Wyszukiwarka
Katedra Historii, Teorii Architektury i Konserwacji Zabytków
Publikacje
Filtry
wszystkich: 384
Katalog Publikacji
Rok 2011
-
Dzielnica Reprezentacyjna Gdyni i jej powojenne oraz współczesne interpretacje
PublikacjaThe concept of the Premiere District in Gdynia was first conceived in the 1920s and from that time on it constantly accompanied the history of the city. It derivated from the idea of creating a symbol of Poland's regaining independence after the first World War and the successful creation of the new port and city on the Baltic coast. As the result of that development, Gdynia was named the maritime capital of Poland and was treated...
-
Dzielnica Reprezentacyjna Gdyni i jej współczesne interpretacje
PublikacjaKoncepcja gdyńskiej Dzielnicy Reprezentacyjnej zrodziła się w okresie międzywojennym i od tego czasu stale towarzyszy dziejom miasta. Kreowana wysiłkiem całego państwa morska stolica II Rzeczypospolitej miała stanowić jej "morską fasadę", znak wizualnej identyfikacji z morzem. Znak ten zawierał w sobie - zarówno w przenośni jak i dosłownie - element "otwarcia na morze" jako najważniejszy wyróżnik architektoniczno urbanistyczny...
-
Historia we współczesności. Pas Nadmorski w Gdańsku : dobro wspólne na miarę metropolitalną
PublikacjaW ramach prowadzonych w semestrze letnim 2010/2011 przez Katedrę Historii, Teori Architektury i Konserwacji Zabytków cyklu otwartych wykładów ''Historia we współczesności'', dr Bartosz Macikowski wygłosił 18 maja 2011 r. wykład na temat Pasa Nadmorskiego w Gdańsku. Artykuł w ''Piśmie PG'' poświęcony tematyce poruszonej na wykładzie opracowany został przez autorów części urbanistycznej społecznej koncepcji zagospodarowania Pasa...
-
Jak chronić Pas Nadmorski?
PublikacjaArtykuł ma na celu spopularyzowanie wykonanej na zamówienie Polskiego Klubu Ekologicznego Społecznej Koncecpji Zagospodarowania Pasa Nadmorskiego. W artykule omówiono założenia, jakimi kierowano się przy tworzeniu ''Społecznej Koncepcji Zagospodarowania Pasa Nadmorskiego w Gdańsku'' przygotowywanej przez Polski Klub Ekologiczny oraz przedstawiono sam projekt.
-
Jaka mogła by Gdynia morska
PublikacjaW artykule przedstawiono projekty międzywojenne morskiej fasady miasta jaką miała być strefa nadmorska i Dzielnica Reprezentacyjna Gdyni. Podkreślono aktualność wypracowanej w latach międzywojennych idei otwarcia miasta na morze, która powinna być kontynuowana we współczesnych projektach sporządzanych dla gdyńskiej strefy nadmorskiej. Obecna praktyka urbanistyczna nie zawsze jednak spełnia te wymagania.
-
Kilka uwag o Gdyni i jej zabytkach
PublikacjaOmówienie działań związanych z mało znanymi zabytkami Gdyni.
-
Kolonie robotnicze fundacji Abegga we Wrzeszczu
PublikacjaPrzedstawienie zabytkowych osiedli społecznych z końca XIX w. zbudowanych we Wrzeszczu dla robotników przez specjalnie utworzoną fundację.
-
Kościoły Wrzeszcza
PublikacjaHistoria i architektura budowli sakralnych w Gdańsku-Wrzeszczu.
-
Miasto otwarte na morze - 'gorący' problem Gdyni
PublikacjaGdynia od samego początku powstawała jako miasto otwarte na morze. Nie tylko dlatego, że u jej podstaw leżała rozpoczęta w 1920 r. budowa portu, ale również dlatego, że właściwie od razu stała się polska "bramą na świat" także w sensie kulturowym i społecznym. Wizerunek ten zrodził się w latach międzywojennych, w inspirujących projektach Dzielnicy Reprezentacyjnej Gdyni. Obejmowała ona zespół urbanistyczny Mola Południowego oraz...
-
"Mieszkać w Porcie - Ideały początków Modernizmu a miasto współczesne"
PublikacjaKonferencja poświęcona została dokonaniom Gustav'a Oelsnera'a. Ideały przyświecające całej generacji architektów początków Modernizmu, do których należał Oelsner zestawione zostały ze współczesnym miastem i dzisiejszymi priorytetami wpływającymi na obecnie podejmowane decyzje urbanistyczne. Porównanie dwóch aglomeracji Altona-Hamburg oraz Gdańsk-Gdynia w kontekście procesu tworzenia się metropolii portowej daje możliwość głębszego...
