Catalog Publications
Publications starting with: S clear
Filters
total: 5579
displaying 1000 best results Help
Catalog Publications
Year 2014
-
Szybkie uziemniki do ograniczania skutków zwarć łukowych w okrętowych rozdzielnicach SN
PublicationW artykule scharakteryzowano moc i napięcie łuku, jak również przedstawiono model termodynamiczny służący do obliczania ciśnienia i temperatury gazów w otoczeniu łuku zwarciowego. Przedstawiono przykładowy układ elektrowni okrętowej i zasilania najważniejszych odbiorników na statku do przewozu gazu ziemnego w stanie ciekłym. Na podstawie parametrów prądnic i silników odbiorników zasilanych z rozdzielnicy głównej obliczono prądy...
-
Szumy czujników : Metody pomiarów i analizy
PublicationW pracy przedstawiono problematykę pomiarów i analizy szumów w wybranych rodzajach czujników. Przedstawiono mechanizmy powstawania szumów, metody ich pomiarów oraz analizy. W pracy występuje szereg przykładów w których szumy są źródłem informacji o zjawiskach zachodzących w otoczeniu czujnika. Praca będzie przydatna dla osób zajmujących się problematyką pomiarów i analizy sygnałow o niewielkiej intensywności.
-
Sztuka współczesna w strukturach handlowych
PublicationGlobalizacja i uniformizacja mody, sztuki, architektury itp. dotyczy również estetyki struktur handlowych. duża konkurencja w tym zakresie spotęgowała pęd ku poszukiwaniu oryginalności i zapewnienia klientom luksusu i wyjątkowości. Jednym z takich działań jest wprowadzenie sztuki do struktur handlowych. Sztuka współczesna wychodzi poza przestrzenie galerii i muzeów w poszukiwaniu odbiorcy, a w związku z tym, że zwiększyła się liczba...
Year 2004
-
Szybkie testy biologiczne (ekotesty) - nowe podejście do oceny stopnia zanieczyszczenia środowiska.
PublicationPrzedstawiono możliwości użycia testów opartych na wykorzystaniu materiału biologicznego. W prezentacji zawarto krótką charakterystykę testów bakteryjnych i mikrobiotestów. Przedstawiono również propozycję zastosowania testów ekotoksykologicznych do badania wpływu składowisk odpadów na jakość wód podziemnych.
-
Szybkie przetwarzanie częstotliwościowo-cyfrowe.
PublicationPrzedstawiono metodę szybkiego przetwarzania częstotliowściowo-cyfrowego opartą na beżpośrednim porównaniu równoległym. Omówiono realizację praktyczną przetwornika z wykorzystaniem układu programowalnego typu ACEX1K firmy ALTERA. Propnowana metoda może być wykorzystana do pomiaru prędkości kątowej silników elektrycznych, jak również do realizacji szybkich przetworników częstotliwości na napięcie.
-
Szybka synteza prototypów filtrów rezonatorowych dla systemów telekomunikacji bezprzewodowej.
PublicationW niniejszym komunikacie opisana jest szybka technika syntezy macierzy sprzężeń. Synteza oparta jest na rozwiązaniu problemu programowania kwadratowego.Takie sformułowanie zagadnienia pozwala na znalezienie wartości sprzężeń miedzy poszczególnymi rezonatorami oraz miedzy rezonatorami a źródłem i obciążeniem jedynie wkilku krokach.
-
Szybka realizacja splotu z wykorzystaniem resztowej reprezentacji wielomianów.
PublicationPrzedstawiono możliwość realizacji splotu dwóch sygnałów dyskratnych z wykorzystaniem resztowej reprezentacji wielomianów oraz omówiono możliwośc budowy cyfrowego układu scalonego do tego celu. Podstawy teoretyczne zilustrowano przykładem obliczeniowym oraz podano schemat budowy układu mnożącego zrealizowanego z powszechnie dostępnych układówe automatycznych.
Year 2007
-
Szybkie szacowanie zasięgu stacji bazowej standardu IEEE 802.16-2004
PublicationW pracy przedstawiono procedurę szacowania zasięgu stacji bazowej standardu IEEE 802.16-2004. Procedura polega na wykonywaniu serii pomiarów cišgłych po ustalonej trasie tworzacej siatkę. Dzięki temu możliwa jest aproksymacja obszaru, w którym system zapewnia łšcznoć. Do pomiarów wykorzystywany jest wyłšcznie standardowy sprzęt kliencki (terminal). Praca zawiera również omówienie problematyki wykonywania takich pomiarów oraz odpowiedniej...
