Search
Filters
total: 865
Search results for: ODZYSK CIEPŁA ODPADOWEGO
-
Materiały zmiennofazowe-właściwości, klasyfikacja, zalety i wady
PublicationEnergia promieniowania słonecznego jest najbardziej atrakcyjną, z punk¬tu widzenia środowiska, energią odnawialną. Wykorzystanie jej nie powoduje żadnych efektów ubocznych ani emisji szkodliwych substancji. Nie następuje zubożenie jej zasobów naturalnych. Energia promieniowania słonecznego jest energią łatwo dostępną, ale charakteryzującą się małą gęstością strumienia i dużą stochastycznością występowania.Wśród problemów praktycznego...
-
Analiza obiegów kogeneracyjnych z silnikami tłokowymi i mikroturbi-nami
PublicationPrzeprowadzono analizę dla układów kogeneracyjnych z mikroturbinami wykorzystującymi ciepło odpadowe z silników tłokowych. Rozważono cztery główne źródła ciepła odpadowego z silników tłokowych: spaliny wylotowe, woda chłodząca silnik, olej smarny i ciepło z systemu turbodaładowania. Obliczenia przeprowadzono dla silników General Electric Jerbacher typów: J320 GS-C25 i J416 GS-B05. Uwzględniono różne czynniki robocze siłowni (zarówno...
-
Odzysk bioplastiku i celulozy z osadów ściekowych
PublicationW ramach programu Energy and Raw Materials Factory prowadzone są badania nad odzyskiem celulozy oraz biotworzyw. Produkcja biopolimerów oraz bioplastiku ujawnia bowiem niezwykły potencjał obecny w kulturach mikrobiologicznych. Zaczęto także badać odzysk celulozy ze ścieków jako nowe źródła do produkcji kwasu mlekowego, z którego powstają bioplastiki.
-
Współprądowe zgazowanie wtórnego paliwa odpadowego
PublicationW niniejszej pracy analizie poddano proces zgazowania wtórnego paliwa odpadowego, RDF. Paliwo to jest kłopotliwe dla stabilnego prowadzenia procesu ze względu na powstawanie spieków powodujących zalepianie się reaktora i dużych oporów przepływów gazów procesowych. Poprawę warunków procesu uzyskano stosując mieszaninę RDF ze zrębkami drzewnymi w stosunku 1:1. Jednak syngaz uzyskany w procesie zgazowania tej mieszaniny charakteryzował...
-
Podstawy informatyki ODZYSK
e-Learning CoursesZapoznanie się ze środowiskiem programistycznym Anaconda, Zapoznanie się z Spyder (wybrane IDE), importowanie i używanie bibliotek Python, Zapoznanie się z podstawami języka Python. Podstawy języka Python: Funkcje (tworzenie, wykorzystanie) zapoznanie się z operatorami (arytmetycznymi, logicznymi, relacyjnymi), Pobieranie i formatowanie danych wprowadzonych przez użytkownika, operacje na stringach (cięcie napisów, rozdzielanie...
-
Magazynowanie ciepła
PublicationMagazynowanie ciepła, obok magazynowania energii elektrycznej, w dzisiejszych czasach stanowi podstawę zrównoważonego gospodarowania zasobami surowcowymi. Przyczynia się do poprawy efektywności energetycznej procesów przemysłowych, wydajniejszego ogrzewania obiektów czy pomieszczeń, a dzięki wykorzystaniu różnego rodzaju urządzeń i materiałów sprzyja zmniejszeniu zużycia paliw, w efekcie czego następuje ograniczenie emisji do środowiska...
-
Rurka ciepła z pętlą obiegową jako urządzenie do odzysku ciepła
PublicationW pracy przedstawiono możliwości odzysku ciepła za pomocą rurki ciepła z pętlą obiegową (ang. loop heat pipe)
-
Wyznaczanie współczynnika wymiany ciepła metodą Wilsona w kompaktowym mikrostrugowym wymienniku ciepła
PublicationArtykuł przedstawia konstrukcję prototypowego, modułowego mikrostrugowego wymiennika ciepła. Przeprowadzone badania cieplno-przepływowe w układzie woda-woda, umożliwiają określenie efektywności wymiany ciepła, charakterystyk cieplno przepływowych, oraz wielkości współczynnika przejmowania ciepła. Przeprowadzone eksperymenty posłużyły do weryfikacji stosowalności istniejących korelacji opisujących wymianę ciepła w obszarze uderzającej...
