Search
Search results for: CAŁKOWITY PRZEKRÓJ CZYNNY
-
Wpływ konfiguracji przestrzennej drobin na całkowity przekrój czynny na rozpraszanie elektronów.
Publication -
Electron-scattering total cross sections for triatomic molecules: NO2 and H2O
PublicationZmierzono całkowite przekroje czynne na rozpraszanie elektronów na drobinach NO2 i H2O, odpowiednio w zakresie energii od 3 do 370 eV oraz 0,5 do 370 eV. Dla średniej energii zderzenia obliczono ponadto przekroje na rozproszenie sprężyste i jonizację.
-
Relation ship between electron scattering grand total and ionization totalcross section.
PublicationZaproponowano funkcję wiążącą całkowity przekrój czynny i jonizacyjny przekrój czynny na rozpraszanie elektronów na prostych drobinach węglowodorowych i perfluorowanych. Posługując się znalezioną relacją wyznaczono przekroje czynne dla kilku związków fluoru i wodoru.
-
Measurements of absolute total cross sections for electron scattering fromtriatomic polar molecules: SO2 and H2S.
PublicationZmierzono całkowity przekrój czynny na rozproszenie elektronów na SO2 i H2S.Pomiary przeprowadzono na zmodyfikowanym spektrometrze elektronów pracującym w oparciu o metodę transmisyjną.
-
Differential cross sections for low-energy elastic electron scattering from tetrahydrofuran in the angular range 20°-180°
PublicationWartości absolutne różniczkowych przekrojów czynnych na rozproszenie sprężyste elektronów o energii 6-20eV na cząsteczce tetrahydrofuranu w zakresie kątów 20°-180°. W pomiarach wykorzystano technikę lokalnego pola magnetycznego. Wyznaczono także całkowity przekrój czynny na rozproszenie sprężyste oraz przekrój czynny na przekazanie pędu poprzez scałkowanie zmierzonych różniczkowych przekrojów czynnych dla wybranych energii.
-
Isomer effects on the total cross section for electron scattering from C4F6molecules.
PublicationZmierzono całkowity przekrój czynny (TCS) na rozpraszanie elektronów na drobinach 1,3-C4F6. Pomiary przeprowadzono w zakresie energii elektronu od 0,6do 370 eV. Wyniki porównano z TCS otrzymanym poprzednio dla 2-C4F6. Stwierdzono wpływ różnic strukturalnych na otrzymane energetyczne zależności TCS (tzw. efekt izomeryczny).
-
Differential cross sections for elastic electron scattering in xenon in the energy range from 5ev to 10ev
PublicationRóżniczkowe przekroje czynne na rozproszenie sprężyste elektronów na atomach ksenonu zmierzone zostały dla energii 5, 7.9 i 10eV w zakresie kątów rozproszenia 30°-180°. W pomiarach wykorzystano technikę lokalnego pola magnetycznego. Wyznaczono także całkowity przekrój czynny na rozproszenie sprężyste oraz przekrój czynny na przekazanie pędu poprzez scałkowanie zmierzonych różniczkowych przekrojów czynnych dla wybranych energii....
-
Absolute total cross-section measurements for electron collision with tetrahydrofuran
PublicationZmierzono absolutny, całkowity przekrój czynny na rozpraszanie elektronów na drobinach tetrahydrofuranu (C4H8O) w zakresie energii zderzenia 1-370 eV. Otrzymane wyniki pozostają w dobrej zgodności z sumą obliczonych przekrojów elestycznych i jonizacyjnych. Przeprowadzono porównananie z innymi dostępnymi przekrojami czynnymi.
-
Total electron-scattering cross section measurements for tetrahydropyran, (CH2)5O, molecules
PublicationZmierzono całkowity przekrój czynny (TCS) na rozproszenie elektronów na drobinach tetrahydropyranu. Pomiary przeprowadzono metodą transmisyjną w zakresie energii zderzenia 1 - 400 eV. Otrzymana zależność energetyczna TCS wskazuje na obecność procesów rezonansowych w zakresie 3 - 15 eV. Wyniki porównano z całkowitymi przekrojami czynnymi dla drobin tetrahydrofuranu i alkoholu alfa-tetrahydrofurfurylowego.
-
Electron scattering from C4H6 and C4F6 molecules.
