed to deal with many myths and inaccuracies that over the years took root firmly in the Polish science scene.

Author (1)

Cite as

Full text

download paper
downloaded 56 times
Publication version
Accepted or Published Version
License
Creative Commons: CC-BY-NC-ND open in new tab

Keywords

Details

Category:
Monographic publication
Type:
Monographic publication
Publication year:
2020
Bibliography: test
  1. Problem uznania Żydów za osobny stan jest w piśmiennictwie nierozstrzygnięty. Odmienne stanowiska zawarte są w: S. Grodziski, Z dziejów staropolskiej kultury prawnej, Kraków 2004, s. 106; oraz A. Leszczyński, Sejm Żydów Korony, Warszawa 1994, s. 29. open in new tab
  2. J. Moorhead, Theoderic in Italy, Oxford-Clarendon 1992, s. 75-77. open in new tab
  3. K. Sójka-Zielińska, Historia prawa. Warszawa 2015, s. 44.
  4. K. Chojnicka, H. Olszewski, Historia doktryn politycznych i prawnych, Poznań 2004, s. 50-52.
  5. W. Uruszczak, Historia państwa i prawa polskiego, Tom I (966- 1795), Warszawa 2010, s. 46-52. open in new tab
  6. W. Szafrański, Projekt «ad codicem iudiciarium» Wojciecha Prus Olszowskiego, Poznań 2008, s. 80. open in new tab
  7. W. P. Olszowski, op. cit., § XLII, punkt 5. open in new tab
  8. Ibidem, § XLVI, pkt 24. open in new tab
  9. Ibidem, § XLIII. open in new tab
  10. Ibidem, § XLIII, pkt 11. open in new tab
  11. Idem, Kary majątkowe…, s. 93.
  12. Ibidem, s. 93-94. open in new tab
  13. M. Affek, op. cit., s. 124. open in new tab
  14. T. Maciejewski, Prawo sądowe w ustawodawstwie miasta Gdańska w XVIII wieku, Wrocław 1984, s. 5.
  15. Ibidem, s. 129-130. open in new tab
  16. Ibidem, s. 125. open in new tab
  17. L. Jastrzębski, Ochrona prawna przyrody…, s. 10.
  18. Idem, Prawne zagadnienia ochrony przyrody…, s. 9.
  19. W. Szafer, Dzieje ochrony przyrody…, s.15.
  20. E. Symonides, Ochrona przyrody, Warszawa 2007, s. 74.
  21. A. Wodziczko, Na straży przyrody…, s. 8-11.
  22. P. Chmielewski, Koncepcje konserwatorskie w historii ochrony przyrody w Polsce do roku 1939, "Inżynieria lądowa i wodna w kształtowaniu środowiska" 2012, nr 4, s. 22.
  23. S. Kossak, Saga Puszczy Białowieskiej, Warszawa 2001, s. 229.
  24. B. Dyakowski, O dawnych łowach i dawnej zwierzynie, Warszawa 1925 s. 23.
  25. E. Więcko, Historia rozwoju ochrony przyrody i krajobrazu w Polsce, w: Kształtowanie krajobrazu a ochrona przyrody, red. K. Buchwald, W. Engelhardt, Warszawa 1975, s. 62.
  26. Dziennik ustaw i rozporządzeń krajowych dla królestwa Galicji i Lodomerii z Wielkim Księstwem Krakowskim, 1869, poz. 26. open in new tab
  27. L. Jastrzębski, Ochrona prawna przyrody…, s. 11.
  28. W. Szafer, Dzieje ochrony przyrody…, s.18.
  29. Dekret Rady Regencyjnej z dnia 8 XI 1918 roku o opiece nad zabytkami sztuki i kultury (Dz.U. 1918 nr 16 poz. 36). open in new tab
  30. Rozporządzenie Ministra Wyznań Religijnych i Oświecenia Publicznego z dnia 16 IX 1919 roku o ochronie niektórych zabytków przyrody (M.P. 1919 r. poz. 208). open in new tab