-
Szumowy model transoptora z uwzględnieniem źródeł szumów typu 1/f^alfa
PublicationW publikacji zaprezentowano ideowy zastepczy schemat szumowy transoptora. Schemat przedstawiono na podstawie wyników pomiarów szumów. Schemat zawiera wszystkie źródła szumów, które występują w diodzie LED, fototranzystorze oraz kanale optycznym. Zaprezentowano proces konstruowania modelu szumowego transoptora stoworzonego w programie typu SPICE. Makromodel pozwala modelować wartości parametru alfa, który wykorzystuje się opisu...
-
Sztywność obwodowa rurociągi - studzienki
PublicationZagadnienia sztywności obwodowej rur, złączy, rurociągów, studzienek rewizyjnych. Charakterystyczne problemy klasyfikacyjne, zagrożenia. Problem braku zgodności o rozwiązaniu systemowym.
-
Sztywność obwodowa
PublicationSztywność obwodowa obiektów kubaturowych oraz rurociągów z tworzyw sztucznych. Warunki wspólpracy z ośrodkiem gruntowym podstawowe definicje, obciążenia, posadowienia, właściwości wyrobów w aspekcie współpracy z podłożem, badania szczelności, oddziaływanie wykonawstwa sieci na obiekty sąsiednie.
-
Sztuczny sensor smaku a zmysł smaku
PublicationOmówiono klasy smaku i działanie zmysłu smaku, który odgrywa ogromną rolę w ocenie jakości żywności metodami organoleptycznymi. Metody te nie są w pełni obiektywne, stąd poszukuje się sztucznego sensora smaku. Przedstawiono szereg rozwiązań prowadzących do opracowania sensora smaku na większą skalę. Omówiono wybrane potencjometryczne i woltamperometryczne sensory smaku, a także ich handlowe modele.
-
Sztuczny sensor smaku a zmysł smaku
PublicationOmówiono klasy smaku i działanie zmysłu smaku, który odgrywa ogromną rolę w ocenie jakości żywności metodami organoleptycznymi. Metody te nie są w pełni obiektywne, stąd poszukiwanie sztucznego sensora smaku. Przedstawiono szereg rozwiązań prowadzących do opracowania sensora smaku na większą skalę. Omówiono wybrane potencjometryczne i woltamperometryczne sensory smaku, a także ich handlowe modele.
Year 2009
-
Szybkie prototypowanie SCR w systemach automatyki napędu elektrycznego
PublicationBudowę układu napędowego poprzedza okres badań i prób uruchomieniowych poszczególnych elementów składowych. Sprawdzenie układu sterowania jest elementem, który wymaga najwięcej czasu, a błędy mogą spowodować uszkodzenia w części energoelektronicznej układu. W rozdziale przedstawiono metodę szybkiego prototypowania wykorzystywaną przy uruchamianiu nowych układów napędowych. Połączenie procesora sygnałowego z komputerem umożliwia...
-
Sztuczna fotosynteza - utopia, czy szansa na tanie paliwa?
PublicationUwalnianie CO2 w procesach przemysłowych i inne czynniki wynikające z aktywności człowieka spowodowały, że naturalna równowaga między emisją tlenku węgla(IV) a pochłanianiem go przez rośliny i w owdach powierzchniowych została zakłócona
Year 2011
-
Szybkie metody spektroskopii impedancyjnej
PublicationW pracy przedstawiono metody i układy przyspieszające pomiary widma impedancji i identyfikację elementów układów zastępczych obiektów technicznych. Zostały one ukierunkowane na implementację w tanich przyrządach diagnostycznych nadających się do pracy w różnych warunkach, m. in. w terenie. Aby skrócić czas pomiaru impedancji zastosowano różne sygnały pobudzenia: harmoniczne, wieloharmoniczne, impuls prostokątny. Do identyfikacji...
