Filters
total: 270
filtered: 239
-
Catalog
- Publications 239 available results
- People 15 available results
- Inventions 6 available results
- Projects 1 available results
- Research Teams 1 available results
- Research Equipment 1 available results
- e-Learning Courses 1 available results
- Events 5 available results
- Open Research Data 1 available results
Chosen catalog filters
Search results for: PILARKA TAŚMOWA
-
Analiza produktywności procesów przecinania materiałów prętowych
PublicationW pracy porównano produktywność pilarki tarczowej i taśmowej w procesie przecinania prętów stalowych. Wykazano, iż pomimo większej wartości rzazu w przypadku pilarki tarczowej daje one większe oszczędności materiałowe dla zakładu, aniżeli pilarka taśmowa. Ten stan jest efektem uzyskiwanych większych dokładności po przecięciu (chropowatość, prostopadłość).
-
Prognozowanie wartości mocy skrawania dla procesu przecinania impregnowanego drewna sosnowego na pilarce taśmowej
PublicationW artykule przedstawiono prognozowane wartości mocy skrawania dla pilarki taśmowej (ST100R firmy STENNER), które są stosowane w polskich tartakach. Wartości mocy skrawania oszacowano dla drewna sosny zwyczajnej (Pinus sylvestris L.), które zostało poddane impregnacji. Dla porównania wyznaczono również wartości mocy skrawania dla drewna niezaimpregnowanego. Wartości te określono za pomocą innowacyjnej metody prognozowania sił skrawania,...
-
The system for identification of the band saw wheel cross profile
PublicationPrzedstawiono system do identyfikacji zarysu poprzecznego koła pilarki taśmowej, dzięki któremu producent pił taśmowych ma możliwość naprężenia brzeszczotu piły w sposób zapewniający jej poprawną pracę. Opisano budowę i zasadę działania systemu. Uzyskane dane mogą być wprowadzane do układów sterowania automatycznych urządzeń ze sterowaniem CNC (naprężających piły taśmowe). Dane systemu: szerokość sprawdzanych kół do 300 mm, dokładność...
-
Badania porównawcze i ocena biodegradowalnego oleju do układów tnących pilarek łańcuchowych ''Profesjonalny Pilarz BIO''
PublicationCelem przeprowadzonych badań było sprawdzenie i porównanie parametrów oraz właściwości smarnych i przeciwzużyciowych z olejem maszynomym L-AN 68 (produktem stosowanym kiedyś w gospodarce leśnej do smarowania układów tnących pilarek łańcuchowych) oraz olejem Vexol Eko - biodegradowalnym produktem do smarowania prowadnic i łańcuchów pił, używanym obecnie przez OTL Świebodzin.
-
ANALIZA EKONOMICZNA PRODUKCJI WARSTW LICOWYCH PODŁÓG KLEJONYCH WARSTWOWO
PublicationW artykule przedstawiono wyniki analiz wydajności liniowej, a także struktury kosztów produkcji, za pomocą cienkich pił na pilarce ramowej wielopiłowei i ta-śmowej, dębowych elementów licowych podłóg klejonych warstwowo. Stwierdzo-no, że przy przecinaniu deszczułek o grubości 4 mm o szerokości mniejszej od 180 mm bardziej wydajna jest pilarka ramowa wielopiłowa, zaś w pozostałych przypadkach widać przewagę wydajności pilarki taśmowej....
-
Innowacyjność w dziedzinie obróbki drewna. Politechnika Gdańska - wdrożenia na medal
PublicationPrzedstawiono szereg opracowań powstałych w Katedrze Technologii Maszyn i Automatyzacji Produkcji na rzecz przemysłu przerobu drewna: pilarka ramowa wielopiłowa, urządzenie do sprawdzania tarcicy w sposób ciagły, program symulacji pracy traka, wizyjny kontroler ostrzy pił oraz system identyfikacji zarysu poprzecznego koła pilarki taśmowej. Część z tych opracowań była wyróżniona na międzynarodowych targach wynalazków złotymi i srebrnymi...