-
MIKROSTRUGOWA TECHNIKA INTENSYFIKACJI WYMIANY CIEPŁA W PŁASZCZOWO-RUROWYM WYMIENNIKU CIEPŁA
PublicationW pracy przedstawiono opatentowaną konstrukcję mikrostrugowego wymiennika ciepła o budowie cylindrycznej, wraz z wynikami jego systematycznych badań eksperymentalnych w warunkach konwekcji jednofazowej oraz modelowania współczynników przejmowania ciepła. W oparciu o pozyskane wyniki przeprowadzono również walidację wybranych korelacji opisujących liczbę Nusselta, dostępnych w literaturze przedmiotu. Oceny stopnia intensyfikacji...
-
Zmiennofazowy akumulator ciepła w dolnym źródle pompy ciepła – propozycja dla budynku jednorodzinnego
PublicationW artykule przedstawiono autorskie rozwiązanie zmiennofazowego akumulatora ciepła, w którym jawne i utajone ciepło szarych ścieków jest odbierane za pomocą prototypowego wymiennika ciepła posadowionego w akumulatorze i sprzęgniętego z parownikiem pompy ciepła. Ścieki szare dopływają do akumulatora z budynku jednorodzinnego. Układ funkcjonuje w systemie grzewczym tego budynku. Omówiono doświadczenia z dotychczasowej eksploatacji...
-
Wymiana ciepła-podstawy teoretyczne
PublicationJedną ze współczesnych dziedzin poznawania określonych zjawisk przyrody jest nauka o przenoszeniu energii. Przenoszenie energii między ciałami następuje, między innymi właśnie na sposób ciepła. Wymiana ciepła posiada ogromne znaczenie dla praktyki, ponieważ z jednej strony, daje podstawy do intensyfikacji przebiegu procesów technologicznych w różnych gałęziach przemysłu, a drugiej strony, pozwala racjonalnie dobrać właściwy poziom...
-
Wybrane zagadnienia przepływów ciepła
PublicationSkrypt poświęcony jest omówieniu procesów przewodzenia, konwekcji i promieniowania czyli trzech mechanizmów przepływu ciepła. W rozdziale 1 wprowadzone zostały podstawowe pojęcia oraz definicje kluczowych wielkości fizycznych i zależności pomiędzy nimi. Rozdział 2 zawiera opis wyprowadzenia równania przewodzenia ciepła wraz z przedstawieniem warunków brzegowych i początkowych. Rozdział 3 prezentuje przegląd wybranych zagadnień...
-
Wyznaczanie współczynnika przenikania ciepła dwufazowego, termosyfonowego wymiennika ciepła z zastosowaniem metody Wilsona
PublicationPodjęto próbę zastosowania klasycznej metody Wilsona, wymagającej wyznaczenia dwóch stałych, do oszacowania współczynnika przenikania ciepła dla dwufazowego, termosyfonowego wymiennika ciepła. Takie podejście pozwala na pogłębioną analizę termicznych oporów składowych występujących w badanym wymienniku, a przez to na podwyższenie jego efektywności czy zwiększenie dokładności szacowania strumienia przekazywanego ciepła.
-
Wymiana źródła ciepła
PublicationPrzedstawiono, zrealizowaną w ramach termomodernizacji obiektu, koncepcję modernizacji systemu grzewczego w obiekcie szkolno-hotelarskim. Poprzedzona termorenowacja przegród budowlanych obiektu, modernizacja źródła ciepła polegała na zastosowaniu kolektorów słonecznych, sprężarkowych pomp grzejnych oraz nowoczesnego kotła wodnego.
-
Hydrometalurgiczny odzysk srebra z odpadów srebronośnych
Publication -
Przykłady wykorzystania biomasy do produkcji ciepła.
PublicationPrzedstawiono charakterystykę dwóch podstawowych rodzajów biomasy, które mo-gą być wykorzystywane do celów energetycznych tj. drewna odpadowego i słomy.Omówiono właściwości słomy z punktu widzenia ochrony środowiska i porównano ją z innymi nośnikami energii pierwotnej. W pracy omówiono także bilans drewna energetycznego i przedstawiono dwa przykłady kotłowni opalanej zrębkami drzewnymi (Kliniska, Otwock).