PublicationZmierzono całkowity przekrój czynny (TCS) na zderzenie elektronów z izomerami C4H6 i z drobiną C4F6. Pomiary przeprowadzono w oparciu o liniową metodę transmisyjną. Dla izomerów C4H6 stwierdzono różnice w kształcie i wielkości TCS w obszarze niskich energii. Wskazano na efekt fluoryzacji.
-
Electron scattering on C3H6 isomers
PublicationZmierzono całkowity przekrój czynny na rozproszenie elektronów na dwóch izomerach strukturalnych węglowodoru C3H6 dla energii 0.5-370 eV. Wykorzystano spektometr pracujący w oparciu o liniową metodę transmisyjną. Zaobserwowano wyraźny efekt izomeryczny. Uzyskane wyniki porównano z wcześniejszymi danymi eksperymentalnymi oraz obliczeniami.
-
Cross section calculations for electron impact ionization and elastic scattering from cisplatin
PublicationCałkowity przekrój czynny na jednokrotną jonizację cisplatyny (H6N2Cl2Pt) w zderzeniach z elektronami został obliczony przy wykorzystaniu modelu BEB (binary-encounter-Bethe) dla energii zderzenia od progu na jonizację do 5 keV. W celu uzyskania danych niezbędnych w modelu BEB, geometryczna i elektronowa struktura cisplatyny została przebadana metodami chemii kwantowej. Obliczono również przekrój czynny na sprężyste rozproszenie...
-
Electron scattering by trimethylene oxide, c-(CH2)3O, molecules
PublicationZmierzono całkowity przekrój czynny na rozproszenie elektronów na drobinach c-(CH2)3O w zakresie energii 1 - 400 eV. Wyniki porównano z elastycznymi i jonizacyjnymi przekrojami czynnymi obliczonymi dla tej drobiny. Przedyskutowano energetyczną zależność całkowitego przekroju czynnego na rozproszenie dla rodziny eterów cyklicznych (CH2)nO, n=2-4.
-
Scattering of electrons from acetaldehyde and acetone
PublicationZmierzono całkowity przekrój czynny (TCS) na rozproszenie elektronów na drobinach acetaldehydu (CH3)CHO oraz acetonu (CH3)2CHO w zakresie energii zderzenia 0.7 - 400 eV. Charakter otrzymanych zależności energetycznych TCS jest typowy dla drobin o wysokim momencie dipolowym. Wyniki porównano z przekrojami czynnymi dla izomerów cyklicznych odpowiadających obu drobinom.
-
Electron scattering by sulfur tetrafluoride (SF4) molecules
PublicationZmierzono absolutny, całkowity przekrój czynny na rozpraszanie elektronów na drobinach SF4 w zakresie energii 0.1-370 eV. Wyniki porównano z oszacowaniami przeprowadzonymi wcześniej w oparciu o cząstkowe, tj. sprężyste i jonizacyjne przekroje czynne dla SF4. Otrzymane charakterystyki dla drobiny SF4 zestawiono z wynikami uzyskanymi dla drobin SFn (n=1,2,6)
-
Vibrational excitation of tetrahydrofuran by electron impact in the low energy range
PublicationWzbudzenie oscylacyjne cząsteczki tetrahydrofuranu w zderzeniach z elektronami przeprowadzone było w zakresie energii 5-14 eV w szerokim kącie rozproszenia (20°-180°). Pomiary funkcji wzbudzenia oscylacyjnego modów rozciągających w grupie CH2 (wiązania C-H) wykazują obecność struktur dla energii 6.0, 7.9 i 10.3 eV, którym można przypisać formowanie się stanów rezonansowych jonów ujemnych cząsteczki. W pracy wyznaczono także różniczkowy...
-
Usuwanie ze ścieków chlorowanych węglowodorów przez osad czynny
PublicationW laboratorium modelu biologicznej oczyszczalni ścieków zbadano możliwość biodegradacji chlorowanych węglowodorów, mogących występować w ściekach przemysłowych. Stosowano osad czynny z oczyszczalni komunalnej oraz z zakładów syntezy organicznej. Po tygodniowej adaptacji stwierdzono niemal całkowity zanik niektórych chlorowanych węglowodorów.