  31. PAN i PAU Kr, PROP, PROP-365, brak paginacji. open in new tab
  32. Ustawa z dnia 7 IV 1949 r. o ochronie przyrody (Dz.U. 1949 nr 25 poz. 180). open in new tab
  33. L. Jastrzębski, Prawne zagadnienia ochrony przyrody, Warszawa 1980, s. 28.
  34. J. J. Nowak, Prawo i organizacja ochrony przyrody w Polsce, Warszawa 1967, s. 7.
  35. K. Gruszecki, Ustawa o ochronie przyrody. Komentarz., Zakamycze 2005, s. 11.
  36. M. Górski, Prawo ochrony…, s. 5.
  37. Jastrzębski L., Prawne zagadnienia ochrony przyrody, Warszawa 1980.
  38. Kossak S., Saga Puszczy Białowieskiej, Warszawa 2001.
  39. Nowak J. J., Prawo i organizacja ochrony przyrody w Polsce, Warszawa 1967.
  40. Paczuski R., Prawo ochrony środowiska, Bydgoszcz 2000.
  41. Pamiętnik XIX Zjazdu Państwowej Rady Ochrony Przyrody, "Państwowa Rada Ochrony Przyrody" 1945, nr 56.
  42. Pawlikowski J. G., Przyroda, w: Encyklopedja podręczna prawa publicznego, t. II, red. Z. Cybichowski, Warszawa.
  43. Pawlikowski J. G., Rozbudowa prawnych podstaw ochrony przy- rody w Polsce, "Ochrona Przyrody" 1934, R. 14.
  44. Radecki W., Teoretyczne podstawy prawa ochrony przyrody, Wrocław 2006. open in new tab
  45. Radecki W., Zarys historii prawnej ochrony przyrody w Polsce, w: Prawne formy ochrony przyrody, red. J. Sommer, Warszawa 1990.
  46. Symonides E., Ochrona przyrody, Warszawa 2007.
  47. Szafer W., Dzieje ochrony przyrody w Polsce i w innych kra- jach, [w:] Ochrona przyrodniczego środowiska człowieka, red. W. Szafer, Warszawa 1976.
  48. Szafer W., Zarys historii ochrony przyrody w Polsce, w: Ochrona przyrody i jej zasobów. Problemy i metody, t. 1, red. W. Szafer, Kraków 1965.
  49. Szczęsny T., Ochrona przyrody i krajobrazu, Warszawa 1975.
  50. Zob. W. He ,运送正义的方式 [The way of disturbing justice], Shanghai 2002. open in new tab
  51. K. Gawlikowski, Konfucjański model państwa w Chinach, Warszawa 2009. open in new tab
  52. J. Siewierski, Azjatycki model rozwoju na przykładzie Chin i Japonii, [w:] Kulturowe uwarunkowania rozwoju w Azji i Afryce, red. K. Górak- Sosnowska, J. Jurewicz, Łódź 2010. s. 275.
  53. N. Jiang, Y. Fu, Reasons for Harsh Punishments in China, "Journal of Civil & Legal Sciences" 2018, vol. 7 issue 2, s. 244, DOI: 10.4172/2169-0170.1000244 [dostęp 16.02.2020]. open in new tab
  54. Ibidem. open in new tab
  55. R. Heuser, Frühzeitliche Rechtsordnungen in China, "Zeitschrift für Chinesisches Recht" 2008, Bd. 15 Nr. 4, s. 283.
  56. Ch. Zhang, 秦汉问题研究 [Research on the Qin and Han dynasties], Beijing 1995, s. 141-142. open in new tab
  57. M. E. Lewis, The Early Chinese Empires: Qin and Han, Cambridge 2007, s.242.
  58. K. W. Simon, op. cit., s. 35. open in new tab
  59. Ibidem. open in new tab
  60. Li Z. (里赞), "Xingmin zhifen yu zhongqing xigu: qingdai fa yanjiu zhong de fa ji anjian fenlei wenti 刑民之分与重情细故: 清代法研 究中的法及案件分类问题 [Distinction between Criminal and Civil Litigation and between Serious and Trivial Cases: Law and Litigation Classification in Qing Legal Study]," Xi'nan minzu daxue xuebao 西南 民族大学 学报 [Journal of the Southwest University of Nationalities]" issue 208, no. 12 (Dec. 2008), s. 194-97.
