Search
Department of History, Theory of Architecture and Monument Conservation
Publications
Filters
total: 384
Catalog Publications
Year 2010
-
Problematyka techniczna i konserwatorska prospektu organowego z kościoła Św. Trójcy w Gdańsku
PublicationOrgany (1616-1618) z kościoła św. Trójcy w Gdańsku zostały zdemontowane w 1943 r. i wywiezione poza Gdańsk. Po skończeniu II wojny światowej większość zdekompletowanych elementów wróciła do Gdańska i była przechowywana przez wiele lat w różnych miejscach, m. in.: w magazynach PWKZ i na strychach kościołów. Ich stan zachowania stale ulegał pogorszeniu. Wykonano dokumentację fotograficzną i inwentaryzację wszystkich odnalezionych...
-
The meaning of cultural projects in the revitasation of urban Areas / Rola projektów kultury w rewitalizacji obszarów miejskich
PublicationArtykuł przedstawia rolę projektów kultury jako jednego z kluczowych czynników skutecznych działań rewitalizacyjnych.
-
Uwagi o konserwacji murów obronnych Gdańska po II wojnie światowej
PublicationW tekście omówiono powojenne działania konserwatorskie przy murach obronnych Głównego Miasta Gdańska. Po zniszczeniach II wojny światowej mury obronne były w bardzo złym stanie. Ich konserwacja i odbudowa była prowadzona w kilku etapach i stanowiła wielkie wyzwania dla projektantów i wykonawców.
-
Zabytki Gdyni
PublicationArtykuł poświęcony zabytkom architektury Gdyni w numerze ogólnopolskiego kwartalnika. W tekście przedstawiono charakterystykę zabytków Gdyni, ich specyfikę i działania związane z ochroną i konserwacją na podstawie własnych doświadczeń autora.
-
Zespół Przedbramia ulicy Długiej w Gdańsku : prace konserwatorskie i adaptacyjne
PublicationW latach 2000-2006 przeprowadzono interdyscyplinarne prace konserwatorskie, budowlane i adaptacyjne Zespołu Przedbramia ul. Długiej w Gdańsku. Realizacja ta stanowi przykład współczesnej konserwacji opartej na badaniach, zabytkoznawczej analizie wartościującej, nowoczesnej myśli architektonicznej i muzealnej.
Year 2009
-
Architektura kościoła i szpitala św. Jakuba w Gdańsku
PublicationW artykułe przedstawiono dzieje i historie zespółu kościelno-szpitalnego św. Jakuba w Gdańsku, położonego na terenie Starego Miasta w Gdańsku.
-
Architektura portu gdyńskiego lat międzywojennych - najcenniejsze spośród niezachowanych budynków
Publication -
Dziedzictwo kulturowe - stan i zasoby
PublicationPublikacja omawia zasoby dziedzictwa kulturowego Gdyni, rozpatrując je w dwóch głównych grupach: pierwszej, dotyczącej modernistycznych zespołów architektoniczno-urbanistycznych z okresu dwudziestolecia międzywojennego i drugiej, obejmującej zespoły osadnictwa przedmiejskiego. Opracowanie wymienia także zdegradowane przestrzennie tereny miejskie, przedmiejskie i dworsko-parkowe o dużym potencjale historycznym,a także zespoły fortyfikacyjne...
-
Dzielnica reprezentacyjna Gdyni
PublicationKoncepcja Dzielnicy Reprezentacyjnej Gdyni ma historię tak długą jak samo miasto. Już pierwsze plany urnanistyczne z 1926 r. przewidywały jej budowę na południe od portu, jednakże później uległy one zmianie. Szeroko dyskutowany i bardzo interesujący projekt tej dzielnicy powstał w 1938 r., lecz zdołano zaledwie rozpocząć jego realizację przed 1939 r. Projekt ten po wojnie zarzucony odradza się w innym kształcie w czasach współczesnych.
-
Gdynia - a New City of the Twenties and Thirties
PublicationArtykuł jest pierwszym przedstawieniem w zagranicznym, anglojęzycznym czasopiśmiennictwie dziejów budowy nowego miasta lat dwudziestych i trzydziestych XX w, jakim był Gdynia. Przedstawiona została geneza decyzji o budowie portu i miasta, pierwsze plany urbanistyczne w kontekście projektów portu, a także rozwój architektoniczny Gdyni. W szczególności zaś przedstawiono przemiany stylowe gdyńskiej architektury modernistycznej tego...
-
Jadwiga Habela ( 1924-2007)
PublicationŻyciorys Jadwigi Habeli z wykazem bibliograficznym prac.