-
Cross sections for electron collision with five-membered ring heterocycles
PublicationCałkowity absolutny przekrój czynny (TCS) na rozpraszanie elektronów na cząsteczce izoksazolu (CH)3NO, został zmierzony przy wykorzystaniu liniowej techniki transmisyjnej dla energii zderzenia od 1 do 400 eV. Zależność energetyczna funkcji TCS jest typowa dla cząsteczek silnie polarnych; w całym zakresie badanych energii wartość TCS maleje wraz ze wzrostem energii zderzenia. Zaobserwowano wąskie struktury rezonansowe w okolicy...
-
Paweł Możejko dr hab.
People -
Electron Elastic Collisions with C3F6 Molecule
PublicationObliczono różniczkowy i scałkowany przekrój czynny na zderzenia elektronu z molekułą C3F6 w zakresie średnich i wysokich energii (50-1000eV). Obliczenia wykonano stosując metodę atomów niezależnych. Stwierdzono dobrą zgodność z wynikami oszacowanymi na podstawie eksperymentu.
-
Low-energy electron-hexafluoropropene (C3F6) scattering
PublicationZmierzono przekrój czynny na rozproszenie elektronów na drobinie C3F6 a zakresie energii 0.5 - 30 eV. Zaobserwowano dwa maksima o charakterze rezonansowym dla energii 3.2 eV oraz 9.5 eV. Wykazano wyraźny wpływ fluoryzacji na otrzymywane zależności energetyczne przekroju czynnego.
-
Cross section calculations for electron scattering from DNA and RNA bases.
PublicationPoliczono różniczkowy i scałkowany przekrój czynny na rozproszenie sprężyste elektronów (w przybliżeniu atomów niezależnych) na uracylu, cytozynie, guaninie, adeninie i tyminie w zakresie energii od 50-4000 eV. W przybliżeniu modelu BEB policzono również przekroje czynne na jonizację tych molekuł.
-
Electron scattering by planar boron-containing molecules BX3(X=F, Cl, CD3)
PublicationPraca prezentuje absolutny całkowity przekrój na rozpraszanie elektronów dla drobiny B(CD3)3 w zakresie niskich i średnich energii, otrzymany liniową metodą transmisyjną. Porównanie wyników dla innych płaskich drobin zawierających bor jako atom centralny - BX3(X=F, Cl) ukazuje rolę atomów zewnętrznych w procesie rozpraszania.
-
Ingoing and outgoing waves in the non-relativistic theory of photoionization
PublicationZastosowano rachunek zaburzeń zależny od czasu do wyprowadzenia wzoru na różniczkowy przekrój czynny na fotojonizację nierelatywistycznego kwantowego układu jednoelektronowego płaską monochromatyczną falą elektromagnetyczną. Pokazano,że pochodzenie oraz asymptotykę tzw. ''funkcji falowej stanu końcowego'', wchodzącej do tego wzoru, można wytłumaczyć bez odwoływania się do kontrowersyjnej argumentacji podanej przez Breita i Bethego.
-
Measurements of inelastic electron scattering from molecular oxygen at high scattering angles
PublicationBadano procesy wzbudzenia oscylacyjnego poziomów v = 1-9 stanu podstawowego X3 sigma g oraz v=0 stanu wzbudzonego a1 delta g cząsteczki tlenu dla energii 10eV w przedziale kąta rozproszenia od 90 do 180 st. Dla pomiaru v=1 stanu X3 sigma g wyznaczono różniczkowy przekrój czynny na wzbudzenie. W pomiarach wykorzystano podwójny hemisferyczny spektrometr elektrostatyczny wykorzystujący nowozaprojektowane źródło lokalnego pola magnetycznego.
-
Przekrój drogi "2 minus 1" – ocena możliwości zastosowania na drogach samorządowych w Polsce
PublicationOd kilkunastu lat w krajach Europy Zachodniej, a od kilku lat również i Polsce, poszukuje się nowych standardów rozwiązań organizacji ruchu, pozwalających w bezpieczny, funkcjonalny i ekonomiczny sposób organizaować ruch na drogach lokalnych. W Polsce dotyczy to przede wszystkim dróg powiatowych lub gminnych, o niewielkim znaczeniu ruchowym, zlokalizowanych głównie poza obszarami zabudowanymi. Dotychczasowe doświadczenia z kilku...
