Piotr Stanisław Skurski (ur. 25 sierpnia 1969 w Gdańsku) – polski chemik specjalizujący się w chemii kwantowej i fizycznej, profesor nauk chemicznych, profesor zwyczajny Wydziału Chemii Uniwersytetu Gdańskiego, kierownik Katedry Chemii Teoretycznej i Pracowni Chemii Kwantowej na tym wydziale, a także Professor of Chemistry w Henry Eyring Center for Theoretical Chemistry na Uniwersytecie Utah w Stanach Zjednoczonych. W latach 2011-2016 członek Komitetu Chemii Polskiej Akademii Nauk.

Biografia naukowa

Absolwent II Liceum Ogólnokształcącego w Gdańsku. Podjął studia na kierunku chemii na ówczesnym Wydziale Matematyki, Fizyki i Chemii (w międzyczasie przekształconym w wydzielony Wydział Chemii) Uniwersytetu Gdańskiego, które w 1993 ukończył z pierwszą lokatą, uzyskując tytuł zawodowy magistra^[1]. Po czteromiesięcznym stażu, odbytym w Pracowni Chemii Kwantowej na Wydziale Chemii Uniwersytetu Warszawskiego w zespole prof. Lucjana Pieli, został zatrudniony na stanowisku asystenta w swojej jednostce macierzystej. W roku 1997 zdobył stopień naukowy doktora za obronę pracy pt. Struktura elektronowa nieklasycznych stanów anionowych ze szczególnym uwzględnieniem układów związanych dipolowo oraz anionów posiadających związane stany wzbudzone, napisanej pod kierunkiem prof. dr. hab. Macieja Gutowskiego z Pacific Northwest National Laboratory (Richland, USA), za którą otrzymał nagrodę Gdańskiego Towarzystwa Naukowego. W roku następnym (1998) został zatrudniony jako adiunkt w Katedrze Chemii Fizycznej Wydziału Chemii UG^[1].

Jako doktor Piotr Skurski w 1998 roku wyjechał na staż do Uniwersytetu Utah w Salt Lake City (Utah, USA), który odbył w grupie prof. Jacka Simonsa, gdzie przebywał (z przerwami) aż do roku 2001. W tymże roku otrzymał tam stanowisko Associate Professor of Chemistry w Henry Eyring Center for Theoretical Chemistry, instytucie badawczym Uniwersytetu Utah. W międzyczasie zakończył prace nad habilitacją, opartą o rozprawę pt. Struktura elektronowa jednokrotnie i dwukrotnie naładowanych anionów molekularnych tworzonych przez polarne cząsteczki obojętne. Wydział Chemii Uniwersytetu Gdańskiego postanowił o nadaniu mu stopnia doktora habilitowanego nauk chemicznych^[2]. Został również laureatem stypendium indywidualnego Quantum Theory Project Uniwersytetu Florydy. W 2002 roku został awansowany na stanowisko kierownika Zakładu Chemii Kwantowej (przemianowanego w międzyczasie na Pracownię Chemii Kwantowej), zajmującego się m.in. wykorzystaniem metod nieempirycznych (ab initio) do badania niewielkich układów molekularnych^[3]. Jednocześnie kontynuował współpracę z ośrodkiem badawczym w Salt Lake City, która zaowocowała szeregiem wspólnych projektów z grupą prof. Simonsa^[4].

Postanowieniem Prezydenta RP Aleksandra Kwaśniewskiego z dnia 17 listopada 2005 roku nadano mu tytuł profesora, co uczyniło go najmłodszym posiadaczem tego tytułu na UG^[5][6]. W tym samym roku został awansowany na stanowisko profesora nadzwyczajnego Wydziału Chemii UG, dwa lata później (2007) - na stanowisko profesora zwyczajnego, natomiast w roku 2006 otrzymał zatrudnienie na Uniwersytecie Utah jako Full Professor of Chemistry. Od roku 2009 jest również profesorem Wydziału Fizyki Technicznej i Matematyki Stosowanej na Politechnice Gdańskiej^[7].

W latach 2011-2016 był członkiem Komitetu Chemii Polskiej Akademii Nauk. Poczynając od roku 2016, objął kierownictwo nad Katedrą Chemii Teoretycznej na Wydziale Chemii UG^[8]. W tym samym roku został wybrany na senatora uczelni^[9]. Piotr Skurski wypromował łącznie dziesięciu doktorów, spośród których cztery osoby uzyskały stypendia Fundacji na rzecz Nauki Polskiej, a prace trzech osób zostały uznane za najlepsze na Wydziale Chemii UG^[10].

Zainteresowania badawcze

W latach dziewięćdziesiątych zajmował się głównie badaniem struktury elektronowej niewalencyjnie związanych anionów molekularnych ze szczególnym uwzględnieniem anionów związanych multipolowo (dipolowo, kwadrupolowo i oktupolowo), stanów anionowych związanych dyspersyjnie i układów solwatujących elektrony. W ramach badań nad wiązaniem elektronu przez potencjał dipolowy zaprojektował (wraz z Maciejem Gutowskim i Jackiem Simonsem) molekuły tworzące stabilne dianiony związane dipolowo, bi-dipolowo oraz mieszane dianiony walencyjno-dipolowe. Określił również warunki krytyczne wiązania dwóch elektronów przez nierotujący dipol skończony (ang. fixed finite dipole). W pierwszej dekadzie XXI w. prowadził badania nad stabilizowaniem rezonansowych stanów anionowych w pułapkach molekularnych, trwałością układów połączonych przez tzw. wiązania rydbergowskie, naturą wiązania nadmiarowego elektronu przez jony obojnacze, możliwościami magazynowania energii w związkach o odwróconej polarności oraz wpływem efektu przeniesienia ładunku na stabilność elektronową anionów molekularnych. Razem z J. Simonsem opisał rolę i znaczenie bariery kulombowskiej w kontekście stabilności wielokrotnie naładowanych anionów molekularnych oraz opracował model umożliwiający oszacowanie wysokości tego typu barier i określenie czasu życia metastabilnych wielokrotnie naładowanych anionów. Ponadto, wraz ze współpracownikami z Henry Eyring Center for Theoretical Chemistry, zaproponował mechanizm powstawania uszkodzeń DNA wywoływanych przez niskoenergetyczne elektrony wtórne, a w okresie późniejszym uczestniczył też w opracowaniu teoretycznego opisu niektórych mechanizmów naprawczych w DNA.

W drugiej dekadzie XXI w. zajmował się badaniem niedysocjacyjnego i dysocjacyjnego przyłączania elektronu do cząsteczek zamkniętopowłokowych, projektowaniem silnie związanych anionów superhalogenowych, określaniem mechanizmów reakcji polimeryzacji i kopolimeryzacji układów opartych na parylenie, zagadnieniem funkcjonalizacji molekuł (m.in. tlenków metali oraz pochodnych ksylenu), a także modelowaniem procesów redoks zachodzących w domieszkowanych cieczach jonowych. W ostatnich latach wraz ze swoim zespołem badawczym zaproponował nieznany dotychczas czterofunkcyjny niebiałkowy aminokwas umożliwiający tworzenie wzajemnie przenikających się struktur peptydowych, a także zaprojektował szereg nowych superkwasów Lewisa-Brønsteda, określając jednocześnie ich moc, stabilność i możliwości zastosowań w katalizie reakcji chemicznych^[11].