Zagadnienia prawne
Zagadnienia ze słowem kluczowym: afiliacja wyczyść
Indeks
Słowa kluczowe:
- afiliacja
- ankieta
- autor
- badanie
- dane
- dane empiryczne
- dane surowe
- dane teleadresowe
- geoss
- gus
- handel
- instytucja
- legalne wykorzystanie
- licencja
- nielegalne wykorzystanie
- obliczenia
- ochrona
- odpłatne udostępnianie
- odsprzedaż
- oprogramowanie
- patent
- pobieranie danych
- policja
- pomiar
- powstanie danych
- prawo
- prawo autorskie
- przedsiębiorstwo
- publikacja naukowa
- repozytorium
- respondent
- studenci
- sublicencja
- technik
- udostępnianie danych
- udział
- umowa
- urząd
- utwór
- właściciel
- wykonujący badania
- wykorzystanie danych
- wyniki ankiet
- zgoda
- zlecający
- znakowanie
Jeżeli dane zostaną wykorzystane w publikacji naukowej, jaki udział autorski jest w danej pracy właściciela danych, w jaki sposób ustalić ten udział oraz jakie są zasady afiliacji?
W przypadku dzieł naukowych ważne i interesujące jest z kolei to, że odbiór tego dzieła jest znaczący nie przez pryzmat jego formy, lecz treści. W przypadku publikacji wieloautorskich może być tak, że będzie miała ona wielu współautorów, chociaż nie każdy fizycznie będzie zaangażowany w tworzenie manuskryptu (formy dzieła). W związku z tym zrodziło się pytanie, czy status współautora przysługuje każdemu uczestnikowi procesu badawczego, czy tylko tej osobie, która wniosła wkład twórczy i indywidualny w rozumieniu prawa autorskiego. W literaturze prawa autorskiego istnieje stanowisko konserwatywne, które optuje za tą drugą sytuacją. W rozumieniu prawa autorskiego osoby, które:
- zbierały materiały,
- wykonywały czynności rutynowe i powtarzalne,
nie będą autorami w rozumieniu prawa autorskiego. I tutaj pojawia się kwestia różnych uznanych sposobów podejścia do koncepcji współautorstwa w różnych dyscyplinach naukowych. W doktrynie prawa autorskiego wyrażono stanowisko w tym zakresie, że:
„W przypadku nauk odwołujących się zarówno do eksperymentu, jak i pracy teoretycznej przyjmuje się np., że status kierownika projektu badawczego, który nie uczestniczy bezpośrednio w teoretycznym rozwiązaniu postawionego problemu, może stanowić podstawę do współautorstwa publikacji naukowej. Zastrzega się jednocześnie, że jego wkład polegać winien co najmniej na wyszukiwaniu problemu, kierowaniu pracami i formułowaniu wniosków końcowych do projektu89. W przypadku prac z dziedziny nauk ścisłych eksperymentalnych, technicznych czy przyrodniczych przyjęto, że status współautora publikacji naukowej posiadają wszelkie osoby, które brały udział w procesie uzyskiwania wykorzystanych w publikacji wyników naukowych. Należałobyto kwalifikować jako włączenie do kręgu autorów pracy naukowej osób, których wkład polegał nie tylko na dostarczeniu pomysłu badawczego, hipotezy badawczej, lecz także na technicznym wykonywaniu eksperymentu naukowego. R. Markiewicz, z uwagi na specyfikę pracy naukowej prowadzącej do powstania utworu naukowego, traktuje taką praktykę jako prawnie dopuszczalną,niemniej odmawia uznania na jej podstawie prawa do współautorstwa w rozumieniu ustawy prawnoautorskiej. Jednocześnie wspomniany autor wyraża pogląd, że wskazana praktyka oznacza, że twórcy rezygnują z oznaczenia współautorstwa w rozumieniu prawa autorskiego na rzecz wskazania wszystkich współuczestników pracy naukowej, którzy brali udział w jej tworzeniu na wszystkich etapach jej opracowywania91. Warto zauważyć, że opisywana praktyka, w polskim piśmiennictwie dopuszczalna jedynie z powyższym zastrzeżeniem, na gruncie prawa niemieckiego zyskała normatywne wsparcie w postaci § 24 niemieckiej ustawy ramowej o szkolnictwie wyższym (Hochschulrahmengesetz) z dnia 26 stycznia 1976 r.92 Przywołana norma stanowi, że „przy rozpowszechnianiu wyników badań naukowych należy wskazać współpracowników, wnoszących swój naukowy lub inny istotny wkład w ich powstanie, jako współautorów; w razie możliwości należy podać zakres ich wkładów””.
Przy okazji powyższych rozważań pojawia się pytanie, czy eksperymentator jest autorem dzieła w ujęciu prawa autorskiego, jeśli osoba ta nie uczestniczyła w przygotowaniu manuskryptu. Ryszard Markiewicz uważa, że tak jeżeli osoba ta ma wkład badawczy w powstanie publikacji poprzez wykazanie się indywidualnym i twórczym charakterem dzieła. Osoba ta będzie autorem, jeżeli:
1) w środowisku akademickim istnieje zwyczaj podawania twórców wyników badań naukowych jako współautorów,
2) osoba ta faktycznie uczestniczyła w badaniach, które są prezentowane,
3) uczestnictwo to nie polegało na podejmowaniu działań ściśle rutynowych lub mechanicznych.
O ile pomysł, uzyskane dane, hipoteza czy odkrycie nie stanowi w rozumieniu art. 21 pr.aut. utworu, to należy zauważyć, że w przypadku dzieła naukowego to one determinują jego wartość i przekładają się na treść, czasem też formę. W ten sposób nie można jednak próbować (z rezultatem pewności) sięgać po ochronę prawa autorskiego, mimo że wkład pracy naukowej takiej osoby może być znacznie wyższy, niż autora tekstu.
Dlatego też poszukuje się poza autoskoprawną innych możliwości ochrony, w tym na podstawie konstytucyjnoprawnej, jak też ochronie dóbr osobistych.
Autorstwo publikacji naukowej musi opierać się na przynajmniej jednym z wymienionych warunków: twórczym i istotnym wkładzie w badania, a więc na znaczącym udziale w kreowaniu idei naukowej, formułowaniu koncepcji oraz projektowaniu badań, niekwestionowanym czynnym udziale w pozyskiwanie danych, w analizie i interpretacji uzyskanych wyników oraz merytorycznym i rzetelnym wkładzie w przygotowanie i krytyczne opracowanie artykułu z punktu widzenia obowiązującychkryteriów naukowych.