Reprezentacje architektury w filmach science fiction jako symboliczny wyraz wizji przyszłości - Publication - Bridge of Knowledge

Your account

login

Search

Reprezentacje architektury w filmach science fiction jako symboliczny wyraz wizji przyszłości

Abstract

W filmach gatunku science fiction z II poł. XX i początku XXI w. zawartych zostało wiele wizji przyszłości, które były jednocześnie refleksją nad osiągnięciami i mankamentami współczesności. W latach 60. XX w. w dziełach kinematografii dominował optymizm i wiara w możliwość nigdy nie kończącego się postępu. Przewidywano zanik podziałów politycznych między blokami państw i wspólną eksplorację kosmosu. Scenografowie podejmowali współpracę z naukowcami, która przejawiała się w ukazywaniu kosmicznych konstrukcji dalece przewyższających realne możliwości techniczne. Poczynając od lat 70. XX w. w filmach zaczął narastać pesymizm i przekonanie, że przyszłość przyniesie przede wszystkim nasilenie negatywnych zjawisk teraźniejszości. Obawy przed przyszłością nasycone były wskazaniem na różne możliwe defekty i nierozwiązywalne sprzeczności między nimi. Kiedy zatem pewna część dystopijnych wizji obrazowała zagrożenie wzrostem przestępczości, to inna przedstawia przyszłość jako nasyconą mechanizmami kontroli państwowej i powszechnością inwigilacji. Pokazywane na ekranach lęki wzbudzał także przez rozrost wielkich korporacji, zwłaszcza zaś zyskiwanie przez nie wpływów politycznych czy też pozostawanie poza systemem demokracji. Twórcy filmów przedstawiali też swoje przypuszczenia związane z tworzeniem przez korporacje nowych rodzajów broni, których stosowanie przekraczało aktualne normy prawne. Szczególne zastrzeżenia dotyczyły badań nad bronią biologiczną i możliwością rozprzestrzenienia się śmiercionośnych wirusów. Trwogę wzbudził ponadto rozwój robotyki i badań nad sztuczną inteligencją, której skutkiem musiało być pojawienie się androidów i nieuchronnych napięć w ich relacjach z ludźmi. Osobnym problemem stały się dla filmowców hybrydy będące połączeniem ludzi i części elektronicznych. Podobnie zastanawiał scenarzystów i reżyserów rozwój inżynierii genetycznej, który prowadził do tworzenia zmutowanych osobników ludzkich. Pewna część filmowych dystopii rozważała możliwość upadku systemów demokratycznych i rozwoju w ich miejsce reżimów autorytarnych, często w oparciu o szerokie poparcie społeczne. W obrębie tej odmiany dystopii mieszczą się także filmy przestawiające konsekwencje współczesnego hedonizmu i konsumpcjonizmu. Problemem jest jednak, iż dzieła krytyczne wobec wymienionych zjawisk same bywały reklamami atrakcyjnych produktów.

Citations

  • 0

    CrossRef

  • 0

    Web of Science

  • 0

    Scopus

Author (1)

Cite as

Full text

download paper
downloaded 14 times
Publication version
Accepted or Published Version
License
Creative Commons: CC-BY-NC-ND open in new tab

