Search
Philosophy Department
Publications
Filters
total: 61
Catalog Publications
-
Historia filozofii jako historia problemu poznania : propozycja Ernsta Cassirera
PublicationRozprawka ''Historia filozofii jako historia problemu poznania'' ma na celu przedstawienie sposobu uprawiania historii filozofii reprezentowanego przez filozofów skupionych wokół neokantowskiej szkoły marburskiej, w szczególności zaś przez Ernsta Cassirera. Sposób ten opiera się na analizie historyczno-genetycznej, w wyniku której poszczególne, tak historyczne, jak i współczesne koncepcje filozoficzne, traktuje się jako specjalne...
-
Zagadnienia teorii stron zainteresowanych z punktu widzenia etyki biznesu
PublicationW eseju przedstawiłem najprzód etymologiczny sens pojęcia "strony zainteresowane" wraz z modelem firmy wedle trójstopniowego związku ze stronami zainteresowanymi. Następnie określiłem strony zainteresowane w zgodzie z myślą K. Gibsona jako "quasi-osoby". Następnie pokazałem na przykładzie twórczości K. Goodpastera, K. Gibsona i R.C. Solomona, że etycy biznesu przywiązują coraz większą wagę do moralnej/etycznej podstawy...
-
Kwestia autonomii antropologii filozoficznej
PublicationW artykule przedstawiłem kwestię statusu autonomii antropologii filozoficznej, a także kwestię autonomiczności filozofii życia i metafizyki Bytu. Usiłowałem pokazać próby ograniczania, a nawet próby deprecjacji tych dyscyplin filozoficznych ze strony ontologii fundamentalnej M. Heideggera, filozofii egzystencji K. Jaspersa oraz egzystencjalizmu J.- P. Sartre'a. Pokazałem również próby odzyskiwania statusu autonomicznego przez metafizykę...
-
Logos i etos w antropologicznej myśli Maxa Schelera (aspekt zapoczątkowania bytowego)
PublicationW artykule przedstawiłem związek logosu i etosu w aspekcie zapoczątkowania bytowego w obrębie antropologicznej myśli M. Schelera. Następnie pokazałem, że w tym związku logosu z etosem szczególnego znaczenia nabiera kształcenie, "paideia" ducha osoby ludzkiej. Wyjaśniłem, że tzw. komunikacja logosu i etosu jest nie tylko wyobrażalna w obrębie zasady świata, lecz również jest realna w sensie podstawy do odzyskania utraconej...
-
Ład rynkowy a etyka biznesu
PublicationW artykule zwróciłem uwagę najpierw na istnienie związku działalności gospodarczej z działaniem etycznym. Podkreśliłem, że głównym celem działalności gospodarczej jest zachowanie rodzaju ludzkiego. Wskazałem, że rozumienie ekonomii nie jest możliwe bez uwzględnienia udziału w nim samego człowieka zarówno z jego skłonnościami, potrzebami, jak i wiedzą zdroworozsądkową, naukową, etc. Następnie próbowałem pokazać,...
-
Koncepcja kontraktowa w ramach teorii sprawiedliwości wedle Johna Rawlsa
PublicationW eseju usiłowałem rozświetlić zręby J. Rawlsa koncepcji (teorii) kontraktowej. Podjąłem analizę związku koncepcji kontraktu z tzw. sytuacją pierwotną określaną jako taki stan rzeczy, gdzie osoby-strony są na równi reprezentowane jako moralne osoby, a rezultat nie jest bynajmniej determinowany ani ich arbitralnymi przymiotami, ani relatywnym bilansem sił społecznych. Następnie uwypukliłem związek pojęcia "sytuacji pierwotnej"...
-
Próba ukonstytuowania etyki biznesu w polu działalności gospodarczej
PublicationW artykule dokonałem najpierw zwięzłej charakterystyki m.in. pojęć takich, jak: "biznes, "etyka biznesu", "przedsiębiorczość" oraz przytoczyłem propozycje podziału etyki biznesu na obszary. Potem zaś zinterpretowałem pojęcie "przedsiębiorstwa" wedle E. Sternberg. Z kolei dokonałem zwięzłej analizy czterech typów standardów zachowania się pracowników firmy w stosunku do tzw. stron zainteresowanych przez uwzględnienie...