-
Sztokholm : Europejska Zielona Stolica 2010 : tytuł dla miasta przyjaznego środowisku naturalnemu
PublicationTytuł "The European Green Capital Award" (EGCA) jest co roku przyznawana miastu europejskiemu, które przoduje w promocji rozwiązań urbanistycznych przyjaznych środowisku naturalnemu. Tytuł "Zielonej Stolicy Europy 2010" przyznano stolicy Szwecji - Sztokholmowi. W ocenie ekspertów miasto Sztokholm zostało uhonorowane tytułem za długoterminową wizję ochrony środowiska. Eksperci podkreślają fakt, że około 95% populacji tego miasta...
Year 2018
-
Szybkie ładowanie samochodu elektrycznego z elektrowni słonecznej
PublicationW artykule przedstawiono stanowisko badawcze umożliwiające realizację procesu szybkiego ładowania samochodu elektrycznego. Wymagana energia jest wyprodukowana przez elektrownię słoneczną i przechowana w stacjonarnej baterii. Rozpatrzono trzy podstawowe sposoby ładowania samochodu elektrycznego: 1) ze stacjonarnej baterii ładowanej z elektrowni słonecznej, 2) ładowarką zasilaną ze stacjonarnej baterii i 3) ładowarką zasilaną ze...
-
Sztywne złącza (2)
PublicationProblemy bezpiecznego posadowienia rurociągu. Warunki wymagane przy rezygnacji z pełnego przygotowania podłoża. Skutki rezygnacji. Możliwości poprawy parametrów złącza.
-
Sztywne złącza (1)
PublicationWarunki posadowienia rur, problemy oddziaływań na złącza.Obciążenia złączy rurowych. Różnice między wodoszczelnością a wytrzymałością. Normowe złącze sztywne
-
Sztuczna inteligencja - oksymoron czy oczywistość?
PublicationW artykule przedstawiono historię powstania i rozwoju sztucznej inteligencji, jej główne obszary badawcze i perspektywy. Szczególną uwagę poświęcono uczeniu maszynowemu jako głównemu obszarowi badań naukowych. Sformułowano i skomentowano hipotezy dotyczące perspektyw sztucznej inteligencji.
Year 2010
-
Szybkie elektrooptyczne układy próbkujące wykorzystujące ferroelektryczną ceramikę PLZT
PublicationW artykule omówiono konstrukcje elektrooptycznych układów próbkujących wykorzystujących ceramikę PLZT. Zaprezentowano także zagadnienia związane z pomiarami istotnych parametrów cienkich warstw tej ceramiki - grubości warstwy, współczynnika załamania i współczynnika elektrooptycznego. Przedstawiono kierunki dalszych prac.
-
Sztywne pianki poliuretanowe modyfikowane wybranymi nanonapełniaczami
PublicationZwiększona odporność nanokompozytów na działanie ognia polega na dobrym rozlokowaniu lamelarnych struktur oraz na ograniczeniu mobilności makromolekuł poprzez powstające mocne wiązanie polimer-nanonapełniacz, co utrudnia penetrację ognia do wnętrza materiału polimerowego. Badania przeprowadzone w Katedrze Technologii Polimerów Politechniki Gdańskiej miały na celu zbadanie wpływu wybranych nanonapełniaczy na bazie montmorylonitu...
-
Sztuka w przestrzeni publicznej miasta - konfrontacja czy dopełnienie?
PublicationCelem artykułu jest próba pokazania języka dialogu sztuki publicznej i przestrzeni miejskiej.
-
Sztuczna słodzycz wokół nas
PublicationSyntetyczne słodziki o dużej mocy słodzącej stanowią ważną klasę dodatków do żywności, które są szeroko stosowane w przemyśle spożywczym. Główną cechą tych zwykle niskokalorycznych środków jest bardzo intensywny słodki smak. Producenci żywności, mając na uwadze osiągnięcie lepszych doznań smakowych, stosują coraz to nowe typy słodzików bądź ich różne mieszaniny. Zapotrzebowanie na żywność z substancjami słodzącymi nieustannie rośnie....
Year 2005
-
Szybki pojazd wodny napedzany siłą mięśni ludzkich
PublicationNa tle tak mocno technologicznego świata wciąż odżywają idee urządzeń czerpiących energię ze źródeł naturalnych: a to samoloty napędzane energią słoneczną, a to pojazdy kołowe napędzane siłą wiatru. Jednym z takich wyzwań jest konstrukcja szybkiego pojazdu wodnego napędzanego siłą mięśni załogi i udział w regatach takich pojazdów - International Waterbike Regatta (IWR) zwanych potocznie Waterbike.