-
Projekt wężownicowego wymiennika ciepła
PublicationPrzedmiotem niniejszego artykułu jest zaprezentowanie konstrukcji wężownicowego wymiennika ciepła powstałej w ramach pracy inżynierskiej w Katedrze Energetyki i Aparatury Przemysłowej. Podstawowym założeniem pracy było zoptymalizowanie aparatu cieplnego w taki sposób, aby możliwe było jak najefektywniejsze przekazywanie ciepła do przepływającego płynu. Oparto się tu przede wszystkim na rozważaniach dotyczących wpływu modyfikacji...
-
Magazynowanie ciepła i energia odpadowa
PublicationPrzedstawiono technologie magazynowania ciepła, opisano wybrane konstrukcje magazynów ciepła i ich zasadę działania, zdefiniowano pojęcie energii odpadowej oraz wskazano wybrane urządzenia i układy służące do odzyskiwania energii cieplnej.
-
ZASTOSOWANIE KORELACJI OPISUJĄCYCH WYMIANĘ CIEPŁA W OB-SZARZE PĘCZKÓW MIKROSTRUG DO PROJKTOWANIA KOMPAKTOWYCH WYMIENNIKÓW CIEPŁA: CZ.1. BUDOWA MODELOWEGO WYMIENNIKA CIEPŁA I JEGO CHARAKTERYSTYKA
PublicationArtykuł przedstawia konstrukcję prototypowego, modułowego mikrostru-gowego wymiennika ciepła. Przeprowadzone badania cieplno przepływo-we w układzie woda-woda, umożliwiają określenie efektywności wymiany ciepła, charakterystyk cieplno przepływowych, oraz wielkości współczynnika przejmowania ciepła. Eksperymenty w dalszej części publikacji posłużą do weryfikacji stosowalności istniejących korelacji opisujących wymianę ciepła w obszarze...
-
Uwarunkowania ekonomicznej efektywności pomp ciepła
PublicationWzrastające zainteresowanie wykorzystaniem pomp ciepła w gospodarce komunalno-bytowej wymaga dokładnego rozeznania różnego rodzaju uwarunkowań technicznych i ekonomicznych. w książce podjęto próbę usystematyzowania tej tematyki. Omówiono sposób obliczania bilansu energetycznego ogrzewanych budynków, źródeł ciepła - wśród nich bilans energetyczny pompy ciepła. Zaproponowano możliwie najprostsze metody obliczania - dostępne dla...
-
Wymiana i wymienniki ciepła
e-Learning CoursesPrzedstawienie podstaw teoretycznych procesu przenoszenia ciepła. Omówienie mechanizmów przewodzenia ciepła, konwekcji i radiacji. Podział i klasyfikacja wymienników ciepła.
-
Wykorzystanie ciepła skraplania jako dolnego źródła energii sprężarkowej pompy ciepła. Część I i II
PublicationW części pierwszej artykułu zwrócono uwagę na ścisły związek techniki chłodniczej z energetyką i na tym tle - na konieczność odzysku ciepła skraplania wraz ze wskazaniem możliwości jego praktycznego wykorzystania. Przedstawiono charakterystykę wybranego do analizy obiektu, którym jest sztuczne lodowisko. Dla tego obiektu określono wielkość ciepła skraplania dla jego zmiennych obciążeń cieplnych. Przedstawiono projekt koncepcyjny...
-
STRATY EGEZEGETYCZNE W POMPACH CIEPŁA
PublicationW niniejszym artykule zaprezentowano podstawowe typy strat egzergetycznych mogących pojawiać się przy pracy pomp ciepła. Wyjaśniono pojęcie egzergii oraz konsekwencje nieodwracalności procesów termodynamicznych. Przytoczono wybrane przykłady układów pomp ciepła wraz z obliczeniami strat egzergetycznych generowanych w trakcie ich pracy. Przedstawiono również bezpośredni wpływ generowanych strat na wzrost kosztów eksploatacyjnych.
-
Pompy ciepła w komunalnych oczyszczalniach ścieków
PublicationPublikacja prezentuje możliwości wykorzystania odzysku ciepła ze ścieków za pośrednictwem sprężarkowych pomp ciepła. Przedstawione zostały przykłady zastosowania takich rozwiązań w wybranych oczyszczalniach komunalnych.