-
Biodegradation of organic compounds by activated sludge
PublicationBadano biodegradalność pestycydów zawartych w ściekach z zakładów syntezy organicznej przez osad czynny z oczyszczalni komunalnej i przemysłowej. Zbadano również odporność mikroorganizmów osadu czynnego na syntetyczne związki organiczne zawarte w ściekach farmaceutycznych. W trakcie badań prowadzona była kontrola mikroskopowa osadu czynnego. Badania prowadzone były na modelu laboratoryjnym oczyszczalni ścieków. Największą odporność...
-
Detekcja obumierania bakterii osadu czynnego
PublicationAnaliza składników głównych (PCA) jest narzędziem służącym wyodrębnieniu podstawowych czynników w rozważanych procesach w oparciu o dostępne pomiary. Zastosowanie PCA w monitorowaniu procesów pozwala na analizę pod kątem diagnostyki nie tylko wielkości mierzonych lecz również wielkości niedostępnych pomiarowo (ograniczenia technologiczne, koszty). Zaleta ta jest szczególnie istotna w przypadku biologicznej oczyszczalni ścieków,...
-
Oddziaływanie elektronów z wybranymi prekursorami metalicznych i półprzewodnikowych nanostruktur wytwarzanych za pomocą skupionych wiązek elektronowych
PublicationPraca poświęcona jest oddziaływaniom elektronów z prostymi prekursorami metody FEBID. W szczególności wyznaczono oraz przeanalizowano całkowite przekroje czynne na rozpraszanie elektronów funkcji energii dla wybranych cząsteczek: SnCl4, TiCl4, C(CH3)4, Si(CH3)4 oraz Ge(CH3)4, C5H6. W ramach pracy badano korelacje pomiędzy wartościami całkowitych przekrojów czynnych, a wybranymi fizykochemicznymi wielkościami charakteryzującymi...
-
Electron-scattering total cross sections for complex molecules: group additivity rule
PublicationZaprezentowano całkowite przekroje czynne na rozpraszanie elektronów na dwóch rodzinach drobin: pierwszej - zawierającej azot jako atom centralny [N(CH3)3, NH2CH3, NH3]oraz drugiej - rodzinę eterów cyklicznych [c-(CH2)nO, gdzie n=2-5]. Zostało pokazane, że TCS dla niektórych drobin wieloatomowych można wyznaczyć na podstawie wyników TCS dla drobin o prostszej budowie lub ich fragmentów.
-
Electron scattering cross sections for 1-pentene, H2C=CH-(CH2)2CH3, molecules
PublicationCross sections, both experimental and theoretical, are reported for electron scattering from 1-pentene (C5H10) molecules. Absolute grand-total cross sections (TCSs) were measured at electron impact energies ranging from 1 to 300 eV, using a linear electron-transmission technique. The dominant behaviour of the experimental TCS energy function is a distinct asymmetric enhancement with the maximum located around 6.5 eV. Discernible...
-
Electron scattering from hexafluoroacetone molecules: cross section measurements and calculations
PublicationZmierzono absolutne całkowite przekroje czynne na zderzenie elektronów z drobinami hexafluoroacetonu (HFA). Pomiary przeprowadzono dla energii zderzenia od 1 do 400 eV. Zależność energetyczna przekroju czynnego wykazała obecność struktur związanych z procesami o charakterze rezonansowym. Wykonano obliczenia sprężystego i jonizacyjnego przekroju czynnego dla drobin HFA i acetonu. Suma obliczonych przekrojów wykazuje dużą zgodność...
-
Electron-scattering cross sections for selected alkyne molecules: Measurements and calculations
PublicationWe report cross-section results from experimental and theoretical studies on electron collisions with 1-butyne (HC≡C–CH2CH3) and acetylene (HC≡CH) molecules and from computations for a propyne (HC≡C–CH3) molecule. Absolute grand -total electron-scattering cross sections (TCSs) were measured at impact energies ranging from about 0.5 to 300 eV using the linear electron-transmission method. The TCS energy curve for 1-butyne has a...
-
Electron collisions with methyl-substituted ethylenes: Cross section measurements and calculations for 2-methyl–2-butene and 2,3-dimethyl–2-butene
PublicationWe report electron-scattering cross sections determined for 2-methyl–2-butene [(H3C)HC==C(CH3)2] and 2,3-dimethyl–2-butene [(H3C)2C=C(CH3)2] molecules. Absolute grand-total cross sections (TCSs) were measured for incident electron energies in the 0.5–300 eV range, using a linear electron-transmission technique. The experimental TCS energy dependences for the both targets appear to be very similar with respect to the shape. In each...