-
Kamienna Góra - od letniska-ogrodu do modernistycznej dzielnicy Gdyni
PublicationKamienna Góra jest dziś willową dzielnicą Gdyni. Jej układ urbanistyczny powstał na potrzeby podgdyńskiego letniska w 1920 r. Wówczas też nadano jej kształt architektoniczny, który przedefiniowano w sensie stylowym na początku lat trzydziestych w duchu modernistycznym. Dziś jednak w ten krajobrazowy układ wdziera się coraz agresywniej współczesna zabudowa, burząc przy tyn skalę i charakter zabytkowego założenia.
-
Kościół grodowy w Gdańsku. Studium z pogranicza historii i architektury
PublicationW części pierwszej artykułu przedstawiony został zarys dziejów kościoła grodowego, noszącego wezwanie mariackie. Powstał on ok. poł. XII w. i istniał aż do końca lat dwudziestych XIV w. W XIII w. lokowana była przy nim grupa kanonicka pełniąca pełniąca funkcje kancelaryjne przy księciu Świętopełku II i Warcisławie II. Kościół przetrwał zniszczenie Gdańska przez Krzyżaków i był przez nich użytkowany aż do rozpoczęcia budowy zamku...
-
Minimalizm jako metoda twórcza w architekturze współczesnej na wybranych przykładach z lat 1990-2005
PublicationPunktem wyjścia do pracy nad niniejszą książką była zaobserwowana zarówno w języku krytyki architektonicznej jak i w języku potocznym tendencja do utożsamiania, a za tym ograniczania, znaczenia architektonicznego minimalizmu do jego aspektu wizualnego. Niemal każde formalne lub stylistyczne uproszczenie wpisane zostaje w jakiś szeroki nurt minimalizmu, a prosty wygląd architektury stał się jego podstawowym kryterium klasyfikacyjnym....
-
Modern Movement in Gdynia and in Europe: Inspirations and Analogies
PublicationModernism in Gdynia finds its roots in the European Architecture of 1920s and 1930s. The main centres of the style are such artistic capitals as Paris, Berlin, Wien, Amsterdam, Rotterdam, Brussels, Stuttgard and Hamburg. The article points out the connections between the famous European edifeces of those times and the architecture of Gdynia.
-
Modernist Industrial Architecture and Its Protection - the Port of Gdynia
PublicationOchrona międzywojennej architektury przemysłowej na tak specyficznym obszarze jak funkcjonujący port morski, jest zadaniem trudnym - niezbędne są kompromisy pomiędzy względami konserwatorskimi i użytkowymi. Artykuł prezentuje architekturę portu gdyńskiego oraz złożoną problematykę jej ochrony konserwatorskiej.
-
Modernistyczna architektura przemysłowa i jej ochrona - na przykładzie portu gdyńskiego
PublicationOchrona międzywojennej architektury przemysłowej na tak specyficznym obszarze jak funkcjonujący port morski, jest zadaniem trudnym - niezbędne są kompromisy pomiędzy względami konserwatorskimi i użytkowymi. Artykuł prezentuje architekturę portu gdyńskiego oraz złożoną problematykę jej ochrony konserwatorskiej.
-
Modernizm gdyński - modernizm europejski. Inspiracje i analogie
PublicationModernizm gdyński znajduje swe wyraźne korzenie w nurtach architektury europejskiej okresu międzywojennego.Głównymi ośrodkami kształtowanie się tych nurtów były artystyczne stolice europejskie, takie jak Paryż, Berlin, Wiedeń, Amsterdam, Rotterdam,Bruksela, Stuttgard i Hamburg. Artykuł wskazuje na analogie między wybitnymi realizacjami europejskimi a architekturą gdyńskiego moderizmu.
-
Nie wszystko na sprzedaż
PublicationArtykuł dotyczy problemu zawłaszczania i ''zaśmiecania'' przestrzeni publicznej polskich miast oraz szpecenia budynków przez wielkoformatowe banery, hasła i plansze reklamowe. Wskazuje na konieczność formułowania zapisów w miejscowych planach zagospodarowania przestrzennego, które mogłyby przeciwdziałać temu zjawisku.
