Kłamliwe, udane i błędne metafory sztucznej inteligencji chatbotów

Jan Kreft; Barbara Cyrek

doi:10.18290/rkult24152.2

Kłamliwe, udane i błędne metafory sztucznej inteligencji chatbotów

Abstrakt

W czasach, gdy tzw. sztuczna inteligencja staje się integralną częścią dużych modeli języ-kowych, osobistych asystentów czy np. tzw. inteligentnego domu, coraz ważniejsze staje się po-znanie czynników postaw wobec niej i jej narzędzi. Obserwowany świt nowych możliwości identyfikowanych ze sztuczną inteligencją skłania do lepszego poznania metafor, którymi jest opisywana. Metafory stanowią bowiem nie tylko klucz do wyjaśniania nieznanego, ale mają znaczącą wartość heurystyczną, są fundamentem nowoczesnej racjonalności i mogą wypierać ludzki osąd oraz minimalizować uprzedzenia i krytyczną refleksję. Celem artykułu jest identyfikacja metafor oraz rozpoznanie ich performatywnej roli w dysku-sji o sztucznej inteligencji i jej narzędziach. Przedmiotem badania są występujące w opisach me-diów i nowych technologii metafory dominujące oraz mniej znane metafory chatbotów obecne w tekstach dziennikarskich, na przykładzie artykułów opublikowanych w opiniotwórczym The New York Times. W ramach badania identyfikujemy i analizujemy m.in. metafory „platformy”, „sieci”, „umy-słu jako maszyny” oraz ożywione i nieżywione metafory towarzyszące sztucznej inteligencji i jej aktorów. Badamy ich perswazyjny charakter i cele tej perswazji.