Search
Filters
total: 592
Search results for: REWITALIZACJA MIAST I OSIEDLI
-
Rewitalizacja miast w kontekście transformacji wielkich osiedli mieszkaniowych
PublicationWielkie osiedla mieszkaniowe doby modernizmu stoją obecnie na uboczu głównego nurtu dyskusji o rewitalizacji miast w Polsce. Uwzględniając doświadczenia Niemiec w transformacji tzw. blokowisk byłej NRD należy już dzisiaj podjąć działania w tym kierunku również w Polsce. Przestrzenna i społeczna specyfika monostruktur mieszkaniowych lat 60. i 70. wymaga dzialań zintegrowanych o charakterze reurbanizacji. Odnowa tego środowiska jest...
-
Rewitalizacja małych i średnich miast
PublicationMałe i średnie miasta Polski borykają się dziś z wieloma problemami zarówno społecznymi, gospodarczymi jak i przestrzennymi. Mają one większe trudności z wdrażaniem nowych technologii oraz z pozyskiwaniem funduszy zewnętrznych, a także bardziej niż duże ośrodki cierpią z powodu braków kadrowych. Kompleksowa rewitalizacja może służyć jako narzędzie ratujące i stanowić szanse na zdynamizowanie rozwoju całych miast. Jest to jednak...
-
Rewitalizacja miast. Planowanie i realizacja
PublicationMonografia dotyczy problematyki planowania i realizacji przedsięwzięć związanych z odnową przestrzeni miejskiej, w tym w szczególności obejmujących zdegradowane obszary różnego rodzaju. Zawarto w niej propozycję autorskiej metody postepowania w tych procesach. Załącznikiem do głównej części opracowania jest aneks, obejmujący omówienie wybranych dokumentów planistycznych dla Starogardu Gdańskiego, sporządzonych przez Autora
-
Porty w urbanistycznym i przestrzennym rozwoju miast. Rewitalizacja terenów poportowych
PublicationArtykuł dotcyzy zagadnienia rewitalizacji forntów wodnych miast portowych ze szczególnym naciskiem na mozliwości konwersji terenów postoczniowych na funkcje śródmiejskie.
-
Rewitalizacja struktur miejskich i możliwości w kształtowaniu przestrzeni na przykładzie programów rewitalizacji miast niemieckich.
PublicationW artykule omówione zostały ogólne założenia programów rewitalizacji struktur miejskich na przykładzie miast niemieckich. Wyszczególnione zostały urbanistyczne wskaźniki rewitalizacji wedle niemieckiego prawa budowlanego oraz dokładne przestudiowane dwa założenia położone w landzie Badenia-Wirtembergia tj.: śródmieście Althengstett i dawne koszary we Fryburgu.
-
Rewitalizacja frontów wodnych jako element procesu odnowy miast.
PublicationPraca dotyczy przekształcania przestrzeni nadwodnych w miastach portowych. Omówiona w niej została m.in. geneza zajwiska transformacji miast protowych i ich stref nadbrzeżnych w ciągu ostatnich dwóch stuleci, a także zawarto w niej analizę porównawczą wybranych przykłądów światowych. Jej zakończeniem jest zestaw wniosków dotyczących programów rewitalizacji stref nadwodnych.
-
Rewitalizacja śródmiejskich terenów poprzemysłowych jako szansa odnowy miast polskich.
PublicationRewitalizacja terenów poprzemysłowych może przynieść zyski ze sprzedaży lub dzierżawy tych terenów po odjęciu kosztów wstępnych tj. rekultywacji, uzbrojenia terenu, zarządzania procesem transformacji. Może ożywić lokalny rynek pracy, uaktywnić rynek nieruchomościami, zapobiec degradacji terenów oraz okolic do nich przylegających, wpłynąć na ogólny rozwój śródmieścia i całego miasta, ochronić cenne zabytki i zespoły przemysłowe,...
-
Rewitalizacja terenów poportowych jako element współczesnych strategii przekształceń miast portowych
PublicationArtykuł zawiera generalny opis współczesnego procesu rewitalizacji terenów poportowych jako elementu strategii przekształceń miast portowych. Zaprezentowano w nim porównanie szeregu przykładów procesów realizowanych w miastach europejskich i północnoamerykańskich
-
Rewitalizacja zabytkowych zespołów zabudowy mieszkaniowej na przykładach małych miast Polski północnej wobec zasad zrównoważonego rozwoju.