  61. J. Deng, Classifications of Litigation and Implications for Qing Judicial Practice, w: Chinese Law Knowledge, Practice, and Transformation, 1530s to 1950s, red. L. Chen, M. Zelin, Leiden, Boston 2015, s. 24. open in new tab
  62. Li Z., "Zhongguo falüshi yanjiu de fangfa, cailiao he xijie 中国法 律史研究的 方法、材料和细节 [Methods, Materials, and Details in the Study of Chinese Legal History], "Jindaifa pinglun 近代法评论 [Modern Law Review]" 2009, no. 2, s. 184-85. open in new tab
  63. He W., 运送正义的方式 [The way of disturbing justice], Shanghai 2002. open in new tab
  64. R. Heuser, Frühzeitliche Rechtsordnungen in China, "Zeitschrift für Chinesisches Recht" 2008, Bd. 15 Nr. 4.
  65. Philip C.C. Huang, Chinese Civil Justice in China. Representa- tion and Practice in the Qing, Stanford 1996. open in new tab
  66. Huang P.C.C., Chinese Civil Justice, Past and Present, Plym- outh 2010.
  67. Jaing N., Fu Y., Reasons for Harsh Punishments in China, "Jour- nal of Civil & Legal Sciences" 2018, vol. 7 issue 2, [online] DOI: 10.4172/2169-0170.1000244 [dostęp 16.02.2020]. open in new tab
  68. Kisiel O., Projekt kodeksu cywilnego wielkiej dynastii Qing (1907-
  69. jako pierwsza w historii próba kodyfikacji prawa cywilnego w Chinach, "Biuletyn Stowarzyszenia Absolwentów i Przyjaciół Wydziału Prawa Katolickiego Uniwersytetu Lubelskiego" 2018, nr. 15(1). open in new tab
  70. Kość A., Prawo a etyka konfucjańska w historii myśli prawnej Chin, Lublin 1998.
  71. Lebedowicz G., Szpotakowski I., Wiśniewski B., Zarys chińskie- go prawa cywilnego w dobie kodyfikacji, Toruń 2019.
  72. Lewis M. E., The Early Chinese Empires: Qin and Han, Cam- bridge 2007.
  73. Li Z. (里赞), Xingmin zhifen yu zhongqing xigu: qingdai fa yanjiu zhong de fa ji anjian fenlei wenti 刑民之分与重情细 故: 清代法研究中的法及案件分类问题 [Distinction be- tween Criminal and Civil Litigation and between Serious and Trivial Cases: Law and Litigation Classification in Qing Legal Study], "Xi'nan minzu daxue xuebao 西南民族大学 学报
  74. [Journal of the Southwest University of Nationalities]" 2008 issue. 208, no. 12. open in new tab
  75. Li Z., Zhongguo falüshi yanjiu de fangfa, cailiao he xijie 中国法 律史研究的 方法、材料和细节 [Methods, Materials, and Details in the Study of Chinese Legal History],"Jindaifa pin- glun 近代法评论 [Modern Law Review]" 2009, no. 2. open in new tab
  76. Łagiewska M., Łukasiewicz J. M., Chińskie prawo rodzinne. Za- gadnienia wybrane, Toruń 2020.
  77. Siewierski J., Azjatycki model rozwoju na przykładzie Chin i Ja- ponii, w: Kulturowe uwarunkowania rozwoju w Azji i Afryce, red. K. Górak-Sosnowska, J. Jurewicz, Łódź 2010.
  78. Simon K. W., Civil Society in China -the legal framework from ancient times to the "new reform era", New York 2013. open in new tab
  79. Stępień M., Zajęcki M., Metafizyka prawa czy nowy program badawczy w studiach nad kodyfikacjami cesarskiego prawa chiń- skiego. Artykuł recenzyjny książki Jiang Yonglin, The Mandate of Heaven and The Great Ming Code, "Archiwum Filozofii Prawa i Filizofii Społecznej" 2012, nr 2.