-
Sztuczne sieci neuronowe modelem wczesnego ostrzegania
PublicationW rozdziale tym autor przedstawił wyniki swoich badań nad wykorzystaniem sztucznych sieci neuronowych do prognozowania zagrożenia upadłością polskich firm produkcyjnych.Głównym celem było porównanie skuteczności przewidywania zagrożeń upadłością polskich przedsiębiorstw przy pomocy modelu sztucznych sieci neuronowych i tradycyjnego modelu analizy dyskryminacyjnej.
-
Sztuczna inteligencja w dydaktyce
PublicationOpisano zastosowanie metod sztucznej inteligencji w dydaktyce. Omówiono koncepcję systemu automatycznego tutoringu. Przeprowadzono klasyfikację gier pod kątem dydaktyki, podano ich krótką charakterystykę.
-
Sztuczna inteligencja i elementy hybrydowych systemów ekspertowych
PublicationTematyka monografii dotyczy problematyki wchodzacej w skład szeroko pojetej sztucznej inteligencji i obejmuje: - klasyczną sztuczną inteligencję zawierającą zagadnienia reprezentacji i przetwarzania wiedzy symbolicznej, łącznie z realizacją symbolicznych systemów ekspertowych, - zbiory rozmyte i logikę rozmytą, wraz z rozmytymi systemami przetwarzającymi wiedzę nieprecyzyjną, - sztuczne sieci neuronowe łącznie z neuronowymi systemami...
Year 2008
-
Szybka transmisja danych w systemie UMTS z wykorzystaniem turbokodu o zmniejszonej liczbie stanów
PublicationW referacie została przedstawiona budowa kodera i dekodera turbokodu o zmniejszonej liczbie stanów. Oba kodery splotowe wchodzące w skład tego turbokodera są 4-stanowe, czyli liczba stanów jest dwukrotnie mniejsza niż w standardowo stosowanym w systemie UMTS turbokoderze. Badania symulacyjne zostały przeprowadzone dla szybkości transmisji 384 kb/s w środowisku propagacyjnym miejskim, wokołobudynkowym i szybkości poruszania się...
-
Szybka transmisja danych w systemie UMTS z wykorzystaniem turbokodu o zmniejszonej liczbie stanów
PublicationW referacie została przedstawiona budowa kodera i dekodera turbokodu o zmniejszonej liczbie stanów. Oba kodery splotowe wchodzące w skład tego turbokodera są 4-stanowe, czyli liczba stanów jest dwukrotnie mniejsza niż w standardowo stosowanym w systemie UMTS turbokoderze. Badania symulacyjne zostały przeprowadzone dla szybkości transmisji 384 kb/s w środowisku propagacyjnym miejskim, wokołobudynkowym i szybkości poruszania się...
-
Sztywne elementy skończone w modelowaniu drgań wirującej belki napędzanej silnikiem prądu stałego zasilanym z prostownika tyrystorowego
PublicationPraca opisuje zagadninia modelowania odkształcalnego elementu mechanicznego będącego częścią układu elektromechanicznego. Analizowanym układem mechanicznym jest płaski pręt odkształcalny. Układem napędzającym jest silnik prądu stałego zasilany z prostownika tyrystorowego. Analizowany element mechaniczny zamodelowano korzystając z metody sztywnych elementów skończonych. Równania dynamiki modelu wyznaczono korzystając z zasad opracowanych...
Year 2002
-
Szybka transmisja danych
PublicationPrzedstawiono architekturę podsystemu szybkiej transmisji danych GPRS w systemie GSM. Omówiono warstwową strukturę protokolarną w podsystemie GPRS. Na zakończenie przedstawiono koncepcję systemu radiokomunikacyjnego trzeciej generacji z uwzględnieniem podsystemu GPRS.
-
Sztywność obwodowa.
PublicationZmiana koncepcji rur z tworzyw sztucznych. Nowe rozwiązania materiałowe.