-
Metoda prognozowania mocy skrawania przy przecinaniu piłami polskiego drewna sosnowego z uwzględnieniem wiązkości materiału obrabianego
PublicationW pracy zostały przedstawione wartości właściwości materiałowych tj.: wiązkość R oraz naprężenia tnące w strefie skrawania τy, dla drewna sosnowego (Pinus sylvestris L.). Badane próbki drewna pochodziły z czterech Krain Przyrodniczo - Leśnych Polski: Bałtyckiej Krainy Przyrodniczo - Leśnej (kraina A), Karpackiej Krainy Przyrodniczo - Leśnej (kraina B), Małopolskiej Krainy Przyrodniczo - Leśnej (kraina C) oraz Wielkopolsko - Pomorskiej...
-
Hala Targowa w Gdańsku
PublicationW artykule przedstawiono historię i problemy rekonstrukcji Hali.
-
Polarny wrzesień „Polska Stacja Polarna – Spitsbergen”. XXXIX Wyprawa Polarna, Hornsund 2016
PublicationW dniach od 6 września do 1 października 2016 roku uczestniczyłyśmy w XXXIX Wyprawie Polarnej Instytutu Geofizyki PAN. Ekspedycja naukowa ujęta była w programie badawczym zawartym w projekcie grantowym finansowanym przez NCN, pt. „Badanie modyfikacji chemizmu wód zlewni rzeki Revelvy (obszar fiordu Hornsund, Spitsbergen) przez zanieczyszczenia antropogeniczne przy zróżnicowanym zasilaniu przez wody atmosferyczne”.
-
Wyprawa Polarna AREX 2017
PublicationW dniach od 26 lipca do 5 sierpnia 2017 roku uczestniczyłam w XXXI Wyprawie Polarnej Instytutu Oceanologii PAN AREX 2017 na Spitsbergen. Obszarem prowadzenia badań był Fiord Hornsund, a celem wyprawy było między innymi pobranie próbek wody do analiz chemicznych i mikrobiologicznych.
-
Polaka dom własny
PublicationTempo życia wsółczesnego miasta każe jego mieszkańcom szukać schronienia i odpoczynku z dala od ruchliwego centrum. Przy tendencji do rozrastania się obszarów metropolitalnych odrebnym wyzwaniem stał się problem komunikacji. Absorbujący współczesny system pracy, tworzący mechanizm uzależniania od niej wielu osób, będący rozwiązaniem własnych problemów, może mieć wpływ na powstawanie w pobliżu miejsca zatrudnienia odizolowanych...
-
Prognozowanie mocy skrawania przy przecinaniu drewna na pilarkach o prostoliniowej trajektorii ruchu pił
PublicationOpisano zastosowanie nowego podejścia do prognozowania mocy skrawania pilarek o prostoliniowej trajektorii ruchu pił (pilarki ramowe i taśmowe). W przewidywaniu mocy skrawania wykorzystano podejście ujmujące osiągnięcia współczesnej mechaniki pękania.
-
Analiza techniczna funkcjonalności pilarki PZS-350. Ekspertyza techniczna opracowana na zlecenie REMA S.A.
PublicationWykonana ekspertyza techniczna dotyczyła prototypowej pilarki tarczowej PZS-350 przeznaczonej do cięcia surowej sklejki drzewnej na arkusze o żądanym wymiarze. Celem była analiza funkcjonalności wykonanego prototypu oraz jego zgodności z przyjętymi założeniami technicznymi. Główne funkcje realizowane przez pilarkę obejmują: a) transport sklejki ze stołu podawczego do cięcia wzdłużnego; b) cięcie wzdłużne i usuwanie odpadu po tym...
-
Oleje smarowe do pilarek - problem dla miasta i środowiska
PublicationŚrodki smarowe eksploatowane są w różnych urządzeniach tnących. Olej smarowy uznaje się za element budowy maszyny, którego zadaniem jest stworzenie warstwy w postaci mikrofilmu pomiędzy dwoma poruszającymi się elementami urządzenia. Warstwa taka ma za zadanie zminimalizowanie tarcia, zapiekania się elementów maszyny oraz zmywanie nagarów i mikrocząstek zaokludowanych na powierzchni urządzenia. Zapobiega to m. in. pojawieniu się...
-
Dynamics of the circular sawing machine spindle system
PublicationW pracy przedstawiono wyniki badań wpływu prędkości obrotowej na dynamikę układu wrzecionowego pilarki tarczowej. Czynnikami badanymi były bicie osiowe i promieniowe wrzeciona, które mierzono za pomocą czujników wiroprądowych na kierunku działania przekładni pasowej, a także na kierunku do niego prostopadłym. Przeprowadzone badania eksperymentalne wykazały, że wartość prędkości obrotowej wrzeciona oraz sposób przekazywania mocy...