-
Modernistyczne centrum miasta - ewolucja idei Dzielnicy Reprezentacyjnej Gdyni 1926-2007
PublikacjaModernistyczne centrum miasta jako zagadnienie urbanistyczne nieczęsto było w okresie międzywojennym przedmiotem prac realizacynych. W porównaniu bowiem do podejmowanych na wielką skalę zarówno w Polsce jak i w całej Europie zadań mieszkaniowych, budowa nowych zespołów śródmiejskich należała do rzadkości. W tym kontekście ciekawym problemem jest geneza i rozwój idei Dzielnicy Reprezentacyjnej Gdyni. W sensie projektowym w skali...
-
Monumental Art -sztuka humanizująca wielką płytę
PublikacjaW powszechnej ocenie osiedla z wielkiej płyty to szarość i anonimowość schedy po socjalizmie. Zaspa jednak zdaje się z wielu powodów być osiedlem szczególnym. Jednym z nich jest festiwal Monumental Art. Fenomen tego wydarzenia polega na tym, że to sztuka postanowiła się upomnieć o swoje miejsce w architekturze, nadając jej nie tylko nowy estetyczny wymiar, ale uzupełniając ją o bieżacy, zaangażowany komantarz rzeczywistości społecznej.
-
Potencjał Wrzeszcza
PublikacjaKrótka analiza potencjału rozwojowego gdańskiej dzielnicy Wrzeszcz wynikającego jej historii i walorów architektonicznych i przyrodniczych.
-
Problemy konserwatorskie w oliwskiej katedrze : dublowanie obiektów
PublikacjaW katedrze oliwskiej znajdują się dzieła, które z uwagi na swoją wartość były ponawiane w ciągu wieków. W ten sposób powstały obiekty o podobnej treści i to niekiedy w tym samym miejscu. Obecnie stwarza to problemy konserwatorskie związane z ich zachowaniem i ekspozycją.
-
Prussian Star Forts in the 18th Century
PublikacjaTekst omawia grupę tzw. ''fortów gwiaździstych'', charakterystycznych budowli obronnych, budowanych w pruskich twierdzach w XVIII w.
-
Rewaloryzacja wnętrza modernistycznego i soc-modernistycznego w Gdyni
PublikacjaStaranne opracowanie reprezentacyjnych wnętrz obiektów użyteczności publicznej, handlowych czy kamienic było w okresie międzywojennym ważnym zadaniem każdego szanującego swoją sztukę architekta. Oprócz ciekawego i funkcjonalnego rozwiązania układu oraz współgrającego wystroju plastycznego na etapie projektu, autor zazwyczaj dbał o doprowadzenie realizacji swojego zamysłu do ostatniego detalu. Dopiero całość rozwiązania estetycznego...
-
Rutki: Wieś patrymonialna Młodego Miasta Gdańska
PublikacjaRutki były w średniowieczu wsią rycerską leżącą pomiędzy Wrzeszczem, Suchaninem i Pieckami. Lokując Młode Miasto Gdańsk w 1380 r. Zakon Krzyżacki przewidział możliwość dokupienia majątku do jego patrymonium. Dotychczasowa literatura przywołując ten fakt nie próbowała dokładnie określić położenia wsi uznając ją za zaginioną; nie podjęto też próby zrekonstruowania dziejów osady. Wynikało to po części z błędnym utożsamianiem Rutek...
-
Siedem i pół wieku Wrzeszcza
PublikacjaSyntetyczna historia rozwoju przestrzennego dzielnicy Wrzeszcz.
-
Śródmieście Gdyni jako zabytek
PublikacjaW rozdziale omówiono ochronę wielkoprzestrzennych układów urbanistycznych na przykładzie śródmieścia Gdyni. Wprowadzona w 2007 ochrona śródmieścia Gdyni poprzez wpisanie układu do rejestru zabytków, dała możliwość podjęcia wielu różnych działań rewaloryzacyjnych i popularyzatorskich. Przeprowadzono też eksperymentalne działania związane z połączeniem mechanizmów ochrony i publicznego finansowania.Dzieło zbiorowe przygotowane przez...
-
Uwagi o architekturze koszar huzarów we Wrzeszczu
PublikacjaOmówienie układu przestrzennego i architektury koszar pruskiej kawalerii z przełomu XIX i XX w. położonych w Gdańsku Wrzeszczu.