Year 2019
-
Szybka identyfikacja harmonicznych na podstawie oszczędnego próbkowania
PublicationW pracy przedstawiono implementację szybkiego algorytmu rekonstrukcji sygnału, opartego na teorii oszczędnego próbkowania, który może wykrywać harmoniczne w sygnale wejściowym. Zagadnienie rekonstrukcji sygnału jest problemem optymalizacyjnym rozwiązywanym za pomocą algorytmu programowania liniowego. Dodatkowo, aby przyspieszyć zbieżność rozwiązania zastosowano w rzadkiej dziedzinie sygnału filtr typu K-rank-order. Przeprowadzona...
Year 2006
-
Szumy z zakresu małych częstotliwości - Metody pomiaru, zastosowanie do oceny jakości przyrządów półprzewodnikowych
PublicationPrzedstawiono ogólną ideę oceny jakości elementów elektronicznych na podstawie szumów z zakresu małych częstotliwości. Szczegółowe rozważania ograniczono do szumów przyrządów półprzewodnikowych. Przedstawiono zagadnienia związane ze źródłami szumów z zakresu m.cz., metod pomiaru szumów własnych, systemów do pomiaru szumów własnych przyrządów półprzewodnikowych. Opisano metody klasyfikacji przyrządów do grup o zróżnicowanej jakości....
-
Sztywność pali prefabrykowanych stosowanych w budownictwie hydrotechnicznym
PublicationPrzedstawiono wartości sztywności podpór, obiektów posadowionych na żelbetowych palach prefabrykowanych, wbijanych, bazujące na wynikach próbnych obciążeń statycznych wykonanych na obiektach hydrotechnicznych w Gdańsku i Gdyni.
-
Sztuczne systemy immunologiczne w optymalizacji dyskretnej
PublicationSztuczne systemy immunologiczne to modele komputerowe oparte na niektórych właściwościach systemu odpornościowego kręgowców. Znajdują one szereg zastosowań m. in. w optymalizacji dyskretnej. Praca ta przedstawia informacje na temat trzech modeli obliczeniowych inspirowanych funkcjonowaniem układu immunologicznego, ich podstaw biologicznych i moŜliwych zastosowań. Artykuł zawiera opis algorytmu selekcji klonalnej w wersji optymalizacyjnej...
-
Sztuczne oscylatory membranowe
PublicationOmówiono oscylatory homogeniczne, heterogeniczne wśród których znajdują się oscylatory z membranami polimerowymi oraz z membraną ciekłą. Sztuczne oscylatory membranowe mogą stanowić modele złożonych oscylacyjnych procesów biologicznych zachodzących w organizmach żywych. Przedstawiono możliwości praktycznego wykorzystania oscylatorów z jonowymi surfaktantem i membraną ciekłą. Wykazano, że mogą one być użyte do rozpoznawania cząstek...
Year 2015
-
Sztywność i energia rozpraszana polieterouretanowych elementów sprężystych
PublicationPrzedstawiono wyniki badań wytrzymałościowych i energii rozpraszanej materiałów wytworzonych z elastomeru polieterouretanowego w postaci walca i cylindrycznej tulei, różniących się współczynnikiem kształtu i przekrojem poprzecznym. Próbki zsyntetyzowano z 4,4’-diizocyjanianu difenylometanu (MDI), oligo(oksytetra-metyleno)diolu (PTMG), a butano- 1,4-diol (BDO) użyto jako przedłużacz łańcucha prepolimeru. Stosunek molowy grup izocyjanianowych...
-
SZTUKA WIZUALNA W OBIEKTACH MEDYCZNYCH = VISUAL ARTS IN MEDICAL FACILITIES
PublicationWspółczesna architektura obiektów służby zdrowia podlega dynamicznym przeobrażeniom formalnym wynikającym zarówno z rozwoju technologii medycznych, zmian zachodzących w podejściu wobec pacjenta. Narastający w naukach medycznych kierunek holistyczny ustawia pacjenta jako użytkownika w trzech wymiarach: biologicznym, społecznym i psychologicznym. Stąd pojawiające się w procesie projektowym dotyczącym szpitali czy przychodni nowe...
-
Sztuka aktualna
Publication
Year 2003
-
Sztywna elastyczność
PublicationAutor stawia pytanie czy można sobie wyobrazić studia na różnych poziomach kształcenia, realizowane na różnych kierunkach studiów w ramach wydziału, uczelni czy nawet we współpracy różnych uczelni? Obecnie obowiązujące przepisy sprawiają, że na studia drugiego stopnia można podjąć jedynie na kierunku pokrewnym do kierunku ukończonych studiów zawodowych. W opinii autora jest to sprzeczne z ideą Deklaracji Bolońskiej. Autor postuluje,...
