Słowa kluczowe:

Co do zasady należy wyróżnić trzy ogólne modele udostępniania danych:
1)    model otwarty (ang. open access) 
2)    model cost recovery 
3)    model biznesowy „Hollywood” 

Z uwagi na niepewności wynikające ze stosowania reżimu ochrony prawa własności intelektualnej, poszukuje się takich, które dają pewność prawną, w tym kontraktową i finansową. W Białej Księdzie GEOSS wyraźnie przyznano, że aktualnie najpewniejszym sposobem ochrony danych są umowy i licencje, które dodatkowo są wzmocnione zabezpieczeniami technicznymi (DRM).Wielość różnych postanowień umownych i transgraniczny charakter to cechy, które sprawiają, że reżim licencyjny nie jest prosty w stosowaniu. 
W zależności od celu udostępniania licencje mogą być różne. Cele te mogą być następujące: 
a) publiczny (między urzędami na poziomie krajowym i międzynarodowym), 
b) prywatny niekomercyjny, 
c) komercyjny, 
d) naukowy, 
e) NGO, 
f) zarządzanie kryzysowe. 
Mając więc na uwadze poszczególne modele licencyjne udostępniania danych można zaproponować przykładowe podmodele udostępniania danych: 
1) własnościowe, 
2) otwarte (czyste), 
3) półotwarte (mieszane), 
4) otwarte-autorskie (zbliżone do otwartych) 
oraz 
5) otwarte z elementem uzupełniającym
Należy także mieć na uwadze, że w doktrynie prawa wymienia się siedem szczegółowych modeli kształtowania cen danych, które stanowią podstawę dla stworzenia właściwego modelu licencyjnego:
1)    darmowy dostęp dla wszystkich użytkowników – udostępnianie bez ograniczeń ilościowych i całkowicie nieodpłatne. 
2)    dostęp przy marginalnych kosztach dla wszystkich użytkowników – udostępnianie odpłatne, przy czym odpłatność obejmuje jedynie koszty marginalne, np. sporządzenia nośnika.
3)    cena kształtowana popytem – strony kształtują ceny danych w ramach swobody kontraktowania. Jednolite stosowanie tej zasady skutkować może powstaniem bariery w dostępie do danych, które okazać się mogą zbyt kosztowne. Co więcej, polityka ta nie przewiduje osobnych zasad dostępu na cele naukowe. 
4)    pełna cena – udostępnianie danych użytkownikom odbywa się przy pełnym pokryciu przez nich kosztów: inwestycyjnych (wybudowanie i uruchomienie satelity), obsługi naziemnej, marketingu, zysku (z którego można pokryć badania i rozwój technologiczny związany z kolejną inwestycją). Dostęp na tej zasadzie sprzeczny jest z celami poznawczymi i naukowymi prowadzonych misji. 
5)    cena dwutorowa – taki system stanowi syntezę ceny kształtowanej rynkiem stosowanej do wszystkich użytkowników i wyłączeń w postacji określonych grup podmiotów stanowiących wyjątki, względem których stosuje się politykę dostępu przy marginalnych kosztach.;
6)    cena za klucz – dane udostępnanie są nieodpłatnie w sposób zakodowany, a dostęp do klucza odkodowującego kod jest odpłatny;
7)    cena za treść informacyjną – cena ustalana jest według wielkości zbioru danych np. zdjęcia. Ten model opiera się na wartościowaniu danych, jakie przedstawia zbiór danych np. zdjęcie (wyciek ropy na morzu). Polityka ta kładzie nacisk nie na samą wartości danych, lecz informacji.

Zob. więcej: Obrót komercyjny danych.

Zasady korzystania z danych mogą być uzależnione od licencji oprogramowania, w oparciu o które zostały wytworzone. Inne są zasady korzystania z danych udostępnianych na licencjach komercyjnych, a inne z danych udostępnianych na licencjach wolnych lub otwartych. Jednakże dopiero dokładna analiza postanowień licencji pozwala na dookreślenie sytuacji prawnej podmiotu, który z danych będzie korzystać. W przypadku indywidualnie napisanego programu zasady te można samodzielnie kształtować w dozwolonych ramach prawnych. 
Dla przykładu, licencja dołączana do udostępnianego materiału zasobu geodezyjnego i kartograficznego określa zakres i cel jego wykorzystania oraz zawiera pouczenie, że zgodnie z art. 48a ust. 1 ustawy Prawo geodezyjne i kartograficzne., kto wykorzystuje materiały bez wymaganej licencji lub niezgodnie z warunkami licencji lub udostępnia je wbrew postanowieniom licencji osobom trzecim, podlega karze pieniężnej w wysokości dziesięciokrotności opłaty za udostępnienie tych materiałów.
Ochrony prawnej dla danych i informacji od prawie 30 lat poszukuje się w dwóch modelach ochrony dla baz danych, autorsko-prawnym i sui generis. W świetle legalnej definicji bazy danych, baza danych oznacza zbiór danych lub jakichkolwiek innych materiałów i elementów zgromadzonych według określonej systematyki lub metody, indywidualnie dostępnych w jakikolwiek sposób, w tym środkami elektronicznymi, wymagający istotnego, co do jakości lub ilości, nakładu inwestycyjnego w celu sporządzenia, weryfikacji lub prezentacji jego zawartości. Jest to definicja prawna, a nie techniczna, gdyż ta druga nie wymaga wykazania przesłanki „istotnych nakładów”. 
Zatem w świetle prawa autorskiego pojęcie bazy danych może być szersze, niż na gruncie ustawy OBD, w świetle której baza danych zyskuje jako przedmiotu prawa sui generis. Niemniej jednak definicja dopuszcza, by w skład tak rozumianej bazy danych wchodziły nie tylko elementy twórcze, lecz także inne, w tym elementy i materiały pozostające poza ochroną prawa autorskiego (w tym niespełniające przesłanek z art. 1 ust. 1 pr.aut. lub wyłączone na gruncie art. 4 pr.aut.). 
Ochrona prawna dla baz danych przysługuje producentowi bazy danych, którym zgodnie z art. 2 ust. 1 pkt 4) może być osoba fizyczna, prawna lub jednostka organizacyjna nieposiadająca osobowości prawnej, która ponosi ryzyko nakładu inwestycyjnego przy tworzeniu bazy danych. W świetle art. 6 UOBD Producentowi przysługuje wyłączne i zbywalne prawo pobierania danych i wtórnego ich wykorzystania w całości lub w istotnej części, co do jakości lub ilości. Zgodnie z art. 10 UOBD czas trwania ochrony bazy danych liczy się od jej sporządzenia przez okres piętnastu lat następujących po roku, w którym baza danych została sporządzona.