-
Wędrówki gdańskich cmentarzy. Przemiany miejsc pochówków w metropolii od średniowiecza do czasów współczesnych
PublikacjaCelem artykułu było syntetyczne prześledzenie przemian gdańskich nekropolii na tle rozwoju zespołu osadniczego i wskazanie, jak badania nad cemtarzami mogą być wykorzystane do poszerzenia wiedzy na temat historii urbanizacji Gdańska od średniowiecza do współczesności.
-
Wpływ ustroju politycznego i nastrojów społecznych na przemiany funkcjonalno-przestrzenne założeń pałacowo-parkowych dawnych Prus Wschodnich po 1944 roku
PublikacjaZałożenia pałacowo-parkowe zawsze stanowiły ważny element krajobrazu kulturowego regionu. II wojna światowa jednak nieodwracalnie zmieniła ich funkcję. Skutkiem tego m.in. założenia w dawnych Prusach Wschodnich utraciły swoich właścicieli i przestały odgrywać dotychczasową rolę rezydencji rodowych.Niektóre z tych obiektów zostały spalone przez Armię Czerwoną w 1945r. (Słobity) lub ograbione przez miejscową ludność i w rezultacie...
-
Zabytki architektury jako sfera działania samorządów terytorialnych - wybrane problemy
PublikacjaOmówienie działań w ochronie zabytków prowadzonych przez samorządy terytorialne na przestrzeni ostatnich lat.
Rok 2012
-
Czy to jest gryf, czy straszydło
PublikacjaArtykuł dotyczy prowadzonych w Gdyni-Orłowie prac przy odbudowie i rekonstrukcji willi ''Gryf''. Przedstawia pierwotną architekturę budynku, autora tej realizacji, a także rzeźbiarza, który wykonał detale architektoniczne. Między innymi także piękną rzeźbę gryfa, wieńczącego niegdyś budynek, która to rzeźba zniszczona została podczas wojny. Niestety w trakcie dokonywanej obecnie odbudowy obiektu nie odtworzono jej formy, umieszczając...
-
Drewniane więźby dachowe średniowiecznych kościołów Gdańska
Publikacja -
Dworzec Morski - gdyńskie okno na świat
PublikacjaArtykuł przedstawia zabytkowy Dworzec Morski w Gdyni i ideę urządzenia w nim Muzeum Emigracji. Mówi o powstaniu i dziejach tego budynku, o jego zabytkowych wnętrzach oraz o jego wartości dla gdyńskiej architektury. Podkreśla, że to właśnie sam ten budynek jest najbardziej wartościowym świadectwem ruchu emigracyjnego, jaki w okresie międzywojennym odbywał się przez Gdynię. Dlatego też najważniejszym etapem urządzania gdyńskiego...
-
Fortyfikacje Gdańska i ujścia Wisły 1454-1793 : Studium z dziejów nowożytnej architektury militarnej
PublikacjaPraca przedstawia rozwój architektury obronnej Gdańskaw latach 1454-1793. Rekonstruuje procesy projektowania, budowy i przekształceń zespołów i budowli fortecznych oraz zawiera ich szczegółowe opisy.
-
Fortyfikacje na obszarze Prus Królewskich i Warmii (1454-1772)
PublikacjaPraca przedstawia syntetyczny obraz architektury obronnej w Prusach Królewskich i na Warmii wraz z uwarunkowaniami jej powstawania i przemian w okresie pozostawania tego regionu w granicach Rzeczpospolitej.
-
Fragen und Beobachtungen zur Erhaltung der architektonischen Nachkriegsmoderne bis 1980 in Polen
PublikacjaRozdział w książce będącej przeglądem architektury powojennej w Europie. Książka dotyczy walorów i problemów ochrony budownictwa z lat powojennych w różnych krajach - głównie Niemczech, ale także w Europie Wschodniej. W rozdziale omówiono stan i problemy ochrony architektury do lat 80. XX w. w Polsce w tym w Gdyni i w Gdańsku. Wskazano na kontrowersje pojawiające się przy obejmowaniu ochroną budynków z lat 50. i 60. w Polsce.
-
Gdynia otwarta na morze
PublikacjaTradycję przestrzenną Gdyni stworzyły lata międzywojenne. To one ukształtowały ją w sensie urbanistycznym i architektonicznym oraz wykreowały główną ideę przestrzenną, którą jest otwarcie miasta na morze. Idea ta jest w pewnym sensie oczywista, gdyż nadmorskie położenie Gdyni wyraźnie do tego predestynowało. Dzięki konsekwentnej działalności zarówno projektanta portu - inżyniera Tadeusza Wendy, jak i głównego projektanta miasta...
