Abstrakt

Architektura jest zjawiskiem uniwersalnym i stanowi dziedzinę kulturotwórczą powiązaną ściśle z innymi dziedzinami sztuki. Stąd doświadczanie i odczuwanie tożsamości warunkowane są również właściwym formowaniem obiektów architektonicznych, będących nośnikami określonych wartości i współdecydujących o możliwości zaistnienia tego doświadczenia w powiązaniu z określonym miejscem i realizacją w nim określonej potrzeby. W epoce wszechobecnej bezrefleksyjnej konsumpcji i powszechnego unikania słowa pisanego, obiekty należące do kultury materialnej, jaką współtworzy architektura, stają się istotnymi przedmiotami procesu przekazu idei i określonych treści. Przynależność do miejsca, grupy kulturowej, społeczności, czy wspólnoty regionalnej, ma swój wyraz w świadomie projektowanych formach przestrzennych. Pomorskie doświadczenie domu można odnieść do dwóch kontrastujących sytuacji. Po pierwsze - dawnej wsi kaszubskiej z jej regionalną zabudową, gdzie dom mieszkalny stanowiła drewniana chata kaszubska. (Ta architektura, wyrastająca z uwarunkowań lokalny i osadzona kulturowo w świadomości Kaszubów, wzmacniała poczucie utożsamienia z zamieszkiwanym regionem i konkretnym miejscem.) Po wtóre – współczesnego pomorskiego osiedla, zabudowanego wieloklatkowymi, prefabrykowanymi blokami. (Wydaje się, że ten rodzaj zabudowy, pozbawiony kulturowego ukorzenienia w tradycjach regionalnych zubaża osobistą identyfikację z zamieszkiwanym budynkiem/ mieszkaniem.) Wspomniany blok stoi zazwyczaj na wielkim osiedlu z dala od lasu, łąki, wody, a chata pośród pól, czasem w pobliżu rzeki lub jeziora, gęstego boru. Coś jednak je łączy: i blok, i chata, choć tak bardzo się od siebie różnią, stanowią dla ich mieszkańców najważniejsze miejsce w przestrzeni: DOM. Przestrzeń osiedli mieszkaniowych, a także zaniedbana zabudowa niektórych wsi oczekują rewaloryzacji. Zagubionej tożsamości można poszukiwać dbając o wartościowe zamieszkiwanie. Pożądane byłyby zarówno kompetentna interwencja zewnętrzna jak i oddolne działania prowspólnotowe oparte na świadomym czym jest dom i jaki powinien, czy mógłby być. Jedną z form nieoczywistych działań w tym zakresie mogłyby być działania o charakterze intencjonalnym, artystycznym.

Autor (1)