Publication.
-
Rewitalizacja struktur metropolitalnych w procesie transformacji
PublicationRewitalizacja jako proces przestrzenny jest silnie uwarunkowana konkurencyjnością miast. Dobre praktyki europejskie będące efektem Inicjatywy URBAN opisano jako tło projektu badawczego ''Transformacje zdegradowanych struktur przestrzennych metropolii polskich''. W rozdziale opisano efekty badań w tym podstawy nowego paradygmatu.
-
Wielkie osiedla mieszkaniowe jako potencjalne obszary rozwojowe polskich miast
PublicationArtykuł dotyczy zagadnień związanych z rozwojem dośrodkowym miast z wykorzystaniem rezerw terenowych jakie znajdują się w granicach wielkich osiedli mieszkaniowych doby modernizmu. Artykuł wprowadza do dyskusji kwestię reurbanizacji monostruktur mieszkaniowych, tzw. blokowisk jako sznasę rozwojową miast polskich.
-
Kierunki przeobrażeń układów przestrzennych wybranych małych miast Warmii.
PublicationPraca obejmuje problematykę funkcjonowania i perspektyw rozwoju małych miast Warmii. Stanowi to podstawę do określenia kierunków przeobrażeń struktur przestrzennych ośrodków.Stan zachowania historycznych układów przestrzennych miast wymaga określenia działań odnowy. Wiąże się to nie tylko z materialnym wymiarem przestrzeni, lecz również z przywróceniem zdolności funkcjonowania zespołów staromiejskich. Rewitalizacja jest działaniem...
-
Justyna Martyniuk-Pęczek dr hab. inż. arch.
PeopleJustyna Martyniuk-Peczek, Ph.D., D.Sc. Associate Professor Department of Urban Design and Regional Planning, Faculty of Architecture Gdansk University of Technology My academic and research activity has been concentrated around one specialty — urban planning, however it involves an interdisciplinary reference to other fields, such as lighting and the science of management. In terms of quantity, my academic work...
-
Gabriela Rembarz dr inż. arch.
PeopleGabriela Rembarz inżynier-architekt, urbanista, naukowiec, dydaktyk i aktywna projektantka, jest doktorem nauk technicznych w dyscyplinie architektura i urbanistyka, Ukończyła studia magisterskie na Wydziale Architektury i Urbanistyki Politechniki Gdańskiej, uzupełniając je specjalizacją w Ochronie Środowiska w ramach międzyuczelnianego CENVIG Center of Environmental Studies (Politechnika Gdańska) akredytowanego przez Roskilde...
-
Humanizacja osiedli poprzez rehabilitację zielonych przestrzeni międzyblokowych – wybrane zagadnienia
PublicationPodjęcie działań na rzecz humanizacji zabudowy blokowej to naglący problem miast w Polsce. Jednym z problemów blokowisk jest brak zagospodarowania przestrzeni międzyblokowej, gdzie brakuje funkcji społecznych i zieleni. Tymczasem kontakt z naturą ma dobroczynny wpływ na zdrowie człowieka co udowodniły badania nad terapeutycznym oddziaływaniem krajobrazu. Zbadane, terapeutyczne właściwości krajobrazu mogą stanowić cenną wskazówkę...
-
Rozwój miast
e-Learning CoursesKurs składa się z trzech komponentów: Oceny oddziaływania na środowisko – Celem przedmiotu jest ukazanie możliwości wykorzystania i potencjału Ocen Oddziaływania na Środowisko (OOŚ) Zarządzanie rozwojem przestrzennym miast – celem przedmiotu zapoznanie studentów z problematyką zarządzania rozwojem przestrzennym miast tj. prawem, problemami, instrumentami zarządzania przestrzenią na poziomie miast i metropolii. Rewitalizacja...
-
Polskie miasta wielkich osiedli
PublicationPowojenna forma miasta poslkiego w dużym uproszczeniu to odbudowana starówka i liczne luźno z nia powiazane osiedla mieszkaniowe. Problem kondycji zasobów mieszkaniowych zlokalizowanych głównie w modernistycznych monostrukturalnych osiedlach mieszkaniowych jest obecnie jednym z najważniejszych kwestii stabilności społecznej polskich miast. Kluczem do wielu kwestii będzie w przyszłości kwestia losów wielkich spółdzielni mieszkaniowych....
