Zagadnienia prawne
Zagadnienia ze słowem kluczowym: geoss wyczyść
Indeks
Słowa kluczowe:
- afiliacja
- ankieta
- autor
- badanie
- dane
- dane empiryczne
- dane surowe
- dane teleadresowe
- geoss
- gus
- handel
- instytucja
- legalne wykorzystanie
- licencja
- nielegalne wykorzystanie
- obliczenia
- ochrona
- odpłatne udostępnianie
- odsprzedaż
- oprogramowanie
- patent
- pobieranie danych
- policja
- pomiar
- powstanie danych
- prawo
- prawo autorskie
- przedsiębiorstwo
- publikacja naukowa
- repozytorium
- respondent
- studenci
- sublicencja
- technik
- udostępnianie danych
- udział
- umowa
- urząd
- utwór
- właściciel
- wykonujący badania
- wykorzystanie danych
- wyniki ankiet
- zgoda
- zlecający
- znakowanie
Czy danymi można handlować i na jakich zasadach (udzielanie licencji itp.)?
Co do zasady należy wyróżnić trzy ogólne modele udostępniania danych:
1) model otwarty (ang. open access)
2) model cost recovery
3) model biznesowy „Hollywood”
Z uwagi na niepewności wynikające ze stosowania reżimu ochrony prawa własności intelektualnej, poszukuje się takich, które dają pewność prawną, w tym kontraktową i finansową. W Białej Księdzie GEOSS wyraźnie przyznano, że aktualnie najpewniejszym sposobem ochrony danych są umowy i licencje, które dodatkowo są wzmocnione zabezpieczeniami technicznymi (DRM).Wielość różnych postanowień umownych i transgraniczny charakter to cechy, które sprawiają, że reżim licencyjny nie jest prosty w stosowaniu.
W zależności od celu udostępniania licencje mogą być różne. Cele te mogą być następujące:
a) publiczny (między urzędami na poziomie krajowym i międzynarodowym),
b) prywatny niekomercyjny,
c) komercyjny,
d) naukowy,
e) NGO,
f) zarządzanie kryzysowe.
Mając więc na uwadze poszczególne modele licencyjne udostępniania danych można zaproponować przykładowe podmodele udostępniania danych:
1) własnościowe,
2) otwarte (czyste),
3) półotwarte (mieszane),
4) otwarte-autorskie (zbliżone do otwartych)
oraz
5) otwarte z elementem uzupełniającym
Należy także mieć na uwadze, że w doktrynie prawa wymienia się siedem szczegółowych modeli kształtowania cen danych, które stanowią podstawę dla stworzenia właściwego modelu licencyjnego:
1) darmowy dostęp dla wszystkich użytkowników – udostępnianie bez ograniczeń ilościowych i całkowicie nieodpłatne.
2) dostęp przy marginalnych kosztach dla wszystkich użytkowników – udostępnianie odpłatne, przy czym odpłatność obejmuje jedynie koszty marginalne, np. sporządzenia nośnika.
3) cena kształtowana popytem – strony kształtują ceny danych w ramach swobody kontraktowania. Jednolite stosowanie tej zasady skutkować może powstaniem bariery w dostępie do danych, które okazać się mogą zbyt kosztowne. Co więcej, polityka ta nie przewiduje osobnych zasad dostępu na cele naukowe.
4) pełna cena – udostępnianie danych użytkownikom odbywa się przy pełnym pokryciu przez nich kosztów: inwestycyjnych (wybudowanie i uruchomienie satelity), obsługi naziemnej, marketingu, zysku (z którego można pokryć badania i rozwój technologiczny związany z kolejną inwestycją). Dostęp na tej zasadzie sprzeczny jest z celami poznawczymi i naukowymi prowadzonych misji.
5) cena dwutorowa – taki system stanowi syntezę ceny kształtowanej rynkiem stosowanej do wszystkich użytkowników i wyłączeń w postacji określonych grup podmiotów stanowiących wyjątki, względem których stosuje się politykę dostępu przy marginalnych kosztach.;
6) cena za klucz – dane udostępnanie są nieodpłatnie w sposób zakodowany, a dostęp do klucza odkodowującego kod jest odpłatny;
7) cena za treść informacyjną – cena ustalana jest według wielkości zbioru danych np. zdjęcia. Ten model opiera się na wartościowaniu danych, jakie przedstawia zbiór danych np. zdjęcie (wyciek ropy na morzu). Polityka ta kładzie nacisk nie na samą wartości danych, lecz informacji.
Zob. więcej: Obrót komercyjny danych.