Search
Filters
total: 1708
filtered: 1521
-
Catalog
Chosen catalog filters
displaying 1000 best results Help
Search results for: METODA GRAFÓW WIĄZAŃ
-
Metoda grafów wiązań w zastosowaniu do opracowania szczególnego obwodu elektrycznego
PublicationGrafy wiązań wykorzystano do odwzorowania krwiobiegu nerki. Zaproponowany model, uwzględnia również odcinek tętnicy głównejoraz, w uproszczeniu, dystrybucję krwi do pozostałych segmentów krwiobiegu. Opisanie zjawisk przepływu krwi w naczyniach krwionośnych za pomocą grafów wiązań pozwala w łatwy sposób przejść do modelu w postaci obwodu elektrycznego. Sprowadzenie problemu dystrybucji krwi do modelu elektrycznego umożliwia zastosowanie...
-
Modelowanie układów napędu elektrycznego metodą grafów wiązań
PublicationW pracy przedstawiono wybrane elementy metody grafów wiązań w zastosowaniu do modelowania i symulacji dynamiki układów napędu elektrycznego (UNE). Przykładowe badania symulacyjne wykonano z zastosowaniem programu 20-sim. Celem pracy jest także popularyzacja metody grafów wiązań wśród inżynierów elektryków zajmujących się UNE.
-
Modelowanie maszyn synchronicznych w ujęciu grafów wiązań
PublicationW pracy przedstawiono w sposób jednolity modelowanie maszyn synchronicznych (MS) metodą grafów wiązań (GW) dla potrzeb symulacji szeroko pojętych systemów energetycznych i systemów napędowych, w szczególności systemów o naturze hybrydowej. Omówiono ogólne założenia modelowania MS w oparciu o koncepcję dwóch sprzężeń podstawowych - wzorcowego sprzężenia transformatorowego i wzorcowego sprzężenia elektromechanicznego. Model MS opracowano...
-
Modelowanie maszyn synchronicznych w ujęciu grafów wiązań
PublicationW referacie przedstawiono w sposób jednolity modelowanie maszyn synchronicznych (MS) metodą grafów wiązań (GW) dla potrzeb symulacji szeroko pojętych systemów energetycznych i systemów napędowych, w szczególności systemów o naturze hybrydowej. Omówiono ogólne założenia modelowania MS w oparciu o koncepcję dwóch sprzężeń podstawowych - wzorcowego sprzężenia transformatorowego i wzorcowego sprzężenia elektromechanicznego. Model MS...
-
Modelowanie i symulacja maszyn elektrycznych metodą grafów wiązań.
PublicationW artykule przedstawiono modelowanie maszyn elektrycznych metodą grafów wiązań dla potrzeb symulacji szeroko pojętych systemów energetycznych, w szczególności systemów o naturze hybrydowej. Opisano zarys podstaw modelowania metodą grafów wiązań. Omówiono ogólne założenia modelowania maszyn elektrycznych w ujęciu grafów wiązań, bazującego na modelach obwodowych wzorcowego sprzężenia transformatorowego i elektromechanicznego. Wykorzystując...
-
Modelowanie silnika bezszczotkowego o magnesach trwałych w ujęciu grafów wiązań
PublicationCelem referatu jest przedstawienie modelu silnika bezszczotkowego o magnesach trwałych (SBMT) w ujęciu grafów wiązań. Omówiono ogólne zasady metody modelowania w ujęciu grafów wiązań. Model silnika opracowano z zastosowaniem edytora symulatora 20-sim
-
Zastosowanie metody grafów wiązań do modelowania układów chłodzenia silników spalinowych
PublicationW artykule uzasadniono celowość stosowania metody grafów wiązań (GW) do modelowania układów chłodzenia silników spalinowych. Przedstawiono koncepcję układu chłodzenia nowej generacji. Rozwinięto energetyczny model silnika spalinowego w postaci GW uwzględniając napęd pompy cieczy chłodzącej za pomocą silnika elektrycznego. Model układu chłodzenia przedstawiono w postaci połączonych modeli układu hydraulicznego i modelu wymiany...