Keywords

Details

Category:
Magazine publication
Type:
Magazine publication
Published in:
TECHNE. Seria Nowa edition 3, pages 171 - 211,
ISSN: 2084-851X
ISSN:
2084-851X
Publication year:
2019
DOI:
Digital Object Identifier (open in new tab) 10.18778/2084-851x.07.10
Bibliography: test
  1. ADILON/DAVID/MAUBANT/NICOL/PERROT 2001 -Jacqueline Adilon, Brigitte David, Jean-Louis Maubant, Monique Nicol, Père Marc Perrot, Georges Adilon. Architecture, peinture, Lyon 2001. ALEKSANDROWICZ 2017 -Paweł Aleksandrowicz, Metropolis Fritza Langa jako pierwowzór i inspi- racja współczesnych filmowych dystopii, [w:] Narracje fantastyczne, red. Ksenia Olkusz, Krzysz- tof M. Maj, Kraków 2017.
  2. ANDERSON 1985 -Craig W. Anderson, Science Fiction Films of the Seventies, Jefferson 1985.
  3. ANDERSON/MCQUARRIE 1995 -Kevin James Anderson, Ralph McQuarrie, The Illustrated Star Wars Universe, New York 1995, s. 186-207.
  4. ARCHER 2015 -Neil Archer, Paris ja t'aime (plus). Europhobia as Europeanness in Luc Besson and Pierre Morel's Dystopia Trilogy, [w:] The Europeanness of European Cinema: Identity, Meaning, Globalization, ed. Mary Harrod, Mariana Liz, Alissa Timoshkina, London 2015 BARNETT 2015 -Brett A. Barnett, 20 Years Later A Look Back at the Unabomber Manifesto, "Per- spectives on Terrorism", nr 6 (2015), s. 60-71. open in new tab
  5. BARR/BRAY/WALLACE/WINDHAM 2015 -Patricia Barr, Adam Bray, Daniel Wallace, Ryder Wind- ham, Ultimate Star Wars. Characters. Creatures. Locations. Technology. Vehicles, New York 2015, s.v. Princess Leia, s. 112-115. open in new tab
  6. BEELER 1996 -Michael Beeler, Escape from N.Y.: Filming the Original, "Cinefantastique", nr 2 (28) (1996).
  7. BLAXELL 2010 -Vivian Blaxell, Preparing Okinawa for Reversion to Japan: The Okinawa Interna- tional Ocean Exposition of 1975, the US Military and the Construction State, "The Asia-Pacific Journal", nr 2 (29) (2010). open in new tab
  8. BRAUN 1952 -Werner von Braun, Crossing the Last Frontier, "Colliers", March 22 (1952). open in new tab
  9. CHALLANS 2008 -Tim Challans, The Enterprise of Military Ethics: Jean-Luc Picard as Starfleet's Conscience, [w:] Star Trek and Philosophy. The Wrath of Kant, ed. Jason T. Eberl, Kevin S. Decker, Chicago-La Salle (Illinois) 2008. open in new tab
  10. CHARLES/HALL 2013 -Alexander Charles, Olivier Hall, Tech-Noir and the Critical Dystopia in the 21 st Century: Wimmer's Equilibrium, [w:] Marxism and the Movies. Critical Essays on Class Struggle in the Cinema, ed. Mary K. Leigh, Kevin K. Durand, Jefferson 2013.
  11. DECKER 2008 -Kevin S. Decker, Inhuman Nature, or What's It Like to Be a Borg, [w:] Star Trek and Philosophy. The Wrath of Kant, ed. Jason T. Eberl, Kevin S. Decker, Chicago-La Salle (Illinois) 2008, s. 131-146. open in new tab
  12. DOBRASZCZYK 2019 -Paul Dobraszczyk, Future Cities: Architecture and the Imagination, London 2019. open in new tab
  13. DOUGLAS 1996 -George H. Douglas, Scyscrapers. A Social History of the Very Tall Building in America, Jefferson 1996.
  14. do przyszłości (DeLorean DMC-12), Raport mniejszości (Dimensia oparta na Lexusie 2054), THX 1138 (brytyjska sportowa Lola T70) czy Ja, Robot (Audi RSQ). open in new tab
  15. EDE 2010 -Laurie N. Ede, British Film Design: A History, London-New York 2010.
  16. EDE 2012 -Laurie N. Ede, British Film Design in the 1970s, [w:] British Film Culture in the 1970s. The Boundaries of Pleasure, ed. Sue Harper, Justin Smith, Edinburgh 2012. FINLAY 2011 -Hugh Finlay (et. al.), Africa on a Shoestring, Melbourne 2011. FRAYLING 2005 -Christopher Frayling, Ken Adam and the Art of Production Design, London-New York 2005.
  17. GLANCEY 2009 -Jonathan Glancey, From Metropolis to Blade Runner: architecture that stole the show, "The Guardian" 5 November 2009, https://www.theguardian.com/artanddesign/2009/ nov/05/architecture-film-riba.
  18. GRAHAM 2016 -Stephen Graham, Vertical noir: Histories of the future in urban science fiction, "City. Analysis of urban trends, culture, theory, policy, action", nr 3 (2016).
  19. GUSCHELBAUER 2010 -Caroline Dorothea Guschelbauer, Formensprachen der Filmarchitektur im Weimarer Kino, praca magisterska pod kier. Univ.-Prof. Dr. Brigitte Marschall, Universität Wien 2010. open in new tab
  20. HIDALGO 2016 -Pablo Hidalgo (et al.), Star Wars Character Encyclopedia, Updated and Expanded, New York 2016, s.v. Princess Leia, s. 159