-
Ochrona i konserwacja zabytków modernistycznych Gdyni - wybrane przykłady z działań samorządu
Publicationartykuł dotyczy praktycznej konserwacji zabytków okresu modernizmu w działanich samorządu lokalnego na przykładzie Gdyni
-
Ochrona i kształtowanie przestrzeni o walorach kulturowych
PublicationPublikacja wskazuje główne cele polityki przestrzennej w odniesieniu do środowiska kulturowego Gdyni, a w szczególności do tych walorów, które stanowią o tożsamości historycznej miasta. Wymienia obiekty i zespoły architektoniczne, które jeszcze nie są, a powinny zostać wpisane do rejestru zabytków, a także te, które powinny być chronione w zapisach planów miejscowych. Wskazuje również sposób ich ochrony w planach, z podziałem...
-
Odbudowa prezbiteriów kościołów farnych Gdańska, Lubeki i Kilonii po II wojnie światowej
PublicationPorównanie powojennej odbudowy prezbiteriów trzech ceglanych gotyckich kościołów, powstałych w kręgu kultury hanzeatyckiej: Mariackiego w Gdańsku, Mariackiego w Lubece i św. Mikołaja w Kilonii. Proces odbudowy i zastosowane rozwiązania architektoniczne w niewielkim stopniu zależały od kraju, w którym leży zabytek. Ważniejsza okazała się sakralna i społeczna funkcja kościołów, przez co rezultaty odbudowy w Gdańsku i Lubece są podobne,...
-
Początki fortyfikacji nadbrzeżnych Gdańska
Publicationartykuł dotyczy początków fortyfikacji w rejonie ujścia Wisły, od twierdzy Wisłoujście do baterii artyleryjskich z II połowy XIX w.
-
Protection and conservation of modern movement heritage in Gdynia - some examples of local Government activities
Publicationartykuł dotyczy ochrony i konserwacji acrhitektury modernizmu na przykładzie miasta Gdyni
-
Style w gdyńskiej architekturze okresu międzywojennego
PublicationKrótki okres międzywojenny był jednak czasem narodzin nowej zupełnie formacji stylowej - modernizmu. Stąd też w architekturze gdyńskiej widzimy wielość konwencji związanych z odchodzącym w przeszłość historyzmem i narodzinami nowego języka artystycznego. Artykuł daje krótki przegląd tej problematyki.
-
W harmonii z przyrodą. Architektura małych elektrowni wodnych na Pomorzu
PublicationPomorze dzięki swej geograficznej specyfice jest miejscem gdzie wykorzystanie energetyczne rzek na przełomie XIX i XX przeżywało szczególny rozkwit. Proces ten zaowocował niezwykłym dziedzictwem kultury technicznej, które obecnie przeżywa swoisty renesans. Współcześnie bowiem elektrownie te, będące żywą ilustracją ewolucji myśli technicznej, nie tylko dają energię elektryczną (sa wciąż czynne mimo swej z górą wiekowej metryki),...
-
Zabytkowa stolarka drzwiowa w Zespole Przedbramia w Gdańsku
PublicationW Zespole Przedbramia ul. Długiej w Gdańsku zachowało się kilka sztuk drzwi z końca XVI w. Mają one prostą dębowa konstrukcję. W trakcie prac konserwatorskich ujawniono jednak znacznie więcej ciekawych detali dotyczących ich historii. Na drzwiach wejściowych do Wieży odsłonięto relikty namalowanego herbu Gdańska. Na powierzchni pozostałych znajdują się wyryte przez więźniów podpisy, daty, gmerki i różne rysunki.
-
Zamki w Polsce - kryteria oceny i formy ochrony
PublicationTekst przedstawia i uzasadnia model waloryzacji i klasyfikacji zabytków na przykładzie grupy zamków oraz podaje wynikające z nich propozycje dopuszczalnych sposobów ingerencji architektonicznej w takie obiekty.
Year 2008
-
Budowa społecznej świadomości kulturowej. Wspólnota historyczna, kulturalna i artystyczna Gdańska i Kaliningradu
PublicationArtykuł przedstawia wspólnotę przeszłości i analogie architektoniczne Gdańska i Kaliningradu (Koenigsberg/Królewiec)od średniowiecza do 1945 r. Przedstawia też stosunek Polaków i Rosjan do zastanego dziedzictwa i wynikające z niego różne sposoby odbudowy miast po zniszczeniach wojennych jako wynik odmienności kultur i ustrojów Polski i Związku Radzieckiego/Rosji.
-
Inspiracje międzywojenne we współczesnej architekturze Gdyni
PublicationWspółczesna architektura Gdyni ma swą wyraźną specyfikę. Wynika to w dużym stopniu z faktu, że jest ona w sposób dość czytelny inspirowana architekturą dwudziestolecia międzywojennego. Od czasu gdy na początku lat 90-tych XX w. etos lat międzywojennych został "odzyskany" i ponownie odkryty w świadomości społecznej, realizacje architektoniczne tamtego okresu zaczęły funkcjonować jako swoiste wzory.W artykule pokazano współczesne...
