Abstrakt

Podczas badań archeologicznych prowadzonych w latach 2004-2005 na terenie historycznych jatek mięsnych głównomiejskiego cechu rzeźników w Gdańsku, kierujący badaniami Robert Krzywdziński postawił tezę, że fragmenty płaskorzeźbionej dekoracji ściany szczytowej od strony ulicy Mariackiej, zniszczonego w 1945 roku budynku jatek, zostały wykorzystane jako elementy dekoracyjnych płyt przedprożowych podczas powojennej odbudowy kamienicy przy ulicy Mariackiej 52. Celem niniejszego artykułu jest możliwie pełna odpowiedź na postawiony przez Krzywdzińskiego problem badawczy. Przeprowadzona analiza materiałów źródłowych, ikonograficznych i kartograficznych, dotyczących kamienicy przy ulicy Mariackiej 52 w Gdańsku, pozwoliła na stwierdzenie, że w momencie zniszczenia w 1945 roku, kamienica najprawdopodobniej w ogóle nie posiadała przedproża. Natomiast w balustradzie zrealizowanego do 1973 roku, w ramach powojennej odbudowy przedproża kamienicy przy ul. Mariackiej 52, wykorzystano pochodzące z końca XVII wieku relikty trzech płaskorzeźbionych ażurowych płyt oraz dwóch płaskorzeźbionych słupków wykonanych z piaskowca. Na jednoznaczne stwierdzenie, skąd pochodzą wtórnie wykorzystane w balustradzie przedproża relikty, pozwala zdjęcie ze zbiorów Piotra Popińskiego, dokumentujące wystarczająco dokładnie stan zachowania dekoracji rzeźbiarskiej ściany szczytowej od strony ulicy Mariackiej budynku jatek mięsnych około 1930 roku. Powiększenie fotografii umożliwia rozpoznanie charakterystycznych wizerunków byków oraz baraniej głowy, przedstawionych na trzech płytach zdobiących fasadę zniszczonego w 1945 roku budynku. Rozpoznawalny jest także rzeźbiarski ornament o motywach roślinnych, zdobiący cztery płaskorzeźbione słupki stanowiące pierwotne ramy kompozycyjne dla płyt. Ponadto w balustradzie powojennego przedproża kamienicy wykorzystano pozostałości dokładnie trzech płaskorzeźbionych płyt i dwóch słupków, co dodatkowo potwierdza potencjalną możliwość wtórnego użycia zachowanych fragmentów dekoracji rzeźbiarskiej ściany szczytowej budynku jatek mięsnych.

Autor (1)