  80. Stępień M., Spór konfucjanistów z legistami. Wokół chińskiej kul- tury prawnej, Kraków 2013.
  81. Stępień M., Chińskie marzenie o konstytucjonalizmie, Kraków 2015.
  82. Szpotakowski I., Geneza i rola zwyczaju w nowej części ogólnej kodeksu cywilnego Chińskiej Republiki Ludowej, "Przegląd Praw- niczy Uniwersytetu Warszawskiego" 2019, Rok XVIII, nr 1.
  83. Ruskola T., Legal Orientalism -China, The United States and open in new tab
  84. A. Dziadzio, Powszechna…, s. 426.
  85. S. Waltoś, P. Hofmański, Proces karny. Zarys systemu, Warszawa 2019, s. 86, za: A. Esmein, History of Continental Criminal Process, Boston 1913, s. 300-301.
  86. S. Waltoś, P. Hofmański, op. cit., s. 86. open in new tab
  87. Ibidem, s. 87. open in new tab
  88. Ibidem. open in new tab
  89. Ibidem, s. 91. open in new tab
  90. W. Johnson, D. Twitchett, op. cit., s. 132-133. open in new tab
  91. S. Waltoś, P. Hofmański, op. cit., s. 88. open in new tab
  92. K. Bollmann, Die Stellung der Inquisition bei Carpzow, Marburg- Lahn 1963, s. 192. open in new tab
  93. S. Waltoś, P. Hofmański, op. cit., s. 92. open in new tab
  94. Ibidem. open in new tab
  95. Ibidem. open in new tab
  96. I. Jaworski, Zarys Powszechnej Historii Ustrojów Państwowych i Pra- wa, Wrocław 1947, s. 61.
  97. W. Johnson, The T'ang Code, Volume I…, s. 38. open in new tab
  98. Ibidem. open in new tab
  99. A. Kość, Prawo…, s. 172, 174, 181.
  100. Brook T., Bourgon J., Blue G., Historia chińskich tortur, przeł. Stąpor I., Warszawa 2010.
  101. Chen J., Chinese Law: Towards an Understanding of Chinese Law, Its Nature and Development, London -Boston 1999. open in new tab
  102. Dziadzio A., Powszechna Historia Prawa, Warszawa 2012.
  103. Esmein A., History of Continental Criminal Process, Boston 1913. Essays on China's Legal Tradition, red. Cohen J. A., Edwards R. R., Chen F., Princeton 1980.
  104. Fairbank J. K., Historia Chin. Nowe spojrzenie, przeł. Lechow- ska T., Słupski Z., Gdańsk 1996.
  105. Gawlikowski K., Konfucjański model państwa w Chinach, War- szawa 2009. open in new tab
  106. Jaworski I., Zarys Powszechnej Historii Ustrojów Państwowych i Prawa, Wrocław 1947.
  107. Johnson W., Twitchett D., Criminal Procedure in T'ang China, "Asia Major 3rd series" 1993, 6(2). open in new tab
  108. Johnson W., The T'ang Code, Volume I, General Principles, Princeton, New Jersey 1979. open in new tab
  109. Johnson W., The T'ang Code, Volume II, Specific Articles, Princ- eton, New Jersey 1997. open in new tab
  110. Kość A., Prawo a etyka konfucjańska w historii myśli prawnej Chin, Lublin 1998.
  111. Kras P., Ad abolendam diversarum haeresium pravitatem: system inkwizycyjny w średniowiecznej Europie, Lublin 2006.
  112. Mühlhahn K., Criminal Justice in China: A History, Cambridge, Massachusetts, London 2009.
  113. Sójka-Zielińska K., Historia prawa. Warszawa 2015, https://sip. lex.pl/#/monograph/369368434/135 [dostęp 05.02.2020].