-
Precision of cutting system in circular sawing machine
PublicationW pracy przedstawiono analizę dokładności układu przecinania pilarki tarczowej, w której uwzglednoino dokładność struktury geometryczno- ruchowej przecinarki.
-
Raport z badań olejów do smarowania łańcuchów układów tnących pilarek
PublicationPrzedmiotem opracowania jest sprawozdanie z badań przeprowadzonych na zlecenie Regionalnej Dyrekcji Lasów Państwowych w Gdańsku, w ramach projektu Rzetelne Przedsiębiorstwo Leśne. Badania dotyczyły określenia metodyki kontroli olejów stosowanych do smarowania układów tnących urządzeń stosowanych do prac leśnych w związku z wymogiem stosowania środków biodegradowalnych. Sprawozdanie zawiera przegląd aktualnych doniesień literaturowych....
-
Prognozowanie mocy skrawania przy przecinaniu polskiego drewna sosnowego na pilarkach tarczowych
PublicationPrzedstawiono metodę określania mocy skrawania dla pilarek tarczowych wykorzystującą w modelu elementy mechaniki pękania. W obliczeniach uwzględniano wiązkość materiału obrabianego oraz jego wytrzymałość na ścinanie. Wykazano, że wspomniane parametry są silnie uzależnione od pochodzenia drewna. Dla jednej operacji przeprowadzono obliczenia dla drewna sosnowego pochodzącego z 4. różnych Krain geograficznych Polski.
-
Prognozowanie mocy skrawania przy przecinaniu polskiego drewna sosnowego na pilarkach tarczowych
PublicationPrzedstawiono metodę określania mocy skrawania dla pilarek tarczowych wykorzystującą w modelu elementy mechaniki pękania. W obliczeniach uwzględniano wiązkość materiału obrabianego oraz jego wytrzymałość na ścinanie. Wykazano, że wspomniane parametry są silnie uzależnione od pochodzenia drewna. Dla jednej operacji przeprowadzono obliczenia dla drewna sosnowego pochodzącego z 4. różnych Krain geograficznych Polski.
-
Horyzontem II za koło polarne – arktyczna wyprawa polarna naukowców z Politechniki Gdańskiej
PublicationW dniach od 24 sierpnia do 17 września 2020 roku dr inż. Klaudia Kosek (WILiŚ), dr inż. Małgorzata Szopińska (WILiŚ) oraz mgr inż. Joanna Potapowicz (WCh) uczestniczyły w 43. Wyprawie Polarnej Instytutu Geofizyki PAN. Ekspedycja naukowa ujęta była w programie badawczym zawartym w projekcie grantowym Preludium (nr 2017/25/N/NZ9/01506), finansowanym przez Narodowe Centrum Nauki, pt. „Oznaczanie składników odżywczych, będących podstawowym...
-
Tracing of the real cross profile of the band saw wheel.
PublicationPrzedstawiono sytem do identyfikacji profilu koła pilarki taśmowej. Wyniki pomiarów profilu rzeczywistego służą jako dane wejściowe dla automatycznych urządzeń naprężających piły sterowanych CNC. Dopasowanie piły do profilu koła ma wpływ na jej zachowanie podczas przecinania.
-
Sawing accuracy on the twin shaft multi-rip saw
PublicationW pracy przedstawiono analizę i wyniki badań doświadczalnych dokładności przecinania na dwuwrzecionowej pilarce tarczowej. Zaprezentowano warianty struktury geometryczno-ruchowej dwuwrzecionowej pilarki tarczowej, jak również warunki pracy dolnych górnych pił pilarki.
-
Prototypowa przystawka kotwiczna z hamulcem taśmowym i hamulcem tarczowym oraz układem sterowania ze sterownikiem programowalnym
PublicationNajczęściej stosowanym obecnie na statkach handlowych urządzeniem do obsługi kotwicy jest wciągarka cumowniczo-kotwiczna składająca się z części cumowniczej i przystawki kotwicznej. Jednym z trybów pracy przystawki kotwicznej jest operacja rzucania kotwicy wykonywana bez użycia napędu wciągarki. Prędkość opadania kotwicy jest regulowana za pomocą hamulca. Powszechnie stosowane obecnie hamulce taśmowe źle spełniają rolę elementu...