-
Konserwacja zamku w Malborku jako przykład kształtowania się doktryny konserwatorskiej
PublicationTekst przedstawia historię działań konserwatorskich prowadzonych na zamku w Malborku od końca XVIII w do czasów współczesnych jako przykład ilustrujący kształtowanie się teorii i praktyki konserwatorskiej w Europie.
-
Między klasycyzmem a awangardą, czyli nurt umiarkowanego modernizmu w architekturze Gdyni 1920-1939
PublicationEwolucja form modernistycznych architektury okresu międzywojennego wyznaczana była w dużym stopniu przez stosunek do spuścizny klasycznej. Obserwujeny to zarówno w architekturze europejskiej,jak i w architekturze polskiej. Na jednym biegunie znajdowanła się estetyka tradycyjna, historyzująca, a na drugim jej przeciwieństwo - modernistyczna awangarda. Między tymi skrajnościami rozwijała się w architekturze cała paleta form pośrednich,...
-
Produkcja zabytków jako problem konserwatorski (przykład Gdańska)
PublicationTekst omawia zjawisko wciągania do rejestru zabytków obiektów budowanych współcześnie oraz jego skutki dla zasobu zabytkowego w Polsce.
-
Przestrzeń publiczna a przestrzeń prywatna w strukturze gdyńskiej kamienicy okresu międzywojennego
PublicationKamienica jest jednym z najbardziej charakterystycznych typów zabudowy miejskiej. Stanowi ona ten rodzaj domu mieszkalnego, który -będąc w sensie własnościowym elementem przestrzeni prywatnej - jest jednocześnie w sensie wizualnym i funkcjonalnym elementem przestrzeni publicznej. Dzieje się tak przede wszystkim z uwagi na jej rolę w strukturze miasta - rolę elementu pozostającego na styku obu tych stref. Przedstawienie interakcji...
-
Историческая, культурная, и художственная общноть Гданска и Калининграда. Строительств общественного оздания культурной индивидуальности
PublicationArtykuł przedstawia wspólnotę przeszłości i analogie architektoniczne Gdańska i Kaliningradu (Koenigsberg/Królewiec)od średniowiecza do 1945 r. Przedstawia też stosunek Polaków i Rosjan do zastanego dziedzictwa i wynikające z niego różne sposoby odbudowy miast po zniszczeniach wojennych jako wynik odmienności kultur i ustrojów Polski i Związku Radzieckiego/Rosji.
Year 2007
-
Dworzec kolejowy w Gdyni - czyli modernista w nowej sytuacji
PublicationDworzec kolejowy w gdyni jest obiektem przyciągającym uwagę co najmniej z trzech powodów. po pierwsze, ze względu na swą architekturę oraz oblicze stylowe. Po drugie ze względu na wystrój wnętrza, niezwykle bogaty plastycznie i oryginalny. Po trzecie wreszcie, z uwagi na kontekst historyczny i świadectwo przemian twórczych wybitnego gdyńskiego architekta - Wacława Tomaszewskiego
-
Gdańsk dawna Stocznia Cesarska. Opinia w sprawie ochrony konserwatorskiej zespołu przestrzennego
PublicationEkspertyza powstała na zamówienie urzędu i miała na celu wskazanie zakresu niezbędnej ochrony prawnej zabytkowego zespołu dawnej Stoczni Cesarskiej
-
Minimalizm jako aktualny nośnik piękna - "uderzenie w duszę" = Minimalism as the current carrier of beauty - "a punch in the soul"
Publicationzgodnie z założeniami konferencji rozpatrzono minimalizm w kontekście piękna zarówno poszukiwanego przez odbiorcę jak i deklarowanego przez autorów.uznano minimalizm za współcześnie jedyny nurt architektury w którym atrybut ten ma znaczenie i jest niezbędny do jej poprawnego definiowania.
-
Problemy rewitalizacji silnie zdegradowanych obiektów modernistycznych o wysokich walorach historycznych w tkance miejskiej na przykładzie Charkowa, Mińska i Moskwy
PublicationPublikacja przedstawia stan obecny, zniszczenia i mozliwości rewitalizacji zdegradowanych obiektów modernistycznych Charkowa, Mińska i Moskwy w kontekscie ogólnoeuropejskim. Połozono nacisk na specyfikę systemu politycno-ekonomicznego wpływającego na mozliwości utrzymania wspomnianych obiektów. Przeprowadzono wartościowanie stanu wyjsciowego jak i obecnego.