-
Modelowanie, analiza i synteza układów dynamicznych z zastosowaniem grafów wiązań
PublicationWyprowadzono związek pomiędzy grafami wiązań i grafami Coatesa oraz wskazano obszar zastosowań tego sposobu interpretacji modelu w postaci grafu wiązań. Przedstawiono następujące zagadnienia:wyprowadzanie transmitancji, równań stanu i równań 2. rzędu;synteza układu o założonej impedancji;zastosowanie grafów wiązań i Coatesa w metodzie transmitancji układów ciągłych;konstruowanie modalnych grafów wiązań układów dyskretno-ciągłych.Zaprezentowane...
-
Model silnika spalinowego w formie grafów wiązań (GW).A model of the IC engine in the form of the bond graph (BG).
PublicationPrzedstawiono uzasadnienie użycia metody grafów wiązań do do modelowania silnika spalinowego jako źródła energii w systemach energetycznych składających się z elementów o różnej naturze fizycznej, na przykład w pojazdach hybrydowych. Przedstawiono propozycję formalizacji charakterystyki silników spalinowych wynikającą z przyjętej metody modelowania. Analityczną formę charakterystyki przedstawiono jako wielowymiarową funkcję wektorową....
-
Bond graph modeling of the new generation engine cooling systems = Zastosowanie metody grafów wiązań do modelowania nowej generacji układów chłodzenia silników spalinowych
PublicationW referacie szczegółowo opisano modele wymiany ciepła i przepływów w układzie chłodzenia. Metoda grafów wiązań okazała się szczególnie użyteczną dla modelowania skomplikowanych systemów energetycznych o różnych postaciach energii. Jako przykładu użyto obiegu chłodzenia silnika badawczego na hamowni silnikowej.
-
Bond-graphs based modelling of hybrid energy systems with permanent magnet brushless machines
PublicationW referacie przedstawiono metodę grafów wiązań (GW) w zastosowaniu do modelowania hybrydowych systemów energetycznych z bezszczotkowymi maszynami o magnesach trwałych (BMMT). W części pierwszej referatu omówiono ogólne formalizm GW. Następnie przedstawiono kolejno: ogólną strukturę modelu hybrydowego systemu energetycznego w ujęciu GW; założenia modelowania maszyn elektrycznych w ujęciu GW, model SBMT w ujęciu GW dla potrzeb modelowania...
-
Modelling of ic engine coolant system with permanent magnet brushless motor - bond graphs approach
PublicationW pierwszej części referatu przedstawiono strukturę i podstawy modelowania w ujęciu grafów wiązań nowoczesnego (nowej generacji) systemu chłodzenia silnika spalinowego. Istotną cechą rozważnego systemu chłodzenia jest zastosowanie zintegrowanego układu: pompa cieczy chłodzącej-bezszczotkowy silniki prądu stałego (BSPS, ang. BDCM). W kolejnych częściach referatu przedstawiono: podstawy modelowania całego systemu chłodzenia, model...
-
Model chłodnicy płytowej pracującej w układzie chłodzenia samochodowego silnika spalinowego
PublicationW artykule przedstawiono zastosowanie chłodnic płytowych w nowoczesnych układach chłodzenia silników spalinowych. uzasadniono potrzebę budowy modelu chłodnicy pozwalającego na przeprowadzenie badań symulacyjnych w nieustalonych warunkach pracy silnika samochodowego. Jako metodę modelowania przyjęto metodę grafów wiązań i równań stanu. Przyjęta metoda pozwala na powiązanie modelu chłodnicy z elementami systemu energetycznego silnik-pojazd,...
-
Chapter 2: Modelling and analysis of rotor with magnetic bearing system
PublicationThe paper is concerned with rotor magnetic bearing system modelling. Such system is a relatively complex electromechanical system and can be considered as typical mechatronic one. The port-based modelling of physical systems has been used to obtain discrete-continuous model of considered system. Proposed approach enables to obtain reduced low-order lumped parameter representation of the system including gyroscopic interactions....
-
Nauczanie bioinżynierii z zastosowaniem narzędzi informatycznych i metod stosowanych w elektrotechnice oraz grafach wiązań
PublicationPrzedstawiono sposoby badań zjawisk zachodzących w krwiobiegu za pomocą obwodów elektrycznych oraz grafów wiązań. Symulacje zjawisk stanowią jeden z elementów nauczania bioinżynierii dla studentów uczelni technicznych.
-
Modelling electrical machines using bond graphs for mechatronics system applications.
