rozdział dotyczy kształtowania ustroju Młodego Miasta Gdańska w okresie krzyżackim i zawiera biogramy jego znanych burmistrzów z tego okresu

Rutki były w średniowieczu wsią rycerską leżącą pomiędzy Wrzeszczem, Suchaninem i Pieckami. Lokując Młode Miasto Gdańsk w 1380 r. Zakon Krzyżacki przewidział możliwość dokupienia majątku do jego patrymonium. Dotychczasowa literatura przywołując ten fakt nie próbowała dokładnie określić położenia wsi uznając ją za zaginioną; nie podjęto też próby zrekonstruowania dziejów osady. Wynikało to po części z błędnym utożsamianiem Rutek...

Tekst zawiera omówienie charakterystycznych dla średniowiecznego okresu rozowju osadnictwa form rozplanowania wsi na wybranym terytorium Żuław Wiślanych. Pokazano wpływ danej odmiany rozplanowania wsi na postać kompozycyjną żuławskiego krajobrazu otwartego. Zilustrowano pogladowymi rysunkami powstałe w ten sposób specyficzne cechy krajobrazu jak czytelność panoramy i występowanie sekwencji wnętrz architektoniczno-krajobrazowych.

Publikacja dotyczy identyfikacji 4 kościołów (św. Bartłomieja, NPMarii przy klasztorze karmelitów, św. Jakuba i Wszystkich Bożych Aniołów) leżących w 1 poł. XV w. na terenie Młodego Miasta w Gdańsku. Ponadto weryfikowane są mylne poglądy o istnieniu świątyń św. Rocha, św. Jerzego oraz niezidentyfikowanego żeńskiego klasztoru. W zakończeniu prezentowana jest próba rekonstrukcji przestrzeni młodmiejskiej ok. 1450 r.