Abstrakt

Wyniki licznych badań epidemiologicznych wskazują, że rodzaj, ilość oraz jakość dostarczanych wraz z pożywieniem lipidów może przyczyniać się do ograniczenia bądź rozwoju chorób dietozależnych, takich jak otyłość, cukrzyca typu 2, miażdżyca czy nadciśnienie tętnicze. Rosnące zainteresowanie określeniem wpływu lipidów dostarczanych z pożywieniem na funkcjonowanie ludzkiego organizmu wymaga przeprowadzenia licznych badań, zarówno pod kontem oznaczenia ich składu w próbkach żywności, jak i określenia ich aktywności biologicznej. Lipidami wykazującymi szczególną aktywność biologiczną, a tym samym będącymi w centrum badań lipidomicznych są fosfolipidy, a także produkty ich utlenienia. Celem niniejszej pracy doktorskiej była charakterystyka produktów enzymatycznego i termicznego utlenienia frakcji fosfolipidowej wyizolowanej z żółtka jaja kurzego, które zostało wybrane jako modelowe źródło fosfolipidów dostarczanych do organizmu z pożywieniem. W kolejnym etapie podjęto próbę określenia wpływu utlenienia fosfolipidów na kinetykę ich hydrolizy katalizowanej w wyniku aktywności trzustkowej fosfolipazy A2. Ponadto sprawdzono wpływ obecności utlenionych fosfolipidów na szybkość trawienia innych związków lipidowych, takich jak triacyloglicerole. Ostatnim celem prowadzonych badań było określenie cytotoksyczności i genotoksyczności mieszanin składających się z soli żółciowych oraz natywnych lub utlenionych fosfolipidów przed i po procesie trawienia jelitowego w warunkach in vitro. W wyniku prowadzonych prac badawczych zaproponowano metodę analizy utlenionych fosfolipidów opartą na technice dwuwymiarowej chromatografii cieczowej w trybie off-line sprzężonej z detektorem z matrycą diodową, detektorem naładowanego aerozolu oraz spektrometrem mas. Opracowana metoda została następnie wykorzystana podczas profilowania oraz identyfikacji produktów enzymatycznego i termicznego utlenienia frakcji fosfolipidowej, a także badania kinetyki tych reakcji. Utlenienie fosfolipidów przyczyniło się od zmniejszenia szybkości reakcji ich hydrolizy w wyniku aktywności fosfolipazy A2. Natomiast z drugiej strony obecność utlenionych fosfolipidów na powierzchni trawionych kropli lipidowych prowadziła prawdopodobnie do przyspieszenia reakcji hydrolizy triacylogliceroli w wyniku aktywności lipazy trzustkowej. Zarówno utlenienie, jak i hydroliza fosfolipidów w znaczący sposób wpływały na ich aktywność biologiczną.

Autor (1)