-
Doskonalenie przyszłości w horyzoncie antropologicznym a etyka biznesu
PublicationW artykule podkreśliłem, że "homo oeconomicus" jako kategoria stosowany jest w ekonomii, w teorii organizacji i zarządzania, w socjologii i psychologii, a także w antropologii filozoficznej. Następnie pokrótce scharakteryzowałem rozmaite stanowiska wśród ekonomistów w kwestii koncepcji "homo oeconomicus". Usiłowałem pokazać, że "obecność" czynnika ludzkiego w ekonomii jako nauce nie ma charakteru peryferyjnego....
-
Tymieniecka's conception of ''the moral sence''in the life of the human person
PublicationW artykule, pt. "Tymieniecka's Conception of "the Moral Sense" in the Life of the Human Person" ("Tymienieckiej koncepcja "moralnego sensu" w życiu ludzkiej osoby") pokazałem, że koncepcja ta przybliża nas do znaczącego novum, którym jest zmysł moralny. Następnie pokazałem, że filozofka odkrywa jego obecność w oszacowującym procesie ze strony osoby ludzkiej. Z kolei uwypukliłem znaczenie "doświadczenia...
-
Logos i etos w myśli antropologicznej Anny- Teresy Tymienieckiej (aspekt porządku)
PublicationW artykule przedstawiłem związek logosu i etosu w aspekcie początku w myśli antropologicznej filozofki. Próbowałem pokazać, że indywiduum ludzkie rozwija samo siebie poprzez stawanie się w procesie życia, w jedności wszystkiego, co żyje. W ramach takiej perspektywy homo creator uzyskuje dostęp do novum sensu uniwersum, Ponadto usiłowałem pokazać, że na przykładzie filozofii życia Tymienieckiej zachodzi realne "spotkanie się" Logosu...
-
Public relations jako funkcja zarządzania - zarządzanie komunikacją i budowanie reputacji organizacji
PublicationArtykuł pokazuje ważną rolę działań public relations w każdym przedsiębiorstwie/organizacji, sytuując te działania w sferze zarządzania. Zysk nie jest już postrzegany jako główny cel funkcjonowania firmy, lecz jej usytuowanie w systemie społecznym i rola, jaką w tym systemie pełni. Artykuł pokazuje strategiczną funkcję działań PR, jako prac związanych nie tyle z kreowaniem wizerunku, lecz z zarządzaniem komunikacją, działań...
-
Rola mediów w programach społecznej odpowiedzialności firm
PublicationRozdział traktuje o specyficznej roli mediów w realizacj programów społecznej odpowiedzialności firm, pokazując, że z punktu widzenia powodzenia tych programów, ich specyfiki, niektóre z nich nie powinny upubliczniać swoich działań, nie korzystac z mediów jako środka docierania do szerokiej rzesy odbiorców.
-
Społeczna odpowiedzialność firm jako narzedzie kreowania wizerunku
PublicationRozdział ''Społeczna odpowqiedzialność firm jako narzedzie kreowania wizerunku'' pokazuje istotę działań CSR, analizuje sposób realizacji programów w firmach, zwraca uwagę na wynaturzenia tych realizacji, traktujących CSR jako narzędzie kreowania wizerunku.
-
Moral problems in the process of polish economy transformation
PublicationArtykuł zawiera uwagi dotyczące problemów etycznych okresu transformacji w Polsce. Podane są przykłady kodeksów i zasadność ich wprowadzenia w firmach. Artykuł zawiera też informacje o realizowanym na Wydziale Zarządzania i Ekonomii PG programie ''Etyka biznesu'' oraz uwagi studentów dotyczące ciekawych problemów,o które program jest poszerzany.
-
Różnice kulturowe w marketingu międzynarodowym
PublicationW artykule przybliżono pojęcie kultury i jej części składowych, oraz wyjaśnioniono i zilustrowano to, w jaki sposób czynniki kulturowe determinują decyzje w marketingu międzynarodowym. Rozważania teoretyczne zilustrowano krótką analizą między kulturowej strategii promocyjnej marki Absolut Vodka. Artykuł został podzielony na cztery części. Pierwsza poświęcona definicji kultury, wyodrębnieniu jej elementów i zmiennych. Druga zawierająca...
