Abstract

Od czasu wytworzenia pierwszego syntetycznego surfaktantu naukowcy wprowadzali wiele zmian w ich składzie, które miały na celu poprawę działania preparatów oraz zmniejszanie ich negatywnego oddziaływania na poszczególne elementy środowiska. Obecnie surfaktanty stosowane są zarówno jako środki piorące, myjące, czyszczące (chemia gospodarcza, kosmetyki) oraz w przemyśle spożywczym,włókienniczym, metalurgicznym, rafineryjnym, petrochemicznym, górniczym, elektronicznym, w syntezach związków, a także w analityce chemicznej. Stąd istotnym zagadnieniem staje się poznawanie losu środowiskowego surfaktantów ze względuna ich swobodne przemieszczanie w różnych elementach ekosystemu oraz toksyczność.W tym celu konieczne jest opracowywanie procedur analitycznych pozwalających na jakościowe i ilościowe oznaczanie surfaktantów różnego typu w próbkach środowiskowych. Jednakże wiąże się to z bardzo wieloma problemami wynikającymi ze specyficzności próbek oraz oznaczanych związków (m.in. obecność szeregu zanieczyszczeń, niskie poziomy zawartości analitów, ich zróżnicowana budowa chemiczna). Trudności te muszą być wzięte pod uwagę w trakcie przygotowaniapróbek do analizy, gdyż powodują konieczność stosowania odpowiednich technik izolacji i/lub wzbogacania (głównie LLE, SPE, SFE). Odpowiednio przygotowane próbki ekstraktów są poddawane badaniom z wykorzystaniem różnorodnych technik analitycznych. Na etapie oznaczeń końcowych najczęściej stosowana jest technika chromatografii cieczowej głównie z takimi detektorami jak UV, MS lub MS-MS umożliwiająca oznaczanie niskich poziomów zawartości pojedynczych surfaktantów. Obecność surfaktantów w różnych elementach środowiska utrzymuje się na różnym poziomie stężeń. Najwyższe zawartości tych związków oznaczane są w ściekach oraz stopniowo niższe odpowiednio w opadach atmosferycznych, osadach ściekowych, wodach powierzchniowych i gruntowych. Jednak obecny stan wiedzy o zawartościach związków z grypy surfaktantów w próbkach środowiskowych jest ograniczony i dotyczy tylko wybranych surfaktantów (anionowych i niejonowych). Stąd też wynika konieczność oceny stopnia zanieczyszczenia środowiska związkami z różnych grup surfaktantów poprzez stosowanie nowych technik, które umożliwiają w krótkim czasie osiągnięcie miarodajnych wyników.

Authors (3)