PublicationW artykule przedstawiono modelowanie maszyn elektrycznych metodą grafów wiązań dla potrzeb mechatroniki. Omówiono ogólne założenia modelowania maszyn elektrycznych w ujęciu grafów wiązań, bazującego na modelach wzorcowego sprzężenia transformatorowego i elektromechanicznego. Wykorzystując modele tych sprzężeń przedstawiono w ujęciu grafów wiązań model maszyny indukcyjnej w układzie współrzędnych naturalnych stojana. Model opracowano...
-
Modalne grafy wiązań - podejście wykorzystujące metodę transmitancji układu o parametrach rozłożonych
PublicationCelem pracy jest zastosowanie metody transmitancji układu o parametrach rozłożonych do konstruowania modalnych grafów wiązań. Grafy takie wykorzystuje się w modelowaniu układów zawierających jednowymiarowe podukłady o parametrach rozłożonych. W wyniku zaproponowanego podejścia uzyskuje się dalsze zwiększenie dokładności otrzymywanych modeli.
-
Modelling of energy flow in mechatronic systems. A bond graph approach
PublicationW referacie przedstawiono w sposób jednoliy modelowanie systemów mechatroniki metodą grafów wiązań (GW) w aspekcie symulacji przepływu energii. Omówiono ogólne założenia modelowania w ujęciu GW. Modelowanie przepływu energii rozważano na przykładzie napędu pojazdu hybrydowego PH-MAK.
-
Przybliżone hybrydowe modele wybranych układów o parametrach rozłożonych
PublicationZaprezentowano metodę budowy modeli w postaci grafów wiązań dla układów za-wierających jednowymiarowe podukłady o parametrach rozłożonych. Wykorzystanodwa znane sposoby budowy przybliżonych modeli o parametrach skupionych dla układów o parametrach rozłożonych: dyskretyzację przestrzenną oraz analizę modalną (modalne grafy wiązań).
-
Modelling of distributed-lumped parameter systems by application of modal bond graphs.
PublicationZastosowano metodę transmitancji układów o parametrach rozłożonych oraz dekompozycję modalną do modelowania wybranych układów dynamicznych. Zaproponowane podejście pozwala otrzymać dokładne modele niskiego rzędu w postaci grafów wiązań.
-
Modelling of energy flow in electrical machines. A bond graph approach
PublicationPrzedstawiono w ujęcia grafów wiązań model przepływu energii/mocy w maszynach elektrycznych pracujących w hybrydowych systemach przetwarzania energii. Jako przykład do rozważań przyjęto system napędu trakcyjnego pojazdów hybrydowych.
-
Dyskretne modele niskiego rzędu ciągłych układów przenoszenia napędu.
PublicationCelem pracy jest prezentacja zastosowania metody transmitancji układów o parametrach rozłożonych do konstruowania modalnych grafów wiązań dla złożonych układów zawierających jednowymiarowe, jednorodne podukłady o parametrach rozłożonych występujące w układach napędowych.
-
Model procesu hamowania w pojeździe hybrydowym
PublicationW tradycyjnym procesie hamowania cała energia kinetyczna pojazdu jest rozpraszana do otoczenia w postaci energii cieplnej. W pojazdach hybrydowych istnieje możliwość odzyskania części tej energii przez przekazanie do akumulatorów i wykorzystania jej do napędu pojazdu. W pracy przedstawiono model energetyczny procesu hamowania pojazdu hybrydowego w układzie szeregowym, stosując metodę grafów wiązań (GW). Stosując konwencję GW podano...
-
Zastosowanie programów Mathematica i 20-sim do modelowania i analizy układów o parametrach rozłożonych
PublicationCelem pracy jest zaprezentowanie zastosowania pojęcia transmitancji układów o parametrach rozłożonych do konstruowania modalnych grafów wiązań dla układów zawierających jednowymiarowe podukłady o parametrach rozłożonych. Zaprezentowano sposób i efekty zastosowania programów Mathematica (do przygotowania parametrów modeli) i programu 20-Sim (do konstruowania modeli i do symulacji) w procesie modelowania i analizy układów zawierających...
-
Modele typu ''czarna skrzynka'' elektrycznych elementów napędu hybrydowego
PublicationOpisano opracowany przy zastosowaniu grafów wiązań (GW) i równań stanu (RS) model pojazdu hybrydowego. Uzasadniono potrzebę stworzenia uproszczonych modeli maszyn elektrycznych i akumulatora elektrochemicznego i przedstawiono koncepcję modelu w postaci "czarnej skrzynki", w którym uwzględniono jedynie związki między parametrami energetycznymi na wejściu i wyjściu elementu. Podano przykłady zastosowania tego podejścia do modelu...