  21. HODGEST/MEAD 2017 -Craig Hodgest, Syd Mead, The Movie Art of Syd Mead: Visual Futurist, London 2017.
  22. JAMESON 2011 -Frederic Jameson, Archeologie przyszłości. Pragnienie zwane utopią i inne fantazje naukowe, przeł. Maciej Płaza, Małgorzata Frankiewicz, Andrzej Miszk, Kraków 2011. open in new tab
  23. KACZYNSKI 1995 -Theodore Kaczynski, Industrial Society and its Future, "Washington Post" (1995). open in new tab
  24. KAES 2008 -Anton Kaes, Metropolis (1927). City, Cinema, Modernity, [w:] An Essential Guide to Classic Films of the Era Weimar Cinema, ed. Noah Isenberg, New York 2008. open in new tab
  25. KAJI-O'GRADY/RAISBECK 2005 -Sandra Kaji-O'Grady, Peter Raisbeck, Prototype cities in the sea, "The Journal of Architecture", nr 4 (10) (2005).
  26. KENT 1977 -Leticia Kent, Werner Herzog: "Film Is Not the Art of Scholars, But of Illiterates", "The New York Times" 1977, September 11.
  27. LORENZ/GASMI/RADEBAUGH/BARNES/ORI 2013 -Ralph D. Lorenz, Nabil Gasmi, Jani Radebaugh, Jason W. Barnes, Gian G. Ori, Dunes on planet Tatooine: Observation of barchan migration at the Star Wars film set in Tunisia, "Geomorphology", nr 201 (2013), s. 264-271.
  28. MCALEER 1989 -Neil McAleer, Space Stations of the Mind: The First Space Station. Was a Big Hol- low "Moon" Made Entirely of Brick, "Boy's Life", nr 9 (September) (1989).
  29. MCKINNEY/KOLINS/WALLACE 1998 -Brandon McKinney, Scott Kolins, Daniel Wallace, Star Wars: The Essential Guide to Planets and Moons, New York 1998.
  30. MEADOWS/MEADOWS/RANDERS/BEHRENS 1972 -Donella H. Meadows, Dennis L. Meadows, Jørgen Randers, William W. Behrens III, The Limits to Growth: A report for the Club of Rome's Project on the Predicament of Mankind, New York 1972 (eaedem, Granice wzrostu, przeł. Wiesła- wa Rączkowska, Stanisław Rączkowski, wstęp Kazimierz Secomski, Warszawa 1973).
  31. Metropolis. Ein filmisches Laboratorium der modernen Architektur 2000 -Metropolis. Ein fil- misches Laboratorium der modernen Architektur, Hg. Wolfgang Jacobsen, Werner Sudendorf, Stuttgart 2000. open in new tab
  32. NYILAS 2016 -Agnes Nyilas, On the Formal Characteristics of Kiyonori Kikutake's 'Marine City' Projects Published at the Turn of the 50's and 60's, "Architecture Research", nr 6 (4) (2016). open in new tab
  33. OPREANU 2013 -Lucia Opreanu, Remembrance versus Reinvention: Memory as Tool of Survival and Act of Defiance In Dystopian Narratives, "University of Bucharest Rewiev", no. 2 (2013).
  34. PEHNT 1985 -Wolfgang Pehnt, Expressionist Architecture in Drawings, New York 1985. PETTERSEN 2014 -David Pettersen, American Genre Film in the French Banlieue, "Cinema Jour- nal", nr 3 (53) (2014). open in new tab
  35. RAWSKA 2017 -Narracje fantastyczne, red. Ksenia Olkusz, Krzysztof M. Maj, Kraków 2017. REID 2000 -Robin Anne Reid, Ray Bradbury: A Critical Companion, Westport 2000. RYBICKY 2009 -Dan Rybicky, "And Maybe There Is a Way to Give Hollywood the Kick in the Ass That It Leeds". An Interview with Filmmaker Karym Kusama, [w:] Filming Difference. Actors, Directors, Producers and Writers on Gender, Race and Sexuality in Film, ed. Daniel Bernardi, Austin 2009. open in new tab
  36. SANSWEET/HIDALGO/VITAS/WALLACE/CASSIDY/FRANKLIN/KUSHNIS 2008 -Stephen J. San- sweet, Pablo Hidalgo, Bob Vitas, Daniel Wallace, Chris Cassidy, Mary Franklin, Josh Kushnis, The Complete Star Wars Encyclopedia, vol. 1: A-G, New York 2008, sub voce: Alderaan, s. 18-19. open in new tab
  37. SCHAUER 2017 -Bradley Schauer, Escape Velocity: American Science Fiction Film, 1950-1982, Middletown 2017.
  38. SHAIL 2004 -Robert Shail, Masculinity, Kurt Russell and the Escape Films, [w:] The Cinema of John Carpenter. The Technique of Terror, ed. Ian Conrich, David Woods, London-New York 2004. WINDHAM 2009 -Ryder Windham, Rise and Fall of Darth Vader, New York 2009. open in new tab
Verified by:
No verification

seen 55 times

Recommended for you

Frontem do morza. Plan, budowa i architektura portu w Gdyni

2023

Architektura protestantów na Żuławach - szkic problematyki

2017

Kinematyka jako odpowiedź na współczesną potrzebę tworzenia przestrzeni = KINEMATICS AS AN ANSWER TO THE CURRENT NEED TO CREATE A RE-CONFIGURABLE SPACE

2014

Podejście topologiczne w architekturze na przełomie wieków XX/XXI.

2006
Meta Tags