Abstract

Światło w przestrzeni publicznej pełni funkcje użytkowe oraz wizualno-plastyczne. Funkcje użytkowe dotyczą ekonomicznego i korzystnego dla człowieka oświetlenia wnętrz urbanistycznych, jak również wykorzystania energii cieplnej słońca dla potrzeb budynków. Naturalne oświetlenie najlepiej odpowiadają zdrowiu fizycznemu i psychicznemu człowieka. Należy jednak pamiętać, że latem, w okresach silnego nasłonecznienia, może on szukać wytchnienia w miejscach zapewniających cień. Poza okresem dostępności naturalnego światła przestrzeń publiczna wykorzystuje światło sztuczne, które warunkując bezpieczeństwo terenów publicznych po zmierzchu, wykorzystywane jest do kreacji scenariuszy oświetlenia nocnego, które w sposób teatralny przekształcają "przestrzeń dzienną". Funkcje wizualno-plastyczne światła w architekturze dotyczą jego oddziaływania na percepcję przestrzenną, gdzie odgrywa ono jedną z pierwszoplanowych ról. Właściwości zastosowanych materiałów budowlanych, ich reakcje na działanie światła oraz położenie poszczególnych powierzchni względem źródła światła mają wpływ na to jak bryły budynków są postrzegane w przestrzeni. Zjawiska związane z działaniem światła warunkują widzenie formy architektonicznej - podkreślają, wzmacniają obraz bryły, lub przeciwnie, zakłócają widok powodując deformacje, zanikanie, iluzjonistyczne obrazy. Na odbiór elementów w przestrzeni bardzo duży wpływ ma ich jasność, a także kolor i jego jaskrawość. Jakość i ilość światła są również ważne dla oddania koloru. Światło może być narzędziem kreacji obiektów architektonicznych i wnętrz urbanistycznych. Wykorzystanie nowoczesnych materiałów, technologii i rozwiązań technicznych może wprowadzać nową jakość estetyczną. Współczesne nurty architektoniczne wykorzystują materiały, które bardzo silnie reagują na światło, dając niecodzienne, zaskakujące efekty wizualne. Np. cienka powłoka tytanowa pokrywająca ekspresyjne bryły F. Gehry'ego w zestawieniu z nieregularnymi "rozpruciami" lustrzanych przeszkleń i taflą wody - powoduje nieskończenie wiele kierunków różnego typu odbić światła, dając wrażenie nierzeczywistego obrazu. Zastosowanie przejrzystych warstw szkła w "eterycznej" architekturze J. Nouvela powoduje wrażenie dematerializacji i zanikania bryły budynku. Architektura S. Calatravy o wyeksponowanych dynamicznych elementach konstrukcji wykorzystuje silny, rytmiczny światłocień, podkreślający ich biel skontrastowaną z materiałem wypełnienia. Do najczęściej stosowanych efektów wykorzystujących grę światła należą zestawienia powierzchni o różnych właściwościach i fakturze, światłocień na białych, matowych powierzchniach, lustrzane odbicia w taflach szkła oraz wody, która często wykorzystywana jest w projektach m. in. ze względu na jej silne reakcje ze światłem. Zarówno światło dzienne jak i sztuczne może kreować atrakcyjną dynamikę wrażeń świetlnych. Doświadczanie wrażeń świetlnych nie ogranicza się do wpływu światła na odbieranie formy i przestrzeni architektonicznej, wprowadza również znaczenie - kontekst, poprzez działanie kontemplacyjne, metaforyczne, symboliczne, duchowe. Symbolika światła słonecznego kojarzy się bowiem z wartościami ponadczasowymi, pozaziemskimi, duchowymi.

Author (1)