-
Nowe konstrukcje przekładkowe metal-pianka poliuretanowa = New sandwich plate systems metal - PU foam
PublicationWyznaczono statyczne własności mechaniczne przy ściskaniu, rozciąganiu oraz ścinaniu w óżnych kierunkach względem wzrostu piany oraz przy cyklicznych naprężeniach ściskających i ścinających. Stwierdzono różnice własności mechanicznych w zależności od kierunku i formy naprężeń.
-
PROGNOZOWANIE MAKSYMALNYCH GRANICZNYCH WARTOŚCI PRĘDKOŚCI POSUWU DLA PROCESU PRZECINANIA DREWNA NA PILARKACH RAMOWYCH
PublicationDo szacowania efektów energetycznych (moc skrawania, siła skrawania), w klasycznym podejściu, przy przecinaniu drewna piłami wykorzystuje się w obliczeniach opór właciwy skrawania, który w przypadku drewna jest funkcją wielu mniej lub bardziej istotnych czynników. Innym podejściem jest zastosowanie modelu bazującego na mechanice pękania, w którym bierze się pod uwagę oprócz wytrzymałości drewna, warunki tarcia, a także właciwość...
-
Przywracamy piękno. Hala Targowa w Gdańsku przy Pl. Dominikańskim w świetle najnowszych badań historyczno-architektonicznych. cz.1
PublicationW artykule przedstawiono prawdopodobny pierwotny układ przestrzenny wnętrza.
-
Przywracamy piękno. Hala Targowa w Gdańsku przy Pl. Dominikańskim w świetle najnowszych badań historyczno-architektonicznych. cz. 2
PublicationW artykule przedstawiono prawdopodobny pierwotny układ przestrzenny wnętrza.
-
The fundamentals of narrow-kerf sawing; the mechanics and quality of cutting / K. A. Orłowski.
PublicationW pracy przedstawiono ekonomiczne i ekologiczne uwarunkowania dokładnego przecinania drewna za pomocą pił cienkich (o niewielkiej wartości rzazu). Opisano współczesne technologie wykorzystujące cienkie piły: pilarki tarczowe wielopiłowe, pilarki taśmowe i ramowe. W rozdziale drugim omówiono siły skrawania w ujęciu klasycznym, w którym do ich szacowania przyjmuje się przede wszystkim wartości właściwego powierzchniowego oporu skrawania,...
-
Opinia techniczna dotycząca zabezpieczenia filara estakady przed erozją boczną rzeki Drwęca w Nowym Mieście Lubawskim
PublicationOpinia zawiera opis konstrukcji i lokalizacji filara estakady kolektora sanitarnego w Nowym Mieście Lubawskim wraz z oceną jego stateczności. Analizę proponowanych wariantów zabezpieczenia filara, własną koncepcję zabezpieczenia filara oraz wnioski.
-
Analyses of static displacements of a spindle apllied in typical circular sawing machines
PublicationW pracy przedstawiono analizę właściwości statycznych wrzeciona stosowanego w typowych pilarkach tarczowych. Zdefiniowano umowną oś obrotu wrzeciona pilarki tarczowej, która odpowiada geometrycznemu środkowi otworu piły tarczowej. W obliczeniach wyznaczono przemieszczenia umownej osi obrotu wrzeciona, wskaźnik sztywności wrzeciona oraz przemieszczenie poprzeczne piły.
-
Analyses of the effect of the design features of the spindle of the sliding table saw upon its critical rotational speeds
PublicationProducenci pilarek formatowych do drewna dążą do zwiększania dokładności przecinania. Można to osiągnąć np. przez poprawę zachowania się wrzeciona, gdyż od niego w dużej mierze zależą efekty przecinania. Przedstawiono metodykę wyznaczania prędkości krytycznych wrzeciona pilarki formatowej w funkcji cech konstrukcyjnych wrzeciona i jego napędu.