  114. The Great Qing Code, przeł. Jones W. C., Oxford 1994. open in new tab
  115. Uruszczak W., Historia Państwa i Prawa Polskiego, Tom I, Warszawa 2015. open in new tab
  116. Waltoś S., Hofmański P., Proces karny. Zarys systemu, Warszawa 2019.
  117. Wybór źródeł do Historii Prawa Sądowego czasów nowożyt- nych, red. Bałtruszajtys G., Kolarzowski J., Paszkowska M., Rajewski K., Warszawa 2002. (967-1467) i Nowożytność (1467-1858) były silnie uzależnio- ne od chińskiego prawa 8 . Podstawy tego zostały ustanowione w okresie Wieków Dawnych, kiedy Japonia była w dużej mierze "kulturowo zależ- na" od Chin, lecz chińska kultura, systemy polityczny i prawny miały mieć trwały wpływ na Japonię jeszcze długo po ustaniu jakichkolwiek bezpośrednich wpływów. Dla przykładu, Arthur F. Wright podaje, że zapiski rozmów chińskiego cesarza Ta- izong'a z dynastii Tang (598-649 n.e.) z jego ministrami, były ulubioną lekturą, a także wzorem postępowania dla szoguna Tokugawy Ieyasu (1543-1616) 9 . Powszechnie znane jest przyjęcie przez Japonię w VII w. n. e. chińskiego systemu politycznego, a także prawnego, zwa- nego systemem ritsuryō (律令), gdzie ritsu oznaczało prawo
  118. M. Dean, Japanese Legal System, London 2002, s. 56. open in new tab
  119. R. Ishiii, A History of Political Institutions in Japan, Tokyo 1988.
  120. M. Dean, op. cit., s. 55. open in new tab
  121. A. Wright, T'ang T'ai-tsung: The Man and the Persona, in: Essays on T'ang Society: The Interplay of Social, Political and Economical Forces, eds J.C. Perry, B.L. Smith, Leiden 1976, s. 18.
  122. Y. Noda, Introduction to Japanese Law, przeł. A. H. Angelo, Tokyo 1976, s. 22.
  123. Ibidem, s. 25. open in new tab
  124. Ibidem, s. 30. open in new tab
  125. P. R. Luney, Traditions and Foreign Influences: Systems of Law in China and Japan, "Law and Contemporary Problems" 1989, vol 52, no. 2, s. 146. open in new tab
  126. R. David, Traité élémentaire de droit civil compare, Paris 1950, s. 388-389. open in new tab
  127. R. David, J. E. C. Brierley, Major Legal Systems in the World today: An Introduction to the Comparative Study of Law, London 1968, s. 20, 450-460.
  128. K. G. Henshall, A History of Japan: From Stone Age to Superpower, Chippenham 2012, s. 3.
  129. H. Oda, op. cit., s. 13-14. open in new tab
  130. Ibidem. open in new tab
  131. Ibidem, s. 14. open in new tab
  132. H. Oda, op. cit., s. 18. open in new tab
  133. R. H. Mitchell, Janus-Faced Justice: Political Criminals in Imperial Japan, Honolulu 1992, s. 3.
  134. H. Oda, op. cit., s. 18. open in new tab
  135. A. Maddison, The World Economy, Two-in-One Edition, Volume. 1: A Millenial Perspective, Volume 2: Historical Statistics, New Delhi 2007, s. 254. open in new tab
  136. Ibidem. open in new tab
  137. Ibidem. open in new tab
  138. C. Steenstrup, A History of Law in Japan until 1868, 1996 Leiden, s. 116.
  139. Ibidem. do pewnej centralizacji władzy, która pozwoliła w okresie Meiji "wymienić" ośrodek władzy z osoby szoguna na cesarza. Dlatego też okres ten, jest bardzo istotnym punktem historii prawnej Japonii. Jest też przykładem bardzo dużego znaczenia i wpływu tradycji prawa chińskiego poza granicami Państwa Środka, co starałem się przedstawić w tym rozdziale.