-
Symulacja pracy mechanizmu prasującego pojazdu do usuwania odpadów z pojemników (PUOP)
PublicationW pracy przedstawiono analizę pracy wybranego typu mechanizmu prasującego PUOP oraz wpływ różnych konfiguracji elementów składowych tego urządzenia na energochłonność pracy w warunkach przyjętego cyklu obciążenia. W tym celu wykorzystano model mechanizmu prasującego PUOP w formie grafów wiązań oraz wyniki pomiarów ciśnienia roboczego w siłownikach hydraulicznych mechanizmu prasującego w trakcie jednego pełnego cyklu pracy przeprowadzonych...
-
Wyznaczanie sygnału sterowania silnikiem dla zadanych parametrów ruchu pojazdu.
PublicationW pracy zaprezentowano model układu napędowego pojazdu w formie grafów wiązań i równań stanu. Przedstawiono również model oporów ruchu pojazdu. Wyszczególniono parametry sterowania pojazdem oraz parametry określające ruch pojazdu. W pracy zawarto schemat wyznaczania parametru sterowania silnikiem, którego uzyskanie dla zadanych parametrów ruchu pojazdu jest niezbędnym elementem badań symulacyjnych i weryfikacyjnych opracowywanych...
-
Kompleksowy model nowej generacji układu chłodzenia silnika spalinowego
PublicationPrzedstawiono tendencje w konstrukcji układów chłodzenia i dostępne komercyjne metody modelowania pracy układu chłodzenia. Przeprowadzono obliczenia symulacyjne temperatury cieczy komercyjnym programem komputerowym AmeSIM i porównano wyniki z pomiarami wykonanymi na hamowni podwoziowej. Opisano wybrane procesy wymiany ciepła występujące w układach chłodzenia. Przedstawiono ogólny model elementu cieplnego w postaci grafów wiązań...
-
Model of speed-varing rotor for mechatronic systems analysis and design
PublicationW artykule przedstawiono sposób modelowania złożonych układów mechatronicznych w oparciu o metodę grafów wiązań. Celem zilustrowania metody posłużono się przykładem liczbowym, w którym rozważano wirnik obracający się ze zmienną prędkością kątową. Prezentowana metodyka doskonale nadaje się do modelowania układów o zróżnicowanej naturze fizycznej. Otrzymany model ma charakter obiektu o pewnej liczbie wejść i wyjść, który można w...
-
Wpływ odbiorników energii elektrycznej pojazduna parametry silnika spalinowego
PublicationW artykule przedstawiono model systemu energetycznego pojazdu napędzanego silnikiem spalinowym w postaci grafów wiązań (GW). W modelu tym uwzględniono szczególnie część elektryczną systemu składającą się z generatora, akumulatora elektrochemicznego i odbiorników energii elektrycznej. Podano zależności na podstawowe parametry systemu energetycznego w konwencji GW. W oparciu o przedstawioną w pracy [11] wielowymiarową charakterystykę...
-
Modelowanie układów napędowych pojazdów z silnikami spalinowymi
PublicationW analizie struktur układów napędowych pojazdów wykorzystano metodę Grafów Wiązań, która daje możliwość modelowania elementów o różnej naturze fizycznej. Jest to bardzo istotne przy analizie energetycznej systemów o złożonej i zróżnicowanej strukturze energetycznej, np. w przypadku pojazdów samochodowych z klasycznym lub hybrydowym układem napędowym. W pracy przedstawiono również przykłady popularnych programów komputerowych do...
-
Bilans energetyczny w pojeździe hybrydowym z napędem szeregowym.
PublicationPrzedstawiono model pojazdu hybrydowego z napędem szeregowym sformułowany przy użyciu grafów wiązań (GW) i równań stanu (RS). Podano składowe bilansu energetycznego hybrydowego układu napędowego i zdefiniowano najważniejsze sprawności, które mogą posłużyć do oceny ogólnej sprawności eksploatacji pojazdu. Krótko opisano pojazd hybrydowy zbudowany w Politechnice Gdańskiej w celu przeprowadzenia weryfikacji eksperymentalnej modelu...