-
Hybrid dynamically balanced saw frame drive
PublicationW pilarkach ramowych, w których rama piłowa jest napędzana poprzez mechanizm korbowy, generowana przez ramę piłową siła bezwładności oddziaływuje na fundament pilarki oraz na jej układ napędowy. W niniejszym artykule przedstawiono sposób eliminacji tych niekorzystnych zjawisk. Autorzy zaprezentowali dynamicznie wyrównoważony hybrydowy układ napędu ramy piłowej, w którym występuje akumulator energii kinetycznej przyłączony równolegle...
-
Board cross-section errors while sawing on twin shaft multi-rip saws
PublicationW pracy przedstawiono wpływ warunków pracy pił na powstawanie błędów przecinania w postaci uskoku na przekroju poprzecznym tarcicy.
-
Zawadzka M, Pilarska E, Konieczna S, Szmuda M, Matheisel A, Lemska A, Modrzejewska S, Mazurkiewicz-Bełdzińska M.: Peri-ictal headaches in the paediatric population – prospective study. Cephalalgia. 2021 May;41(6):690-700
Publication -
The European Union's Water Framework Directive - A new challenge in monitoring water quality. Ramowa Dyrektywa Wodna Unii Europejskiej - Nowe wyzwanie w monitoringu jakości wody
PublicationMonitoring jakości wody polega zwykle na punktowym pobieraniu próbek z użyciem odpowiednich próbników, po którym następuje etap analizy w celu określenia stężenia zanieczyszczeń. Pomimo wielu zalet, metoda ta ma ograniczenia w zakresie badania rozkładu czasowego i przestrzennego zanieczyszczeń oraz w zakresie oceny biodostępności zanieczyszczeń. Wdrożenie Ramowej Dyrektywy Wodnej (2000/60/EC)w krajach Unii Europejskiej będzie wymagało...
-
Zawadzka M, Mazurkiewicz-Bełdzińska M, Szmuda M, Pilarska E.: Re: Field testing of ICHD-3 beta criteria of periictal headache in patients with focal epilepsy - a prospective diary study. Cephalalgia. 2018 Dec;38(14):2085
Publication -
Forecasting values of cutting power for the sawing process of impregnated pine wood on band sawing machine
PublicationW artykule przedstawiono prognozowane wartości mocy skrawania dla pilarki taśmowej (ST100R firmy STENNER), które są stosowane w polskich tartakach. Wartości mocy skrawania oszacowano dla drewna sosny zwyczajnej (Pinus sylvestris L.), które zostało poddane impregnacji. Dla porównania wyznaczono również wartości mocy skrawania dla drewna niezaimpregnowanego. Wartości te określono za pomocą innowacyjnej metody prognozowania sił skrawania,...
-
Estimating of the rough green target size in lumber manufacturing on the twin shaft multi-rip saws
PublicationW pracy przedstawiono analizę i wyniki badań doświadczalnych dokładności przecinania pryzm ze zmrożonego drewna brzozowego na dwuwrzecionowej pilarce tarczowej w warunkach przemysłowych. W badaniach wykorzystywano piły typu "Multix" oraz piły nowego typu. Ponadto, wykazano, że obecność w przekroju poprzecznym, zmiennego na długości przecinanej deski, stopnia po obu jej stronach ma znaczny wpływ na szacowanie wymiaru początkowego...
-
1 kapitola: Status report on frame sawing machines for narrow-kerf sawing
PublicationW opracowaniu przedstawiono genezę pilarek ramowych oraz przecinania drewna cienkimi piłami. Omówiono ekonomiczne i ekologiczne zalety tego typu obróbki. Zaprezentowano kinematykę współczesnych pilarek dostępnych na rynkach światowych: Orbit, Mamuth oraz DSG Sonic. Szczegółowo opisano układ napędowy pilarek DTPX-30 i PRW15 z hybrydowym napędem głównym i całkowitym wyrównoważeniem dynamicznym układu.
-
Granulometric analysis of dry sawdust from the sawing process on the frame sawing machine PRW15M = Granulometrická analýza suchej piliny z procesu pílenia borovicového dreva na rámovej píle PRW-15M
PublicationW artykule przedstawiono wyniki analizy granulometrycznej trocin otrzymanych podczas procesu przecinania drewna sosnowego na pilarce ramowej PRW15M. Wielkość otrzymanych trocin miesciła się w zakresie od 84,7 µm do 15,2 mm. Z punktu widzenia kształtu trociny średniej wielkości d>125µm są swym kształtem zbliżone do włókien drzewnych. Z kolei, drobne frakcje d<125µm mają kształt sześcienny. Ponadto, wzrost prędkości posuwu powoduje...