-
The balanced scorecard method applying in small and medium enterprise management
PublicationAutorzy podejmują dyskusję z poglądem, że Strategiczna Karta Wyników jako metoda zarządzania strategicznego przedsiębiorstwem powinna raczej być stosowana w sektorze dużych przedsiębiorstw, niż małych i średnich. Wskazują na istotne trudności związane z wdrażaniem BSC w aspektach: kosztów, czasochłonności, nadzwyczajnego wysiłku organizacji, nowego spojrzenia na komunikację w dół struktury, dalekiego horyzontu planowania, sceptycyzmu...
-
Problemy moralne w sprzedaży bezpośredniej
PublicationAutorzy uściślają szerokie i węższe ujęcie definicyjne sprzedaży bezpośredniej, jako formy handlowania. Następnie przedstawiają problemy moralne, spotykane w tego typu sprzedaży. Problemy te zostały uszeregowane w zależności od relacji pomiędzy podmiotami transakcji.
-
Wewnętrzne trudności strategicznej karty wyników
PublicationAutorzy podejmują w artykule dyskusję z powszechnie wyznawanym poglądem, że Strategiczna Karta Wyników jako metoda zarządzania strategicznego przedsiębiorstwem powinna raczej być stosowana w sektorze dużych przedsiębiorstw, niż małych i średnich. Aby to uczynić, w pierwszej części poniższego tekstu, wskazują na istotne trudności związane z wdrażaniem BSC w aspektach: kosztów, czasochłonności, nadzwyczajnego wysiłku organizacji,...
-
Konsumpcja jako logika znaczeń a kształtowanie kultury komsumpcji
PublicationW artykule omówiono koncepcję ideologizacji konsumpcji Beudrillard'a to jest potraktowanie jej jako zjawiska w którym występują cztery porządki: - funkcjonalna logika wartości użytkowej,- ekonomiczna logika wartości wymiennej,- logika wymiany symbolicznej,- logika wartości.Omówione są problemy związane z możliwością kontynuacji etapu post modernistycznej róznorodności realizacji konsumpcjonizmu.
-
Odpowiedzialność jako podstawa etycznej kultury firmy
PublicationPodstawowym problemem jest kwestia traktowania organizacji jako instancji moralnej. Przedyskutowano kwestię traktowania odpowiedzialności organizacji jako fikcji prawnej. Dokonuje się kategoryzacji rodzaju odpowiedzialności występujących działaniach organizacyjnych. Okresla się treść uniwersalnej odpowiedzialności moralnej.
-
Spor o sušestvovanii mira : vremâ i sposób sušestvovaniâ / Roman Ingarden ; przeł. Janina Kubka, Maxim W. Lebiediew
PublicationPrzekład na język rosyjski paragrafu 27 ''Wstępne uwagi o czasie konkretnym'', paragraf 28 ''Sposób istnienia zdarzeń'' i paragrafu 29 ''Sposób istnienia procesu''. Pierwszego Tomu ''Sporu o istnienie świata'' Romana Ingardena, wydanie Warszawa 1987.
-
Etyka życia gospodarczego w twórczości Adama Smitha
PublicationW artykule przedstawiono poglądy Adama Smitha dotyczące wybranych problemów etyki życia gospodarczego. Podstawą źródłową są dwa główne dzieła A. Smitha: ''Teoria uczuć moralnych'' i ''Bogactwo narodów'', a także jego wykłady prowadzone na Uniwersytecie w Glasgow, gdzie w latach 1752-1764 był profesorem filozofii moralnej. Artykuł pokazuje, że zagadnienia etyczne znajdują się również w ekonomii politycznej Smitha, co bywa często...
-
Kant i kantyzmy.O okresach i sposobach obecności Kanta w filozofii
PublicationArtykuł opisuje pięć okresów obecności Kanta:1. Wczesny kantyzm, ktory nie miał do czynienia z zamkniętym obrazem Kanta, 2.Idealizm niemiecki, gdzie Kant staje się częścią rozwoju idealizmu niemieckiego' 3.Neokantyzm redukujący filozofię do teorii poznania i wartości,4.Okres powrotu do realizmu i do ontologicznej oraz metafizycznej interpretacji Kanta,5.Okres współczesny.