-
Kościół św. Jana pamięcią miasta
PublikacjaArtykuł dotyczący zagadnienia pamięci zbiorowej wyrażanej przez dzieła kultury materialnej gromadzone prze wieki w gdańskim kościele.
-
Morska fasada Gdyni - legendarna idea i jej współczesne interpretacje
PublikacjaWizja morskiej fasady Gdyni stworzona została w latach trzydziestych XX wieku, w legendarnych projektach Dzielnicy Reprezentacyjnej. Realizację tej koncepcji przerwał jednak w 1939 r. wybuch wojny. Dziś temet morskiej fasady Gdyni podjęty został przez współczesnych urbanistów, lecz wizja którą przed nami roztaczają budzi wiele wątpliwości. Nastawione na dużą intensywność i gęstość zabudowy współczesne koncepcje w niewystarczającym...
-
Nienasycenie w architekturze - pragmatyczne i ideologiczne przyczyny wznoszenia drapaczy chmur na przykładzie Gdańska
PublikacjaArtkuł w syntetyczny sposób omawia przyczyny, dla których na przestrzeni wieków ludzie decydowali się budować obiekty skierowane ku niebu. Dzieli te przyczyny na dwie główne grupy: ideologiczne (religigne, prestiżowe, kulturowe, itp) oraz pragmatyczne (ekonomiczne, polityczne, ale inne niż prestiżowe, itp), ilustrując je przykładami z Gdańska.
-
Nieznane projekty Dzielnicy Reprezentacyjnej Gdyni (1938-1960)
PublikacjaIdea budowy Dzielnicy Reprezentacyjnej Gdyni ma tak długą historię jak samo miasto i towarzyszy mu praktycznie do dzisiaj. Jest też ciekawym probierzem nie tylko ewolucji myśli estetycznej w urbanistyce XX wieku, ale i koncepcji dotyczących kreowania roli morza w przestrzennym wizerunku miasta. Taka perspektywa określała rozmach z jakim w latach trzydziestych projektowano część reprezentacyjną zespołu. Miała on wówczas pełnić rolę...
-
Opis obiektu, historia i rozwój. - Układ urbanistyczny Śródmieścia Gdyni. Dokumentacja zgłoszenia zabytku do uznania za Pomnik Historii
PublikacjaDokumentacja jest kompleksową ekspertyzą uzasadniającą wniosek o uznanie zespołu urbanistycznego Śródmieścia Gdyni za Pomnik Historii. Opis obiektu przedstawia główną ideę rozplanowania śródmieścia oraz zasadnicze elementy układu, takie jak ciągi urbanistyczne, dominanty, akcenty pierzeje i wnętrza w przestrzeni publicznej. Prezentuje też najciekawsze realizacje architektoniczne, ich twórców i stylistykę. W części dotyczącej...
-
Praktyczne zastosowanie wartościowania zabytków czyli kategorie ochrony konserwatorskiej budynków w miejscowych planach zagospodarowania przestrzennego
PublikacjaRozdział dotyczy systemu waloryzacji zabytków architektury, opracowanego i wdrożonego w Gdyni na potrzeby ochrony w miejscowych planach zagospodarowania przestrzennego.
-
Trudne kompromisy: Prace konserwatorskie przy płytach nagrobnych w prezbiterium i transepcie kościoła św. Jana w latach 1996-2000
PublikacjaInterdyscyplinarna publikacja dotycząca gdańskiego kościoła jako obiektu sepulkralnej, zawierająca m.in. artykuły z dziedzin: historii, historii sztuki, konserwacji zabytków, archeologii, historii kultury materialnej,. historii literatury.
-
Trzecia międzynarodowa konferencja ''Modernizm w Europie - modernizm w Gdyni'' zakończona
PublikacjaTekst podsumowuje międzynarodową konferencję na temat ochrony i konserwacji architektury modernizmu, zorganizowaną w Gdyni we wrześniu 2012 r.