-
Wpływ sposobu suszenia na wiązkość i naprężenia tnące przy przecinaniu wybranych gatunków drewna
PublicationW rozprawie doktorskiej przedstawiono wpływ sposobów suszenia na wiązkość i naprężenia tnące w strefie skrawania, które zgodnie ze współczesną mechaniką pękania można uznać za energetyczne wskaźniki skrawalności. Badania zostały przeprowadzone dla próbek z drewna sosnowego (Pinus sylvestris L.) i bukowego (Fagus silvatica L.) suszonego czterema sposobami. Trzy z nich, to najczęściej wykorzystywane w przemyśle, suszenie w sposób...
-
Rebuttal from L. E. K. Ratcliffe, W. Pijacka, F. D. McBryde, A. P. Abdala, D. J. Moraes, P. A. Sobotka, E. C. Hart, K. Narkiewicz, A. K. Nightingale and J. F. R. Paton
Publication -
Clamping precision of a cilcular saw blade on a spindle of a sawing machine
PublicationW pracy przedstawiono analizę dokładności mocowania piły tarczowej na wrzecionie pilarki, w której uwzgledniono jedynie tolerancje wykonania układu wrzeciona pilarki i piły tarczowej.
-
Dynamika piły tarczowej i wrzeciona przecinarki
PublicationOpisano metodykę określania właściwości dynamicznych układu wrzecionowego pilarki tarczowej w sposób eksperymentalny. Opisana metoda pozwala wykazać, że w określonych przypadkach o zachowaniu piły decydującą rolę może odgrywać wrzeciono pilarki i sposób jego napędu.
-
Conception of on-line lamella´s thickness monitoring system for resawing process on sash-gangs saw
PublicationPrzedstawiono układ do automatycznego pomiaru grubości lameli po cięciu na pilarkach ramowych. Pomiar odbywa się metodą bezstykową za pomocą ultra precyzyjnych laserowych sensorów przemieszczeń. Sygnały z sensorów po obrobieniu za pomocą specjalnego oprogramowania były podstawą do oceny jakości wykonania lameli. Próby cięcia wykonano na pilarce ramowej PRW15M na Politechnice Gdańskiej, a pomiary na Shimane University w Matsue (Japonia)....
-
Influence of frame sawing machine´s kinematics on saw blade tooth wear.
PublicationW pracy przedstawiono wpływ kinematyki pilarki ramowej na zużycie ostrzy piłtrakowych.
-
Frame sawing machines for accurate wood re-sawing
PublicationPrzedstawiono zwięzłą historię pilarek ramowych. Zaprezentowano ekologiczne i ekonomiczne zalety pilarek ramowych nowej generacji. Opisano podstawowe cechy układów kinematycznych nowoczesnych pilarek ramowych oraz podano ich podstawowe dane techniczne.
-
Relationship between saw blade teeth wear and kinematics of frame sawingmachines
PublicationPrzedstawiono rezultaty badań zużycia ostrzy pił trakowych i wpływ kinematyki pilarki ramowej na rozkład zużycia poszczególnych ostrzy pił.
-
Projekt koncepcyjny i wstępny hydraulicznej wciągarki trałowej
PublicationPraca stanowi dokumentację projektu koncepcyjnego i wstępnego hydraulicznej wciągarki trałowej przeznaczonej dla małego statku rybackiego. Wciągarka ta cechuje się zwartą i stosunkowo lekką konstrukcją. Wyposażona jest w dwa silniki hydrauliczne współpracujące równolegle z jednostopniową przekładnią zębatą walcową oraz w hamulec taśmowy bębna linowego i w układacz liny.
-
Modes of vibrations occuring in the washboarding phenomenon
PublicationW oparciu o współczesną literaturę oraz wyniki badań własnych przedstawiono teorie zjawiska washboarding dla obróbki na pilarkach taśmowych z użyciem wąskich i szerokich pił. Zaprezentowano również wytłumaczenie wspomnianego zjawiska dla przypadku obróbki na pilarkach ramowych. Poprzez analogię do drgań typu chatter (drgania samowzbudne w obróbce metali) zaproponowano nazwy regenerative washboarding, dla drgań samowzbudnych na...