-
Śródmieście Gdyni jako nośnik tożsamości miasta - problemy ochrony i rewitalizacji
PublicationZespół urbanistyczny Śródmieścia Gdyni zajmuje specjalne miejsce w dziejach architektury polskiej. Stanowi unikalny kompleks przestrzenny, wzniesiony od podstaw w latach 20-tych i 30-tych XX w. Zarówno w sensie całościowym, jak i poszczególnych obiektów prezentuje wysokie walory historyczne, naukowe i artystyczne.W swej warstwie estetycznej i symbolicnej stanowi ważny element tożsamości przestrzennej miasta.
-
Trzy historyczne miejsca kultu - włączone-wyłączone a przestrzeń miasta Gdańska = Three historic sities for religious cult - included-excluded in the space of the city of Gdansk.
Publicationpublikacja przedstwia historię 3 wybranych świątyń w gdańsku, które zmieniały obrządek oraz ich deklaratywną rolę we współczesnym mieście wynikajacą z potrzeb i możliwości obrządku oraz lokalizacji.trzy obiekty to: cerkiew prawosławna ul. traugutta w gdańsku-wrzeszczu,synagoga w gdańsku-wrzeszczu, kośiół-cerkiew unicka w gdańsku głównym. autor zwraca uwagę na wartości zarówno formalne jak i duchowe oraz związki nieformalne.
-
Twierdza Wisłoujście w Gdańsku - prace konserwatorskie wlatach 2002-2005 - problemy i wnioski
PublicationTekst przedstawia prace konserwatorskie prowadzone w obiektach twierdzy Wisłoujście.
-
Wprowadzenie : introduction
PublicationWprowadzenie do numeru składającego się z szeregu artykułów traktujących tematykę architekturę modernizmu powojennego. Autor eksponuje międzynarodowa rolę tematu oraz zainteresowanie nim zarówno krajowych jak i międzynarodowych instytucji.
-
Współczesne tendencje zabezpieczania zabytkowych ruin w kontekście polskich potrzeb i możliwości
PublicationPublikacja przedstawia polskie możliwości adaptacji ruin w kontekście doświadczeń miedzynarodowych, z podkresleniem dokonań realizacji norweskich. Omawiając szczegółowo projekt i realizację w Hamar, autorka eksponuje rolę jakości zabezpieczeń (zarówno w fazie projektowej jak i realizacyjnej) oraz wysoki koszt tego rodzaju pozytywnych przedwsięzięć.
Year 2006
-
Architektura gdyńskich kamienic okresu międzywojennego
PublicationKamienice gdyńskiego Śródmieścia są świetnym dokumentem epoki dwudziestilecia międzywojennego i świadectwem przełomu, który wówczas dokonał się w architekturze. Ich kształt przestrzenny i przemiany jakim ulegały dobrze wpisują się w ciąg rozwojowy europejskiego domu miejskiego. Ich dzieje związane są też z gdyńskich architektów, budowniczych i rodzin, które domy te wznosiły.
-
Detal architektury mieszkaniowej Lwowa XIX i XX wieku
PublicationMonografia detalu kamienicy lwowskiej w okresie późnego klasycyzmu, historyzmu, secesji, modernizmu, socrealizmu i czasów współczesnych.
-
Fortyfikacje Gdańska 1454-1793
PublicationTekst przedstawia rozwój nowożytnych fortyfikacji Gdańska od poł. XV do końca XVIII w. Wykorzystano nieznane i niepublikowane dotąd materiały archiwalne.
-
Idea donżonu w pruskiej fortyfikacji XVIII wieku
PublicationTekst przedstawia recepcję i adaptację średniowiecznej idei budowli obronnych typu ''donżon (donjon)'' w osiemnastowiecznej fortyfikacji pruskiej.
-
Już nie ma dzikich plaż
PublicationZagadnienie współczesnej zabudowy mieszkaniowej w pasie nadmorskim.
-
Konferencja naukowa ''Gdynia i Gdynianie'': wprowadzenie
PublicationRok 2006 był rokim podwójnego jubileuszu: 80-lecia nadania praw miejskich Gdyni i 30-lecia powstania Towarzystwa Miłośników Gdyni. Dla upamiętnienia obu tych rocznic Towarzystwo zorganizowało konferencję naukową poświęcono dziejom miasta, wydając także specjalny numer Rocznika Gdyńskiego z publikacją referatów wygłoszonych na konferencji.