-
Scattering of electrons from 1-butene, H2C=CHCH2CH3, and 2-methylpropene,H2C=C(CH3)2, molecules
PublicationZmierzono, wykorzystując liniową technikę transmisyjną, całkowite absolutne przekroje czynne (TCS) na rozpraszanie elektronów na cząsteczce 1-butenu (H2C=CHCH2CH3) oraz 2-metylpropene (H2C=C(CH3)2) w zakresie energii padających elektronów, od 1 do 400 eV oraz od 1 do 350 eV. Kształt przekroju czynnego dla obu badanych izomerów butenu jest podobny. Dwie struktury w uzyskanych krzywych TCS, są wyraźnie widoczne: mały pik w okolicy...
-
Methylation effect in e−— scattering on methyl-substituted ethylenes
PublicationMethylation effect has been observed and studied in electron-scattering from selected hydrocarbon molecules. In measured total cross section (TCS) functions we have noticed energy shifts and changes in the intensity of observed structures.
-
Total cross section measurements for electron scattering from tin(IV) chloride (SnCl4)
PublicationTotal cross section for electron scattering from SnCl4 molecules has been measured for energies from 0.6 to 300 eV. Obtained results have been compared with total cross sections for electron scattering from other tetrachloride molecules: XCl4 where X=C, Si, Ge.
-
Role of methylation in electron scattering on X(CH3)4 (X = C, Si, Ge) molecules
PublicationTotal cross sections (TCS) for low-energy electron scattering from X(CH3)4 (where X = C, Si, Ge) molecules have been measured using linear transmission method. Present results and those obtained previously for XH4 molecules were used to determine how methylation of the target is reflected in TCS energy dependence.
-
Electron scattering from 2-methyl–1,3-butadiene,C5H8, molecules: Role of methylation
PublicationWe report cross-section results from experimental and theoretical investigations into electron collisions with the 2-methyl–1,3-butadiene [C5H8] molecule. The current results are compared with our previous results for the 1,3-butadiene [C4H6] molecule, a structural homologue of 2-methyl–1,3-butadiene, to investigate how the methylation (the substitution of hydrogen atom by a methyl group) affects the shape and/or magnitude of the...
-
Electron Scattering from Methyl Formate (HCOOCH3): A Joint Theoretical and Experimental Study
PublicationElastic low-energy electron collisions with methyl formate have been studied theoretically at the level of various theories. The elastic integral cross section was calculated using Schwinger multichannel and R-matrix methods, in the static-exchange and static-exchange plus polarization levels of approximations for energies up to 15 eV. The absolute total cross section for electron scattering from methyl formate has been measured...
-
TOTAL CROSS SECTION MEASUREMENTS FOR ELECTRON SCATTERING ON METHYL FORMATE (HCOOCH3) MOLECULE: METHYLATION EFFECT
PublicationWe present the absolute total cross section (TCS) for electron scattering from the methyl formate (HCOOCH3) molecule measured in the 10-300 eV energy range, with electrostatic electron spectrometer working in the linear transmission mode. Comparison of TCS for the HCOOCH3 molecule with that measured earlier for the formic acid (HCOOH) compound manifests the methylation effect i.e. the response of the electron scattering dynamics...
-
Total cross section for low-energy electron scattering from formic acid, (HCOOH), molecules
PublicationTotal cross section (TCS) for low-energy electron scattering from formic acid molecules has been measured using electrostatic electron spectrometer working in linear transmission mode. Two local maxima centered around 1.7 eV and 7.8 eV have been observed and associated with resonant scattering processes.
-
Cross-sections for electron-scattering from 2-methyl-1-buten-3-yne, C 5 H 6 , molecules
PublicationtCross-sections for electron collisions with the 2-methyl-1-buten-3-yne [H2C C(CH3)C CH] moleculewere measured and calculated. Absolute grand-total electron-scattering cross-section (TCS) was takenat impact energies from 0.6 to 300 eV in the linear electron-transmission experiment. The TCS energydependence for the electron–C5H6collision has two prominent enhancements separated with a deepminimum located near 1.8 eV. In addition,...