-
Jakość przestrzeni publicznej w procesie reurbanizacjiwielkich osiedli mieszkaniowych na przykładach niemieckich.Rozprawa doktorska /2.02.2005/Promotor: prof. dr hab. Mieczysław Kochanowski
PublicationPraca dotyczy zagadnień transformacji strukturalnej osiedli mieszkaniowych powstałych w okresie od 1965 do ok. 1989 roku analizowanych na przykładzie miast byłej NRD. Przedmiotem pracy jest rozpoznanie zagadnienia jakości przestrzeni publicznej uznanej za wyznacznik poziomu reurbanizacji wielkiego osiedla. Celem pracy było:1. uporządkowanie stanu wiedzy w zakresie roli zagadnień jakości przestrzeni publicznej w procesie transformacji...
-
Transformacja krajobrazu miejskiego wielkich osiedli mieszkaniowych
PublicationWielkie osiedla mieszkaniowe uznać należy za jeden z ważniejszych przestrzennych ''globalnych produktów'' o czysto europejskim pochodzeniu. Są one typowe dla wizerunku miasta postsocjalistycznego. Zagadnienie tożsamości krajobrazowej tych struktur jest kwestią kluczową w procesie odnowy miast w Polsce. W zmiennych uwarunkowaniach doby globalizacji przeprowadzenie procesu transformacji wielkich oisedli nie może postępować jedynie...
-
Reurbanizacja wielkich osiedli mieszkaniowych w kontekście kształtowania wizerunku polskiej metropolii
PublicationZagadnienie transformacji wielkich osiedli mieszkaniowych to w warunkach polskich proces reurbanizacji struktury ogólnomiejskiej. Ośrodki polskie pretendujące do roli współczesnych metropolii stawić muszą czoła kwestii blokowisk stanowiących zasadniczą część swego zasobu mieszkaniowego. Czynniki wpływające na proces transformacji mają charakter ponadlokalny - rynek mieszkaniowy, rynek pracy, trendy kulturowe. Wielkie osiedla mieszkaniowe...
-
Koncepcja systemu ekspertowego jako narzędzia ochrony przed hałasem.
PublicationPrzedstawiono koncepcję systemu ekspertowego wspomagającego podejmowanie decyzji związanych z ochroną osiedli mieszkaniowych i centrów miast przed istniejącym hałasem transportowym. System nawiązuje do europejskiego i polskiego programu ochrony przed hałasem. Proponowany system opiera się częściowo na wynikach dostarczanych przez procedury programu ochrony, np. monitorowanie środowiska, sporządzanie map hałasu, programy ochrony...
-
Tomasz Szymański dr inż. arch.
PeopleTomasz Szymanski (Ph.D.) is an architect and an assistant professor at the Faculty of Architecture of the Technical University of Gdansk. Graduated at the Faculty of Architecture of the Technical University of Gdansk. Studies completed with a diploma with honors. Research Interests Dr. Tomasz Szymanski are centered around the issue of industrial heritage, re-use, adaptation and revitalization of industrial buildings and objects...
-
Systemy informacji przestrzennej i systemy ekspertowe w zarządzaniu hałasem
PublicationW referacie przedstawiono opis systemu ekspertowego, zintegrowanego z SIP, wspomagającego podejmowanie decyzji związanych z ochroną osiedli mieszkaniowych i centrów miast przed istniejącym hałasem transportowym. System nawiązuje do europejskiego i polskiego programu ochrony przed hałasem. Proponowany system opiera się częściowo na wynikach dostarczanych przez procedury programu ochrony, np. monitorowanie środowiska, sporządzanie...
-
Serce dzielnicy w stanie embrionalnego rozwoju - śrómieście reurbanizowanego wielkiego osiedla w polskim mieście metropolitalnym = Heart of the districts in embrional faze of development -city core structures for the large scale housing in Polish metropolitan city
PublicationW ostatnich 10 latach obserwowana jest intensyfikacja procesu uzupełniania zabudowy śródmieścia Gdańska. Jest to z jednej strony kontynuacja odbudowy historycznego centrum miasta, z drugiej zaś rewitalizacja dzielnic o przewadze zabudowy z początku wieku obejmująca śródmiejskie tereny powojskowe i poprzemysłowe m.in dawnej Stoczni Gdańskiej, koszaty we Wrzeszczu. Liczne komercyjne projekty prowadzą do istotnych dogęszczeń funcjami...