-
Dylematy antropologii w świecie reklamy
PublicationArtykuł poszukuje takich koncepcji antropologii filozoficznych, które pozwalają na adekwatny opis fenomenu reklamy. Ujmuje to zjawisko od strony poglądów Heideggera, szkoły frankfurckiej i antropologii Marqurdta. Poglądy te nie pozwalają jednak na jednoznaczną charakterystykę cywilizacji wspólczesnej i charakteryzującego ją fenomenu reklamy.
-
Pola nadużyć w działaniach public relations
Publicationartykuł przedstawia i analizuje najczęściej występujące dylematy etyczne specjalisty public relations, stara się nakreślić obszary, w których tych dylematów jest najwięcej i uzasadnia, dlaczego postępowanie zgodne z najwyższymi standardami w tej dziedzinie jest nie tylko gwarantem jej istnienia, ale i w kontekście szerszym - pomyślności społeczeństwa, w którym te działania są prowadzone.
-
Etyka public relations - jak uczyć, dylematy nauczyciela akademickiego
PublicationArtykuł porusza niezmiernie ważny problem - jak przekazywać wiedzę o fundamentalnych zasadach etycznych w prowadzeniu wszelkiej działalności gospodarczej, jak kształcić postawy odpowiedzialnego przedsiębiorcy i pracownika. Dziedzina Public relations w ostatnich latach cieszy się bardzo złą opinią - tak w Polsce jak i na świecie - autorka artykułu porusza ten problem wskazując, że istotą public relations są działania , mające na...
-
Psychologia ekonomiczna Davida Hume'a
PublicationZainteresowanie Hume'a problematyką ekonomiczną obejmowało szeroki krąg zagadnień i wiązało się często z jego filozofią, a zwłaszcza filozofią polityki. W artykule przedstawiono jego myśli dotyczące czynników psychologicznych występujących w zjawiskach i procesach ekonomicznych.
-
Eseje ekonomiczne Davida Hume'a
PublicationW artykule przedstawiono poglądy ekonomiczne czołowego szkockiego filozofa Davida Hume'a, które odegrały znaczący wpływ na kształtowanie się nurtu klasycznej ekonomii, a zwłaszcza na twórczość Adama Smitha.
-
Leksykon Szkocji : historia, polityka, nauka, kultura
PublicationLeksykon zawiera 1043 hasła obejmujące różne dziedziny: historia, polityka, nauka, kultura i inne. Jest to pierwszy w języku polskim tak obszerny zasób informacji o Szkocji, jej dziejach i dniu dzisiejszym. Oprócz haseł zawiera też: ''Od autora'', mapy, tablicę chronologiczną, drzewa genealogiczne, liczne aneksy (w tym: ''Szkocja - wybrane dane statystyczne'') oraz 34 kolorowe ilustracje. Obok bibliografii tradycyjnej podano również...
-
Of Commerce / David Hume ; przeł. Stefan Zabieglik.
PublicationPierwszy polski przekład eseju Davida Hume'a Of Commerce.
-
Ontologia ekonomii i ''niewidzialna ręka''.
PublicationArtykuł przedstawia umiejscowioną w niemieckiej tradycji refleksji nad moralnym wymairem gospodarowania koncepcją ''etycznej ekonomii'' P. Koslowskiego. W zamysle analizowanego autora obejmuje ona trzy dziedziny: teorię etycznych przesłanek ekonomii, koncepcję etyki sprofilowanej pod katem potrzeb ekonomii i etyczno-ekonomiczną teorię dóbr i wartości kulturowych.
-
Filozofia nauki w kształceniu doktorów w uczelni technicznej
PublicationAbstrakt sygnalizuje potrzebę wprowadzenia rozwiązań instytucjonalnych związanych z kształceniem filozoficznym w uczelniach technicznych w ogólności a szczególnie rozwiązań kształcenia na poziomie doktoranckim.
-
Pojęcie przedmiotu poznania w filozofii krytycznej
PublicationRozprawka Pojęcie przedmiotu poznania w filozofii krytycznej przedstawia zawiłości krytycznego pojęcia przedmiotu poznania, przeciwstawiając je pojęciu "dogmatycznemu" - charakterystycznemu dla systemów przedkantowskich, bądź dla potocznego, "naiwnego" obrazu świata. Autor opiera się w niej głównie na myśli Immanuela Kanta i jej rozwinięciu, które miało miejsce na przełomie wieku XIX i XX w szkole marburskiej.