Year 2016
-
Sztuka w przestrzeni publicznej na przykładzie wnętrz budynku kolejowego w Gdyni
PublicationCelem niniejszego rozdziału jest zwrócenie uwagi na znaczenie sztuk plastycznych i działań artystycznych we wnętrzach obiektów użyteczności publicznej w kontekście przebudowy budynków, a także na rolę artysty wpisującego się w przestrzeń miejską i współtworzącego wyraz z architektem charakter danego miejsca - jego klimat i nastrój.
-
Sztuka w blokowisku
PublicationArtykuł poświęcony jest sztuce pojawiającej się w przestrzeni polskich blokowisk. Przybliżone zostaje zjawisko powstawania murali oraz mozaik na osiedlach mieszkaniowych. Pojawia się wyjaśnienie czym dokładnie są te techniki plastyczne, gdzie pojawiły się po raz pierwszy, ich krótka historia na terenach Polski oraz przykłady niedawno powstałych i obecnie tworzonych prac. Poruszona zostaje również kwestia finansowania, odbioru przez...
-
Sztuka jako wartość w procesie rewitalizacji przestrzeni miejskiej na przykładzie wybranych elewacji Drogi Królewskiej w Gdańsku
PublicationCelem niniejszej publikacji jest zwrócenie uwagi na rewitalizację przestrzeni miejskiej za pomocą elementów artystycznych, występujących w elewacjach architektonicznych Głównego Miasta w Gdańsku. Sztuka, która zaistniała w elewacjach odbudowywanego w latach pięćdziesiątych Głównego Miasta, dzięki gdańskim artystom, zaowocowała nowymi relacjami twórczymi pomiędzy architekturą a sztuką. Ze względu na ograniczone ramy artykułu, przedstawiamy...
-
Sztuczny człowiek. Wizerunek sztucznego człowieka w wybranej literaturze oraz filmie
PublicationCelem niniejszej książki jest analiza zachowań sztucznego człowieka, przedstawienie jego wizerunku oraz przywołanie jego odmian, występujących w wybranych dziełach literackich oraz filmach fantastyczno-naukowych. Przywołanie poszczególnych sylwetek sztucznego człowieka ukazało, że nie jest on doskonały. Posiada wady i zalety – tak, jak człowiek prawdziwy. Jednakże badania prowadzone nad sztucznym człowiekiem, jego mózgiem elektronicznym...
Year 2012
-
Sztuka i matematyka -algorytmiczne i parametryczne detale
PublicationOpracowanie dotyczy wykorzystania komputerowych metod obliczeniowych do projektowania dzieł architektonicznych, w których geometria formy, detal struktury i efekty materiałowe są wynikiem spójnej reguły generatywnej. Nowatorskie biura tworzą własne narzędzia na poziomie języków programowania czerpiąc idee z abstrakcyjnych koncepcji i procedur matematycznych. W konsekwencji algorytmiczne i parametryczne strategie projektowania w...
Year 2013
-
Sztuczne sieci neuronowe oraz metoda wektorów wspierających w bankowych systemach informatycznych
PublicationW artykule zaprezentowano wybrane metod sztucznej inteligencji do zwiększania efektywności bankowych systemów informatycznych. Wykorzystanie metody wektorów wspierających czy sztucznych sieci neuronowych w połączeniu z nowoczesną technologią mikroprocesorową umożliwia znaczący wzrost konkurencyjności banku poprzez dodanie nowych funkcjonalności. W rezultacie możliwe jest także złagodzenie skutków kryzysu finansowego.
Year 2021
-
Sztuczna inteligencja w onkologii - nowe narzędzia do diagnostyki i medycyny spersonalizowanej
Publicationstatnie dekady doprowadziły do rozwoju zaawansowanych technologii badawczych, cechujących się wysoką przepustowością. Zmienia to oblicze medycyny, doprowadzając do generowania ogromnej ilości danych. Z każdym kolejnym rokiem przybywa pacjentów onkologicznych, a zebrane informacje o pacjentach przekraczają możliwości lekarzy i naukowców w zakresie samodzielnej analizy tzw. big data. Właśnie dlatego świat nauki coraz częściej zwraca...