  140. Bibliografia Cullen L. M., A History of Japan, 1582-1941, Internal and Ex- ternal Worlds, Cambridge 2003. open in new tab
  141. Dean M., Japanese Legal System, London 2002. open in new tab
  142. Deal W. E., Handbook to Life in Medieval and Early Modern Japan, New York 2006. open in new tab
  143. Essays on China's Legal Tradition, red. Cohen J. A., Edwards R. R., Chen F., Princeton 1980.
  144. Haley J. O., Law and Culture in China and Japan: A Framework for Analysis, "Michigan Journal of International Law" 2006, vol. 27, Issue 3. open in new tab
  145. Henshall K. G., A History of Japan: From Stone Age to Superpow- er, Chippenham 2012. open in new tab
  146. Henshall K. G., Historia Japonii, Warszawa 2011.
  147. Luney P. R., Traditions and Foreign Influences: Systems of Law in China and Japan, "Law and Contemporary Problems" 1989, vol 52, no. 2. open in new tab
  148. Martin B., Wetzler P., The German Role in the Modernization of Japan -The Pitfall of Blind Acculturation, "Oriens Extremus" 1990, vol. 33, no. 1.
  149. Mitchell R. H., Janus-Faced Justice: Political Criminals in Impe- rial Japan, Honolulu 1992.
  150. Nishiyama M., Edo Culture: Daily Life and Diversions in Urban Japan, 1600-1868, Honolulu 1997. open in new tab
  151. Noda Y., Introduction to Japanese Law, przeł. A. H. Angelo, To- kyo 1976.
  152. Oda H., Japanese Law, New York 2011. open in new tab
  153. Splisgart J., Przemiany ery Meiji (1868-1912). Modernizacja a formowanie się "nowej" tożsamości w Japonii, "Gdańskie Studia Azji Wschodniej" 2016, nr 10. open in new tab
  154. Steenstrup C., A History of Law in Japan until 1868, Leiden 1996.
  155. Suzuki T., Karaś T., Prawo Japońskie, Warszawa 2008
  156. Wren H. G., The Legal System of Pre-Western Japan, "Hastings Law Journal" 1968, vol 20, Issue 1. open in new tab
  157. Wright A., T'ang T'ai-tsung: The Man and the Persona, w: Essays on T'ang Society: The Interplay of Social, Political and Economical Forces, red. J.C. Perry, B.L. Smith, Leiden 1976. Zuzanna Kopania Uniwersytet Jagielloński ORCID ID: 0000-0002-5746-598X
  158. takiego aktu prawnego, który w sposób wszechstronny obej- mowałby wszystkich poddanych cesarza Shunzhi 8 . Został on ustanowiony w 1647 roku 9 . Niemalże w pełni opierał się on nie na woli władcy, a na wcześniej funkcjonującym w Chi- nach prawie naturalnym. W szczególności na konfucjanizmie i pewnych zasadach wywodzących się z tradycji legistycznej 10 , a ok. 40% artykułów pochodziło wprost z Kodeksu Tang 11 . Ówcześni historycy uważali również, że nowopowstały kodeks niewiele różnił się od Kodeksu Ming. Należy tu wspomnieć, iż dla Chińczyków filozofia konfu- cjańska stanowiła wówczas absolutną i niepodważalną podstawę etyczną, a co za tym idzie -jak wyżej zostało wspomniane - i prawną. Tak zwane "Pięć powinności" to podstawowe zasa- dy regulujące życie, a właściwie relacje 12 , społeczne Cesarstwa Chińskiego. Są to: powinność (alternatywnie można to wręcz nazwać niższością) syna wobec ojca, żony wobec męża, młod- szego brata wobec starszego, poddanego wobec władcy i przy- jaciół wobec siebie nawzajem 13 . Te ściśle przestrzegane przez wiele pokoleń zależności miały bezpośredni wpływ na imple- mentowanie kar za poszczególne wykroczenia czy przestępstwa open in new tab
  159. L. Zhang, N. Dong, A New Reading on Great Qing Code: A Comparative and Historical Survey, "Historia et ius" 2017, nr 11, s. 2.