-
Bond-graphs based modelling of hybrid energy systems with permanent magnet brushless machines
PublicationW referacie przedstawiono metodę grafów wiązań (GW) w zastosowaniu do modelowania hybrydowych systemów energetycznych z bezszczotkowymi maszynami elektrycznymi o magnesach trwałych. W części pierwszej referatu omówiono ogólne formalizm GW. Następnie przedstawiono kolejno: ogólną strukturę modelu hybrydowego systemu energetycznego w ujęciu GW; założenia modelowania maszyn elektrycznych w ujęciu GW, model silnika bezszczotkowego...
-
Bond-graphs based modelling of hybrid energy systems with permanent magnet brushless machines
PublicationW referacie przedstawiono metodę grafów wiązań (GW) w zastosowaniu do modelowania hybrydowych systemów energetycznych z bezszczotkowymi maszynami elektrycznymi o magnesach trwałych. W części pierwszej referatu omówiono ogólne formalizm GW. Następnie przedstawiono kolejno: ogólną strukturę modelu hybrydowego systemu energetycznego w ujęciu GW; założenia modelowania maszyn elektrycznych w ujęciu GW, model silnika bezszczotkowego...
-
Model of the hydraulic pump powertrain of refuse collection vehicle compaction mechanism
PublicationW pracy przedstawiono symulację pracy układu napędowego pompy hydraulicznej mechanizmu prasującego śmieciarki oraz wpływ różnych konfiguracji elementów składowych tego urządzenia na zużycie paliwa silnika napędowego w warunkach przyjętego cyklu obciążenia. W tym celu wykorzystano model układu napędowego pompy hydraulicznej mechanizmu prasującego śmieciarki w formie grafów wiązań oraz wyniki pomiarów ciśnienia roboczego w siłownikach...
-
Harmoniczne kolorowanie grafów
PublicationW rozdziale omówiono tzw. harmoniczne kolorowanie grafów, które jest odmia-ną klasycznego kolorowania wierzchołków grafów. Podano najważniejsze własno-ści tego sposobu kolorowania grafów i jego potencjalne zastosowanie w radio-komunikacji lotniczej i projektoaniu funkcji mieszających. Podano równieżtzw. algorytm degresywny, który koloruje każdy graf za pomocą liczby kolorównie przekraczającej w dwójnasób harmonicznej liczby...
-
Cyrkularne kolorowanie grafów
PublicationRozdział zawiera definicje oraz większość znanych własności cyrkularnego ko-lorowania grafów w wersji wierzchołkowej oraz krawędziowej. Podano znanezwiązki tego rodzaju kolorowania z innymi modelami kolorowania grafów. Wpracy zawarto także przykłady możliwych zastosowań cyrkularnego kolorowaniaw szeregowaniu zadań.
-
Listowe kolorowanie grafów
PublicationW klasycznym modelu kolorowania grafów,kolor przydzielany wierzchołkowi jestograniczony przez regułę zakazującą pokolorowania dwóch sąsiednich wierz-chołków tym samym kolorem. Kolorowanie listowe wprowadza dodatkowe ograni-czenie: każdy wierzchołek posiada z góry określony zbiór dopuszczalnych ko-lorów. Rozważamy jak duża może być różnica pomiędzy liczbą chromatyczną ilistową liczbą chromatyczną oraz dla jakich klas grafów...
-
Sumacyjne kolorowanie grafów
PublicationW tym rozdziale, oprócz szczegółowego zaprezentowania koncepcji sumy chroma-tycznej, jej własności oraz wyników z nią związanych, dokonano analizy zło-żoności problemu sumacyjnego kolorowania dla wybranych klas grafów, w szcze-gólności rozróżniono klasy grafów, dla których problem sumacyjnego kolorowa-nia można rozwiązać w czasie wielomianowym oraz przypadki NP-trudne.
-
Uporządkowane kolorowanie wierzchołków grafów
PublicationW pracy przedstawiamy stosunkowo nowy model kolorowania grafów, mianowicie kolorowanie uporządkowane. Po scharakteryzowaniu potencjalnych zastosowań tego modelu przedstawiamy liniowy algorytm kolorowania grafów w sposób przybliżony. Pokazujemy klasy grafów, które ten algorytm koloruje optymalnie i klasy grafów, dla których błąd pokolorowania może być dowolnie duży. Przedstawiamy również doświadczenia komputerowe zebrane w trakcie...
