Abstrakt

Analiza przyszłych potrzeb kompetencyjnych – na poziomie gospodarek (gospodarki globalnej oraz krajowych), sektorów i zawodów oraz poszczególnych przedsiębiorstw – jest warunkiem prawidłowego funkcjonowania rynków pracy obecnie i w przyszłości. Wpływa także na funkcjonowanie samych podmiotów rynkowych (przedsiębiorstw, instytucji edukacyjnych i innych organizacji rynku pracy). Znajomość oczekiwań kompetencyjnych jest bowiem determinantą właściwego dopasowania na poziomie poszczególnych firm i stanowisk pracy (dopasowanie człowiek–-praca oraz człowiek–-organizacja). Jest także niezbędnym warunkiem skutecznej koordynacji rynku pracy oraz systemu edukacji. Samoistne dopasowanie kompetencji na rynku pracy występuje rzadko, gdyż jest bowiem ograniczane przez wieleszereg barier, a szczególnie barierę informacyjną (wynikającą z asymetrii informacyjnej pomiędzy uczestnikami rynku pracy). Dopasowanie nie ma charakteru statycznego – jest dynamiczne i zmienne w czasie – ponieważ zmieniają się oczekiwania względem kompetencji obecnych i przyszłych pracowników. Wpływają na to mają zmiany technologiczne, społeczne, ekonomiczne oraz ekologiczne, kształtujące popyt na pracę (oraz wymagane do jej wykonywania kompetencje), zmieniające modele biznesowe przedsiębiorstw, czy sposób dostarczania usług przez podmioty publiczne (digitalizacja). Nie wystarczy więc najdoskonalsze nawet badanie o charakterze statycznym – obrazujące stan potrzeb kompetencyjnych w danym momencie. Konieczne jest również badanie kompetencji w ujęciu przyszłościowym. Zdolność do identyfikacji przyszłych oczekiwań kompetencyjnych podmiotów na rynku pracy, staje się więc kluczowym czynnikiem pozwalającym na uniknięcie istotnych zagrożeń związanych z niedopasowaniem umiejętności do potrzeb (np. bezrobocia technologicznego), ale także jest też warunkiem przyszłego rozwoju. Celem rozdziału jest przegląd badań dotyczących kompetencji przyszłości oraz analiza istniejących metod ich badania, z uwzględnieniem wyzwań związanych z ich zastosowaniem.

Autor (1)