  160. Do czasu jego opracowania i ustanowienia posługiwano się Kodeksem Ming. open in new tab
  161. J. Zawadzki, Outline of the Qing law, "Roczniki Humanistyczne" 2014, T. LXII, z. 9, s. 149. open in new tab
  162. D. Bodde, C. Morris, Law in Imperial China. Exemplified by 190
  163. Qing Dynasty Cases (Translated from the Hsing-an hui-lan), With Historical, Social and Juridical Commenteries, Cambridge 1967, s. 64. open in new tab
  164. Najważniejsze relacje to te zachodzące w rodzinie, gdyż niepod- ważalne jest to, iż była i jest ona podstawową komórką społeczną w Chinach. open in new tab
  165. A. Grabowska, Aksjologia prawa w Chinach -refleksje filozofi- cznoprawne, "Gdańskie Studia Azji Wschodniej" 2013, nr 3, s. 100-101. open in new tab
  166. Autorka zdecydowała się na samodzielne tłumaczenie tych nazw, co jej zdaniem najlepiej przedstawi ich funkcje polskiemu czytelnikowi. open in new tab
  167. Należy jednak pamiętać, iż li nie mogły być sprzeczne z lü. open in new tab
  168. L. Zhang, N. Dong, op. cit., s.2. open in new tab
  169. S. Masao, 清律之成立 (The Formation of the Qing Code), w: 日本 学者研究中国史论著选译 (Writing of Japanese Scholars on Chinese law), vol. 8, red. J. Liu, Pekin 1992, s. 512-513. ten zachodni, stworzony przez Ulpiana, na prawo prywatne i publiczne. Tamtejszy ustawodawca postrzegał moralność oby- watela jako całość i tak też stworzony został Kodeks, który swo- ją formą niezwykle przypomina kodeks karny, a karę śmierci przewidywał w 3900 przypadkach 18 .
  170. Struktura Kodeksu Rozpoczynał się on od preambuł: najpierw samego cesarza open in new tab
  171. Shunzhi, a z czasem również cesarza Kangxi i cesarza Qianlonga. Zawarli oni w nich cele powstania, założenia i procedury legisla- cyjne Kodeksu Qing. Kodeks składa się z siedmiu części: 1. Nazewnictwo [przewidzianych kar] i klauzule general- ne (art. 1 -46) open in new tab
  172. Komisja ds. Administracji Publicznej (art. 47 -74) open in new tab
  173. Komisja ds. Finansów i Prawa Cywilnego (art. 75 -156) open in new tab
  174. Komisja ds. Rytów (art. 157 -182) open in new tab
  175. Komisja ds. Obrony Narodowej (art. 183 -253) open in new tab
  176. Komisja ds. Kar (art. 254 -423) open in new tab
  177. Komisja ds. Pracy 19 (art. 424 -436) open in new tab
  178. Część pierwsza jest częścią ogólną i zawiera: opis Pięciu Kar, Dziesięciu Największych Niegodziwości oraz ośmiu kategorii osób, które w chińskim systemie prawnym mają otrzymywać specjalne traktowanie, klauzule generalne dotyczące pracowni- ków publicznych, cudzoziemców, dobrowolnego poddania się itp. Pozostałe sześć z siedmiu wymienionych części odnosi się do konkretnego organu, którego jurysdykcji prawnej dotyczy- ły ujęte w niej artykuły. Jest to model zachowany z Kodeksu Ming 20 . William C. Jones w swojej książce "The Great Qing Code" jednocześnie wskazuje, że w pierwotnej wersji Kodeksu po- szczególne artykuły nie były ponumerowane, a jedynie następo- wały jeden po drugim, zapewne jako ciąg tekstu, przedzielone jedynie podziałem na wspomnianą wyżej jurysdykcję prawną 21 . Pięć Kar Wobec wszystkich przepisów w Kodeksie Qing zastosowa- no wybraną karę z opisanych w art. 1 Kodeksu tzw. Pięciu Kar. J. Han, W. Lu, Y. Zhang i X. Yuan w swoim artykule nazywają Pięć Kar "psychologiczno-kulturalno-społeczno-historycznym konceptem", który istnieje od starożytności, a to co zauważamy w Kodeksie Qing pozostało niemalże niezmienione od dynastii Sui 22 , czyli od VI wieku 23 , co jest doskonałym dowodem na to, że ustawodawca tworząc Kodeks Qing kierował się nie tyle ideą stworzenia uniwersalnego aktu prawnego, a stworzeniem aktu prawnego, który zostanie zaakceptowany przez bardzo przy- wiązany do zwyczaju i tradycji lud. Pierwsze trzy Kary miały 5 stopni surowości, Czwarta Kara miała 3, a piąta -2. To, na jaką została skazana dana osoba zależało od stopnia jej zaanga- żowania w dane wykroczenie czy przestępstwo, tego w jakiej open in new tab