-
Katedra silników spalinowych i sprężarek
PublicationPrzedstawiono prace badawcze, działalność dydaktyczną i współpracę międzynarodową prowadzoną w Katedrze Silników Spalinowych i Sprężarek Wydziału Mechanicznego Politechniki Gdańskiej w ciagu ostatnich piętnastu lat (1996-2010). Katedra została utworzona w 1945 r. wraz z powstaniem Wydziału Mechanicznego. Ostatnimi jej kierownikami byli: prof. Marian Cichy (1992-1997), prof. Andrzej Balcerski (1997-2009), dr. hab. inż. Stanisław...
-
Zwarte końcówkowe kolorowanie grafów
PublicationPraca dotyczy jednego z nowych modeli kolorowania grafów, tzw. zwartego końcówkowego kolorowania. Praca zawiera definicję modelu, informacje o jego zastosowaniach, dolne i górne oszacowania na liczbę kolorów oraz wartości dokładne zwartego końcówkowego indeksu dla wybranych klas grafów: ścieżek, cykil, gwiazd, kół, grafów pełnych i innych.
-
Rozproszone kolorowanie grafów
PublicationW pracy zaprezentowano nowy rozproszony algorytm kolorowania grafów. Przeprowadzone eksperymenty pokazują, że daje on lepsze wyniki niż znany wcześniej algorytm trywialny.
-
Wymiarowanie wzdłużnych wiązań kadłuba statku.
PublicationPrzedstawiono pracę badawczą prowadzoną w PRS-ie, której celem jest modyfikacja wymagań Przepisów budowy i klasyfikacji statków w zakresie dotyczącym wytrzymałości wzdłużnych wiązań kadłuba statku. Opisano sposób wykonywania długoterminowej prognozy naprężeń w tych wiązaniach i proponowany sposób sumowania charakterystycznych wartości poszczególnych składników naprężeń (od zginania ogólnego kadłuba i od wytrzymałości strefowej.
-
Kontrastowe kolorowanie grafów
PublicationNiniejszy rozdział omawia kontrastowe kolorowanie grafów. Podana zostałajego definicja i podstawowe własności, zastosowania oraz złożoność oblicze-niowa problemów rozważanych w ramach tej dziedziny.
-
Rozproszone kolorowanie grafów
PublicationW pracy rozważany jest rozproszony model obliczeń, w którym struktura systemu jest reprezentowana przez graf bezpośrednich połączeń komunikacyjnych. W tym modelu podajemy nowe, rozproszone algorytmy kolorowania grafów wraz z dokładną analizą teoretyczną i wynikami eksperymentów obliczeniowych.
-
Cyrkularny indeks chromatyczny grafów kubicznych
PublicationW pracy omówiono własności cyrkularnego indeksu chromatycznego grafów kubicznych. Po zdefiniowaniu tego rodzaju kolorowania zbadano, które ze znanych wyników dla klasycznego kolorowania krawędzi grafów kubicznych można przenieść na rozważany model kolorowania. Dodatkowo podano nietrywialne oszacowanie na cyrkularny indeks chromatyczny dla nieskończonej rodziny grafów kubicznych klasy 2.
-
Obliczanie prawdopodobieństwa spójności grafów losowych
PublicationZaproponowano metodę wykorzystania systemu Comcute do przeliczania prawdopodobieństwa grafów losowych. Obliczenia te mają zbyt dużą złożoność, aby dla dużych grafów przeprowadzać je na pojedynczym komputerze.
-
Teoria grafów wczoraj i dziś
PublicationW pracy naszkicowano kamienie milowe teorii grafów poczynając od pierwszego artykułu Eulera na temat mostów w Królewcu z połowy 18. wieku. Następnie opisano słynny problem 4 barw i jego wariacje. Pracę kończy charakterystyka najnowszych wyzwań teorii grafów.
-
Metaheurystyki w kolorowaniu grafów
PublicationW rozdziale opisano cztery metaheurystyki wykorzystywane w problemie koloro-wania grafów: symulowane wyżarzanie, przeszukiwanie tabu, algorytmy gene-tyczne, algorytmy mrówkowe. Skupiono się głównie na zagadnieniach wykorzys-tania tych metod w badanym problemie.