-
Badania eksperymentalne dwufazowego termosyfonowego wymiennika ciepła
PublicationZaprezentowano konstrukcję prototypowego dwufazowego, termosyfonowego wymiennika ciepła (DTWC). Przedstawiono algorytm obliczeń strumienia ciepła przenoszonego w DTWC. Pokazano wybrane wyniki badań cieplnych DTWC, w tym porównanie wyników obliczeń z danymi eksperymentalnymi.
-
Metody intensyfikacji wymiany ciepła w kompaktowym wymienniku ciepła typu rura w rurze
PublicationAparaty cieplne typu rura w rurze ze względu na prostotę swojej geometrii oraz łatwo powtarzalny proces produkcji nadal są jednymi z czołowych rozwiązań wykorzystywanych w wielu przemysłowych aplikacjach . Wykorzystuje się je od systemów chłodniczych i klimatyzacyjnych po instalacje cieplne czy nawet układy spotykane na stacjach kosmicznych lub statkach powietrznych. W zależności od systemu technicznego pierwszoplanowa rolę przy...
-
Analiza eksperymentalna intensyfikacji transportu ciepła w płaszczowo-rurowym wymienniku ciepła z generatorami strug gazu
PublicationW pracy przedstawiono modelowy płaszczowo-rurowy wymiennik ciepła z generatorami strug gazu wraz z wynikami badań cieplnych. Badania eksperymentalne wykonano dla układu gaz-ciecz. Pomiary prowadzono przy stałych wartościach temperatury czynników na wlocie do wymiennika, tj. w zakresie 120-200 st.C w przypadku powietrza (czynnika grzewczego) i 18 st.C w przypadku wody (czynnika ogrzewanego). Przedstawiono zależności współczynnika...
-
Wybrane zagadnienia projektowania mikrostrugowych wymienników ciepła
PublicationW monografii omówiono wybrane zagadnienia intensyfikacji wymiany ciepła przy zastosowaniu oryginalnej technologii mikrostrugowej. Technologia ta jest pozytywnie postrzegana w aspekcie wysokowydajnych wymienników typu rekuperator, ponieważ odpowiednio uformowana struga płynu może lokalnie rozbić warstwę przyścienną na powierzchni przegrody w wymienniku, redukując opór cieplny przejmowania ciepła między płynem a powierzchnią tej...
-
Pompy ciepła w systemach energetycznych krytych pływalni.
PublicationPrzedstawiono możliwości wykorzystania sprężarkowej pompy ciepła (SPC) w systemach energetycznych krytych pływalni. Zwrócono uwagę na wielkość i zmienność źródeł ciepła dla SPC w systemach wentylacji, a także wielkość i zmienność odbioru ciepła z tych urządzeń.
-
Możliwości aplikacyjne dwufazowego termosyfonowego wymiennika ciepła
PublicationPrzedstawiono konstrukcję, algorytm obliczeń oraz przykłady zastosowań dwufazowego termosyfonowego wymiennika ciepła
-
Two-phase thermosiphon heat exchanger for heat recovery
PublicationW pracy przedstawiono wyniki badań eksperymentalnych dotyczących wpływu geometrii pęku rur, rodzaju powierzni przejmowania ciepła parownika oraz płynu pośredniego na całkowitą wydajność dwufazowego termosyfonowego wymiennika ciepła (DTWC). Badaniu poddano sześć prototypowych DTWC z dwiema podziałkami rur w parowniku, dla trzech rodzajów powierzchni rur parownika oraz z zastosowaniem trzech rodzajów płynów pośrednich. Lepszą wydajność...
-
Analiza rozpływu ciepła generowanego przez lokalne źródło
PublicationW pracy przedstawiono teoretyczną analizę rozpływu ciepła generowanego przez lokalne źródło. Odbiór ciepła od źródła powodowany jest przepływem warstwy cieczy po jego powierzchni.
-
Współpraca pomp ciepła z miejską siecią ciepłowniczą
PublicationPompa ciepła może być jednym z niekonwencjonalnych źródeł ciepła, które pozwolą na obniżenie zużycia konwencjonalnych surowców energetycznych. W artykule opisano wykonany bilans energetyczny i oszacowanie kosztów ogrzewania budynku wielomieszkaniowego ogrzewanego pompami ciepła współpracującymi z miejskim systemem ciepłowniczym. Zamierzenie takie jest zrealizowane w Gdańsku. Uczestnikami eksperymentu są spółdzielnia mieszkaniowa...