-
Oczekiwania wobec przybyszy do miasta a kształtowanie polityki rewitalizacyjnej miast w kryzysie
PublicationTemat rewitalizacji wraca do dyskusji o mieście. W dwie dekady po transformacji polskie miasta odczuły efekty procesów społecznych i rynkowych wywołanych w 1989 roku. Otwarcie rynków nieruchomości, "prywatyzacja" polski mieszkaniowej oraz rosnący indywidualizm i nowe aspiracje Polaków doprowadziły do migracji poza tereny śródmieść. Dziś "ucieczka z miasta" zaczyna być dyskutowana razem z innym procesem "powrotem do miasta", czyli...
-
Joanna Poczobut dr inż. arch.
People -
Obiekty sportowe jako czynnik stymulujący transformacje i powstawanie nowych przestrzeni miejskich
PublicationPowstawanie wielkich obiektów widowiskowo sportowych zawsze wywiera silny wpływ na otoczenie, niezależnie od tego czy lokowane są one w centrum miast, czy też poza obszarem zurbanizowanym. Wpływ ten polega na licznych wielopłaszczyznowych przemianach w życiu ośrodków miejskich, zarówno pod względem urbanistycznym i infrastrukturalnym, jak też ekonomicznym i społecznym. Aby pozytywne procesy, takie jak rewitalizacja czy ożywienie...
-
Kwestia odbudowy zabytkowych zespołów staromiejskich na Ziemiach Odzyskanych
PublicationW prawie 70 lat po drugiej wojnie światowej kwestia odbudowy miast Ziem Odzyskanych pozostaje nadal aktualnym zagadnieniem. Doświadczenia pierwszych lat odbudowy według programu „polskiej szkoły konserwacji” mają do dzisiaj duży wpływ na wyobrażenie o modelowej formie odbudowy zniszczonych zabytkowych zespołów staromiejskich. Niestety większość z prawie trzystu historycznych miast Ziem Odzyskanych pozostaje do dnia dzisiejszego...
-
Wielkie wydarzenia jako katalizator procesów rewitalizacji
PublicationCelem referatu jest naświetlenie procesów rewitalizacji towarzyszących organizacji wielkich wydarzeń w dwóch aspektach: 1) rewitalizacja jako motor lub jako skutek działań; 2) lokalność i regionalność procesów rewitalizacji. Omówieniu tych zjawisk służą przykłady miast-organizatorów wielkich wydarzeń, Sydney (IO 2000), Pekin (IO 2008), Londyn (IO 2012) oraz Gdańsk (Euro 2012) i Szczecin (The Tall Ships Races 2013). Kluczową kwestią...
-
Dorota Wojtowicz-Jankowska dr hab. inż. arch.
PeopleSenior lecturer at the Faculty of Architecture, Gdansk University of Technology. In the years 1996 - 2014 she worked at the Department of Public Utilities and she is currently employed at the Department of Environmental Design. In 2006 she was awarded the title of doctor. Since 2011 he has been a member of POIA RP. In the years 2014 - 2017 she was a member of the Faculty Council. In his research work, he deals with issues connected...
-
"Mieszkać w Porcie - Ideały początków Modernizmu a miasto współczesne"
PublicationKonferencja poświęcona została dokonaniom Gustav'a Oelsnera'a. Ideały przyświecające całej generacji architektów początków Modernizmu, do których należał Oelsner zestawione zostały ze współczesnym miastem i dzisiejszymi priorytetami wpływającymi na obecnie podejmowane decyzje urbanistyczne. Porównanie dwóch aglomeracji Altona-Hamburg oraz Gdańsk-Gdynia w kontekście procesu tworzenia się metropolii portowej daje możliwość głębszego...
-
Obiekty akademickie w procesach rewitalizacji zdegradowanych obszarów miejskich
PublicationDla kurczących się miast europejskich coraz trudniej jest znaleźć nową, terenochłonną, a jednocześnie prestiżową funkcję, która wypełniłaby zdegradowane obszary staromiejskie, opuszczone tereny poprzemysłowe czy powojskowe, albo nigdy nie dokończone struktury wielkich osiedli mieszkaniowych. Dlatego coraz rzadziej miasteczka uniwersyteckie realizowane są jako niezależne układy podmiejskie według przebrzmiałych już koncepcji modernistycznych....
