Abstrakt

Jedną z immanentnych cech architektury jest zmienność. Na przestrzeni wieków wyrażała się ona głównie poprzez przebudowy i modernizacje istniejących budowli, które z biegiem czasu ulegały procesowi degradacji. Budowla zazwyczaj postrzegana była jako element stabilny, trwały, niekiedy wręcz monumentalny. Wraz z rewolucją przemysłową otworzyły się nowe możliwości techniczne i materiałowe dla budownictwa, co pociągnęło za sobą również zmiany w filozofii projektowania i budowania - architektura przestała być "ciężka" i stabilna. Modernizm przyniósł fascynację ruchem, dynamizmem, światłem, ciągłością i czystością formy, a architektura wkroczyła w obszar eksperymentów zarówno estetyczno-formalnych, jak i strukturalnych. Ta modernistyczna fascynacja powróciła pod koniec XX wieku, uzyskując nowy wyraz poprzez gwałtownie rozwijające się technologie komputerowego wspomagania projektowania (CAD). Zaowocowało to niespotykaną wcześniej estetyką, opartą na "płynności" formy tworzonej w oparciu o przekształcenia topologiczne, bazujące na modelach geometrii nieeuklidesowych. Architektura zaczęła być również traktowana jako działalność oparta raczej na zasadach logiki i obliczalności ("architektura kalkulowana"), niż tylko na zwykłej intuicji projektanta.Na przełomie wieków XX i XXI prawdopodobnie po raz pierwszy architektura zbliżyła się tak mocno do nauk ścisłych i przyrodniczych, czerpiąc z nich inspiracje i metodologie przenoszone na działalność projektową.Postmodernistyczna filozofia Gillesa Deleuze wywarła również ogromny wpływ na rozwój myśli architektonicznej ostatniej dekady XX wieku, kierując ją w stronę pojęć takich jak: indywidualność, złożoność, nieliniowość, płynność ciągłego stawania się, zwijania i rozwijania zdarzeń - fałdowania.Fakty te miały miejsce w momencie, gdy działalność zawodową rozpoczynali młodzi architekci, wychowani w epoce rewolucji informatycznej, mający naturalną łatwość i chęć eksperymentowania z nowym narzędziem projektowym, jakim stał się komputer.Wszystkie te zjawiska zaowocowały pojawieniem się nowej awangardy, operującej językiem i metodologiami projektowymi dotychczas szerzej nieznanymi, awangardy tworzącej niespotykane dotąd formy. Poczynając od narodzonej w początku lat 90. XX wieku idei "fałdowania", pojawił się nowy, niezwykle silny i dynamiczny nurt, sygnalizując przejście od paradygmatu architektury tradycyjnej do nowego paradygmatu "architektury niestandardowej" powstającej w domenie cyfrowej.Nurt ten, gwałtownie się rozwijając, przyjmował różne formy i podejścia. Jedno z nich - podejście topologiczne - wydaje się być dla architektury niezwykle ważne. Podejście to, nazywane również architekturą topologiczną, wyewoluowało pośrednio z idei "fałdowania" i stanowi bardzo ważne ogniwo w świetle wspomnianej zmiany paradygmatu projektowania architektonicznego.W pracy podjęto próbę analizy podejścia topologicznego w architekturze, poczynając od jego genezy, poprzez najważniejsze idee rozwojowe, aż do prób dywagacji na temat ewolucji i przyszłości nurtu. Ścisłe rozważania nad architekturą topologiczną w domenie cyfrowej przeprowadzone są na tle ogólnego wprowadzenia do topologii, zarysu historii komputeryzacji oraz związków obu tematów z projektowaniem architektonicznym. Analiza architektury topologicznej obejmuje następujące zagadnienia:- aspekt programowy kształtowania architektury topologicznej, bazujący na zastosowaniu zasad topologii do wspomagania kształtowania programu budynku, - aspekt formalny architektury topologicznej, polegający na eksploracji nowej estetyki formy architektonicznej, - aspekt hiperformalny, który, będąc najbardziej złożony ze wszystkich, łączy w sobie cechy obu poprzednich aspektów, tworząc nową jakość w architekturze. Praca omawia podejście teoretyczne, krytyczne oraz praktyczne, poparte analizami projektów i realizacji architektonicznych. W ujęciu metodologii projektowania szczególny nacisk położony jest na komputerowe wspomaganie projektowania, które w czasach złożonej multidyscyplinarności architektury staje się czymś więcej niż tylko elektronicznym odpowiednikiem deski kreślarskiej.Wydaje się, że termin CAD nie znaczy już bowiem Computer Aided Design, czyli projektowanie wspomagane komputerowo, lecz raczej ewoluuje w kierunku terminu Computation Augmented Designer, określając kierunek zmian roli współczesnego architekta, który staje się projektantem o możliwościach rozszerzonych przez komputerowe techniki obliczeniowe. Praca wykracza więc poza ścisłą charakterystykę podejścia topologicznego w architekturze przełomu wieków XX i XXI, podejmując dywagacje na temat przejścia do nowego paradygmatu projektowania. Stawiając pytania o przyszłość nurtu otwiera pole do interdyscyplinarnej dyskusji.

Autor (1)