-
Metody intensyfikacji wymiany ciepła "po stronie płaszcza" w kompaktowym wężownicowym wymienniku ciepła
PublicationZe względu na rosnącą populację i zwiększające się zanieczyszczenie środowiska naturalnego coraz aktualniejsza staje się tematyka wysokosprawnych wymienników ciepła . Elementy te mają duże znaczenie dla systemów energetycznych, instalacji chłodniczych i wentylacyjnych oraz inżynierii spożywczej i chemicznej . Jedną z częściej spotykanych konstrukcji jest wężownicowy aparat cieplny . Ten typ aparatu cieplnego został opracowany w...
-
Badania mikrostrugowego wymiennika ciepła. Część 2 : badania ekstremalne
PublicationArtykuł przedstawia konstrukcję prototypowego, modułowego mikrostru-gowego wymiennika ciepła. Przeprowadzone badania cieplno przepływo-we w układzie woda-woda, umożliwiają określenie efektywności wymiany ciepła, charakterystyk cieplno przepływowych, oraz wielkości współczynnika przejmowania ciepła.
-
Aspekt ekonomiczny odzysku ciepła w przemysłowej instalacji chłodniczej
PublicationArtykuł poświęcony jest ocenie ekonomicznej odzysku ciepła skraplania w wybranej przemysłowej instalacji chłodniczej, a są nią urządzenia chłodnicze zainstalowane w Zakładzie Mięsnym "SKIBA" w Chojnicach. W jego części wstępnej przedstawiono charakterystykę techniczną instalacji chłodniczych w tym obiekcie. Oceniono wielkość ciepła przegrzania gorących par i ciepła skraplania dla zmiennych obciążeń cieplnych obiektu. Dokonano oceny...
-
Wymiana i wymienniki ciepła
e-Learning CoursesKurs w formie zdalnej dotyczący przedmiotu Wymiana i Wymienniki Ciepła. Kurs prowadzony w formie Webinarium.
-
Wybrane zagadnienia modelowania Thermal-FSI określające przepływ płynu i wymianę ciepła na przykładzie benchmarkowego eksperymentu wymiennika ciepła z minikanałami
PublicationWybrane zagadnienia modelowania Thermal-FSI określające przepływ płynu i wymianę ciepła na przykładzie benchmarkowego eksperymentu wymiennika ciepła z minikanałami
-
SYMULACJA PRACY GRUNTOWEGO WYMIENNIKA CIEPŁA - UŻYCIE METOD NUMERYCZNYCH
PublicationArtykuł poświęcony jest zagadnieniu wykorzystania symulacji numerycznych do projektowania GWC( Gruntowego Wymiennika Ciepła). W artykule opisano różne rodzaje gruntowych wymienników ciepła. Aparaty te używane są do wykorzystania pojemności cieplnej gleby w połączeniu z pompą ciepła dla zwiększenia ich skuteczności. Jedno, dwu i trój wymiarowe modele obliczeniowe procesu wymiany ciepła znaleźć można w literaturze. Modele symulacyjne...
-
Dwufazowy, termosyfonowy wymiennik ciepła - R&D. Część 2
PublicationPrzedstawiono konstrukcję dwufazowego, termosyfonowego wymiennika ciepła (DTWC), która jest chroniona patentem. Zaprezentowano wybrane wyniki badań cieplnych DTWC, m.in. wpływ rodzaju rurek użytych do budowy pęczków rur parownika (gładkie, karbowane i z powłoka porowatą), na uzyskiwane współczynniki przejmowania ciepła. Zaproponowano algorytm do szacowania strumienia ciepła przenoszonego w DTWC.
-
Skojarzone wytwarzanie ciepła i energii elektrycznej
PublicationPrzedstawiono problemy skojarzonego wytwarzania ciepła i energii elektrycznej w Polsce. Omówiono układy technologiczne i problemy sprawności wytwarzania skojarzonego. podano przykłady problemów, które powinny być rozwiązane w nowych warunkach ekonomicznych zarówno w dziedzinie optymalizacji ekonomicznej jak i technologicznej.
-
Wpływ odpadowego granulatu gumowego na właściwości wulkanizatów
PublicationPrzedstawiono wyniki badań wulkanizatów napełnionych odpadowym materiałem gumowym, zawierającym nie odseparowane włókna sztuczne. Opracowano uproszczoną technologię pozyskiwania regeneratu gumowego o frakcji granulatu w wyniku mechanicznego rozdrobnienia tzw. strzępów pooponiarskich, poddanych wcześniej wymrożeniu w ciekłym azocie, oraz technologię otrzymywania mieszanki gumowej wg opracowanej receptury. Zaprezentowano porównawczą...