-
Projektowanie urbanistyczne III 2022/23 grupa J.M-P; B.Z; P.S
e-Learning CoursesTemat zajęć przybliżą dwa zagadnienia budowania identyfikacji dzielnicy w postaci zabudowy o charakterze śródmiejskim. Interdyscyplinarny zespół prowadzących przybliży zagadnienia kształtowania struktur miejskich w oparciu o współczesne tendencje w projektowaniu urbanistycznym. Zajęcia prowadzone będą w 3 rożnych formach tj.: seminarium, warsztatów i ćwiczeń projektowych. Seminaria maja na celu zapoznanie z tematyką planowaniu...
-
Holistyczne zarządzanie obiektami zdegradowanymi na obszarach miejskich na przykładzie bazy paliw w Gdańsku Nowym Porcie.
PublicationRosnąca liczba zdegradowanych obiektów na terenach miejskich stanowi istotny problem większości miast europejskich. Obecność tego rodzaju obiektów w strukturze miasta wiąże się z licznymi problemami o charakterze ekonomicznym, urbanistycznym i społecznym, a często powodują również zanieczyszczenie środowiska i obniżenie walorów krajobrazowych. Skuteczne zagospodarowanie takich obiektów umożliwia wdrożenie holistycznej rewitalizacji,...
-
Charakterystyki osiedli.
PublicationArtykuł zawiera opis obecnego stanu wybranych osiedli socjalnych okresu dwudziestolecia międzywojennego w Gdańsku. Omówione zostały zagadnienia odnoszące się do układu urbanistycznego osiedla, stanu zachowania architektury poszczególnych obiektów jak i stanu własności''
-
Metoda rewitalizacji osiedli socjalnych.
PublicationPraca zawiera autorską metodę rewitalizacji ''głębokiej'', obejmującej zarówno konserwację krajobrazu miejskiego jak i ramy ekonomiczne i organizacyjne dla rozwoju zabudowy mieszkaniowej. Metoda ta wypracowana została specjalnie na potrzeby zasobów osiedli socjalnych okresu dwudziestolecia międzywojennego.
-
Koncepcje przekształceń i rewitalizacji osiedli.
PublicationArtykuł zawiera opisy autorskich koncepcji przekształceń wybranych osiedli socjalnych Gdańska okresu dwudziestolecia międzywojennego, opracowanych przez M. Radziwiłowicz i M. Moczorata.
-
Analiza funkcjonalna osiedli Wrocławia
PublicationAnaliza Funkcjonalna Osiedli Wrocławia (AFO) prezentuje wyniki projektu badawczego mającego na celu opracowanie opisu funkcjonalnego wrocławskich osiedli w oparciu o trzy komponenty: społeczny, przestrzenny i analityczny. Istotą opracowania było nie tylko zbadanie związków między nimi, ale taże sformułowanie wniosków, które mogłyby stanowić podstawę budowy nowego modelu aktywnego społeczeństwa lokalnego.Badania miały multidyscyplinarny...
-
Infrastruktura podziemna miast.
PublicationSzczególne warunki funkcjonowania infrastruktury podziemnej miast na tle współczesnych rozwiązań technologicznych. Doświadczenia wrocławskiej konferencji.
-
Modernizacja systemu grzewczego dwu osiedli komunalnych z zastoso-waniem bloków elektryczno-ciepłowniczych.
PublicationPrzedstawiono system grzewczy dla dwu osiedli po termomodernizacji. Układ technologiczny źródła zapewnia energię elektryczną do zasilania sprężarkowych pomp grzejnych i grzałek elektrycznych w poszczególnych budynkach jednego z osiedli.
-
Rewitalizacja przestrzeni publicznej przy udziale światła sztucznego
PublicationRewitalizacja światłem przeobraża zazwyczaj zapomniane przestrzenie i nadaje im nowe znaczenie. Dzięki zaproponowanemu wewnątrz programowi i wielu atrakcjom dostarczanym użytkownikom, przestrzenie te ożywają również po zapadnięciu zmroku. Światło sztuczne odgrywa tu istotną rolę jako element niejako przyciągający uwagę i zachęcający do odwiedzania.