  179. L. Zhang, N. Dong, op. cit., s. 4-5. open in new tab
  180. W. C. Jones, The Great Qing Code, Oxford 1994, s. 29.
  181. J. Han, W. Lu, Y. Zhang, X. Yuan, Five Penalties: A Psychological- Cultural-Social-Historical Construct, Paper presented at the 2007 Workshop on Humiliation and Violent Conflict, Columbia Uni- versity, New York City, December 13-14, 2007, http://www.humilia_ tionstudies.org/documents/HanFivePenalties.pdf, s. 2, [dostęp 03. 04.2020].
  182. J.K. Fairbank Historia Chin. Nowe spojrzenie, Gdańsk 1996, s. 26. i nawet teraz aktualny dla Chińczyków w reprezentowanych przez siebie fundamentalnych wartościach.
  183. Bibliografia Bociański N., Chiny w XIX i na początku XX wieku. Zarys sytuacji politycznej i społecznej, "Przegląd Prawniczy Eko- nomiczny i Społeczny" 2014, nr 1.
  184. Bodde D., Morris C., Law in Imperial China. Exemplified by 190 Qing Dynasty Cases (Translated from the Hsing-an hui-lan), With Historical, Social and Juridical Commenter- ies, Cambridge 1967. open in new tab
  185. Fairbank J. K., Historia Chin. Nowe spojrzenie, przeł. Le- chowska T., Słupski Z., Gdańsk 1996.
  186. Grabowska A., Aksjologia prawa w Chinach -refleksje filo- zoficznoprawne, "Gdańskie Studia Azji Wschodniej" 2013, nr. 3. open in new tab
  187. Jones W. C., The Great Qing Code, Oxford 1994.
  188. Kość A., Rozwój prawa chińskiego w latach 1358 -1911, "Czasy Nowożytne" 1999, tom VII.
  189. Łągiewska M., Charakterystyka chińskiego prawa cywilnego -wy- brane aspekty, "Gdańskie Studia Azji Wschodniej" 2017, nr 12. open in new tab
  190. Qin Z., Zhou G., Pursuing Perfection: Formation of the Qing Code, "Modern China" 1995, vol. 21, nr 3.
  191. Tomaszewski W., Rewolucja Xinhai i upadek chińskiego cesar- stwa, Histmag.org 2012, https://histmag.org/Rewolucja-Xin hai-i-upadek-chinskiego-cesarstwa-6864, [dostęp 02.04.2020].
  192. Zawadzki J., Outline of the Qing law, "Roczniki Humanistycz- ne" 2014, T. LXII, z. 9. open in new tab
  193. Zhang L., Dong N., A New Reading on Great Qing Code: A Comparative and Historical Survey, "Historia et ius" 2017, nr 11.
  194. Wakeman Jr. F., The Great Enterprise: The Manchu Reconstruc- tion of Imperial Order in Seventeenth-Century China, California 1986.
  195. Xu X., Law, Custom and Social Norms: Civil Adjudications in Qing and Republican China, "Law and History Review" 2018, Vol. 36, nr 1. open in new tab
Verified by:
No verification

seen 91 times

Recommended for you

Meta Tags