-
Badania eksperymentalne wewnętrznego odzysku ciepła w urzadzeniu klimatyzacyjnym
PublicationGłównym tematem artykułu jest badanie eksperymentalne wewnętrznego odzysku ciepła w urządzeniach klimatyzacyjnych pracujących w trybie CAV lub VAV oraz przedstawienie podstawowych parametrów wewnętrznego odzysku ciepła dla warunków projektowo-obliczeniowych(okres lata) Polski
-
Minikanałowy płaszczowo-rurowy wymiennik ciepła
PublicationArtykuł dokumentuje kolejny etap prac poświęconych zagadnieniom skojarzonej produkcji energii cieplnej i elektrycznej za pomocą mikrosiłowni ORC, czyli produkcji dla pokrycia potrzeb indywidualnego odbiorcy. Jednym z głównych problemów w konstrukcji takiego urządzenia jest wysokosprawny wymiennik ciepła, stanowiący integralną część obiegu parowego ORC. Wymiennik ten winien charakteryzować się wysoką wydajnością cieplną osiąganą...
-
Przegląd i rola magazynów ciepła w polskich systemach ciepłowniczych
PublicationW artykule omówiono znaczenie ciepła sieciowego, opisano technologie magazynowania ciepła, rolę magazynów ciepła w systemach ciepłowniczych i przedstawiono wybrane przykłady rozwiązań wykorzystywanych w Polsce i na świecie.
-
Pompy ciepła i rewersyjne układy chłodnicze
e-Learning CoursesCelem przedmiotu jest zapoznanie studentów z technologią pozyskiwania energii odnawialnej OZE za pomocą pomp ciepła.Przedstawienie podstaw teoretycznych działania pomp ciepła. Omówienie rodzajów i sposobu pozyskiwaniaenergii cieplnej z tzw. odnawialnych źródeł ciepła, tak naturalnych jak i odpadowych. Omówienie instalacjigrzewczych i chłodniczych realizowanych przez rewersyjne obiegi chłodnicze pomp ciepła. Omówieniepodstaw projektowania...
-
Moduł eksperymentalny do badania wężownicowych wymienników ciepła
PublicationArtykuł dotyczy badań eksperymentalnych modułu do badania wężownicowych wymienników ciepła. Opracowanie zawiera przykłady zastosowania wymienników z wężownicami, opis stanowiska oraz wstępne badania.
-
Pomiary wymiany ciepła w obszarze uderzenia pojedynczej mikrostrugi
PublicationW niniejszej pracy przedstawiono wyniki badań nad wymianą ciepła wobszarze pojedynczej, nieograniczonej strugi wody. Uzyskane na stanowisku laboratoryjnym parametry posłużyły do określenia współczynnika przejmowania ciepła. Parametry chłodzenia porównane zostały z uzyskaną we wcześniejszych pracach korelacją, a tak»e z dostępnymi danymi literaturowymi.
-
Charakterystyka eksploatacyjna pomp ciepła zainstalowanych w oczyszczalni ścieków
PublicationW artykule przedstawiono charakterystykę eksploatacyjną sprężarkowych pomp ciepła zainstalowanych w oczyszczalni komunalnej i wykorzystujących ścieki oczyszczone jako dolne źródło ciepła. Zastosowanie ścieków oczyszczonych jest uzasadnione ich dostępnością oraz stosunkowo wysoką temperaturą (10-25°C). Prawidłowa eksploatacja układu wymaga zastosowania pośredniego obiegu parowacza oraz regularnych zabiegów czyszczenia wymiennika...
-
Metody odzysku ciepła w systemach klimatyzacyjnych i wentylacyjnych.
PublicationPrzedstawiono przegląd metod oraz urządzeń do odzysku ciepła stosowanych w systemach wentylacyjnych i klimatyzacyjnych. Opisano zasadę działąnia tych urządzeń oraz możliwości ich zastosowania w zależności od warunków technicznych. Zaprezentowano przykłady systemów kombinowanych, w których zastosowano kilka współpracujących ze sobą, różnego typu, urządzeń do odzysku ciepła.