-
Electron collisions with X(CH3)4 molecules (X = C, Si, Ge)
PublicationAbsolute grand-total cross sections (TCSs) for electron scattering from tetramethylmethane [C(CH3)4], tetramethylsilane [Si(CH3)4], and tetramethylgermane [Ge(CH3)4] molecules have been measured at electron-impact energies extending from around 0.5 to 300 eV in the linear electron-transmission experiment. The measured TCS energy dependences show very pronounced broad enhancement, peaking near 5.5 eV for Si(CH3)4 and Ge(CH3)4 molecules...
-
Electron scattering from tin tetrachloride (SnCl4) molecules
PublicationAbsolute grand-total cross section (TCS) for electron scattering from a tin tetrachloride, SnCl4, molecule was measured at electron-impact energies ranging from 0.6 to 300 eV, in the linear electron-transmission experiment. The measured TCS energy dependence shows two very pronounced enhancements peaking near 1.2 eV and around 9.5 eV, separated with a deep minimum centered close to 3 eV. The low energy structure is attributed to...
-
Heteroleptic cadmium(II) complex, potential precursor for semiconducting CdS layers. Thermal stability and non-isothermal decomposition kinetics
PublicationW ramach pracy zweryfikowano stabilność termiczną [Cd{SSi(OBut)3}(S2CNEt2)]2 - potencjalnego prekursora do otrzymywania warstw półprzewodnikowych CdS. Równocześnie przeprowadzono analizę kinetyki rozkładu za pomocą różnych metod izokonwersyjnych zaproponowanych przez Flynn-Wall-Ozawa, Kissinger-Akahira-Sunose i Friedmanna w wyniku czego wyznaczono całkowity tryplet kinetyczny dla omawianego kompleksu.
-
Modelling and simulation of striated muscle and groups of muscles in arm-forearm system 2D
PublicationModel mięśnia szkieletowego poprzecznie prążkowanego został przedstawiony jako szeregowe połączenie aktywnych i pasywnych odcinków reologicznych. Zasymulowane zostały: skurcze pojedyncze, niecałkowity skurcz tężcowy, całkowity skurcz tężcowy. Model zespołu mięśni w układzie ramię-przedramię opisu-je zmianę kąta obrotu przedramienia względem nieruchomego ramienia. Pobudzając zginacze i prostowniki był zasymulowany obrót przedramienia.
-
Optymalizacja tolerancji koordynacyjnych wymiarów montażowych
PublicationKryterium minimalnej masy konstrukcji było i wciąż jeszcze jest stosowane jako jedno z podstawowych kryteriów optymalizacji konstrukcji stalowych. Jednakże w dzisiejszych czasach takie podejście jest nieracjonalne. W pracy przedstawiono problem optymalizacji konstrukcji stalowych, w których funkcję celu stanowi całkowity koszt wytworzenia konstrukcji, a jednym z warunków ograniczających jest zakres dopuszczalnej zmienności koordynacyjnych...
-
Biblioteka PG kontynuuje program digitalizacji i konserwacji. Kolejne tomy do renowacji z Programu Ministerstwa Edukacji i Nauki
PublicationBiblioteka Politechniki Gdańskiej ponownie otrzymała dofinansowanie na realizację projektu „Społeczna Odpowiedzialność Nauki". Celem projektu w ramach modułu „Wsparcie dla bibliotek naukowych” ogłoszonego przez Ministra Edukacji i Nauki jest konserwacja, digitalizacja i udostępnienie 16 woluminów z kolekcji zbiorów historycznych Biblioteki Politechniki Gdańskiej. Wartość projektu to 116 239,20 zł, a jego całkowity koszt wraz z...
-
Badania symulacyjne wpływu sterowania ruchem na wykorzystanie energii hamowania pojazdów na przykładzie metra
PublicationPrzedstawiono modele sieci zasilającej oraz poruszających się pociągów metra, opracowane dla potrzeb badań symulacyjnych wpływu odpowiedniego sterowania ruchem na stopień wykorzystania energii hamowania odzyskowego w komunikacji miejskiej. Porównywano energię pobraną z sieci i całkowity czas przejazdu dla wykonania zadanej pracy przewozowej przy różnych algorytmach sterowania ruchem pociągów. Zaproponowano warianty sterowania w...