-
Rola przestrzeni publicznych w procesie rewitalizacji wielkich osiedli mieszkaniowych.
PublicationOsiedla mieszkaniowe byłego NRD od 10 lat są poddawane rewitalizacji. Zmieniająca się sytuacja polityczo-ekonomiczna wpływa na zmianę postrzegania przyszłości tych struktur. Powstanie akceptowanych społecznie przestrzeni publicznych jest warunkiem przebudowy ''sypialni-blokowisk'' w sprawnie funkcjonujące dzielnice miejskie. Możliwość realizacji tej wytycznej jest zależna nie tyle od możliwości technicznych ile od czynników...
-
Metaboliczny potencjał energetyczny miast
PublicationTekst przedstawia koncepcje przepływów energii w strukturach zurbanizowanych. Zaprezentowano kolejno: metabolizm jako próbę oznaczenia zmiany, cechy anaboliczne i kataboliczne w dynamice miasta, nowe zwiastuny metabolizmu, rozlewanie i kurczenie się miast oraz "chirurgów" metabolizmu polskich miast.
-
Bezinwazyjna rewitalizacja przepustu drogowego
PublicationRemonty przepustów znajdujących się pod głównymi ciągami komunikacyjnymi dużych miast o znacznym natężeniu ruchu często przysparzają trudności w ich realizacji. Prace te wiążą się z częściowym, a w niektórych przypadkach nawet całkowitym zamknięciem ruchu nad modernizowanym obiektem. Dodatkowym problemem jest zawsze odpowiednie zabezpieczenie sąsiadujących mediów. W pracy przedstawiono projekt sposobu naprawy przepustu zlokalizowanego...
-
Rewitalizacja struktur metropolitalnych w procesie transformacji
PublicationArtykuł prezentuje rewitalizację jako jedno z działań odnowy miast powiązanych z rehabilitacją, rewaloryzacją, modernizacją i rekonstrukcją obszarów miejskich.
-
Problemy rewitalizacji osiedli socjalnych okresu XX-lecia międzywojennego we Francji i Holandii.
PublicationPrzedstawiono szeroko sytuację rewitalizacji osiedli socjalnych w Holandii Francji. Przedstawiono konkretne przykłady, specyfikację i szeroki materiał ilustracyjny.
-
Ogrodzone osiedla to zagłada miast
PublicationAutorka zwraca uwagę na pogaraszanie się jakości przestrzeni publicznych , na postepujacy proces ich zawłaszczania i wynikajace stąd zagrożenia dla wizerunku i funkcjonowania miast. docieka przyczyn zjawiska. Zagadnienie ilustruje przykładem powolnej degradacji zespołu dworsko-ogrodowego w migowie.
-
Planowanie zrównoważonego transportu miast bałtyckich
PublicationW artykule omówiono doświadczenia autora w zakresie nowego podejścia do rozwoju transportu jakim są Plany Zrównoważonego Transportu Miejskiego (SUTP). Narzędzia SUTP zostały utworzone na bazie doświadczeń projektu BUSTRIP (Wprowadzenie i Planowanie Zrównoważonego Transportu Miast Bałtyckich) wspierającego 12 północnoeuropejskich miast, które jako pierwsze podjęły się przygotowania do realizacji SUTP.
-
Usterki w nowych budynkach mieszkalnych na przykładzie jednego z osiedli mieszkaniowych Gdańska
PublicationW pracy podano błędy konstrukcyjne, jakie popełniono na etapie projektowania i budowy poddaszy użytkowych na jednym z osiedli mieszkaniowych Gdańska. W wyniku tego doszło do uszkodzeń ścianek kolankowych, które musiały być wzmacniane.
-
Rewitalizacja obszarów zurbanizowanych_2022
e-Learning CoursesKurs jest przeznaczony dla studentów pierwszego stopnia kierunku Gospodarki Przestrzennej. Kurs przeprowadzany jest w formie wykładów, których problematyka dotyczy szeroko rozumianej rewitalizacji miasta, ze szczególnym uwzględnieniem polskich uwarunkowań, w tym ustawy o rewitalizacji. Podczas wykładów prezentowane są również założenia wybranych przypadków studialnych, zarówno z Polski, jak i z zagranicy, a także omawiane uwarunkowania...