-
Filozofia transcendentalna a pojecie świadomości
PublicationArtykuł przedstawia transcendentalne pojęcie śwaidomości będące wynikiem rozwoju filozofii transecndentalnej. Analizowane sa tu stanowiska A. Langego, A riehla, szkoły marburskiej i fenomenologi jako kolejne etapy rozwoju filozofii transcendentalnej. Artykuł pokazuje, że nie sam przedmiot jak to jest u Kanta, a świadomość będąca ponad przeciwstawieniem podmiotowo-przedmiotowym stanowić może jedyny punkt wyjscia refeleksji transcendentalnej.
-
Transcendentalna dedukcja eteru : Opus postumum Kanta a problem filozofii przyrody
PublicationArtykuł przedstawia rozwój kantowskiej filozofii przyrody w kontekście transcendentalnej dedukcji eteru zwartej w pismach Kanta wydanych posmiertnie. Szczególnie omawiany jest temat przejścia od metafizycznych podstaw przyrodnictwa do fizyki i pojawia sie w związku z tym sprzeczności w sosunku do ''Krytyki czystego rozumu''
-
Filozofia krytyczna jako teoria metody poznania naukowego
PublicationPraca Parszutowicza Filozofia krytyczna jako teoria metody poznania naukowego postuluje możliwość wykorzystania metody kantowskiej jako specyficznej filozofii nauki. Jest propozycją ograniczenia zbyt wielkich zdaniem autora oczekiwań względem filozofii transcendentalnej i wykorzystania jej w sposób, który jak dotąd przynosił największe efekty - mianowicie jako filozofii i metodologii nauk. Rekonstruuje historyczne przykłady takiego...
-
Kant i kantyzmy : o okresach i sposobach obecnosci Kanta w filozofii
PublicationArtykuł omawia pięć etapów obecności Kanta w filozofii:1) wczesny kantyzm, gdzie obraz filozofi Kanta nie był jeszcze zamkniety.2)idealizm niemiecki, gdzie Kant staje się sam ogniwem jako rozwój.3) etap neokamntyzmu, redukują Kanta do teorii poznania i filozogii krytycznej.4) etap ontologicznej i metafizycznej interpretacji Kanta.5) etap współczesny: rewidujący wiele fałszywych opini o historycznym Kancie i okreslany przez wielkość...
-
Problemy instytucjonalizacji etyki w dziedzinie słuzby zdrowia
PublicationW zwiazku z miejscem zdrowia i bezpieczeństwa zdrowotnego w hierarchi wartości społecznych i indywidualnych potrzeba wprowadzenia zinstytucjonalizowanych wysokich standartów etycznych staje się coraz powszechniej odczuwalne. W artykule zaprezentowano schemat ewolucji etyki w dziedzinie medycyny i ochrony zdrowia oraz omówiono podstawowe problemy związane z wdrażaniem infrastruktury etycznej.
-
Społeczna odpowiedzialność firm - narzędzie public relations czy coś więcej?
PublicationArtykuł stawia pytanie o miejsce działań Corporate Social Resposibility [ CSR} w strategii przedsiębiorstw i zależności między public relations a CSR w realizacji celów przedsiębiorstwa - między innymi kreowania wizerunku, budowania reputacji.
-
Dziennikarz jako specjalista public relations - problem tożsamości czy nadużycie etyczne?
PublicationArtykuł analizuje często występujące w Polsce zjawisko łączenia zawodu dziennikarza i specjalisty public relations. Czyni to rozpatrując problem z p punktu widzenia etyki dziennikarskiej, rzetelności pracy specjalisty public relations i opinii publicznej, jej prawa do rzetelnej informacji.
-
Jakość jako kategoria filozoficzna i inżynieryjna
PublicationW artykule przeprowadzono próbę porównania filozoficznego i inzynieryjnego podejścia do jakości i wyprowadzenia konsekwencji wynikajacych z tego zestawienia. W szczególnosci przeprowadzony jest przegląd ewolucji podejść projakościowych oraz nakreslona prespektywa poszukiwania nowych wzorców i nowej struktury jakosci w epoce postindrustialnej.
-
Ontology of economy as the basis of Peter Koslowsk's ''Ethical economy''
PublicationArtykuł daje prezentacje i komentarz rozdziału o ontologicznych przesłankach teorii ekonomicznych z pracy Petera Koslowskiego ''Zasady etycznej ekonomii (''Princiles''of Ethical Economy, Kluwer Academic Publishers, 2001).