-
Zabytki architektury jako sfera działania samorządów terytorialnych - wybrane problemy
PublikacjaTekst dotyczy działań w zakresie ochrony zabytków realizowanych przez samorząd terytorialny Gdyni
Rok 2013
-
Architektura i układ przestrzenny portu gdyńskiego lat międzywojennych jako dziedzictwo kulturowe
PublikacjaW rozprawie podjęto przedstawienie dwóch głównych składowych krajobrazu kulturowego portu gdyńskiego - przestrzeni portowej jako zrealizowanej myśli planistycznej oraz zbudowanymi na terenie kompleksu obiektami architektonicznymi. Analiza zasobu w jego najistotniejszym - z punktu widzenia dziedzictwa kulturowego - podejściu historycznym okresu dwudziestolecia międzywojennego dowodzi znacznych, tkwiących w nim, wartości historycznych....
-
Awarie budowlane w dawnych kościołach dominikańskich w Chełmnie, Elblągu i Tczewie
PublikacjaArtykuł analizuje odkryte w trakcie badań architektonicznych ślady awarii budowlanych jakim ulegały w przeszłości obiekty podominikańskie w Chełmnie, Elblągu i Tczewie.
-
Dawne więźby dachowe kościoła pw. św. Katarzyny w Katarzyny
Publikacja..,
-
Dawny browar cystersów oliwskich
PublikacjaW artykule przedstawiono dzieje browaru zakonnego od czasu jego powstania szacowanego na pocz. XIV w., aż po prawie całkowitą rozbiórkę w 1833 r. W rezultacie rozwarstwienia zachowanej partii budynku jak i dokumentacji z XIX w. ustalono trzy zasadnicze zmiany architektoniczne i funkcjonalne.
-
Ekspertyza techniczna dotycząca oceny stanu zachowania wraz z określeniem sposobu remintu zabytkowego mostu kolejowego na rzece Boruji w Bytowie
PublikacjaOceniono obecny stan zachowania kamienno-ceglanego łukowego zabytkowego mostu kolejowego w Bytowie. Przedstawiono propozycje przyszłych prac naprawczych.
-
Gdzie w Kolibkach stał dwór Królowej Marysieńki
PublikacjaArtykuł wskazuje przypuszczalną lokalizację nieistniejącego już XVII-wiecznego dworu w Kolibkach, związanego m.in. z rodziną Sobieskich. Zawiera wskazówki gdzie w pracach archeologicznych należy szukać jego reliktów
-
Great Villas of Visegrad Four Countries and Slovenia
PublikacjaWystawa zorganizowana w Parlamencie Europejskim w Brukseli w dniach 27-30 maja 2013 przez Agencję Foibos Books Praha na której wystawiono plansze autorstwa Marii Jolanty Sołtysik opartej na książce Great Villas of Poland, oprac zb. pod red. R. Nakoniecznego, Praha : Foibos Books, 2013, ISBN 978-80-87073-58-2.
-
Ochrona i zagrożenie wartości zabytków - czyli o skutkach braku wartościowania i co dalej...
PublikacjaPrzedmiotem artykułu są problemy wynikające z braku oficjalnego systemu wartościowania zabytków architektury w polskim systemie ich ochrony oraz przedstawia możliwości i propozycje jego wprowadzenia.
-
Opinia techniczna dotycząca stanu zachowania konstrukcji pomnika stojącego na placu Szymona Krofeya w Bytowie
PublikacjaAnalizie poddanno zaobserwowane uszkodzenia konstrukcji betonowego pomnika zrealizowanego w latach 1960-61 w Bytowie. Przedstawiono także uwagi dotyczące ewentualnych prac remontowych.
-
Opinia techniczna dotycząca stanu zachowania reliktów archeologicznych dawnego kościoła pw. św. Katarzyny w Bytowie
PublikacjaAnaliza dotychczasowego stanu ekspozycji fundamentów dawnego kościoła w Bytowie wykazała znaczne zniszczenia murów ceglanych. Ustalono przyczyny powstania uszkodzeń i przedstawiono propozycje prac kkonserwatorskich.
-
Orłowo-perła międzywojennej Gdyni. Dzieje i architektura. Orłowo - Kolibki - Mały Kack
PublikacjaMonografia przedstawia całościowo dzieje Orłowa, Kolibek i Małego Kacka od czasów najdawniejszych do 1 połowy XX wieku. Bazując na niepublikowanym dotąd, szerokim materiale źródłowym, odkrywa szereg nieznanych faktów historycznych i prezentuje bardzo bogaty materiał ilustracyjny. Jako pierwsza też przedstawia architekturę i urbanistykę Orłowa (wraz z Kolibkami i Małym Kackiem), zapełniając wyraźną lukę w piśmiennictwie naukowym,...