-
Instytucjonalizacja etyki organizacji jako technologia zarządcza.
PublicationW artykule zaprezentowano i przeanalizowane zostały techniki i programy instytucjonalizacji etyki w organizacji. Sam proces instytucjonalizacji etyki wskazany został jako wazny aspekt zarządzania organizacjami.
-
Public relations w służbie demokracji
PublicationArtykuł pokazuje, jak realizowanie zasad demokracji jest warunkowane stosowaniem narzędzi public relations. Wolność wypowiedzi, możliwość współdecydowania o przyszłości społeczeństwa, udział w wyborach to działania charakterystyczne dla krajów demokratycznych, a urzeczywistnianie ich jest możliwe dzięki i poprzez profesjonalne PR. Historia demokracji pokazuje również, że prowadzenie działań PR jest możliwe tylko w ustroju...
-
Czy korporacyjna kultura CSR może być wzorcem dla małych i średnich przedsiębiorstw?
PublicationArtykuł pokazuje specyfike realizacji idei firmy społecznie odpowiedzialnej w firmach mikro i firmach dużych - podobieństwa i różnice w sposobie pojmowania idei,specyfikę działań.Firmy duże - koncerny, mając diametralnie różną strukturę od firm mikro, działając w innym otoczeniu ekonomicznym, w swojej działalności borykają się ze zgoła różnymi, nie dającymi się porównać problemami. Stąd ich pojmowanie i realizacja programów CSR...
-
Z romantycznym uniesieniem : Józef Wojciech Gołuchowski (1797-1858)
PublicationW artykule przedstawiono podstawowe informacje o życiu i twórczości polskiego filozofa, przedstawiciela nurtu romantycznego, Józefa Gołuchowskiego oraz główne założenia i tezy jego myśli filozoficznej.
-
Próba uzgodnienia aspektu racjonalnego i aspektu irracjonalnego w myśli antropologicznej Maxa Schelera
PublicationW eseju przedstawiłem próbę uzgodnienia aspektu racjonalnego i aspektu irracjonalnego w Schelerowskiej myśli antropologicznej. Podkreśliłem to, że niemiecki filozof poszukiwał jedności bytu ludzkiego, osoby ludzkiej, jak tez jedności cogitare i ducha w niej samej. Zwróciłem uwagę na to, że "początek" myśli pierwotwórcy dwudziestowiecznej antropologii filozoficznej wiązał się z dynamiczną zmianą "obrazu" "człowiek" - "świat" - "Bóg",...
-
Kwestia autonomii antropologii filozoficznej
PublicationW eseju, pt. "Kwestia antropologii filozoficznej" uwypukliłem fakt podejmowanych prób ograniczenia czy też deprecjacji statusu autonomicznego zarówno metafizyki Bytu, jak i antropologii fundamentalnej M. Heidggera, filozofii egzystencji K. Jaspersa oraz egzystencjalizmu J. - P. Sartre'a. Przedstawiłem także próby odzyskania statusu autonomicznego przez metafizykę Bytu antropologię filozoficzną i filozofię życia na przykładzie...
-
Etyczny model decyzyjny
PublicationW artykule usiłowałem przedstawić E. Sternberg koncepcję etycznego modelu decyzyjnego w korespondencji do zagadnienia ochrony środowiska naturalnego. Jest on (jako EMD) charakteryzowany wedle czterech kroków zaproponowanych przez E. Sternberg. Otóż w pierwszym kroku, "przedsiębiorstwo powinno odpowiedzieć sobie na pytanie" jakie zostały przedsiębrane działania w sprawie ochrony środowiska naturalnego. Następnie,...
-
Connection of microcosm with macrocosm in Max Scheler's philosophy: man, logos and ethos
PublicationW eseju pokazałem znaczenie mikrokosmicznego wymiaru w ludzkim personalnym życiu. To jest w świecie Zachodu kompleksowa próba, aby uchwycić związek "mikrokosmosu" z "makrokosmosem w filozoficznym dziele Maxa Schelera. Następnie uwypukliłem, że z racji jego powiązania jako pojęcia "mikrokosmosu" z kwestią kształcenia, wtedy w indywidualnej ludzkiej osobie pojęcie to osiąga "prawo obywatelstwa" w Schelerowskiej...